Auszug
Zum Aufbau von Dendrimer-Architekturen gibt es vielfältige Möglichkeiten. Wichtige Ziele in der Vergangenheit waren, einerseits Routinemethoden für gut zugängliche Dendrimer-Gerüste für die Allgemeinheit zugänglich zu machen, wie es mit den POPAM- und PAMAM-Dendrimeren sowie den Frechét-Dendrons geglückt ist (s. Kapitel 4). Weitere Dendrimer-Typen wurden zwar nicht so oft von anderen Gruppen bearbeitet, aber das Potenzial dazu ist vorhanden. Andererseits ist es wichtig und wünschenswert, an solchen gut zugänglichen und zum Teil kommerziellen Dendrimeren neue Verzweigungsgenerationen aufzubauen, sie mit neuer Funktionalisierung, mit Poren oder mit gezielten Eigenschaften (Löslichkeit, Aggregationsverhalten, Philie, Lumineszenz, Rigidität, Rückfaltung, Chiralität, Gastaufnahme, Gelbildung usw.) zu versehen. Ein Wunschtraum ist nach wie vor ein gut verfügbares „synthetisches Baukastensystem“ für Dendrimere, aus dessen „Schubladen“ unschwer bestimmte Edukte und Zwischenstufen - als Module - entnommen werden können, die in gut beschriebenen Standardschritten weiterverarbeitet und zu neuen Molekülstrukturen mit neuen Eigenschaften kombiniert werden können. Trotz der vielen synthetischen Dendrimer-Beiträge, die bisher publiziert wurden, sind in dieser Hinsicht noch viele Wünsche offen. Es besteht nach wie vor Bedarf an höheren Generationsgraden aller Dendrimer- und Dendron-Typen als bisher sowie an ergiebigen Synthesen für bestimmte Dendrimer-Familien und für deren gezielte Mono-, (regioselektive) Oligo- und Vielfach-Funktionalisierung - auch mit unterschiedlichen Substituenten - im einzelnen Dendrimer-Molekül.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literaturverzeichnis und Anmerkungen zu Kapitel 2
E. Buhleier, W. Wehner, F. Vögtle, Synthesis 1978, 155–158.
R. G. Denkewalter, J. F. Kolc, W. J. Lukasavage, U.S. Pat. 4 360 646, 1979; R. G. Denkewalter, J. F. Kolc, W. J. Lukasavage, U.S. Pat. 4 289 872, 1981; Denkewalter, J. F. Kolc, W. J. Lukasavage, U.S. Pat. 4 410 688, 1983
D. A. Tomalia, H. Baker, J. R. Dewald, M. Hall, G. Kallos, S. Martin, J. Roeck, J. Ryder, P. Smith, Polym. J. 1985, 17, 117–132.
G. R. Newkome, Z.-Q. Yao, V. K. Gupta, G. R. Baker, J. Org. Chem. 1985, 50, 2003–2004.
C. J. Hawker, J. M. J. Fréchet, J. Chem. Soc., Chem. Commun. 1990, 1010–1013; C. J. Hawker, J. M. J. Fréchet, Macromolecules 1990, 23, 4726–4729; J. Am. Chem. Soc. 1990, 112, 7638–7647; C. J. Hawker, K. L. Wooley, J. M. J. Fréchet, J. Chem. Soc., Perkin Trans.1 1993, 1287–1297; J. M. J. Fréchet, C. J. Hawker, K. L. Wooley, J. Macromol. Sci., Pure Appl. Chem. 1994, A31, 1627–1645; J. S. Moore, Z. Xu, Macromolecules 1991, 24, 5893–5894; Z. Xu, J. S. Moore, Angew. Chem. 1993, 105, 261–264; Angew. Chem. Int. Ed. 1993, 32, 246–248.
