Skip to main content

Post-communist Transitions: Mapping the Landscapes of Upper Silesia

  • Chapter
Changing Work and Community Identities in European Regions

Abstract

This chapter examines the social and cultural consequences of changes in Upper Silesia — or more precisely, in the Silesian Voivodship — that began more than 20 years ago following the collapse of communism in Poland. We begin with a brief overview of the post-war history of Poland in Section 5.1, moving then to a description of the situation of the region under communism and up to 1989 and its collapse in Section 5.2. In Section 5.3, the most important aspects of sociological studies in Upper Silesia, from the mid-1930s up to the present, are discussed and some conclusions are drawn concerning the cultural identity of workers’ communities in the region. Finally, Section 5.4 refers to the most recent transformation of the region, focusing first of all on the social consequences of restructuring of heavy industry. In the closing section we look to the possible consequences of regional transformations for changes that relate to both individual and group identity.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 39.99
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Softcover Book
USD 54.99
Price excludes VAT (USA)
  • Compact, lightweight edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info
Hardcover Book
USD 54.99
Price excludes VAT (USA)
  • Durable hardcover edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Preview

Unable to display preview. Download preview PDF.

Unable to display preview. Download preview PDF.

References

  • Adamski, W., Social Conflict as a Challenge to Systemic Changes, in : W. Adamski (ed.), Societal Conflicts and Systemic Changes. The Case of Poland 1980–1992 (Warsaw: IFiS Publisher, 1993).

    Google Scholar 

  • Adamski, W., Panków, W., Rychard, A. and Sainsaulieu, R. (eds.), La Pologne en Temps de Crise (Paris: Meridiens Klincksieck, 1988).

    Google Scholar 

  • Amin, A. (ed.), Post-Fordism: A Reader (Oxford: Blackwell, 1995).

    Google Scholar 

  • Ash, T. G., Polska rewolucja. Solidarność 1980–1981 (Warsaw: Respublica, 1990).

    Google Scholar 

  • Błasiak, W., Nawrocki, T. and Szczepański, M., Górny Śląsk 2005. Scenariusz restrukturyzacji (Upper Silesia 2005 The Restructuring Scenario) (Katowice: Towarzystwo Zachety Kultury, 1994).

    Google Scholar 

  • Bourdieu, P., The Logic of Practice (Stanford: Stanford University Press, 1990).

    Google Scholar 

  • Bukowska-Floreńska, I., Społeczno-kulturowe funkcje tradycji w spolecznościach industrialnych Górnego Śląska (Katowice: Uniwersytet Sląski, 1987).

    Google Scholar 

  • Byrne, D. and Wódz K., Polaryzacja przestrzenna i degradacja kulturowa — stare regiony przemyslowe w epoce industrialnej, in M. S. Szczepański (ed.), Jaki region? Jaka Polska? Jaka Europa? (Katowice: Uniwersytet Sląski, 2001).

    Google Scholar 

  • Chałasiński, J., Antagonizm polsko-niemiecki w osadzie fabrycznej ‘Kopalnia’ na Górnym Śląsku (Warsaw: Dom Ksiażki Polskiej, 1935).

    Google Scholar 

  • Concise Statistical Yearbook of Poland 2007 (Warsaw: Central Statistical Office, 2007). http://bankier.pl.

  • Czarnecki, D., Przyjmują pracowników, rośnie zatrudnienie Biuletyn Górniczy, Nr 1–2 (163–4) 2009, www.gihp.com.pl; www.gornictwo.wnp.pl.

    Google Scholar 

  • Dobieszewski, A., Nomenklatura partyjna. Spojrzenie od wewnątrz, in P. Wójcick (ed.), Elita władzy w Polsce a struktura społczna w latach 1956–1981 (Warsaw: UW, 1994).

    Google Scholar 

  • Drygalski, J. and Kwaśniewski, J., (Nie)realny socjalizm (Warsaw: PWN, 1992).

    Google Scholar 

  • Dunn, E., Prywatyzując Polskę (Warsaw: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2008).

    Google Scholar 

  • Faliszek, K., Łęcki, K. and Wódz, K., Górnicy — zbiorowości górnicze u progu zmian (Katowice: Sląsk, 2001).

    Google Scholar 

  • Gerlich, M., Rytm i obyczaj: cztery szkice o tradycyjnej kulturze górniczej (Zabrze: Muzeum Miejskie, 2003).

