Zusammenfassung
Der Virusbegriff jst im Lauf der Entwicklung der Naturwissenschaften verschieden definiert worden. Wir verstehen heute darunter biologische Einheiten, die wegen ihrer geringen Größe feinporige, bakteriendichte Filter zu durchdringen vermögen und die Eigenschaft besitzen, sich in lebenden Zellen, dagegen nicht auf künstlichen Nährböden zu vermehren. Eine befriedigende Abgrenzung gegen andere Krankheitserreger ist zur ; Zeit noch nicht möglich. So gibt es Mikroorganismen, wie die Erreger der Pneumonie der Rinder und der Agalaktie der Ziegen, die wohl bakteriendichte Filter durchdringen, aber nicht als Virusarten bezeichnet werden, da sie sich auch auf künstlichen Nährböden vermehren. Andere Krankheitserreger, die sich nur in lebenden Zellen vermehren, werden nicht zu den Virusarten gerechnet, da sie nicht filtrierbar sind. Zu dieser letzten Gruppe gehören z. B. die Rickettsien, von denen der Erreger des Fleckfiebers besonders bekannt ist. Es ist möglich, daß darüber hinaus in der Natur noch eine Reihe von Agentien vorkommen, die ebenfalls zu den Viren gehören, über deren Vorhandensein aber bisher noch nichts bekannt geworden ist, da ihnen eine krank machende Wirkung bei Mensch, Tier oder Pflanze fehlt.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literaturverzeichnis
Adair u. Adair: Biochemic, J. 38, 199, 1230 (1934).
Allard, H. A.: Science (New York) 95, 479 (1942).
Andrewes, C. H.: J. Pathol. Bacteriology 43, 23 (1936).
Anson, M. L. u. W. M. Stanley: J. gen. Physiol. 24, 679 (1941).
Ardenne, M. v.: Elektronenübermikroskopie. Berlin: Springer, 1940.
Ardenne, M. v. u. H. Friedrich-Freksa: Naturwiss. 29, 523 (1941).
Ardenne, M. v. u. G. Pyl: Naturwiss. 28, 531 (1940).
Arrhenius, S.: Nova Acta Reg. Soc. Sci. Üpsaliensis, Ser. IV, 12, Nr. 5 (1940); Physik. Z. 40, 534 (1939).
Bald, J. G. u. G. Samuel: Ann. appl. Biol. 21, 179 (1934).
Bawden, F. C.: Plant Viruses and Virus Diseases. Leiden (Holland), 1939.
Bawden, F. C. u. N. W. Pirie: Brit. J. exp. Pathol. 19, 251 (1938).
Bawden, F. C. u. N. W. Pirie: Brit. J. exp. Pathol. 19, 66 (1938).
Bawden, F. C. u. N. W. Pirie: Proc. Roy. Soc. (London), Ser. B 123, 274 (1937).
Bawden, F. C. u. N. W. Pirie: Brit. J. exp. Pathol. 18, 275 (1937).
Beard, J. W. u. R. W. G. Wyckoff: Science (New York) 85, 201 (1937).
Bechold, H. u. M. Schlesinger: Biochem. Z. 236, 387 (1931).
Bergold, G.: Biol. Zbl. 63, 1 (1943).
Bergold, G. u. R. Brill: Kolloid-Z. 99, 1 (1942).
Bergold, G. u. J. Hengstenberg: Kolloid-Z. 98, 304 (1942).
Bergold, G. u. G. Schramm: Biol. Zbl. 62, 105 (1942).
Bernal, J. D. u. J. Fankuchen: J. gen. Physiol. 25, in, 147 (1941).
Bernheim, F., M. L. C. Bernheim, A. R. Taylor, D. Beard, D. G. Sharp u. J. W. Beard: Science (New York) 95, 230 (1942).
Bittner, J. J.: Amer. J. Cancer 30, 530 (1937): 35. 90 (1939); 36, 44 (1939).
