Antwerpen, Michiel Hillen van Hoochstraten Voor Jehan Pissart, Bergen, 1540

Overzicht

Bij edict van 7 oktober 1531, beval Keizer Karel het gewoonterecht der gemeenten van de Nederlanden, die tot dan toe niet zelden slechts mondeling waren overgeleverd, schriftelijk vast te leggen en aan de goedkeuring van de regering te onderwerpen. Het was de eerste stap naar de eenmaking van het gewoonterecht in de Nederlanden. De costumen van Valenciennes werden goedgekeurd op 12 april 1534. Zij werden voor Jehan Pissart, uitgever en boekhandelaar te Bergen van 1525 tot 1544, gedrukt door Michiel Hillen. In 1535 had hij reeds de costumen van Ieper, van Mechelen, van Bergen en van Henegouwen gepubliceerd. Over de volle bladzijde van het verso van de titel komt een houtgravure voor, met veel smaak en zorg gegraveerd, waarin Keizer Karel en zijn raad afgebeeld staan in een médaillon samengesteld uit de keizerlijke wapens en die van de Henegouwse gemeenten. Onder een baldakijn, bekleed met de attributen van de macht, troont de keizer; twaalf raadsheren in rijke renaissance gewaden met een gevarieerde doch steeds ernstige uitdrukking, omringen hem; op het voorplan is een griffier afgebeeld. De houtsnede draagt de datum van 1535. Zij komt inderdaad reeds voor in de frontispiesen van de costumen van Bergen en die van Henegouwen die precies in dat jaar de persen van Hillen verlieten.

Abstract

As the first step towards the standardization of customary law in the Low Countries, Emperor Charles V ordered by an edict of 7 October 1531 that the local customs of the towns be put into writing (they had hitherto been an oral tradition) and submitted to the government for approval. The customs of Valenciennes were homologated on 12 April 1534. It was for Jehan Pissart, a publisher and bookseller at Mons from 1525 to 1544, that Michiel Hillen printed the Coustumes et usaiges de Vallenchiennes. He had already published, in 1535, the customs of Ypres, Malines, Mons and Hainaut. The verso of the title-page is illustrated with a full-page woodcut executed with great finesse and competence. Within a medallion composed of the arms of the emperor and those of the towns of Hainaut, we see Charles V presiding over a meeting of his council. The emperor is seated on a throne under a canopy, holding the symbols of his power. He is surrounded by twelve councillors in rich Renaissance costume, seated in various expressive attitudes. In the foreground, a clerk is at his work. The engraving bears the date 1535; and indeed it is to be found in the editions of the customs of Mons and Hainaut which left Michiel Hillen’s presses in that year.