V. Maraval, R. Laurent, B. Donnadieu, M. Mauzac, A.-M. Caminade, J.-P. Majoral, J. Am. Chem. Soc. 2000, 122, 2499–2511.
Bücher und Übersichten: G. R. Newkome, C. N. Moorefield, F. Vögtle, Dendrimers and Dendrons: Concepts, Syntheses, Applications, Wiley-VCH, Weinheim, 2001; J. M. J. Fréchet, D. A. Tomalia, Dendrimers and Other Dendritic Polymers, Wiley, New York 2002; I. In, S. Y. Kim, Macromolecules2005, 38, 9399–9401.
R. Spindler, J. M. J. Fréchet, J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1 1993, 913–918.
F. Zeng, S. C. Zimmerman, J. Am. Chem. Soc. 1996, 118, 5326–5327.
Übersicht: S. M. Grayson, J. M. J. Fréchet, Chem. Rev.2001, 101, 3819–3867.
K. L. Wooley, C. J. Hawker, J. M. J. Fréchet, J. Am. Chem. Soc. 1991, 113, 4252–4261.
T. M. Miller, T. X. Neenan, R. Zayas, H. E. Bair, J. Am. Chem. Soc. 1992, 114, 1018–1025; Z. F. Xu, M. Kahr, K. L. Walker, J. S. Moore, J. Am. Chem. Soc. 1994, 116, 4537–4550; H. Ihre, A. Hult, J. M. J. Fréchet, I. Gitsov, Macromolecules 1998, 31, 4061–4068.
V. Maraval, R. Laurent, B. Donnadieu, M. Mauzac, A.-M. Caminade, J.-P. Majoral, J. Am. Chem. Soc. 2000, 122, 2499–2511.
R. Klopsch, P. Franke, A. D. Schlüter, Chem. Eur. J. 1996, 2, 1330–1334; T. Kawaguchi, K. L. Walker, C. L. Wilkins, J. S. Moore, J. Am. Chem. Soc. 1995, 117, 2159–2165.
K. L. Wooley, C. Hawker, J. M. J. Fréchet, Angew. Chem. 1994, 106, 123–126; Angew. Chem. Int. Ed. 1994, 33, 82–85; B. Forier, W. Dehaen, Tetrahedron 1999, 55, 9829–9846; G. L’ abbé, B. Forier, W. Dehaen, Chem. Commun. 1996, 2143–2144.
H. C. Kolb, M. G. Finn, K. B. Sharpless, Angew. Chem. 2001, 113, 2056–2075; Angew. Chem. Int. Ed. 2001, 40, 2004–2021.
P. Wu, A. K. Feldman, A. K. Nugent, C. J. Hawker, A. Scheel, B. Voit, J. Pyun, J. M. J. Fréchet, K. B. Sharpless, V. V. Fokin, M. J. Joralemon, R. K. O’Reilly, J. B. Matson, A. K. Nugent, C. J. Hawker, K. L. Wooley, Macromolecules 2005, 38, 5436–5443.
a) M. Malkoch, K. Schleicher, E. Drockenmuller, C. J. Hawker, T. P. Russell, P. Wu, V. V. Fokin, Macromolecules 2005, 38, 3663–3678; b) P. Wu, A. K. Feldman, A. K. Nugent, C. J. Hawker, A. Scheel, B. Voit, J. Pyun, J. M. J. Fréchet, K. B. Sharpless, V. V. Fokin, Angew. Chem. 2004, 116, 4018–4022; Angew. Chem. Int. Ed. 2004, 43, 3928–3932; c) E. Fernandez-Megia, J. Correa, I. Rodriguez-Meizoso, R. Riguera, Macromolecules 2006, 39, 2113–2120.
R. B. Merrifield, J. Am. Chem. Soc. 1963, 85, 2149–2154. Übersichten: R. B. Merrifield, Angew. Chem. 1985, 97, 801–812; Angew. Chem. Int. Ed. 1985, 24, 799–810; R. B. Merrifield, Science 1986, 232, 341–347; Buch: F. Zaragoza Dörwald, Organic Synthesis on Solid Phase, 2. Auflage, Wiley-VCH, 2002.
