Samenvatting
De economische crisis noopt tot een andere inrichting van de zorg. In de verslavingszorg vormt het herstelconcept een goede leidraad voor ingrijpende veranderingen. Het concept zal de negatieve effecten van de transitie verminderen en de voordelen versterken. Het doorontwikkelen van herstelondersteunend werken vormt een van de centrale opdrachten in de nieuwe sectorale visie. Sinds 1978 vormt herstel het uitgangspunt van de werkwijze van De Skuul te Den Hoorn (Texel). Cliënten hebben de regie en ontwikkelen al gaande manieren om problemen zelf op te lossen, al dan niet met behulp van hun eigen sociale netwerk en minimale hulp van professionals. Zo draagt deze aanpak bij aan een duurzame oplossing voor hun problematiek. Deze praktijk wordt in dit hoofdstuk uitgebreid beschreven en vormt de basis voor aanbevelingen aan andere instellingen voor verslavingszorg. In 2006 benoemde de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg ongebruikte hulpbronnen als eigen kracht en die van de omgeving voor het ontwikkelen van duurzame oplossingen en het aangaan van een leer- en ontwikkelproces in de Nederlandse zorg. Zoals in elk leerproces zullen er onverwachte hobbels en valkuilen optreden afgewisseld met onvermoede hoogtepunten, net als in het herstelproces van de cliënten. Door cocreatie kan een ontwikkeling worden ingezet die leidt naar vraaggestuurde zorg in optima forma.
This is a preview of subscription content, log in via an institution.
Buying options
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Learn about institutional subscriptionsNotes
- 1.
Zelfmanagement is omgaan met symptomen, behandeling, lichamelijke en psychosociale consequenties van de chronische aandoening en/of de omgang met risicofactoren en aanpassing in leefstijl. Het is effectief wanneer iemand de eigen gezondheidstoestand monitort en cognitieve, gedragsmatige en emotionele reacties vertoont die bijdragen aan een bevredigende kwaliteit van leven.
- 2.
Zelfhulp is een vorm van hulpverlening die zich baseert op het uitgangspunt dat mensen in staat zijn zichzelf en elkaar te helpen door bewustwording, uitwisseling van gelijksoortige ervaringen en het ondernemen van actie.
- 3.
Cocreatie betreft samenwerkingsvormen die innovatief werkzaam zijn, op individueel, groeps- en samenlevingsniveau, terwijl alle deelnemers zowel op het proces als op het resultaat ervan invloed hebben. Kenmerkend voor cocreatief werken zijn het aanboren van responsief vermogen, het nemen van verantwoordelijkheden, daadkracht, enthousiasme en focus op het resultaat.
- 4.
Therapeutisch gezien gaat het hierbij om een stroming die sterk opkomt op basis van moderne leertheorieën (sociaal-constructivistische, narratieve en dialogische vormen), met een sterke nadruk op zelfsturing van de cliënt en de coachende rol van de professionals. Cliënten hebben de regie over, maar ook de verantwoordelijkheid voor, hun eigen leven.
- 5.
In tegenstelling tot een klinische behandeling is er een scheiding tussen wonen (waarvoor de cliënten een eigen bijdrage betalen) en behandeling. De kosten zijn hierdoor lager, maar ook doordat er in tegenstelling tot een kliniek geen stafbezetting is buiten de kantooruren. Dat past bij de uitgangspunten van De Skuul, waarin de cliënten zelf verantwoordelijk zijn voor het gezamenlijke wonen.
- 6.
De United Nations Conference on Sustainable Development (2011) definieert dit als volgt: ‘Duurzame ontwikkeling legt de nadruk op beleid dat uitgaat van een holistische, eerlijke, onpartijdige, en toekomstgerichte benadering op alle besluitvormingsniveaus. Het gaat niet enkel en alleen om sterke economische prestaties, maar ook om solidariteit tussen generaties nu en met volgende generaties. Geïntegreerde en evenwichtige afwegingen van sociale, economische en milieudoelstellingen rond zowel het private als publieke domein liggen hieraan ten grondslag (United Nations Conference on Sustainability Development, 2011).’
