Skip to main content
SpringerLink
Log in

18 Evidence-based fysiotherapie bij patiënten met een CVA

  • Chapter
Jaarboek Fysiotherapie Kinesitherapie 2010

  • 1490 Accesses

Samenvatting

In westerse landen is CVA bij volwassenen de belangrijkste reden voor het ontstaan van een ernstige chronische beperking. Ongeveer 70 procent van de patiënten die in Nederland een CVA overleven, ondervindt onomkeerbare problemen in de activiteiten van hun dagelijks leven (ADL) en sociale participatie. Revalidatie is de belangrijkste behandeling, waarin fysiotherapie wordt beschouwd als een van de kerndisciplines. Tot voor kort werden patiënten na een CVA ‘methodegericht’ (Bobath/NDT, Brunnstrom, enz.) gerevalideerd, veelal gericht op verbetering van functies en behandeling van stoornissen. Tegenwoordig is de visie dat patiënten na een CVA vooral baat hebben bij functionele, taak- en contextspecifieke oefentherapie. Die moet al snel na het CVA van start gaan en daarbij moet het liefst veel tijd worden besteed aan training. Voor het beoordelen van de functionele status van patiënten en het meten van de resultaten van een behandeling wordt de fysiotherapeut geadviseerd zeven meetinstrumenten te gebruiken. Dat komt de kwaliteit van de zorg en de communicatie met de betrokkenen ten goede. Aan het eind van dit hoofdstuk worden aanbevelingen gedaan om enkele nieuwere behandelmethoden in de KNGF-richtlijn op te nemen en wordt de vraag beantwoord of de normale motoriek wel bruikbaar is als referentiekader om het bewegen van mensen na een CVA te beschrijven en te beoordelen.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Log in via an institution

Institutional subscriptions

Literatuur

  • Barclay-Goddard R, Stevenson T, Poluha W, Moffatt ME, Taback SP. Force platform feedback for standing balance training after stroke. Cochrane Database Syst. Rev 2004;CD004129.

    Google Scholar 

  • Bernhardt J, Chan J, Nicola I, Collier JM. Little therapy, little physical activity: rehabilitation within the first 14 days of organized stroke unit care. J Rehabil Med 2007;39:43-8.

    Google Scholar 

  • Bode RK, Heinemann AW, Semik P, Mallinson T. Relative importance of rehabilitation therapy characteristics on functional outcomes for persons with stroke. Stroke 2004;35:2537-42.

    Google Scholar 

  • Bots ML, Looman SJ, Koudstaal PJ, Hofman A, Hoes AW, Grobbee DE. Prevalence of stroke in the general population. The Rotterdam Study. Stroke 1996;27:1499-1501.

    Google Scholar 

  • Buurke JH. Walking after stroke, co-ordination patterns and functional recovery. Universiteit Twente Enschede, 2005.

    Google Scholar 

  • Carr JH, Mungovan SF, Shepherd RB, Dean CM, Nordholm LA. Physiotherapy in stroke rehabilitation: a basis for Australian physiotherapists’ choice of treatment. Physiotherapy Theory and Practice 1994;10:201-9.

    Google Scholar 

  • Commissie CVA-Revalidatie. Revalidatie na een beroerte: richtlijnen en aanbevelingen voor zorgverleners. (Redactie: Franke EAM.) Den Haag: Nederlandse Hartstichting, 2001.

    Google Scholar 

  • Craik RL. Thirty-Sixth Mary McMillan Lecture: Never satisfied. Phys Ther 2005;85:1224-37.

    Google Scholar 

  • Davidoff F. In the teeth of the evidence: the curious case of evidence based medicine. Mt Sinai J Med 1999;66:75-83.

    Google Scholar 

  • Davidson I, Waters K. Physiotherapists working with stroke patients: a national survey. Physiotherapy 2000;86:69-80.

    Google Scholar 

  • Dawes M, Summerskill W, Glasziou P, Cartabellotta A, Martin J, Hopayian K, Porzsolt F, Burls A, Osborne J. Sicily statement on evidence-based practice. BMC Med Educ 2005;5:1-7.

    Google Scholar 

  • Exel J van, Koopmanschap MA, Wijngaarden JD van, Scholte op Reimer WJ. Costs of stroke and stroke services: Determinants of patient costs and a comparison of costs of regular care and care organised in stroke services. Cost Eff Resour Alloc 2003;1:2-13.

    Google Scholar 

  • Garland SJ, Willems DA, Ivanova TD, Miller KJ. Recovery of standing balance and functional mobility after stroke. Arch Phys Med Rehabil 2003;84:1753-9.

    Google Scholar 

  • Glasziou P, Irwig L, Mant D. Monitoring in chronic disease: a rational approach. BMJ 2005;330:644-8.

    Google Scholar 

  • Guyatt G. Evidence-Based Medicine. ACP J Club 1991;114.

    Google Scholar 

  • Haart M de. Recovery of standing balance in patients with a supratentorial stroke. Radboud Universiteit Nijmegen, 2005.

