Samenvatting
In zowel de somatische als de geestelijke gezondheidszorg wordt relaxatietherapie steeds meer gepromoot als een veilige, doeltreffende en kosteneffectieve behandeling, hetzij primair hetzij secundair, voor allerlei lichamelijke en psychische klachten. De klinische waarde van relaxatietherapie als onderdeel van de biopsychosociale benadering van psychiatrische stoornissen is inmiddels bekend. Methoden zoals progressieve relaxatie, yoga, mindfulness, autogene training en ademhalingstechnieken krijgen door het groeiend aantal RCT’s en meta-analyses een evidence-based karakter voor de toepassing bij personen met een psychische aandoening. Zowel fysieke, cognitieve, sociaal-affectieve als gedragsmatige problemen kunnen een indicatie zijn voor het starten met relaxatietherapie. Stress, spanningen, angsten, heftige emoties, depressie en ander psychisch lijden uiten zich vaak via het lichaam: vermoeidheid, slapeloosheid, piekeren, hoofdpijn etc. De kinesitherapeut, bij wie het lichaam het aangrijpingspunt van de behandeling is, speelt een belangrijke rol in de preventie en reductie van deze stress- en spanningsgerelateerde klachten. Het doel van deze bijdrage is dan ook om kinesi- en fysiotherapeuten een aantal op wetenschappelijk evidentie gebaseerde handvatten aan te reiken voor de behandeling van spanningsklachten bij personen met psychische gezondheidsproblemen (angststoornissen, depressieve stoornissen, afhankelijkheidsstoornissen, eetstoornissen en psychotische stoornissen).
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Literatuur
Benson H. The Relaxation Response. New York: Morrow, 1976.
Bernstein DA, Borkovec T. Progressive Relaxation Training. A manual for the helping professions. New York: Research Press Compagny, 1973.
Carei TR, Fyfe-Johnson AL, Breuner CC, Brown MA. Randomized controlled clinical trial of yoga in the treatment of eating disorders. Journal ofAdolescent Health 2010;46(4):346–51.
Conrad A, Roth WT. Muscle relaxation therapy for anxiety disorders: it works but how? Journal ofAnxiety Disorders 2007;21(3):243–64.
Dewulf D. Mindfulness: Een pad van vrijheid. Leuven/Den Haag: Acco, 2007.
Dixhoorn JJ van. Ontspanningsinstructie. Principes en oefeningen. Maarssen: Elsevier/ Bunge, 1998.
Garland EL, Gaylord SA, Boettiger CA, Howard MO. Mindfulness training modifies cognitive, affective, and physiological mechanisms implicated in alcohol dependence: results of a randomized controlled pilot trial. Journal of Psychoactive Drugs 2010;42(2):177–92.
Goldin PR, Gross JJ. Effects ofmindfulness-based stress reduction (MBSR) on emotion regulation in social anxiety disorder. Emotion Behavioral Research Therapy 2011;49(4):281–8.
Goto F, Nakai K, Murakami M, Ogawa K. Intractable depression successfully treated with a combination ofautogenic training and high-dose antidepressant in department of otorhinolaryngology: a case report. Cases Journal 2009;2:6908.
Hofmann SG, Sawyer AT, Witt AA, Oh D. The effect ofmindfulness based therapy on anxiety and depression: A meta-analytic review. Journal of Consulting and Clinical Psychology 2010;78(2):169–83.
Jacobsen P, Morris E, Johns L, Hodkinson K. Mindfulness groups for psychosis; key issues for implementation on an inpatient unit. Behavioral and Cognitive Psychotherapy 2011;39(3):349–53.
Jacobson E. Progressive Relaxation. Chicago: University Press, 1939.
Kabat-Zinn J. Full Catastrophe Living: Using the wisdom of your body and mind to face stress, pain, and illness. New York: Delta, 1990.
Kraft AR, Hoogduin CA. The hyperventilation syndrome. A pilot study on the effectiveness oftreatment. British Journal ofPsychiatry 1984;145:538–42.
