Genetische aanleg en pedagogische omgeving

Samenvatting

Wanneer we spreken over ‘genetische bagage’ van kinderen, kunnen we een onderscheid maken tussen genen die soortgenoten gemeenschappelijk hebben en die leiden tot identieke aangeboren neigingen, en genetische bagage die voor verschillen tussen soortgenoten zorgt. Genetische verschillen kunnen variatie in gedrag verklaren, maar ook invloeden uit de omgeving en het samenspel van genen en omgeving spelen een rol. Als voor een kenmerk (‘fenotype’) de gelijkenis van twee individuen stijgt met de genetische gelijkenis tussen die individuen, dan is er sprake van een genetisch effect. Voor sommige kenmerken worden forse genetische effecten gevonden. Dat betekent echter niet dat ouders en andere opvoeders dan buiten spel zijn gezet; ook bij een (vooral) genetisch bepaald kenmerk kan beïnvloeding vanuit de omgeving heel effectief zijn. Bovendien oefent de omgeving invloed uit via genetische effecten: het structurele DNA ligt weliswaar vanaf voor de geboorte vast, maar de gen-expressie is mede afhankelijk van wat het individu meemaakt.