Skip to main content
SpringerLink
Log in

De mens als cultuurdrager

  • Chapter
  • First Online:
Book cover Culturele antropologie

  • 295 Accesses

Samenvatting

In dit boek staat de verhouding van het vak culturele antropologie tot verpleegkundige zorgverlening centraal. Het uitgangspunt hierbij is dat de mens waar ook ter wereld een cultuurdrager is. Iedereen wordt binnen een bestaande cultuur geboren en moet leren zich daarbinnen te ontwikkelen. Dit is een dynamisch proces, omdat mensen niet automatisch een cultuur overnemen. Men kan zich op verschillende manieren tot een cultuur verhouden: zo kan men bijvoorbeeld kritiek hebben op conventies, regels voor gedrag of symbolische handelingen of ze juist als zinvol ervaren.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Log in via an institution

Institutional subscriptions

Notes

  1. 1.

    A. Wichers, 1965, 109.

  2. 2.

    A. Wichers, 1965, 63-64.

  3. 3.

    Zie H. Woldring, 1993, 44 en P. Kloos, 1972, 95.

  4. 4.

    Bron: F. Keesing 1965, 365.

  5. 5.

    Leininger, M, 1970: 9 e.v.

  6. 6.

    M. Leininger, 1970, 10.

  7. 7.

    Roosens, E, 1984, 96 e.v.

  8. 8.

    J. Henry, 1973.

  9. 9.

    K. Basso; in: Giglioli, P., Language and Social Context. New York, 1972, 67-86.

Literatuur

  • Anderson, J. 1987 Migration and health: perspectives on immigrant women. Sociology of Health & Illness 9 (4):410-439.

    Google Scholar 

  • Bakker, H. 1989. Arts en cliënt. Transculturele revalidatiegeneeskunde met betrekking tot migranten. In: H. Bakker (red.) Revalidatie en migranten. Amsterdam: VU-uitgeverij, pp. 11-19.

    Google Scholar 

  • Barna, L. 1983. The stress factor in intercultural relations. In: D. Landis en R. Brislin (eds) Handbook of intercultural training. Vol II. New York: Pergamon Press, pp. 19-50.

    Google Scholar 

  • Bennani, J. 1980. Le corps suspect. Parijs: Galilée.

    Google Scholar 

  • Bömer, L. 1984. Strategisch ziek zijn. Tijdschrift voor Psychotherapie 10 (6):391-404.

    Google Scholar 

  • Bureau Voorlichting Gezondheidszorg Buitenlanders. 1981. De buitenlandse patiënt. Bunnik: BVGB.

    Google Scholar 

  • Bureau Voorlichting Gezondheidszorg Buitenlanders. 1987. De buitenlandse patiënt. Turken en Marokkanen in de Nederlandse gezondheidszorg. Bunnik: BVGB.

    Google Scholar 

  • Castles, S. 1984. Here for good. Western Europe’s new ethnic minorities. London: Pluto Press.

    Google Scholar 

  • Chung-Chow, C., M. Soa Yuc Lee, H. Sallach, e.a. 1983. Symptom differences between urban and rural schizofrenics in Turkey. International Journal of Social Psychiatry 32 (3):65-72.

    Google Scholar 

  • Creyghton, M. 1977. Ziek zijn en ziekengedrag in Noord-Afrika. Medisch Contact 32 (16):500-503.

    Google Scholar 

  • Dieleman, A. & J. van der Laan. 1983. Eens een Marokkaan, altijd een Turk. Psychologie en Maatschappij 7 (3):341-349. Donovan, J. 1986. We don’t buy sickness. It just comes. London: Gower.

    Google Scholar 

  • Drakapoulou, C. 1985. Ze hebben een andere cultuur. Tijdschrift voor Gezondheid en Politiek 3 (4):38-42.

    Google Scholar 

  • Dijk, R. van. 1985. Mijn gezondheid is gebarsten als glas. Arbeidsongeschikte Marokkanen en Turken in de eerstelijn in Bos en Lommer. Amsterdam: OSA.