Kraft H, Schötzau P. Autogenic training in the treatment schizophrenic patients. Fortschritte der Neurologie-Psychiatrie 1982;50(9):297–304.
Lambert MJ, Ogles BM. The efficacy and effectiveness ofpsychotherapy (pp. 139-93). In: Lambert MJ (Ed). Bergin and Garfield’ Handbook ofPsychotherapy and Behavioral Change. New York: Wiley & Sons, 2004.
Maex E. Mindfulness in de maalstroom van je leven. Tielt: Lannoo, 2006.
McComb JJ, Clopton JR. The effects of movement, relaxation, and education on the stress levels ofwomen with subclinical levels ofbulimia. Eating Behaviors 2003;4(1):79–88.
Payne R, Donaghy M. Payne’s Handbook of Relaxation Techniques: A Practical Guide for the Health Care Professional. 4th ed. London: Churchill Livingstone/Elsevier, 2010.
Pharr OM, Coursey RD. The use and utility ofEMG biofeedback with chronic schizophrenic patients. Biofeedback and Self-Regulation 1989;14(3):229–45.
Schultz JH. Das Autogene Training. Konzentrative Selbstentspanning. Stuttgart: Thieme, 1979.
Shapiro JR, Pisetsky EM, Crenshaw W, Spainhour S, Hamer RM, Dymek Valentine M, Bulik CM. Exploratory study to decrease postprandial anxiety: Just relax! International Journal of Eating Disorders 2008;41(8):728–33.
Sharp C, Hurford DP, Allison J, Sparks R, Cameron BP. Facilitation of internal locus of control in adolescent alcoholics through a brief biofeedback-assisted autogenic relaxation training procedure. Journal of Substance Abuse Treatment 1997;14(1):55–60.
Simons J. De Leuvense Observatieschalen voor doelstellingen in de psychomotorische therapie (pp. 29-39). In: Van Coppenolle H, Simons J (Eds). Van observatie naar psychomotorische diagnostistiek. Leuven: Acco, 1986.
Uebelacker LA, Epstein-Lubow G, Gaudiano BA, Tremont G, Battle CL, Miller IW. Hatha yoga for depression: critical review of the evidence for efficacy, plausible mechanisms ofaction, and directions for future research. J Psychiatry Practice 2010;16(1):22–33.
Van Kampen M, Vervaeke M. Stress: Preventie, Reductie en Ontspanning. Twaalf methoden. Leuven/Voorburg: Acco, 2008.
Vancampfort D, De Hert M, Knapen J, Maurissen K, Raepsaet J, Deckx S, Remans S, Probst M. Effects ofprogressive muscle relaxation on state anxiety and subjective well-being in people with schizophrenia: a randomized controlled trial. Clinical Rehabilitation 2011a;25(6):567–75.
Vancampfort D, De Hert M, Knapen J, Wampers M, Demunter H, Deckx S, Maurissen K, Probst M. State anxiety, psychological stress and positive well-being responses to yoga and aerobic exercise in people with schizophrenia: a pilot study. Disability and Rehabilitation 2011b;33(8):684-9.
Vollestad J, Sivertsen B, Nielsen GH. Mindfulness-based stress reduction for patients with anxiety disorders: evaluation in a randomized controlled trial. Behavioral Research Therapy 2011;49(4):281-8.
Wanden-Berghe RG, Sanz-Valero J, Wanden-Berghe C. The application of mindfulness to eating disorders treatment: a systematic review. Eating Disorders 2011;19(1):34–48.
Websites
Author information
Authors and Affiliations
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2013 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
About this chapter
Cite this chapter
De Herdt, A., Simons, J., Probst, M. (2013). Relaxatietherapie in de GGZ. In: van Wilgen, C., Calders, P., Geraets, J., Nijs, J., Veenhof, C., van Wegen, E. (eds) Jaarboek Fysiotherapie Kinesitherapie 2013. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-313-9173-8_18
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-9173-8_18
Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Print ISBN: 978-90-313-9172-1
Online ISBN: 978-90-313-9173-8
eBook Packages: Dutch language eBook collection