    Google Scholar 

  • Giza-Poleszczuk, A., Marody, M. and Rychard, A., Strategie i System. Polacy w obliczu zmiany społcznej (Warsaw: IFiS PAN, 2000).

    Google Scholar 

  • Główne kierunki emigracji i imigracji w latach 1966–2008 http://www:stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL; http://ksse.pl.

    Google Scholar 

  • Golinowska, S. (ed.), Polska bieda. Kryteria,ocena,przeciwdzialanie (Warsaw: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, 1996).

    Google Scholar 

  • Gorzelak, G., 1994, Regional Patterns of Polish Transformation 1990–2005, in K. Wódz (ed.) Transformation of Old Industrial Regions as a Sociological Problem (Katowice: Wydawnictwo Śląsk pp. 70–107).

    Google Scholar 

  • Gorzelak, G., 2001, Przyszłość polskich regionów, in M. Szczepański (ed.) Jaki Region? Jaka Polska? Jaka Europa? (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Sląskiego, pp. 99–114).

    Google Scholar 

  • Graczyk, R., Polski kościół, polska demokracja (Kraków: Znak, 1999).

    Google Scholar 

  • Gruszczyński, L. A. (ed.), Kobiety w województwie katowickim’97 (Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury, 1997).

    Google Scholar 

  • Harvey, D., The Condition of Postmodernity (Oxford: Blackwell, 1989).

    Google Scholar 

  • Hobsbawm, E. J. and Ranger, T. (eds.), The Invention of Tradition (Cambridge: Cambridge University Press, 1996).

    Google Scholar 

  • Hobsbawm, E. J., Nations and Nationalism since 1780: Programme, Myth, Reality (Cambridge: Cambridge University Press, 1991).

    Google Scholar 

  • Hrebenda, A., Górnośląska klasa robotnicza w latach międzywojennych 1922–1939, Jagiełłowicz, J. Kogo trzeba zwolnić Biuletyn Górniczy nr 5 (35) 1998, www.gihp.com.pl/bg/1998_05/kogo.html.

    Google Scholar 

  • Janeczek, J. and Szczepański, M. S. (eds.), Dynamika śląskiej tożsamości (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Sląskiego, 2006).

    Google Scholar 

  • Juzwa, N. and Wódz, K. (eds.), Rewitalizacja historycznych dzielnic mieszkalnoprzemysłowych: idee, projekty, realizacje : materiały z seminarium naukowego 11–12 grudzień 1995 — Bytom (Katowice: Wydzial Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego, 1996).

    Google Scholar 

  • Kaliński, J. and Landau, Z., Gospodarka Polski w XX wieku (Warsaw: PWE, 2003).

    Google Scholar 

  • Karpiński, J., Countdown. The Polish Upheavals of 56,68,70,76,80 (New York: Karz-Cohl, 1982).

    Google Scholar 

  • Kępna, G., Edukacja dziewcząt i kobiet śląskich (Katowice: Wydawnictwo US, 1996).

    Google Scholar 

  • Klasik, A. and Jacher, W., Region w procesie przemian: aspekt socjologiczny i ekonomiczny (Katowice: Gnome, 2005).

    Google Scholar 

  • Kłosek E., ‘Swoi’ i ‘obcy’ na Górnym Śląsku od 1945 roku (Wroclaw: Uniwersytet Wrocławski, 1994).

    Google Scholar 

  • Kopeć, E., My i oni na polskim Śląsku (Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1986).

    Google Scholar 

  • Koralewicz, J., Autorytaryzm, Ięk, konformizm. Analiza społeczeństwa polskiego końca lat siedemdziesiątych (Wrocław: Zakład narodowy im. Ossolińskich, 1987).

    Google Scholar 

  • Kurczewska, J. (ed.), Zmiana społeczna. Teorie i doświadczenia polskie (Warsaw: IFIS PAN, 1999).

    Google Scholar 

  • Łęcki, K. and Wódz, K., Nowe i stare ubóstwo na Górnym Śląsku, in Kultura i Społeczeństwo no. 2, 1998.

    Google Scholar 

  • Lipok-Bierwiaczonek, M., Śląska strona świata. Znaki, symbole, realia kulturowe w filmach Kazimierza Kutza, in A. Gwoźdź, (ed.), Kutzowisko. O twórczości filmowej, ‘Ludność, ruch naturalny I migracje w województwie śląskim w 2009’ teatralnej i telewizyjnej Kazimierza Kutza (Katowice: Wydawnictwo Naukowe Sląsk, 2000). http://www.stat.gov.pl/cps/rde; www.stat.gov.pl; http://www.mrr.gov.pl.