Bücher: N. K. Terret, Kombinatorische Chemie, Springer, Berlin 2000; J. Eichler, Kombinatorische Chemie, Teubner-Verlag, Stuttgart 2003; W. Bannwarth, B. Hinzen, Combinatorial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim 2006.
Übersicht: Top. Curr Chem. (New Techniques in Solid-State NMR; Bandhrsg.: J. Klinowski), 2005, 246.
P. Haberz, J. Farjon, C. Griesinger, Angew. Chem. 2005, 117, 431–433; Angew. Chem. Int. Ed. 2005, 44, 427–429; J. C. Freudenberger, S. Knorr, K. Kobzar, D. Heckmann, D. Paululat, H. Kessler, B. Luy, Angew. Chem. 2005, 117, 427–430; Angew. Chem. Int. Ed. 2005, 44, 423–426.
P. Vepřek, J. Ježek, Journal of Peptide Science 1999, 5, 5–23; J. Ježek, J. Velek, P. Vepřek, V. Velková, T. Trnka, J. Pecka, M. Ledvina, J. Vondrášek, M. Pisačka, Journal of Peptide Science 1999, 5, 46–55; S. Monaghan, D. Griffith-Johnson, I. Matthews, M. Bradley, ARKIVOC, 2001, 46–53; A. Esposito, E. Delort, D. Lagnoux, F. Djojo, J.-L. Reymond, Angew. Chem. 2003, 115, 1419–1421; Angew. Chem. Int. Ed. 2003, 42, 1381–1383; A. Clouet, T. Darbre, J.-L. Reymond, Angew. Chem. 2004, 116, 4712–4715; Angew. Chem. Int. Ed. 2004, 43, 4612–4615.
G. Sanclimens, L. Crespo, E. Giralt, M. Royo, F. Albericio, Peptide Science, 2004, 76, 283–297; N. J. Wells, A. Basso, M. Bradley, Peptide Science 1999, 47, 381–396.
H.-F. T. K.-K. Mong, M. F. Nongrum, C.-W. Wan, Tetrahedron 1998, 54, 8543–8660.
K. E. Uhrich, S. Boegemann, J. M. J. Fréchet, S. R. Turner, Polym. Bull. 1991, 25, 551–558.
V. Swali, N. J. Wels, G. J. Langley, M. Bradley, J. Org. Chem. 1997, 62, 4902–4903.
D. N. Posnett, H. McGrath, J. P. Tam, J. Biol. Chem. 1988, 263, 1719–1725; J. P. Tam, Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A. 1988, 85, 5409–5413; Übersicht: K. Sadler, J. P. Tam, Rev. Mol. Biotechnolol. 2002, 90, 195–229.
E. Constable, J. Chem. Soc, Chem. Commun. 1997, 1073–1080; C. B. Gorman, Adv. Mater. 1998, 10, 295–309.
Y. Tomoyose, D. L. Jiang, R. H. Jin, T. Aida, T. Yamashita, K. Horie, E. Yashima, Y. Okamoto, Macromolecules 1996, 29, 5236–5238.
P. J. Dandliker, F. Diederich, M. Gross, C. B. Knobler, A. Louati, E. M. Sanford, Angew. Chem. 1994, 106, 1821–1824; Angew. Chem. Int. Ed. 1994, 33, 1739–1741; P. J. Dandliker, F. Diederich, J. P. Gisselbrecht, A. Louati, M. Gross, Angew. Chem. 1995, 107, 2906–2909; Angew. Chem. Int. Ed. 1995, 34, 2725–2728.
C. M. Cardona, A. E. Kaifer, J. Am. Chem. Soc. 1998, 120, 4023–4024.
M. Plevoets, F. Vögtle, L. De Cola, V. Balzani, New. J. Chem. 1999, 63–69; J. Issberner, F. Vögtle, L. De Cola, V. Balzani, Chem. Eur. J. 1997, 3, 706–712.
