Abstract
De ideale onderwijzer van nu is interpersoonlijk, pedagogisch, vakinhoudelijk, didactisch en organisatorisch competent. Hij sluit aan bij behoeften en capaciteiten van leerlingen, zorgt voor een veilig klimaat in zijn klas, kan goed communiceren met collega's en ouders, en reflecteert op eigen opvattingen en bekwaamheid. Deze karakterisering is afkomstig van de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL) die in opdracht van de minister de bekwaamheidseisen voor leraren formuleerde, op basis van een inventarisatie van opvattingen uit de beroepsgroep zelf (Stichting Beroepskwaliteit Leraren, 2004). Volgens de SBL is de ideale leraar veelzijdig, maar – zo blijkt ook uit de SBL-weergave van het leraarschap – een leraar hoeft geen schaap met vijf poten te zijn. Het hebben van vakinhoudelijke kennis wordt niet zo hoog gewaardeerd. In het document ontbreekt namelijk een omschrijving van het kennisniveau van de schoolvakken waarover de leraar minimaal dient te beschikken en ook ontbreekt een uitspraak over culturele geletterdheid of algemene vorming in brede zin, waarin kennis van samenleving, kunst en geschiedenis een belangrijke rol speelt (zie ook Van Essen & Timmerman, 2008). Er is, met andere woorden, nauwelijks aandacht voor wat, soms badinerend, declaratieve kennis wordt genoemd, kennis van begrippen en feiten, waarbij het erom gaat dat je weet dat iets zo is, om ‘knowing that’ (Boekaerts & Simons, 1995; Shavelson, Araceli Ruiz-Primo & Wiley, 2005).
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literatuur
Amsing, H.T.A. (2004). Didactiek zonder persoon. Leon van Gelder over de persoonlijke factor in het didactisch handelen (1958). In D. Leyder, B. Vanobbergen & N. Vansieleghem (red.), Opvoeding: een (on)persoonlijke aangelegenheid. Bijdragen aan de 11de Landelijke Pedagogendag (pp. 20–27). Amsterdam: SWP.
Andel, A. van (red.) (1954). Een eeuw van zorg en zegen. Gedenkboek uitgegeven ter herdenking van honderd jaar Vereniging van Christelijke Onderwijzers. Meppel: Ten Brink.
Bakker, N., Boekholt, P., Crombrugge, H. van, Depaepe, M., & Simon, F. (red.). (2001). Reformpedagogiek in België en Nederland. Jaarboek voor de geschiedenis van opvoeding en onderwijs. Assen: Koninklijke Van Gorcum.
Bevelander, C. (1954). De cultureel-maatschappelijke vorming van de onderwijzer. Vernieuwing van opvoeding en onderwijs, 12, 148–151.
Bij het eeuwfeest der Haarlemmer Rijkskweekschool 1862–1962; tien jaar Kweekschoolwet 1952–1962. (1964). Groningen: Wolters.
Boekaerts, M., & Simons, P.R.J. (1995). Leren en instructie. Psychologie van de leerling en het leerproces. Assen: Van Gorcum.
Boeke, C. (1946a). Verslag landelijk congres te Utrecht op 24, 25 en 26 april 1946. Vernieuwingsraad.
Boeke, C. (1946b). Onderwijsvernieuwingsrapport: rapport aangeboden aan de Nederlandse regering door de Vernieuwingsraad voor het onderwijs.
Boekholt, P.Th.F.M., & Booy, E.P. de (1987). Geschiedenis van de school in Nederland vanaf de middeleeuwen tot aan de huidige tijd. Assen: Van Gorcum.
Brinksma, J.D. (1981). Van Gelder en het paedagogisch centrum van de NOV. In B.P.M. Creemers (red.), Onderwijskunde als opdracht. Een bundel artikelen over de ontwikkelingen in de onderwijskunde bij het afscheid van L. van Gelder als hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te Groningen (pp. 130–149). Groningen: Wolters-Noordhoff,.
Brugsma, B. (1838). Kort overzicht van de leer der opvoeding, door het onderwijs in de lagere scholen. Groningen: Zuidema.
Carlgren, I., Handal, G., & Vaage, S. (red.). (1994). Teachers' minds and actions: research on teachers' thinking and practice. Londen: The Falmer Press.
Christelijke Normaalschool te Zetten 1864–1914. (z.j.).
Clark, C.M., & Peterson, P.L. (1986). Teachers' Thought Processes. In M.C. Wittrock (red.), Handbook of research on teaching. Third Edition (pp. 255–298). New York: Macmillan Publishing Company.