    Google Scholar 

  • Morawski, W., Zmiana instytucjonalna (Warsaw: PWN, 1999).

    Google Scholar 

  • Morawski, W., Socjologia ekonomiczna (Warsaw: PWN, 2001).

    Google Scholar 

  • Mrozek, W., Tradycja badań socjologicznych na Górnym Śląsku, in W. Swiątkiewicz (ed.), Społczne problemy Górnego Śląska we współczesnych badaniach socjologicznych (Katowice: Uniwersytet Śląski, 1994).

    Google Scholar 

  • Nawrocki, T., Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku. Na przyktadzie Murcek (Katowice: Uniwersytet Śląski, 2006).

    Google Scholar 

  • Nijakowski, L. (ed.), Nadciągają Ślązacy. Czy istnieje narodowość śląska? (Warsaw: Scholar, 2004).

    Google Scholar 

  • Nijakowski, L., Dyskursy o Śląsku. Kształtowanie śląskiej tożsamości regionalnej i narodowej w dyskursie publicznym (Warsaw: Wydawnictwo Sejmowe, 2002).

    Google Scholar 

  • Nowak, S., System wartości społeczeństwa poiskiego, Studia Socjologiczne, 75 (4), 1979, pp. 155–175.

    Google Scholar 

  • Nowak, A. and Wójcik, M., Kobiety w rodzinie w II Rzeczpospolitej i współcześnie (Katowice: Wyd. US, 2000).

    Google Scholar 

  • Ost, D., Klęska ‘Solidarności’ (Warsaw: Muza, 2007).

    Google Scholar 

  • Palska, H., Nowa inteligencja w Polsce Ludowej- świat przedstawień i elementy rzeczywistości (Warsaw: Wyd. IFiS PAN, 1994).

    Google Scholar 

  • Penn, S., Podziemie kobiet (Warsaw: Wyd. Rosner & Wspólnicy, 2003).

    Google Scholar 

  • Pysiewicz-Jędrusik, R., Pustelnik, A. and Konopska, B., Granice Sląska (Wroclaw: Wydawnictwo ‘Rzeka’, 1998).

    Google Scholar 

  • Statistical Office in Katowice 2009, http://www.stat.gov.pl.

  • Statistical Yearbook of Katowice Voivodship 1974 (Katowice: Statistical Office In Katowice 1974).

    Google Scholar 

  • Statistical Yearbook of Katowice Voivodship 1981 (Katowice: Statistical Office in Katowice, 1981).

    Google Scholar 

  • Statistical Yearbook of Katowice Voivodship 1993 (Katowice: Statistical Office In Katowice 1993).

    Google Scholar 

  • Statistical Yearbook of Silesian Voivodship 2002 (Katowice: Statistical Office In Katowice, 2002).

    Google Scholar 

  • Statistical Yearbook of Silesian Voivodship 2007 (Katowice: Statistical Office In Katowice 2007), http://www.stat.gov.pl.

    Google Scholar 

  • Statistical Yearbook of Silesian Voivodship 2008 (Katowice: Statistical Office In Katowice 2008), http://www.stat.gov.pl.

    Google Scholar 

  • Statistical Yearbook of Silesian Voivodship 2009 (Katowice: Statistical Office In Katowice 2009), http://www.stat.gov.pl.

    Google Scholar 

  • Statistical Yearbook of the People’s Republic of Poland 1955 (Warsaw: Central Statistical Office, 1955).

    Google Scholar 

  • Statistical Yearbook of the Republic of Poland (Warsaw: Central Statistical Office, Warsaw, 1929).

    Google Scholar 

  • Sułek, A. and Szczepański, M. S. (eds.), Śląsk — Polska -Europa: zmieniające sic spoteczeństwo w perspektywie lokalnej i globalnej: Księga X ogólnopolskiego zjazdu socjologicznego (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1998).

    Google Scholar 

  • Świątkiewicz, W. and Wódz, K. (eds.), Tożsamość kulturowa mieszkańców starych dzielnic miast Górnego Śląska (Wrocław-Warszawa: Ossolineum, 1991).