J.-F. Nierengarten, D. Felder, J.-F. Nicoud, Tetrahedron Letters 1999, 40, 273–276; P. Weyermann, J.-P Gisselbrecht, C. Boudon, F. Diederich, M. Gross, Angew. Chem. 1999, 111, 1716–1721; Angew. Chem. Int. Ed. 1999, 38, 3215–3219; D.-L. Jiang, T. Aida, Chem. Commun. 1996, 1523–1524; J. P. Collman, L. Fu. A. Zingg, F. Diederich, Chem. Commun. 1997, 193–194; Übersichten: M. Momenteau, C. A. Reed, Chem. Rev. 1994, 94, 659–698; V. Balzani, F. Vögtle, Comptes Rendus Chimie 2003, 867–872.
Übersicht: V. Balzani, P. Ceroni, A. Juris, M. Venturi, S. Campagna, Coord. Chem. Rev.2001, 219–221, 545–572.
G. Denti, S. Serroni, S. Campagna, V. Ricevuto, V. Balzani, Inorg. Chim. Acta 1991, 182, 127–129; S. Campagna, S. Serroni, A. Juris, V. Balzani, Inorg. Chem. 1992, 31, 2982–2984; S. Campagna, S. Serroni, V. Balzani, G. Denti, A. Juris, M. Venturi, Acc. Chem. Res. 1998, 31, 29–34; Übersicht: S. Campagna, S. Serroni, V. Balzani, A. Juris, M. Venturi, Chem. Rev. 1996, 96, 756–833.
G. R. Newkome, R. Güther, C. N. Moorefield, F. Cardullo, L. Echegoyen, E. Perez-Cordero, H. Luftmann, Angew. Chem. 1995, 107, 2159–2162; Angew. Chem. Int. Ed. 1995, 34, 2023–2026; G. R. Newkome, X. Lin, Macromolecules 1991, 24, 1443–1444.
a) G. R. Newkome, C. N. Moorefield, G. R. Baker, A. L. Johnson, R. K. Behera, Angew. Chem. 1991, 103, 1205–1207; Angew. Chem. Int. Ed. 1991, 30, 1176–1178; b) G. R. Newkome, J. M. Keith, G. R. Baker, G. H. Escamilla, C. N. Moorefield, Angew. Chem. 1994, 106, 701–703; Angew. Chem. Int. Ed. 1994, 33, 666–668.
Bücher: Comprehensive Supramolecular Chemistry (11 Bände, (Hrsg.) J. L. Atwood, J. E. D. Davies, D. D. MacNicol, F. Vögtle), Pergamon Press, Oxford 1996; F. Zeng, S. C. Zimmerman, Dendrimers in Supramolecular Chemistry: From Molecular Recognition to Self-Assembly, Chem. Rev.1997, 97, 1681–1712; J.-M. Lehn, Supramolecular Chemistry, VCH, Weinheim 1995; F. Vögtle Supramolekulare Chemie, Teubner-Verlag, Stuttgart, 1992; Supramolecular Chemistry, Wiley, Chichester, 1993; M. Venturi, S. Serroni, A. Juris, S. Campagna, V. Balzani, Top. Curr. Chem. (Bandhrsg. F. Vögtle), 1998, 197, 193–228; K. Ariga, T. Kunitake, Supramolecular Chemistry-Fundamentals and Applications, Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg 2006.
