Skip to main content
SpringerLink
Log in

Tandheelkunde in de paleoantropologie

  • Chapter
Het tandheelkundig jaar 2009

  • 347 Accesses

Abstract

De geschiedenis van de paleoantropologie begon in 1829. Toen ontdekte Philippe-Charles Schmerling, geneesheer in het Nederlandse leger en daarna burgerlijk arts in Luik, in Engis een kinderschedel (zie afb. 17.1). Pas een eeuw later toonde Charles Fraipont (1936) aan dat die van een neanderthaler was. Het debat over de evolutie van de mens begon echter pas echt in 1856, bij de ontdekking van de fossielen van het Neanderthal. Tien jaar later vond geoloog Édouard Dupont (1866) in La Naulette tussen resten van uitgestorven dieren een fossiel kaakbeen (zie afb. 17.2). Dit kaakbeen wordt als het eerste anatomische bewijs voor de evolutie van de mens beschouwd.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Log in via an institution

Institutional subscriptions

Literatuur

  • Beynon AD, Wood BA. Variation in enamel thickness and structure in East African hominids. American Journal of Physical Anthropology. 1986;70:177–93.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Bocherens H, Polet C, Toussaint M. Palaeodiet of Mesolithic and Neolithic populations of Meuse Basin (Belgium): Evidence from stable isotopes. Journal of archaeological Science. 2007;34:10–27.

    Article  Google Scholar 

  • Braga J, Heuzé Y. Quantifying variation in human dental developmental sequences. An EVO-DEVO perspective. In: S Bailey, J-J Hublin (Eds.), Dental Perspectives on Human Evolution: State of the Art Research in Dental Anthropology (pp. 245-259). Vertebrate Paleobiology and Paleoanthropology Series. Berlin: Springer, 2007.

    Google Scholar 

  • Coppa A, Bondioli L, Cucina A, Frayer DW, Jarrige JF, Quivron G, Rossi M, Vidale M, Macchiarelli R. Early Neolithic tradition of dentistry. Nature. 2006;40:755.

    Article  Google Scholar 

  • Coquerelle M, Bayle P, Heuzé Y, Mazurier A, Braga J. Evaluation du degré de développement dentaire d’un individu. Adaptabilité des systèmes de codage radiographique des stades de minéralisation a la (micro)tomographie? Bulletins et Mémoires de la Société d’Anthropologie de Paris. n.s. 2007;19.

    Google Scholar 

  • Dean MC, Stringer CB, Bromage TG. Age at death of the Neanderthal child from Devil’s Tower, Gibraltar and the implications for studies of general growth and development in Neanderthals. American Journal of Physical Anthropology. 1986;70:301–9.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Dean MC. Tooth microstructure tracks the pace of human life-history evolution. Proc. R. Soc. B. 2006;273:2799–808.

    Article  Google Scholar 

  • nlmirjian A, Goldstein H, Tanner JM. A new system of dental age assessment. Human Biology. 1973;45:211–27.

    Google Scholar 

  • Dupont E. Etude sur les fouilles scientifiques exécutées pendant l’hiver de 1865-1866 dans les cavernes des bords de la Lesse. Bulletins de l’académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique. 1866;22:31–54.

    Google Scholar 

  • Grine FE. Enamel Thickness of Deciduous and Permanent Molars in Modern Homo sapiens. American Journal of Physical Anthropology. 2005;126:14–31.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Liang X, Jacobs R, Semal P, Corpas L, Martens W, Raymundo Jr R, Lambrichts I. Modern human variability of neurovascular structures in the anterior mandible. Dentomaxillofacial Radiology. 16th International Congress of the IADMFR. Beijing, China: 26 June-30 June 2007.

    Google Scholar 

  • Macchiarelli R, Bondioli L, Debénath A, Mazurier A, Tournepiche J-F, Birch W, Dean C. How Neanderthal molar teeth grew. Nature 2006;444:748–51.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Molleson T, Jones K, Jones S. Dietary change and the effects of food preparation on microwear patterns in the Late Neolithic of Abu Hureyra, Northern Syria. Journal of Human Evolution. 1993;24:455–68.

    Article  Google Scholar 

  • Pérez-Pérez A, Espurza V, Bermüdez de Castro JM, de Lumley MA, Turbón D. Non-occlusal dental microwear variability in a sample of Middle and Late Pleistocene human populations from Europe and the Near East. Journal of Human evolution. 2003;97–513.

    Google Scholar 

  • Plotino G, Grande NM, Pecci R, Bedini R, Pameijer CH, Somma F. Three-dimensional imaging using microcomputed tomography for studying tooth macromorphology. JADA. 2006;137:1555–61.

    PubMed  Google Scholar 

  • Puydt M de, Lohest M. L’homme contemporain du Mammouth a Spy (Namur). Compte rendu des Travaux du Congrès tenu a Namur les 17-19 Août 1886. Annales de la Fédération Archéologique et Historique de Belgique. 1887;2:207–40.