Combs, A.W. (1965). The professional education of teachers: a perceptual view of teacher preparation. Boston: Allyn and Bacon Inc.
Creemers, B., Peters, T., & Reynolds, D. (red.). (1989). School effectiveness and schoolimprovement: proceedings of the second international congress Rotterdam 1989. Amsterdam: Swets & Zeitlinger.
Deinum, J.F., Maandag, D.W., Hofman,W.H.A., & Buitink, J. (2005). Aspecten van opleiden in de school. Een vergelijkend internationaal overzicht. Den Haag: Onderwijsraad.
Dochy, F., & Nickmans, G. (2005). Competentiegericht opleiden en toetsen. Theorie en praktijk van flexibel leren. Utrecht: Lemma.
Essen, M. van (2006). Kwekeling tussen akte en ideaal. De opleiding tot onderwijzer(es) vanaf 1800. Amsterdam: SUN.
Essen, M. van (2008). De mythe van de knappe meester. Over de betekenis van kennis op de pabo. In S. Goorhuis-Brouwer, M. van Essen, B. Levering & G. van der Werf (red.), Mythes in het onderwijs (pp. 83–95). Amsterdam: SWP.
Essen, M. van, & Timmerman, G. (2004). Geen feminisering zonder professionalisering. In M. D'Hoker & M. Depaepe (red.), Op eigen vleugels. Liber amicorum prof. Dr. An Hermans (pp. 327–337). Antwerpen/Apeldoorn: Garant.
Essen, M. van, & Timmerman, G. (2008). Better than before or back to the beginning? A History of and Comparative Reflection on the ‘New Education Paradigm’ for Dutch Primary Teacher Education. In J. Ax & P. Ponte (red.), Critiquing Praxis. Conceptual and Empirical Trends in the Teaching Profession (pp. 47–66). Rotterdam/Taipei: Sense Publishers.
Gelder, L. van, Peters, J.J., Oudkerk Pool, Th.& Sixma, J. (red.) (1973). Didactische Analyse Werk-en Studieboek 2. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Gelder, L. van, Peters, J.J., Oudkerk Pool, Th., & Sixma, J. (red.) (1974). Didactische Analyse 3a. Algemeen gedeelte. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Gelder, L. van, Peters, J.J., Oudkerk Pool, Th.& Sixma, J. (red.) (1975). Didactische Analyse. Informatie en achtergronden. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Gielen, J.J., & Strasser S. (1957). Grondbeginselen ener opvoedkunde. Voor de Tweede Leerkring. 's- Hertogenbosch: Malmberg.
Hogeschool van Amsterdam (2008). Opleiden in de school. Intensief kennismaken in de praktijk. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam.
Jansen, J. (1963). Naar een hogere pedagogische school. De Nederlandse onderwijzersopleiding ver-geleken met die in Duitsland. Amsterdam:Meulenhoff. Stichting onderwijs oriëntatie: Serie Verdiept Inzicht nr. 14.
Kieviet, F.K. (1979). Inleiding. In F.K. Kieviet (red.), Nieuwe methoden in de opleiding van onderwijsgevenden (pp. 1–16). Groningen: Wolters-Noordhoff.
Klinken, L. van (1946a). Noodzakelijke voorwaarden van Schoolhervorming en Onderwijsvernieuwing. Kampen: Kok.
Klinken, L. van (1946b). Wijsgerige achtergronden van de paedagogische verscheidenheid bij het lager onderwijs in Nederland in de 20ste eeuw. Kampen: Kok. Proefschrift Universiteit Amsterdam VU.
Kock, A. de (2004). Arranging learning environments for new learning. Educational theory, practical knowledge, and every day practice. Ridderkerk: Offsettdrukkerij Ridderprint.
Kwakman, K., & Berg, E. van den (2004). Professionele ontwikkeling als kennisontwikkeling door leraren: naar een betere interactie tussen praktijk en theorie. VELON, 25, 7–12.
Laban, P., & Ligtvoet, J.C. (1928). Lager Onderwijswet 1920, met aanteekeningen, ontleend aan de officieele stukken der Staten-Generaal, aan administratieve beslissingen en aan de litteratuur. Alphen aan den Rijn: N. Samson.
Lierop, J.W. van (1971). Ten geleide. Pedagogische Studiën, 48, 189–193.
Meester, A. (1954). De geest van de nieuwe Kweekschoolwet. Vernieuwing van opvoeding en onderwijs, 12, 140–144.
Milligen, G. van (1869). Toespraak bij de heropening der lessen aan de Rijkskweekschool voor onderwijzers te Groningen, den 1sten september 1969. Overdruk uit de Nieuwe Bijdragen, september 1869.