M. Kawa, J. M. J. Fréchet, Chem. Mater. 1998, 10, 286–296.
A. R. Hirst, D. K. Smith, M. C. Feiters, H. P. M. Geurts, Chem. Eur. J. 2004, 10, 5901–5910; A. R. Hirst, D. K. Smith, J. P. Harrington Chem. Eur. J. 2005, 11, 6552–6559; K. S. Partridge, D. K. Smith, G. M. Dykes, P. T. McGrail, Chem. Commun. 2001, 319–320; A. R. Hirst, D. K. Smith, M. C. Feiters, H. P. M. Geurts, Langmuir 2004, 20, 7070–7077; A. R. Hirst, D. K. Smith, Org. Biomol. Chem. 2004, 2, 2965–2971; A. R. Hirst, D. K. Smith, Langmuir 2004, 20, 10851–10857; A. R. Hirst, D. K. Smith, M. C. Feiters, H. P. M. Geurts, A. C. Wright, J. Am. Chem. Soc. 2003, 125, 9010–9011.
A. Franz, W. Bauer, A. Hirsch, Angew. Chem. 2005, 117, 1588–1592; Angew. Chem. Int. Ed. 2005, 44, 1564–1597.
T. Nagasaki, M. Ukon, S. Arimori, S. Shinkai, J. Chem. Soc., Chem. Commun. 1992, 608–610; T. Nagasaki, O. Kimura, M. Ukon, S. Arimori, I. Hamachi, S. Shinkai, J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1, 1994, 75–81.
W. H. Hunter, G. H. Woollett, J. Am. Chem. Soc. 1921, 43, 135–142.
Buch: P. J. Flory, Principles of Polymer Chemistry, Cornell University Press, Ithaca 1952. Y. H. Kim O. W. Webster, J. Am. Chem. Soc.1990, 112, 4592–4593; Y. H. Kim, J. Polym. Sci. Part A: Polym. Chem.1998, 36, 1685–1698; B. Voit, J. Polym. Sci. Part A: Polym. Chem.2000, 38, 2505–2525; M. Seiler, Chem. Eng. Technol.2002, 25, 237–253.
Bücher: H.-G. Elias, Makromoleküle, 5. Auflage, Hüthig & Wepf, Basel 1990; H.-G. Elias, Macromolecules, Volume 1, Wiley-VCH, Weinheim 2005; H.-G. Elias, Macromolecules, Volume 2, Wiley-VCH, Weinheim 2006.
J. L. Mynar, T.-L. Choi, M. Yoshida, V. Kim, C. J. Hawker, J. M. J. Fréchet, Chem. Commun. 2005, 5169-5171; A. D. Schlüter, J. P. Rabe, Angew. Chem. 2000, 122, 860-880; Angew. Chem. Int. Ed. 2000, 39, 864-883; A. Zang, L. Shu, Z. Bo, A. D. Schlüter, Macromol. Chem. Phys. 2003, 204, 328-339; C. C. Lee, J. M. J. Fréchet, Macromolecules 2006, 39, 476-481.
B. Karakaya, W. Claussen, K. Gessler, W. Saenger, A. D. Schlüter, J. Am. Chem. Soc. 1997, 119, 3296–3301; W. Stocker, B. L. Schürmann, J. P. Rabe, S. Förster, P. Lindner, I. Neubert, A. D. Schlüter, Adv. Mater. 1998, 10, 793–797; A. Wenzel, I. Neubert, A. D. Schlüter, Macromol. Chem. Phys. 1998, 199, 745–749; L. Shu, A. Schäfer, A. D. Schlüter, Macromolecules 2000, 33, 4321–4328; A. D. Schlüter, J. P. Rabe, Angew. Chem. 2000, 112, 860–880; Angew. Chem. Int. Ed. 2000, 39, 864–883.
D. A. Tomalia, P. M. Kirchhoff, US Pat. 4 694 064 1987; R. Yin, Y. Zuh, D. Tomalia, H. Ibuki, J. Am. Chem. Soc. 1998, 120, 2678–2679.
