Samenwerken in plaats van commentaar leveren

Inleiding

Bram Brands, docent Communicatie, blijft het vreemd vinden dat studenten na afloop van de cursus wordt gevraagd om hun mening over het gegeven onderwijs, volgens een standaard evaluatieformulier. De vragen op dit formulier zijn gericht op heel verschillende partijen: de organisatoren van het onderwijs, de bedenkers van het vak, de uitvoerende docent, de bouwer van het lokaal, de beheerder van de digitale site van de opleiding enzovoort. Brands vraagt zich af welke lering hij uit deze evaluaties kan trekken. Items zo als ‘de docent is inhoudelijk deskundig’ of ‘de docent kan de lesstof duidelijk overbrengen’ leveren hem nog iets op. Maar met items zo als‘de cursus had voldoende diepgang’ of ‘de lay-out van het cursusmateriaal is goed verzorgd’ kan hij weinig. Hij begrijpt ook wel dat er pas te evalueren is na opgedane ervaringen. Maar studenten pas invloed op het onderwijs geven als het vak is afgelopen, dat vindt hij merkwaardig. Hij wil studenten eerder betrekken bij de vormgeving van het onderwijs, hen eerder en merkbaar invloed geven. Brands besluit de studenten in de eerste les een evaluatieformulier te laten maken, met rubrieken zoals: Wat wil je leren? Hoe ga je straks vaststellen of je dat hebt geleerd? Van welke ‘dingen’ wil je vaststellen in welke mate ze hebben bijgedragen aan wat je hebt geleerd? Enzovoort. Bij de voltijdstudenten ontstaat er een interessante opsomming. Brands heeft sterk de indruk dat de studenten zich beter en eerder realiseren wat er uiteindelijk van en aan hen wordt gevraagd. De deeltijdstudenten doen niet mee aan het experiment van Brands. Ze willen gewoon les. Hij, Bram Brands, moet vertellen wat zij moeten doen. Zij eisen onderwijs, van een docent die voor de klas staat en uitleg geeft. Niks inspraak – al dat moderne gedoe. Ze evalueren het vak in de laatste bijeenkomst en daar moet het bij blijven. Dat Brands iets aan de kwaliteit van zijn lessen wil doen en meer inspraak voorstelt, begrijpen zij niet. Brands zet door bij de voltijdstudenten. Een groep gaat zelf oefeningen bedenken, afgeleid van de eindopdracht. Een andere groep ontwikkelt een evaluatieformulier met vragen die er echt toe doen. Studenten presenteren tijdens de lessen en geven elkaar feedback, aan de hand van de criteria op het evaluatieformulier. Deze studenten begrijpen dat onderwijs een proces van samenwerking is. Maar er is een probleem, want de standaard evaluatieformulieren zijn niet bruikbaar voor dit soort experimenten.