    Google Scholar 

  • Schmerling PC. Recherches sur les ossements fossiles découverts dans les cavernes de la province de Liège (2 delen, 362 pag’s, 74 illustraties). Luik: PJ Collardin, 1933.

    Google Scholar 

  • Semal P, Garcia Martin C, Polet C, Richards MP. Considération sur l’alimentation des Néolithiques du Bassin mosan: usures dentaires et analyses isotopiques du collagène osseux. Notae Praehistoricae. 1999;19:127–35.

    Google Scholar 

  • Semal P, Kirchner S, Macchiarelli R, Mayer P, Weniger GC. TNT: The Neanderthal Tools. In: K Cain, Y Chrysanthou, F Niccolucci, D Pletinckx, N. Silberman (Eds.), Interdisciplinarity or The Best of Both Worlds. The Grand Challenge for Cultural Heritage Informatics in the 21st Century. Selected papers from VAST2004. 2004;43–4.

    Google Scholar 

  • Semal P, Toussaint M, Maureille B, Rougier H, Crevecoeur I, Balzeau A, Bouchneb L, Louryan S, Declerck N, Rausin L. Numérisation des restes humains néandertaliens belges: préservation patrimoniale et exploitation scientifique. Notae Praehistoricae. 2005; 2:25–38.

    Google Scholar 

  • Semal P. Evolution et variabilité des dimensions dentaires chez Homo sapiens neanderthalensis. Editions du C.E. D. Arc., Viroinval, Artefacts. 1988;5:112.

    Google Scholar 

  • Smith TM, Tafforeau PT, Reid DJ, Grün R, Eggins S, Boutakiout M, Hublin J-J. Earliest evidence of modern human life history in North African early Homo sapiens. Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 2007a;104:6128–33.

    Article  CAS  PubMed Central  PubMed  Google Scholar 

  • Smith TM. Experimental determination of the periodicity of incremental features in enamel. Journal of Anatomy. 2006;208:99–113.

    Article  CAS  PubMed Central  PubMed  Google Scholar 

  • Smith TM, Toussaint M, Reid TD, Olejniczak AJ, Hublin J-J. Rapid dental development in a Middle Paleolithic Belgian Neanderthal. Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 2007;104:2220–5.

    Google Scholar 

  • Suwa G, Kono R. A micro-CT based study of linear enamel thickness in the mesial cusp section of human molars: re-evaluation of methodology and assessment of within-tooth, serial, and individual variation. Anthropological Science. 2005;113:273–89.

    Article  Google Scholar 

  • Ubelaker DH. Human skeletal remains (second edition). Excavation, analysis, interpretation. taraxacum (p. 172). Washington, 1989.

    Google Scholar 

  • Walkhoff O. Sechste Lieferung: die diluvialen menschlichen Kiefer Belgiens und ihre pithekoiden eigenschaften. In: Selenka E, Menschenaffen (anthropomorphae) studien über entwickelung und schädelbau (p. 374–415). Wiesbaden: Kreidel’s Verlag, 190

    Google Scholar 

Download references

Authors
  1. P. Semal
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Editor information

Editors and Affiliations

  1. afdeling Orale Functieleer, Universitair Medisch Cenrum St Radboud, Nijmegen

    C. de Baat (Hoogleraar) (Hoogleraar)

  2. Pediatrische Tandheelkunde en Centrum Bijzondere Tandheelkunde; Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen, Universiteit Gent, PAECAMED onderzoeksgroep, Gent

    J.K.M. Aps (Kliniekhoofd afdeling) (Kliniekhoofd afdeling)

  3. afdeling Preventieve en Sociale Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen, plaatsvervangend rechter Rechtbank Utrecht

    W.G Brands (Tandarts, Vaassen) (Tandarts, Vaassen)

  4. afdeling Prothetische Tandheelkunde/BIOMAT Research Cluster, School voor Tandheelkunde, Mondziekten en Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven

    J. Duyck (Hoogleraar) (Hoogleraar)

  5. Choofd Centrum Orale Beeldvorming, School voor Tandheelkunde, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven

    R. Jacobs (Hoogleraar) (Hoogleraar)

  6. afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch Cenrum, Groningen

    A. Vissink (Hoogleraar) (Hoogleraar)

  7. Amsterdam

    W. van Welsenes (Tandarts) (Tandarts)

Copyright information

© 2009 Bohn Stafleu van Loghum

About this chapter

Cite this chapter

Semal, P. (2009). Tandheelkunde in de paleoantropologie. In: de Baat, C., et al. Het tandheelkundig jaar 2009. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-313-6612-5_17

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-6612-5_17

  • Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten

  • Print ISBN: 978-90-313-5276-0

  • Online ISBN: 978-90-313-6612-5

  • eBook Packages: Dutch language eBook collection

Publish with us

Policies and ethics

Search

Navigation