V. Percec, J. Heck, D. Tomazos, F. Falkenberg, H. Blackwell, G. Ungar, J. Chem. Soc. Perkin. Trans. 1 1993, 2799–2811.
G. Draheim, H. Ritter, Macromol. Chem. Phys. 1995, 196, 2211–2222; V. Percec, C. H. Ahn, G. Ungar, D. J. P. Yeardley, M. Möller, S. S. Sheiko, Nature 1998, 391, 161–164; Y. M. Chen, C. F. Chen, W. H. Liu, F. Xi, Macromol. Rapid Commun. 1996, 17, 401–407; I. Neubert, R. Klopsch, W. Claussen, A. D. Schlüter, Acta Polym. 1996, 47, 455–459; I. Neubert, A. D. Schlüter, Macromolecules 1998, 31, 9372–9378; L. Shu, A. D. Schlüter, Macromol. Chem. Phys. 2000, 201, 239–245; A. Zistler, S. Koch, A. D. Schlüter, J. Chem. Soc. Perkin Trans. 1 1999, 501–508; I. Neubert, E. Amoulong-Kirstein, A. D. Schlüter, Macromol. Rapid Commun. 1996, 17, 517–527.
Bücher: K. J. Ivin, Olefin Metathesis, Academic Press, London 1983; V. Percec, D. Schlüter, J. C. Ronda, G. Johansson, G. Ungar, J. P. Zhou, Macromolecules1996, 29, 1464–1472; V. Percec, D. Schlüter, Macromolecules1997, 30, 5783–5790; R. H. Grubbs, Handbook of Metathesis, Wiley-VCH, Weinheim 2003, Bd. 1–3; Übersichten: (Nobel-Vorträge): Y. Chauvin, Angew. Chem.2006, 118, 3824–3831; Angew. Chem. Int. Ed.2006, 45, 3740–3747; R. R. Schrock, Angew. Chem.2006, 118, 3832–3844; Angew. Chem. Int. Ed.2006, 45, 3748–3759; R. H. Grubbs, Angew. Chem.2006, 118, 3845–3850; Angew. Chem. Int. Ed.2006, 45, 3760–3765.
A. D. Schlüter, G. Wegner, Acta Polymer. 1993, 44, 59–69; W. Claussen, N. Schulte, A. D. Schlüter, Macromol. Rapid Commun. 1995, 16, 89–94; B. Karakaya, W. Claussen, K. Gessler, W. Saenger, A. D. Schlüter, J. Am. Chem. Soc. 1997, 119, 3296–3301; Z. Bo, J. P. Rabe, A. D. Schlüter, Angew. Chem. 1999, 111, 2540–2542; Angew. Chem. Int. Ed. 1999, 38, 2370–2372; Z. Bo, C. Zhang, N. Severin, J. P. Rabe, A. D. Schlüter, Macromolecules 2000, 33, 2688–2694.
Z. Bao, K. R. Amundson, A. J. Lovinger, Macromolecules 1998, 31, 8647–8649.
L. Shu, A. D. Schlüter, Macromol. Chem. Phys. 2000, 201, 139–142.
I. Shu, A. D. Schlüter, C. Ecker, N. Severin, J. P. Rabe, Angew. Chem. 2001, 113, 4802–4805; Angew. Chem. Int. Ed. 2001, 40, 4666–4669.
O. Lukin, V. Gramlich, R. Kandre, I. Zhun, T. Felder, C. Schalley, G. Dolgonos, J. Am. Chem. Soc. 2006, 128, 8964–8974; G. Bergamini, P. Ceroni, V. Balzani, M. Villavieja, R. Mandre, I. Zhun, O. Lukin, Chem. Phys. Chem. 2006, 7, 1980–1984.
Rights and permissions
Copyright information
© 2007 B.G. Teubner Verlag / GWV Fachverlage GmbH, Wiesbaden
About this chapter
Cite this chapter
(2007). Synthesemethoden für dendritische Moleküle. In: Dendritische Moleküle. Teubner. https://doi.org/10.1007/978-3-8351-9116-7_2
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-8351-9116-7_2
Publisher Name: Teubner
Print ISBN: 978-3-8351-0116-6
Online ISBN: 978-3-8351-9116-7
eBook Packages: Life Science and Basic Disciplines (German Language)