    Google Scholar 

  • Dijk, R. van. 1986. De dokter vertelde dat ik niet meer beter word. Turkse arbeidsongeschikten en somatische fixatie. Amsterdam: OSA.

    Google Scholar 

  • Dijk, R. van & J. Schoenmakers. 1983. Migrantenkultuur en psychiese stoornis. Psychologie en Maatschappij 7 (3):349-376.

    Google Scholar 

  • Eppink, A. 1982. Cultuurverschillen en communicatie. Alphen aan den Rijn: Samsom.

    Google Scholar 

  • Gailly, A. 1982. Etnogeneeskunde en -psychiatrie bij Turken. Kultuurleven 49 (1):67-80.

    Google Scholar 

  • Grol, R. 1983. Huisarts en somatische fixatie. Theorie en praktijk van de preventie van somatische fixatie. Utrecht: Bohn, Scheltema & Holkema.

    Google Scholar 

  • Grundemann, R. 1985. Migranten, gezondheid en contacten met de Nederlandse gezondheidszorg. Leiden: NIPG.

    Google Scholar 

  • Heezen, S. 1987. De betekenis van de culturele antropologie voor de psychiatrie; benaderingswijze en toepassingsgebieden. In: P. Lamers (red.) Hulpverlening aan migranten. De confrontatie van culturen in de geestelijke gezondheidszorg. Alphen aan den Rijn: Samsom, pp. 13-26.

    Google Scholar 

  • Iemhoff, A. 1979. Klacht en interpretatie in geneeskunde en gezondheidszorg. Een kritiek van het medisch verklarings- en behandelingsmodel. Nijmegen: Link.

    Google Scholar 

  • Ifrah, A. 1980. Le Maghreb déchiré. Tradition, folie et migration. Claix: La Pensée Sauvage.

    Google Scholar 

  • Jongmans, D. 1977. Eer en zelfrespect; de Noordafrikaanse boer en de overheid. Medisch Contact 32 (16):509-513.

    Google Scholar 

  • Jongmans, D. 1978. Het denken over gezondheid en ziekte in Noord-Afrika. Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde 56:805-808.

    Google Scholar 

  • Kentenich, H., P. Reeg & L. Wehkamp (red.). 1984. Zwischen zwei Kulturen. Was macht Ausländer krank? Berlin: Verlagsgesellschaft Gesundheit.

    Google Scholar 

  • Limburg-Okken, A. & W. Jansen. 1987. Psychiatrie praktijkervaring met Marokkaanse en Turkse cliënten bij het RIAGG Stad Utrecht. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid 42 (7/8):770-785.

    Google Scholar 

  • Linden-Osinga, M. van der. 1988. Gezinstherapie met migranten; een bruikbare methodiek. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid 43 (4):394-405.

    Google Scholar 

  • Meer, Ph. van der. 1984. Omgaan met Marokkanen. Deventer: Van Loghum Slaterus.

    Google Scholar 

  • Meer, Ph. van der. 1987. De antropologische invalshoek bij psychiatrische diagnostiek van allochtone patiënten. In: P. Lamers (red.) Hulpverlening aan migranten, de confrontatie van culturen in de geestelijke gezondheidszorg. Alphen aan den Rijn: Samsom, pp. 109-118.

    Google Scholar 

  • Mirdal, G. 1985. The condition of tightness; the somatic complaints of Turkish migrant women. Acta Psychiatrica Scandinavia 71:287-296.

    Google Scholar 

  • Mirdal, G. 1988. The interpreter in cross-cultural therapy. International Migration 26 (3):327-335.

    Google Scholar 

  • Most-van Spijk, M. van der. 1985. Gezondheidszorg voor Turkse en Marokkaanse kinderen in Amsterdam. Amsterdam: GG & GD. Moussaoui, D. 1981. La dépression chez les migrants; indicateur de tendence évolutive pour la psychiatrie Maghrebine. Psychopathologie Africaine 17 (1/2/3):163-166.

    Google Scholar 

  • Moussaoui, D. & G. Ferrey. 1985. Psychopathologie des migrants. Paris: PUF.