    Google Scholar 

  • Śiątkiewicz, W., Wartości a style życia rodzin. Socjologiczne badania rodzin tniejskich na Górnym Śląsku (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1993).

    Google Scholar 

  • Szczepański, J., Odmiany czasu teraźniejszego (Warszaw: KiW, 1973).

    Google Scholar 

  • Szczepański, M. S. (ed.), Górnicy górnośląscy — ludzie zbędni, ludzie luźni. Szkice socjologiczne (Kraków-Katowice: amp, 1994).

    Google Scholar 

  • Szczepański, M. S. (ed.), Jaki Region? Jaka Polska? Jaka Europa?: studia i szkice socjologiczne (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2001).

    Google Scholar 

  • Szczepański, M. S., Opel z górniczym pióropuszem (Katowice: Śląsk, 1997).

    Google Scholar 

  • Szczepański, M. S., Tyrybon, M., Tomeczek, A., Losy zawodowe pracowników kopalń odchodzących z pracy z wykorzystaniem jednorazowych odpraw pieniężnych, in J. Kicki (ed.), Szkola eksploatacji podziemnej (Kraków: PAN, 1999).

    Google Scholar 

  • Szramek, E., Śląsk jako problem socjologiczny (Katowice: ‘Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku’, 1934.

    Google Scholar 

  • Sztumski, J. and Wódz, J. (eds.), Społeczności lokalne regionu Górnego Śląska (Wrocław—Warszawa: Ossolineum, 1987).

    Google Scholar 

  • Voslensky, M., Nomenklatura: The Soviet Ruling Class (1st edition) (London: The Bodley Head Ltd, 1984).

    Google Scholar 

  • Wartości i Normy Wżyciu Polaków. Komunikat z badań, CBOS, Warszawa, Sierpień 2005; Badanie ‘Aktualne problemy i wydarzenia’ (182), 1–4 lipca 2005 roku, reprezentatywna próba losowa dorosłych Polaków (N = 1021), http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2005/K_133_05.pdf.

  • Wódz, J. (ed.), Niektóre problemy społczne w województwie katowickim (Katowice: US, 1993).

    Google Scholar 

  • Wódz, J., Jak się żyło i jak się żyje Slązakowi na Sląsku? z Pawłem Rakoczem rozmawia Jacek Wódz (Katowice: Śląsk, 1996).

    Google Scholar 

  • Wódz, J. and Wódz, K., W poszukiwaniu nowej tożsamości. Miasta Śląska i Zagłębia w okresie przemian końca XX wieku in Klocek B. Stawarz (ed.), Tożsamość społeczno-kulturowa miasta postindustrialnego w europie środkowej (Rybnik-Warszaw: PTEM, 2005).

    Google Scholar 

  • Wódz, K. (ed.), ‘Swoi’ i ‘obcy’ na Górnym Śląsku. Z problematyki stosunków etnicznych (Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993).

    Google Scholar 

  • Wódz, K. (ed.), Przestrzeń — środowisko społeczne — środowisko kulturowe. Z badań nad starymi dzielnicami miast Górnego Śląska (Katowice: US, 1992).

    Google Scholar 

  • Wódz, K. (ed.), Transformation of Old Industrial Regions as a Sociological Problem (Katowice: Friedrich Ebert Stiftung, 1994).

    Google Scholar 

  • Wódz, K. (ed.), Wokół śląkiej tożsamości (Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury, 1995).

    Google Scholar 

  • Wódz, K., Social Aspects of Reconstruction of Old Industrial Regions in Europe (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1998).

    Google Scholar 

  • Wódz, K. and Wódz, J., Dimensions of Silesian Identity (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2006).

    Google Scholar 

  • Ziółkowski, M., Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego (Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, 2000).

    Google Scholar 

Download references

Authors

Editor information

Editors and Affiliations

Copyright information

© 2012 Kazimiera Wódz with Krzysztof Łęcki, Jolanta Klimczak-Ziółek and Maciej Witkowski

About this chapter

Cite this chapter

Wódz, K., Łęcki, K., Klimczak-Ziółek, J., Witkowski, M. (2012). Post-communist Transitions: Mapping the Landscapes of Upper Silesia. In: Kirk, J., Contrepois, S., Jefferys, S. (eds) Changing Work and Community Identities in European Regions. Identity Studies in the Social Sciences. Palgrave Macmillan, London. https://doi.org/10.1057/9780230353916_5

Download citation

Publish with us

Policies and ethics