Born, H. J., A. Lang u. G. Schramm: Arch. Virusforsch. 2, 461 (1943).
Borries, B. v. u. E. Ruska: Erg. exakt. Naturwiss. 19, 237 (1940).
Brown, H. u. J. A. Kolmer: Proc. Soc. exp. Biol. Med. 37, 137 (1937).
Burgers, J. M.: Kon. nederl. Akad. Wetensch., Verh. Eerste Sektie, D I 16, 113 (1938).
Butenandt A. Ber. dtsch. chem. Ges. 75 A 193 1943
Butenandt, A., H. Friedrich-Freksa, ST. Hartwig u. G. Scheibe: Z. physiol. Chem. 274, 276 (1942).
Butenandt, A. Angew. Chem. 53, 345 (1940).
Caldwell, J.: Ann. appl. Biol. 18, 279 (1931); 19 144 (1932).
Carsner, E.: Phytopathologie 15, 745 (1925).
Caspersson, T.: Naturwiss. 29, 33 (1941).
Chester, K. S.: Phytopathologie 24, 1180 (1934).
Chester, K. S. Phytopathologie 26, 778, 949 (1936).
Clark, P. F., J. Schindler u. D. J. Roberts: J. Bacteriol. 20, 213 (1930)
Claude, A.: Science (New York) 87, 467 (1938).
Cohen, S. S. u. W. M. Stanley: J. biol. Chemistry 140, 833 (1941).
Craigie, J.: Brit. J. exp. Pathol. 13, 259 (1932).
Craigie, J. u. F. O. Wish Art: J. exp. Medicine 64, 803, 819 (1936).
Danneel, K.: Biol. Zbl. 61, 441 (1941).
Dehlinger, K.: Naturwiss. 23, 558 (1935); 25, 138 (1937).
Doerr, R.: Handb. Virusforsch., 1. Aufl. Wien, 1939.
Dragstedt, C. A.: Physiol. Rev. 21, 563 (1941).
Duspiva, F. u. G. Bergold: Naturwiss. 30, 604 (1942).
Elford, W. J.: J. Pathol. Bacteriology 34, 505 (1931).
Elford, W. J. Brit. J. exp. Pathol. 17, 399 (1936).
Elford, W. J. im Handb. Virusforsch., 1. Aufl., S. 128. Wien: Springer, 1939.
Erikson-Quensel, I. B. u. T. Svedberg: J. Amer. chem. Soc. 58, 1863 (1936).
Erlenmeyer, H. u. E. Berger: Biochem. Z. 255, 429 (1932).
Ffoulds, L.: Amer. J. Cancer 31, 404 (1937).
Frampton u. Neurath: Science (New York) 87, 468 (1939).
Friedrich-Freksa, H.: Naturwiss. 28, 376 (1940).
Galloway, J. A. u. W. J. Elford: Brit. J. exp. Pathol. 12, 407 (1931).
Gans, R.: Ann. Phys. 86, 652 (1928).
Gard, S. u. K. O. Pedersen: Science (New York) 94, 493 (1941).
Gowen, J. W. u. W. C. Price: Science (New York) 84, 536 (1936).
Green, R. H., T. F. Anderson u. J. E. Smadel: J. exp. Medicine 75, 651 (1942).
Gye, W. E.: Arch. exp. Path. 190, 92 (1938).
Heidelberger, M. u. F. E. Kendall: J. exp. Medicine 61, 563 (1935).
Herzog, R. O., R. Illing u. H. Kudar: Z. physik. Chem., Abt. A 167, 330 (1933).
Hoagland, C. L. J. E. Smadel, G. I. Lavin u. T. M. Rivers: J. exp. Medicine 72, 139 (1940).
Hoagland, C. L. J. E. Smadel u. T. M. Rivers: J. exp. Medicine 71, 737 (1940).
Hoagland, C. L., S. M. Ward, J. E. Smadel u. T. M. Rivers: J. exp. Medicine 72, 685 (1941).