    Google Scholar 

  • Hafsteinsdottir TB, Algra A, Kappelle LJ, Grypdonck MH. Neurodevelopmental treatment after stroke: a comparative study. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2005;76:788-92.

    Google Scholar 

  • Hammond R. Evaluation of physiotherapy by measuring outcome. Physiotherapy 2000;86:170-2.

    Google Scholar 

  • Haynes RB. What kind of evidence is it that Evidence-Based Medicine advocates want health care providers and consumers to pay attention to? BMC Health Serv Res 2002;2:3-10.

    Google Scholar 

  • Holm M. Our mandate for the new millennium: evidence based practice. Am J Occup Ther 2000;54:575-85.

    Google Scholar 

  • Kautz SA, Duncan PW, Perera S, Neptune RR, Studenski SA. Coordination of hemiparetic locomotion after stroke rehabilitation. Neurorehabil Neural Repair 2005;19:250-8.

    Google Scholar 

  • Koek HL, Grobbee DE, Bots ML. [Trends in cardiovascular morbidity and mortality in the Netherlands, 1980-2000]. Ned Tijdschr Geneeskd 2004;148:27-32.

    Google Scholar 

  • Koek HL Dis SJ van, Peters RJG, Bots ML. Hart-en vaatziekten in Nederland. In: Hart- en vaatziekten in Nederland 2005, cijfers over risicofactoren, ziekte, behandeling en sterfte, pp. 6-12. Den Haag: Nederlandse Hartstichting, 2005.

    Google Scholar 

  • Kollen B, Port I van de, Lindeman E, Twisk J, Kwakkel G. Predicting improvement in gait after stroke: a longitudinal prospective study. Stroke 2005;36:2676-80.

    Google Scholar 

  • Kwakkel G, Kollen B, Lindeman E. Understanding the pattern of functional recovery after stroke: facts and theories. Restor Neurol Neurosci 2004a;22:281-99.

    Google Scholar 

  • Kwakkel G, Peppen R van, Wagenaar RC, Wood DS, Richards C, Ashburn A, Miller K, Lincoln N, Partridge C, Wellwood I, Langhorne P. Effects of augmented exercise therapy time after stroke: a meta-analysis. Stroke 2004b;35:2529-39.

    Google Scholar 

  • Langhorne P, Legg L, Pollock A, Sellars C. Evidence-based stroke rehabilitation. Age Ageing 2002;31(Suppl 3):17-20.

    Google Scholar 

  • Latash ML, Anson JG. What are ‘normal movements’ in atypical populations? Behavioral and Brain Science 1996;19:55-106.

    Google Scholar 

  • Lennon S, Ashburn A. The Bobath concept in stroke rehabilitation: a focus group study of the experienced physiotherapists’ perspective. Disabil Rehabil 2000;22:665-74.

    Google Scholar 

  • Lennon S, Baxter D, Ashburn A. Physiotherapy based on the Bobath concept in stroke rehabilitation: a survey within the UK. Disabil Rehabil 2001;23:254-262.

    Google Scholar 

  • Lennon S, Ashburn A, Baxter D. Gait outcome following outpatient physiotherapy based on the Bobath concept in people post stroke. Disabil Rehabil 2006;28:873-81.

    Google Scholar 

  • McDonnell MN, Hillier SL, Miles TS, Thompson PD, Ridding MC. Influence of combined afferent stimulation and task-specific training following stroke: a pilot randomized controlled trial. Neurorehabil Neural Repair 2007;21:435-43.

    Google Scholar 

  • McGinn TG, Guyatt GH, Wyer PC, Naylor CD, Stiell IG, Richardson WS. Users’ guides to the medical literature XXII: how to use articles about clinical decision rules. Evidence-Based Medicine Working Group. JAMA 2000;284:79-84.

    Google Scholar 

  • Nilsson LM, Nordholm LA. Physical therapy in stroke rehabilitation: basis for Swedish physiotherapists’ choice of treatment. Physiotherapy Theory and Practice 1992;8:49-55.

    Google Scholar 

  • Parker-Taillon D. CPA initiatives put the spotlight on evidence-based practice in physiotherapy. Physiother Can 2002;24:12-15.

    Google Scholar 

  • Patel M, Potter J, Perez I, Kalra L. The process of rehabilitation and discharge planning in stroke: a controlled comparison between stroke units. Stroke 1998;29:2484-7.

    Google Scholar 

  • Peppen RPS van. International collaboration in physiotherapy management of people with stroke. Physiother Res Int 2008a;13:3-8.

    Google Scholar 

  • Peppen RPS van. Towards evidence-based physiotherapy for patients with stroke, pp. 1-236. Utrecht University & Hogeschool Utrecht, 2008b.

    Google Scholar 

  • Peppen RPS van, Kwakkel G, Harmeling BC, Kollen BJ, Hobbelen JSM, Buurke JH, Halfens JHC, Wagenborg L, Vogel MJ, Berns M, Klaveren R van, Hendriks HJM, Dekker J. KNGF-richtlijn Beroerte. Ned Tijdschr Fysioth 2004a;114:1-78.