    Google Scholar 

  • Naudin, R., L. Stegmann & G. Bonarius. 1987. Mediterrane patiënten in de Nederlandse gezondheidszorg. Medisch Contact 42 (33):1017-1021.

    Google Scholar 

  • Peeters, R. 1986. Health and illness of Moroccan immigrants in the city of Antwerp, Belgium. Social Science & Medicine 22 (6):679-685.

    Google Scholar 

  • Pool, A. & K. van Huis. 1985. Marokkaanse vrouwen in de huisartsenpraktijk van het Dirk van Nimwegencentrum. Amsterdam: OSA.

    Google Scholar 

  • Roosens, E. 1982. Etnische groep en etnische identiteit. In: J. van Amersfoort, H. Entzinger (red.) Immigrant en samenleving. Deventer: Van Loghum Slaterus, pp. 99-122.

    Google Scholar 

  • Sachs, L. 1983. Evil eye or bacteria. Turkish migrant women and Swedish health care. Stockholm: Stockholm Studies in Social Antropology.

    Google Scholar 

  • Saharso, S. 1985. De tweede generatie: (voor eeuwig) verloren tussen twee culturen? Psychologie en Maatschappij 9 (3):371-385.

    Google Scholar 

  • Shadid, W. & P. van Koningsveld. 1982. Arts en buitenlandse werknemer onder de loupe. Tijdschrift Sociale Geneeskunde 60 (21):571-576.

    Google Scholar 

  • Shadid, W. & P. van Koningsveld. 1983a Minderheden, hulpverlening en gezondheidszorg. Assen: Van Gorcum.

    Google Scholar 

  • Shadid, W. & P. van Koningsveld. 1983b. Buitenlandse werknemers en de wetenschap van het carbon. Tijdschrift Sociale Geneeskunde 61 (10):351-353.

    Google Scholar 

  • Sieval, Z. 1987. Een systeemvisie bij migrantenproblematiek. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid 42 (7/8):801-810.

    Google Scholar 

  • Soest, R. van & A. Verdonk. 1988. Etnische identiteit. De psychologische betekenis van afkomst. Le Psycholoog 23:97-104.

    Google Scholar 

  • Spruit, I. 1987. Moroccan immigrants and health care in the Netherlands; a confrontation of cultural systems. Resarch in the Sociology of Health Care 5:201-247.

    Google Scholar 

  • Tennekes, J. 1985. Cultuur en cultuurverschillen. Migrantenstudies 1 (1):17-39.

    Google Scholar 

  • Terpstra, J. & A. Hahn. 1985. Een problematische ontmoeting. Psychosomatische hulpverlening aan jongeren van Turkse en Marokkaanse herkomst. Nijmegen: Instituut voor Toegepaste Sociologie.

    Google Scholar 

  • Vermeulen, H. 1984. Etnische groepen en grenzen. Surinamers, Chinezen en Turken. Weesp: Wereldvenster.

    Google Scholar 

  • Vriens, A. 1988. Zijn cultuurverschillen een voldoende uitgangspunt in de hulp- en zorgverlening door de inrichting? In: H. van Esch e.a. (red.). Een kwestie van cultuur? Lijnen in de hulpverlening aan Turkse en Marokkaanse ouders en hun verstandelijk gehandicapte kind. Utrecht: Nederlands Genootschap ter Bestudering van Zwakzinnigheid en Zwakzinnigen- zorg, pp. 67-79.

    Google Scholar 

Inleidingen

  • Baal, J. van, Geschiedenis en groei van de theorie der culturele antropologie, Leiden, Indonesische studiën, 1977.

    Google Scholar 

  • Brown, J.C., Mensen zoals wij: begrip voor andere culturen, Utrecht, Het Spectrum, 1966.

    Google Scholar 

  • Hastrup, K. en J. Ovesen, Basisboek Culturele Antropologie, Groningen, Wolters Noordhoff, 1983.

    Google Scholar 

  • Haviland, W., Culturele antropologie; ontmoeting met culturen, Utrecht, Stichting Teleac, 1991.