Meulen, Jr. van der (1950). Terwille van ‘onze’ kinderen. Purmerend: Muusses.
Onderwijsraad (2006a). Versteviging van kennis in het onderwijs. Verkenning. Den Haag: Onderwijsraad.
Onderwijsraad (2006b). Waardering voor het leraarschap. Advies. Den Haag: Onderwijsraad.
Opleiding van de onderwijzer in de nieuwe kweekschool. Rapport over de opleiding van de onderwijzer in de tweede leerkring der kweekschool, uitgebracht door een commissie van de Katholieke Paedagogische Vereniging aan den Bond van r.k. Kweekscholen (z.j.). 's-Gravenhage: Katholiek pedagogisch bureau voor het lager onderwijs.
Nutsinstituut voor Volkontwikkeling. (1920). De nieuwe kweekschool en opleidingsschool. Rapport uitgebracht aan het Nutsinstituut voor volksontwikkeling. Amsterdam: Nutsuitgeverij.
Renes, P.B. (1969). Recrutering en selectie van leerkrachten voor het lager onderwijs in Nederland. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Rombouts, S. (1933). De opvoeders. Katholieke Pedagogiek deel 1. Tilburg: Drukkerij van het r.k.jongensweeshuis.
Roos, A. de (1947). Achtergronden van de onderwijsvernieuwing. Uitgave van de paedagogische commissie van de N.O.V. Groningen: J.B. Wolters' Uitgeversmaatschappij.
Scheerens, J., & Bosker, R. (1997). The foundations of educational effectiveness. Oxford: Pergamon.
Schuyt, K., & Taverne, E. (2004). Dutch culture in a European perspective. 1950 Prosperity and welfare. Assen: Royal van Gorcum.
Shavelson, R.J., Araceli Ruiz-Primo, M., & Wiley, E.W. (2005). Windows of the mind. Higher education 49, 413–430.
Stichting Beroepskwaliteit Leraren (2004). In bekwame handen. Bekwaamheidseisen voor leraren (cd-rom). Stichting Beroepskwaliteit Leraren.
Torff, B., & Sternberg, R.J. (red.). (2001). Understanding and teaching the intuitive mind: student and teacher learning. Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates.
Verloop, N. (1995). De leraar. In J. Lowyck & N. Verloop (red.), Onderwijskunde. Een kennisbasis voor professionals (pp. 109–150). Groningen: Wolters-Noordhoff.
Verloop, N. (2003). De leraar. In N. Verloop & J. Lowyck (red.), Onderwijskunde. Een kennisbasis voor professionals (pp. 194–248). Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff.
Vermunt, J.D.H.M. (2006). Docent van deze tijd: Leren en laten leren. Utrecht: Rijksuniversiteit Utrecht. Oratie.
Vos, J., & Linden, J. van der (2004). Waarvan akte. Geschiedenis van deMO-opleidingen, 1912–1987. Assen: Koninklijke Van Gorcum.
Vries, G. de (2004). De opleiding van de christelijke onderwijzer. Het karakter van de protestantschristelijke onderwijzersopleidingen, in het bijzonder in Friesland 1880–1980. Leeuwarden: Fryske Akademy.
Vugt, J. van (1994). Broeders in de katholieke beweging. De werkzaamheden van vijf Nederlandse onderwijscongregaties van broeders en fraters, 1840–1970. Nijmegen: kdc/ksc.
Wardekker, W. (2006). Onderwijs met pedagogische kwaliteit. In G. Geerdink, M. Volman & W. Wardekker (red.), Pedagogische kwaliteit in de basisschool. Baarn: HBuitgevers.
Wirtz, Czn, J.C. (1916). Onbevredigende bevrediging. Meppel: Ten Brink.
Wolthuis, J. (1981). Onderwijsvakorganisatie. Overzicht van het optreden van de algemene vakorganisaties in en om het onderwijs. Amsterdam: Uitgeverij SUA.
Zee, S. van der (2005). Onderwijzen tussen kunst en kunde. Het beeld van de ideale leerkracht in het onderwijsleerpakket ‘Didactische Analyse’. Scriptie Rijksuniversiteit Groningen.
Rights and permissions
Copyright information
© 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij
About this chapter
Cite this chapter
Amsing, H., van Essen, M. (2009). De ideale leraar. In: Het pedagogisch quotiënt. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-313-7977-4_7
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-7977-4_7
Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Print ISBN: 978-90-313-6138-0
Online ISBN: 978-90-313-7977-4
eBook Packages: Dutch language eBook collection