    Google Scholar 

  • Peppen RPS van, Kwakkel G, Wood-Dauphinee S, Hendriks HJ, Wees PJ van der, Dekker J. The impact of physical therapy on functional outcomes after stroke: what’s the evidence? Clin Rehabil 2004b;18:833-62.

    Google Scholar 

  • Peppen RPS van, Kortsmit M, Lindeman E, Kwakkel G. Effects of visual feedback therapy on postural control in bilateral standing after stroke: a systematic review. J Rehabil Med 2006;38:3-9.

    Google Scholar 

  • Peppen RPS van, Hendriks HJM, Meeteren NLU van, Helders PJM, Kwakkel G. The development of a clinical practice stroke guideline for physiotherapists in The Netherlands: A systematic review of available evidence. Disabil Rehabil 2007;29:767-83.

    Google Scholar 

  • Peppen RPS van, Maissan JF, Genderen FR van, Dolder R van, Meeteren NLU van. Outcome measures in physiotherapy management of patients with stroke: a survey into self-reported use, and barriers to and facilitators for use. Physiother Res Int 2008;13:255-70.

    Google Scholar 

  • Pollock A, Baer G, Langhorne P, Pomeroy V. Physiotherapy treatment approaches for the recovery of postural control and lower limb function following stroke: a systematic review. Clin Rehabil 2007;21:395-410.

    Google Scholar 

  • Sackley CM. Falls, sway, and symmetry of weight-bearing after stroke. Int Disabil Stud 1991;13:1-4.

    Google Scholar 

  • Wit L de, Putman K, Schuback B, Komarek A, Angst F, Baert I, Berman P, Bogaerts K, Brinkmann N, Connell L, Dejaeger E, Feys H, Jenni W, Kaske C, Lesaffre E, Leys M, Lincoln N, Louckx F, Schupp W, Smith B, Weerdt W de. Motor and functional recovery after stroke: a comparison of 4 European rehabilitation centers. Stroke 2007;38:2101-7.

    Google Scholar 

  • WHO. Recommendations on stroke prevention, diagnosis, and therapy. Report of the WHO Task Force on Stroke and other Cerebrovascular Disorders. Stroke 1989;20:1407-31.

    Google Scholar 

Download references

Authors
  1. Roland van Peppen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Editor information

Editors and Affiliations

  1. afdeling paramedische zorg/sport, bewegen en gezondheid, NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg), Utrecht

    C. Veenhof (Progammaleider) (Progammaleider)

  2. hoofddocent Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie, Arteveldehogeschool/Universiteit Gent, Gent

    P. Calders (Bioloog) (Bioloog)

  3. Hogeschool Zuyd, Heerlen

    J.J.X.R. Geraets (Epidemioloog, gezondheidswetenschapper, fysiotherapeut) (Epidemioloog, gezondheidswetenschapper, fysiotherapeut)

  4. Nederlands Huisartsen Genootschap, Utrecht

    J.J.X.R. Geraets (Epidemioloog, gezondheidswetenschapper, fysiotherapeut) (Epidemioloog, gezondheidswetenschapper, fysiotherapeut)

  5. Medisch Centrum Geraets-Blokland-Vrouenraets, Landgraaf

    J.J.X.R. Geraets (Epidemioloog, gezondheidswetenschapper, fysiotherapeut) (Epidemioloog, gezondheidswetenschapper, fysiotherapeut)

  6. vakgroep Menselijke Fysiologie, Faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie, Vrije Universiteit Brussel, Brussel

    J. Nijs (Docent) (Docent)

  7. vakgroep Musculoskeletale Kinesitherapie, departement Gezondheidszorg, Artesis Hogeschool Antwerpen, Antwerpen

    J. Nijs (Docent) (Docent)

  8. kinesitherapeut Universitair Ziekenhuis Brussel, Brussel

    J. Nijs (Docent) (Docent)

  9. Afdeling Revalidatiegeneeskunde, VU Medisch Centrum, Amsterdam

    E.E.H. van Wegen (Senior onderzoeker, onderwijscoördinator Focusonderwijs) (Senior onderzoeker, onderwijscoördinator Focusonderwijs)

  10. Universitair Centrum voor Sport, Beweging en Gezondheid, Universitair Medisch Centrum Groningen, Rijksuniversiteit Groningen, Groningen

    C.P. van Wilgen (Onderzoekscoördinator, fysiotherapeut en gezondheidspsycholoog) (Onderzoekscoördinator, fysiotherapeut en gezondheidspsycholoog)

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij

About this chapter

Cite this chapter

van Peppen, R. (2010). 18 Evidence-based fysiotherapie bij patiënten met een CVA. In: Veenhof, C., Calders, P., Geraets, J., Nijs, J., van Wegen, E., van Wilgen, C. (eds) Jaarboek Fysiotherapie Kinesitherapie 2010. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-313-9327-5_18

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-9327-5_18

  • Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten

  • Print ISBN: 978-90-313-6475-6

  • Online ISBN: 978-90-313-9327-5

  • eBook Packages: Dutch language eBook collection

Publish with us

Policies and ethics

Search

Navigation