    Google Scholar 

  • Kloos, P., Antropologie als wetenschap, Muiderberg, Coutinho, 1984.

    Google Scholar 

  • Kloos, P., Culturele antropologie; een inleiding, Muiderberg, Coutinho, 1991.

    Google Scholar 

  • Ovesen, J., Basisboek culturele Antropologie, Groningen 1983.

    Google Scholar 

  • Sterk, M. en Zwier, G., Antropologen te velde, Baarn, 1980.

    Google Scholar 

  • Vooys, A.C. de, De trek van de plattelandsbevolking in Nederland: bijdrage tot de kennis van de sociale mobiliteit en de horizontale migratie van de plattelandsbevolking, Groningen 1932.

    Google Scholar 

  • Zwier, G.J., Antropologen te velde; de cultuurschok van de veldwerker, Baarn, de Prom, 1989.

    Google Scholar 

Culturele antropologie en verpleegkunde

  • Brink, P., Transcultural Nursing; a Book of Reading, Englewood Cliffs, N.Y., Prentice Hall, 1976.

    Google Scholar 

  • Bruggen, H. van der, Naar een antropologische verpleegkunden, Lochem, De Tijdstroom, 1987.

    Google Scholar 

  • Dobson, S., Transcultural Nursing, Londen, Scutai Press, 1991.

    Google Scholar 

  • Es, D. van, De migrant als patiënt, Utrecht, De Tijdstroom, 1995.

    Google Scholar 

  • Jessurun, C.M., Transculturele vaardigheden, Utrecht, Bureau Voorlichting Gezondheidszorg Buitenlanders,

    Google Scholar 

  • 1994. Leininger, M., Nursing and Anthropology, Two Worlds to blend, N. Y., Willey, 1970.

    Google Scholar 

  • Leininger, M. (ed.), Transcultural Health Care Issues and Conditions, Philadelphia, F.A. Davis & co, 1976.

    Google Scholar 

  • Leininger, M. (ed.), Transcultural Nursing; Concepts, Theories and Practices, Columbus, Ohio, Greyden, 1994.

    Google Scholar 

  • Leininger, M., Transcultural Nursing, Concepts, Theories and Practices, New York, 1978.

    Google Scholar 

  • Transcultural Care Diversity and Universality: a Theory of Nursing, Nursing and Health Care, p. 209-212. Watson, J., Nursing: Human Sience and Human Care. A Theory of Nursing, New York, 1988.

    Google Scholar 

Geraadpleegde literatuur

  • Adang, O., Teasing, Harassment, Provocation; the Development of quasi-aggressive Behavior in Chimpanzees (dissertatie), Utrecht, 1986.

    Google Scholar 

  • Baaren, Th. P. van, Bezielend beelden; inleiding tot de beeldende kunst der primitieve volken, Amsterdam, Ouerido, 1962. Bateson, G., Steps to an Ecology of Mind: Collected Essays in Anthropology, Psychiatry, Evolution and Epistemology, London, Granada, 1978.

    Google Scholar 

  • Bertalanffy, L. von, General System Theory; Foundations, Development, Applications, New York, Brazilier, 1979.

    Google Scholar 

  • Boas, F., The Mind of primitive Man, New York, Free Press, 1965.

    Google Scholar 

  • Driessens, H. Heiligen, maraboets en volgelingen. In: W. Jansen (red.) Lokale Islam, Muiderberg, Coutinho, 1985.

    Google Scholar 

  • Durkheim, E., Over de verdeling van de arbeid, Leuven/Amersfoort, Acco, 1990.

    Google Scholar 

  • Durkheim, E. en Mauss, M., Primitive Classification, London, Cohen & West, 1963.

    Google Scholar 

  • Fortmann, H., Inleiding tot de cultuurpsychologie, Bilthoven, Ambo, 1971.

    Google Scholar 

  • Henry, J., Pathways to Madness, New York, Vintage Books, 1973.

    Google Scholar 

  • Jantsch, E., Die Selbstorganisation des Universums, München, Carl Hanser Verlag, 1982.

    Google Scholar 

  • Kloos, P., Culturele antropologie. Een inleiding, Assen, Van Gorcum, 1974.

