Samenvatting
De huisarts krijgt steeds vaker te maken met migranten die palliatieve zorg nodig hebben. Culturele en religieuze opvattingen over ziekte en sterven spelen dan een belangrijke rol en kunnen botsen met de opvattingen van de huisarts. Goede zorg in deze fase betekent voor veel migranten maximale, op genezing gerichte behandeling, geen hoop ontnemen, een grote rol van de familie bij besluitvorming en zorg, vermijden van roddel en schaamtevolle situaties, helder heengaan zonder levensbekortende maatregelen en de gelegenheid voor eigen rituelen na het overlijden. Daarnaast zijn er bepaalde etnische verschillen in symptoombestrijding. Dit vraagt van de huisarts specifieke kennis en communicatievaardigheden, maar bovenal persoonlijke aandacht en betrokkenheid.
huisarts UGC Heyendael, senior onderzoeker afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Radboud UMC, Nijmegen, en Pharos, kennis- en adviescentrum migranten, laaggeletterden en gezondheid
trainer en onderzoeker bij Projectbureau Mutant, docent toegepaste gerontologie in Windesheim en associé van The Care Factory
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Literatuur
De Maesschalck S. Linguistic and cultural diversity in the consultation room: A tango between physicians and their ethnic minority patients. Thesis. Gent, 2012.
Lamkaddem M, Essink-Bot ML, Devillé W, Foets M, Stronks K. Perceived discrimination outside health care setting and health care utilization of Turkish and Moroccan GP patients in the Netherlands. Eur J Public Health 2012;22(4):473–8.
Volandes AE, Paasche-Orlow M, Gillick MR, Cook EF, Shaykevich S, Abbo ED, Lehmann L. Health literacy not race predicts end-of-life care preferences. J Palliat Med 2008 Jun;11(5):754–62 (doi: 10.1089/jpm.2007.0224).
Bisschoff A. Do language barriers increase inequalities? Do interpreters decrease inequalities? In: Ingleby D, Chiarenza A, Devillé W, Kotsioni I, eds. Cost series on health and diversity. Volume 2: Inequalities in health care for migrants and ethnic minorities. Antwerpen: Garant Publishers 2012:128–43.
Uiters E. Deville W, Foets M, Groenewegen PP. Use of health care services by ethnic minorities in the Netherlands: do patterns differ? Eur J Publ Health 2006;16:388–93.
Lamkaddem M, Spreeuwenberg PM, Devillé WL, Foets MM, Groenewegen PP. Importance of quality aspects of GP care among ethnic minorities; Role of cultural attitudes, language and healthcare system of reference. Scand J Public Health 2012;40(1):25–34.
Hemke F. Onbekend maakt onbemind. Huisartsenzorg voor migranten. Knelpunten en mogelijke oplossingen. Onderzoeksverslag. Utrecht: Pharos, 2010.
Hartman E, Muijsenbergh ME van den, Haneveld RW. Breast cancer screening participation among Turks and Moroccans in the Netherlands: exploring reasons for nonattendance. Eur J Cancer Prevent September 2009;18(5):349–53.
Muijsenbergh METC van den, Grondelle N van, Dieleman K. Vluchtelingen en palliatieve zorg. Tijdschr Palliat Zorg 2010;3.
Beach MC, Price EG, Gary TL, et al. Cultural competence a systematic review of health care provider educational interventions. Med Care 2005;43:356–73.
Lie DA, Lee-Rey E, Gomez A, et al. Does cultural competency training of health professionals improve patient outcomes? A systematic review and proposed algorithm for future research. J Gen Intern Med 2011;26:317–25.
Graaff FM de, Francke AL, Muijsenbergh METC van den, Geest S van der. ‘Palliative care’; a contradiction in terms? A qualitative study among cancer patients with a Turkish or Moroccan background, their relatives and care providers. BMC Palliat Care 2010;9:19.
Graaff FM de. Partners in palliative care? Perspectives of Turkish and Moroccan immigrants and Dutch professionals. Dissertatie. Amsterdam, 2012:79–95.
Graaff FM de, Francke AL, Muijsenbergh METC van den, Geest S van der. Understanding and improving communication and decision making in palliative care for Turkish and Moroccan immigrants: a multiperspective study. Etnicity and Health 2012;17(4):363–83.
Mistiaen P, Francke AL, Graaff FM de, Muijsenbergh METC van den. Handreiking palliatieve zorg aan mensen met een niet-westerse achtergrond. Utrecht: NIVEL/IKNL/Pharos, 2011 (pdf op www.pallialine.nl).
Vintges M, Muijsenbergh M van den. Etnische en culturele diversiteit in farmacotherapie. MFM 2012 (sept):55–6.
Graaff FM de, Francke AL, Muijsenbergh METC van den, Geest S van der. Communicatie en besluitvorming in de palliatieve zorg voor Turkse en Marokkaanse patiënten met kanker. Amsterdam/Utrecht: Nivel, UvA, Pharos, 2010 (pdf op www.mutant.nl).
Muijsenbergh METC van den. Palliatieve zorg: de persoonlijke specialiteit van elke huisarts. Huisarts en Wetenschap 2003;46:80–6.
Literatuur en links voor meer informatie
Uitgebreide informatie is te vinden op de website die Pharos onderhoudt voor huisartsen (www.huisartsen-migrant.nl).
Andere links zijn:
Folder ‘Interculturele palliatieve zorg: vraaggericht en individueel’ en de brochure ‘Interculturele palliatieve zorg’, 2009. Onderzoek van ActiZ in opdracht van het Platform Palliatieve Zorg. Te downloaden via www.actiz.nl.
Het VUmc maakte de film Kleur bekennen over palliatieve zorg aan moslimpatiënten. De film en bijbehorende brochure kunt u bestellen voor 10 euro: communicatie@VUmc.nl o.v.v. film Kleur bekennen.
Het Landelijke Steunpunt VPTZ (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg, www.vptz.nl) heeft een dvd ontwikkeld Terminaal ziek – dilemma’s in migrantengezinnen over dilemma’s waarmee een gezin te maken kan krijgen wanneer een gezinslid terminaal ziek is; Turks en Marokkaans gesproken met Nederlandse ondertiteling.
Documentaire Is dit de wil van Allah van de Nederlandse Moslim Omroep, 2008. Een serie van vijf uitzendingen over palliatieve zorg in Marokko, Turkije en Nederland (www.nmo.nl).
Author information
Authors and Affiliations
Editor information
Editors and Affiliations
Copyright information
© 2014 Bohn Stafleu van Loghum
About this chapter
Cite this chapter
van den Muijsenbergh, M., de Graaff, F. (2014). Transculturele palliatieve zorg. In: Berendsen, A., van Soest, F. (eds) Inzichten in de palliatieve zorg. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-368-0826-2_5
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-0826-2_5
Published:
Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Print ISBN: 978-90-368-0825-5
Online ISBN: 978-90-368-0826-2
eBook Packages: Dutch language eBook collection