Literatuur
Barendregt, C., Wits, E., Haan, G. de, Schippers, R. & Duin, L. van (2013). Liggen we op koers? Herstelondersteunende verslavingszorg en inzet van ervaringskennis in vier praktijkvoorbeelden. Rotterdam: IVO.
Bestuurlijk akkoord toekomst GGZ 2013-2014 (2012). Ondertekend 18 juni 2012.
GGZ Nederland (2009). Herstel en burgerschap. Visie op de (langdurende) zorg aan mensen met ernstige psychische aandoeningen. Amersfoort: GGZ Nederland.
GGZ Nederland (2013). Een visie op verslaving en verslavingszorg: focus op preventie en herstel. Amersfoort: GGZ-Nederland.
Haan, G. de & Oude Bos, J (2011). Veerkrachtig, weerbaar en zelfsturend; op weg naar herstelondersteunende verslavingszorg 2011-2016. Dalfsen/Groningen: Kennisnetwerk het Zwarte Gat.
Het Zwarte Gat (2010). Handvest van Maastricht. Herstel als leidend principe in de verslavingszorg. Amersfoort: Kennisnetwerk het Zwarte Gat en Netwerk Verslavingszorg (GGZ Nederland).
Kwaliteitswet (1996). Internet: http://wetten.overheid.nl/bwbr0007850/geldigheidsdatum_01-10-2013 (1 oktober 2013).
Lans, J. van der (2013). Lezing tijdens G4-USER, 17 oktober 2013 te Amsterdam.
Levinas, E. (2000). ‘Ik en de ander’ en ‘Wat kenmerkt volgens Levinas de relatie tot de ander?’ In C. van Unen (red.), De professionals. Hulpverleners tussen kwetsbaarheid en beheersing (pp. 74, 80). Delft: Eburon.
Machado, A. (2006). Chant XXIX. In G. de Haan (red.), Moeras of polder, wie voert de regie? Essay bij de verrijzenis van het projectennetwerk Cliëntengestuurde projecten in de verslavingszorg. Dalfsen: eigen beheer.
Nonaka, I. & Takeuchi, H. (1999). De kenniscreërende onderneming. Hoe Japanse bedrijven innovatieprocessen in gang zetten. Schiedam: Scriptum.
Oude Bos, J. & Schippers, R. (2012). Resultaten boeken? Verbeter het herstelklimaat! Pleidooi voor herstelondersteunend werken in de verslavingszorg. Kennisnetwerk het Zwarte Gat.
Politiek, C. & Hoogendijk, R. (2013). E-boek cocreatie. Internet: www.zorginnovatieboek.nl (2 november 2013).
Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2006). Arbeidsmarkt en zorgvraag. Den Haag: RVZ.
Rotmans, J. (2012). In het oog van de vulkaan. Nederland in transitie. Boxtel: Aeneas.
Slade, M. (2009). Personal recovery and mental illness: a guide for mental health professionals. New York: Cambridge University Press.
Sociaal en Cultureel Planbureau (2013). Informele zorg in Nederland. Een literatuurstudie naar mantelzorg en vrijwilligerswerk in de zorg. Den Haag: SCP.
Stel, J. van der (2012). Focus op persoonlijk herstel bij psychische problemen. Den Haag: Boom Lemma.
Wassink, J.H. & Goede, S.J. de. (2012). Ondernemingsplan ‘De Nieuwe Skuul’. Texel: De Skuul.
Wierdsma, A. & Swieringa, J. (2011). Lerend organiseren en veranderen, als meer van het zelfde niet helpt. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Wierdsma, A. (2006). Cocreatie door verandering. Delft: Eburon.
Author information
Authors and Affiliations
Editor information
Editors and Affiliations
Copyright information
© 2014 Bohn Stafleu van Loghum
About this chapter
Cite this chapter
Stollenga, M., de Haan, G., de Goede, J. (2014). Naar duurzaam herstel. In: Stollenga, M. (eds) Herstel binnen de verslavingszorg. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-368-0794-4_7
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-0794-4_7
Published:
Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Print ISBN: 978-90-368-0793-7
Online ISBN: 978-90-368-0794-4
eBook Packages: Dutch language eBook collection