    Google Scholar 

  • Kluckhohn, F. en Strodtbeck, F., Variations in Value Orientation, Evanston, Row and Peterson, 1961.

    Google Scholar 

  • Kortmann, F., Problemen in transculturele communicatie. The Self Reporting Questionnaire en de pyschiatrie in Ethiopië, Assen, Van Gorcum, 1986.

    Google Scholar 

  • Lévi-Strauss, C., Structural Anthropology, New York, Basic Books, 1963.

    Google Scholar 

  • Loux, F., Traditions et soins d’aujourdui, Paris, Intereditions, 1990.

    Google Scholar 

  • Mead, M., Man en vrouw. De relatie der seksen in verschillende culturen, Utrecht, Bijleveld, 1973.

    Google Scholar 

  • Mead, M., Sexualiteit en temperament in drie primitieve samenlevingen, Utrecht, Het Spectrum, 1967. Nadel, S., The Foundations of Social Anthropology, London, Cohen & West, 1963.

    Google Scholar 

  • Pinto, D., Interculturele communicatie; drie-stappenmethode voor het doeltreffend overbruggen en managen van cultuurverschillen, Houten, Bohn Stafleu Van Loghum, 1990.

    Google Scholar 

  • Radcliffe-Brown, A., Structure and Function in Primitive Society: Essays and Adresses, London, Cohen & West, 1971.

    Google Scholar 

  • Richters, J. M., De medisch antropoloog als verteller en vertaler, Heemstede, Smart, 1991.

    Google Scholar 

  • Spengler, O., Der Untergang des Abendlandes: Umrisse einer Morphologie der Weltgeschichte, München, Oskar Beck, 1922-1923.

    Google Scholar 

  • Swaan, A. de, Zorg en staat: welzijn, onderwijs en gezondheidszorg in Europa en de Verenigde Staten in de nieuwe tijd, Amsterdam, Bert Bakker, 1989.

    Google Scholar 

  • Waal, F. de, Van nature goed; over de oorsprong van goed en kwaad in mensen en andere dieren, Amsterdam, Contact, 1996. White, L., The Science of Culture, New York, 1949.

    Google Scholar 

  • Wichers, A., De oude plattelandsbeschaving: een sociologische bewustwording van de ‘overherigheid’, Assen, Van Gorcum, 1965.

    Google Scholar 

Download references

Authors
  1. Sjef de Vries
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Additional information

Bron: Medische antropologie, 1(2), 1989.

1 Voor de eindopdracht van hoofdstuk 1 maken we gebruik van het artikel van R. van Dijk: ‘Cultuur als excuus voor een falende hulpverlening’ in: Medische antropologie, Tijdschrift over gezondheid en cultuur, 1e jaargang, nr. 2, 1989.

In dit artikel worden verschillende kritische kanttekeningen geplaatst bij een te statisch cultuurbegrip dat gekoppeld is aan cultuurschok, cultuurbotsing en acculturatieproblemen. Enerzijds is volgens de schrijver concrete cultuurkennis alleen niet voldoende om tot zinvolle zorgverlening te kunnen komen, anderzijds camoufleert het cultuurbegrip ook de gebreken binnen de bestaande interactiepatronen in de gezondheidszorg.

Vanuit deze kritiek pleit de schrijver ten slotte voor een meer dynamisch cultuurbegrip.

-Bestudeer het artikel ‘Cultuur als excuus voor een falende hulpverlening’ aandachtig.

-Maak een samenvatting van het artikel.

-Geef je mening op zijn kritiek over de twee behandelde thema’s.

Copyright information

© 1998 Bohn Stafleu van Loghum

About this chapter

Cite this chapter

de Vries, S. (1998). De mens als cultuurdrager. In: Culturele antropologie. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-368-0676-3_1

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-0676-3_1

  • Published:

  • Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten

  • Print ISBN: 978-90-313-1331-0

  • Online ISBN: 978-90-368-0676-3

  • eBook Packages: Dutch language eBook collection

Publish with us

Policies and ethics

Search

Navigation