Zusammenfassung
Unter den Ursachen, welche die Einheit der Christenheit förderten, wurden schon der Gegensatz zu der ausserchristlichen Welt und die immer drohende Türkengefahr genannt. Die Anwesenheit der Osmanen in Europa und die Lösung dieses in den europäischen Kanzleien allgemein mit den Worten „materia (oder „res“) christiania“bezeichneten Problems übten einen so nachhaltigen Einfluss aus, dass man auch nach dem Mittelalter für die Ruhe und die Sicherheit der Respublica Christiana öfters auf einen allgemeinen Zug gegen die Türken hingewirkt hat. Menschen, von denen man es am allerwenigsten erwartet hätte, haben sich für einen Krieg gegen die Türken ausgesprochen.
„Deponete Cristiani Questo vostr’odio anttico E contro a lui voltate l’armi invitti.“
Machiavell.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literatur
Canto degli spiriti beati in Machiavelli, Opere, V. S. 455 f.
Vgl. die zwei Schriften von Luther: „Vom Krieg wider den Türken“(1528) und „Heerpredigt wider den Türken“(1529)
Aus: „Der 79. Psalm…. gepredigt anno 1546“. Vgl. Paulus, Johannes Wild. Grotius nennt Wild (= Ferus) in De jure belli ac pacis, Prol. 29.
„Pium Deoque gratissimum est homicidium, sic jugulare Turcam, ut existat Christianus, sic dejicere impium ut exoriatur pius“Vgl. Erasmus’ Schrift (in der Form eines an Johannes Rinckus gerichteten Briefes vom 17. März 1530) mit dem Titel: „Utilissima consultatio de bello Turcis inferendo….“in Opera omnia IV. Spalte 357. Auch in seiner „Querela Pacis“(Vgl. unten S. 127) beziehen sich, sagt er, seine Argumente gegen den Krieg nur auf die Feindseligkeiten innerhalb der Christenheit: „Nec enim idem sentio de iis qui simplici, pioque studio vim incursantium Barbarum depellunt et suo periculo publicam tranquillitatem tuentur.“Noch besser wäre es, behauptet er aber weiter in derselben Schrift, wenn man mit den Türken keinen Krieg zu führen hätte. Vgl. Opera Omnia IV, Spalte 637 f.
Vgl. das ausführliche Werk von Djuvara, Cent projets de partage de la Tarquie.
Der in der Geschichte des Kriegs- und Neutralitätsrecht sehr bekannte Newmayr von Ramsla nennt in seiner Schrift: Von Bündnissen und Ligen, S. 15, unter den Ursachen, welche zu Bündnissen führen können: „Dass man sich wider den allgemeinen Feind der Christenheit zusammen verbindet“und er zitiert dabei die Worte eines anderen Autors: Debent enim omnes Christiani Principes vel compositis vel sepositis omnibus controversiis et simultatibus manus jüngere, pro professione nominis Christiani et defensione salutis communis.
Papst Alexander VI. hat sogar den Sultan gegen König Karl VIII. von Frankreich zu Hilfe gerufen. Vgl. Pastor, Geschichte der Päpste. III. S. 308. Polen schloss 1560 ein Bündnis mit dem Rebellen Bogdan der Moldau. Dort heisst es, der König wolle die Woiwoden vor allen Feinden schützen, „excipiendo tarnen Imperatorem Turcarum, cum quo Regia antiquis temporibus bonam amicitiam et vicinitatem colit“(Zinkeisen, Der Westen und der Norden im Hist. Taschenbuch, 3. Folge, IX. S. 451). Wie gross, wenigstens unter den Regenten, die Entzweiung in der Christenheit war, sieht man aus dem Titel, den sich Königin Elisabeth von England dem Sultan gegenüber gibt: „Elisabeth D. O. M. cet. dementia Angliae, Franciae et Hiberniae Regina, verae fidei contra idolatras falso Christi nomen profitentes invicta et potentissima propugnatrix.“
Fagniez in seiner Besprechung des wichtigen Kreuzzugsplanes des Père Joseph (1616–1625): der Rückgang des türkischen Reiches „(il) rendit à la république chrétienne la sécurité et la liberté de se déchirer elle même.“Vgl. Fagniez, Le Père Joseph et Richelieu, I. S. 178.
Pierling, La Russie et le Saint-Siège, I. S. 254.
Zinkeizen, Der Westen und der Norden, a. a. O. S. 441.
V anderpol, Le droit de guerre, S. 151 f.
Victoria, Relectiones, Relectio V. (De Indis), S. 207 f.
Victoria, a. a. O. S. 240: „Ex qua propositione sequitur quod si solum ilio modo proponatur fides barbaris, et non recipiant, non possint hac ratione Hispani inferre illis bellum, neq. jure belli contra eos agere.
Suarez, Opus de triplici virtuti. Tractatus tertius (de Charitate, Disp. XIII. (de bello) Sect. V. (Utrum Principes Christiani habeant aliquem justum titulum belli, praeter eum, quem ratio naturalis dictat) S. 487: Bellum infidelibus nequit indici ob solum infidelitatis titulum.
„Nunc illa (questio) est si uno religionis obtentu bellum. Et hoc nego, et addorationem: quia religionis jus hominibus cum hominibus proprie non est: itaque nee jus laeditur hominum ob diversam religionem: itaque nee bellum caussa religionis.“Gentilis, De jure belli, Lib. I. cap. IX. S. 38.
„Et saracenos naturaliter hostes Christianorum…. cum Saracenis (hic Turcae) bellum nobis irreconciabile. Non est bellum propter religionem, non a natura, cum aliis et neque cum Turcis. Sed est cum Turcis bellum: quia illi ferint se nobis hostes,….“Gentilis, a. a. O. Lib. I. cap. IX. S. 51 f.
Vgl. noch Nys, Origines du droit int. S. 140 f., Nys in der Revue de droit international, XXI. (1889), S. 553 f. und Nys in derselben Revue, deuxième Série, XIV. (1912) S. 360 f.
Vgl. unten, S. 158.
Vgl. Engelbert’s Schrift bei Goldast, Politica imperialia, S. 768.
Francisci Christianiss. Francorum regis ad Caroli V. imp. calumnias epistola apologetica ad Paulum III pont. max. scripta (10. März 1543). Le Plot, Monumentorum ad hist., conc. Trid. Coll. T. III, S. 185.
Rights and permissions
Copyright information
© 1968 Martinus Nijhoff, The Hague, Netherlands
About this chapter
Cite this chapter
Ter Meulen, J. (1968). Das Verhältnis der Christenheit zu den Nicht-Christlichen Völkern. In: Der Gedanke der Internationalen Organisation in seiner Entwicklung 1300–1800. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-015-0594-9_6
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-015-0594-9_6
Publisher Name: Springer, Dordrecht
Print ISBN: 978-94-015-0116-3
Online ISBN: 978-94-015-0594-9
eBook Packages: Springer Book Archive