Hoagland, C. L., S. M. Ward, J. E. Smadel u. T. M. Rivers: J. exp. Medicine 74, 69 (1941).
Hoagland, C. L., S. M. Ward, J. E. Smadel u. T. M. Rivers: J. exp. Medicine 74, 133 (1941).
Hobohm, K. O.: Zbl. Bakteriol., Parasitenkunde Infektionskrankh., Abt. I, Orig. 146, 139 (1940).
Holmes, F. O.: Handbook of Phytopathogenic Viruses. Mineapolis, 1939.
Holmes, F. O. Bot. Gaz. 87, 39 (1929).
Janssen, L. W.: Z. Hyg. 119, 558 (1937).
Janssen, L. W. Naturwiss. 29, 102 (1941).
Jensen, J. H.: Phytopathology 23, 964 (1933); 26, 266 (1936); 27, 69 (193
Jordan, P.: Naturwiss. 29, 89 (1941).
Kabat, E. A.: J. exp. Medicine 69, 103 (1939).
Kabat, E. A. u. K. O. Pedersen: Science (New York) 87, 372 (1938).
Kausche, G. A.: Naturwiss. 27, 77 (1939).
Kausche, G. A. Naturwiss. 28, 61 (1940).
Kausche, G. A. Biol. Zbl 59, 194 (1939).
Kausche, G. A., E. Pfankuch u. H. Ruska: Naturwiss. 27, 292 (1939).
Kausche, G. A. u. H. Stubbe: Naturwiss. 28, 824 (1940).
Kidd, J. G. u. P. Rous: J. exp. Medicine 68, 529 (1938).
Kikuth, W. u. R. Gönnert: Arch. Virusforsch. 1, 295 (1940).
Knight C. A. u. W. M. Stanley: J. biol. Chemistry 141, 39 (1941).
Knight C. A. u. W. M. Stanley: J. biol. Chemestry 141, 29 (1941).
Köhler, E.: Arch. Virusforsch. 1, 46 (1939).
Kratky, O. u. A. Sekora: Naturwiss. 31, 46 (1943).
Kuhn, W.: Kolloid-Z. 62, 280 (1933).
Kunitz, M. u. J. H. Northrop: J. gen. Physiol. 16, 267 (1932); 18, 433 (1935).
Kunkel, L. O.: Amer. J. Bot. 24, 316 (1937).
Laidlaw, P. u. W. J. Elford: Proc. Roy. Soc. (London, Ser. B 120, 292 (1936).
Lakey, C. F.: J. agric. Res. 44, 755 (1932).
Lamm, O. u. A. G. Polson: Biochemic. J. 30, 528 (1936).
Landsteiner, K. u. J. Vander Scheer: J. exp. Medicine 45, 1045 (19
Langmuir, I.: J. chem. Physics 6, 873 (1938).
Langmuir, I. u. Schäfer: J. Amer. Chem. Soc. 59, 1406 (1937).
Lauffer, M. A.: J. biol. Chemistry 126, 443 (1928).
Lauffer, M. A.: J. Amer. Chem. Soc. 61, 2412 (1939).
Lauffer, M. A.: J. biol. Chemistry 144, 411 (1942).
Lauffer, M. A. u. R. B. Dow: J. biol. Chemistry 140, 509 (1941).
Lauffer, M. A. u. W. C. Price: J. biol. Chemistry 133, 1 (1940).
Lauffer, M. A. u. W. M. Stanley: J. biol. Chemistry 123, 507 (1938).
Lauffer, M. A. W. M. Stanley: Kolloid. Z. 91, 62 (1940).
Lavin, G. J., H. S. Loring u. W. M. Stanley: J biol. Chemistry 130, 259 (1939).
Ledingham, J. C: J. Pathol. Bacteriology 35, 140 (1932); Lancet 1931 II, 525.
Levaditi, C., S. Nicolau u. R. Schoen: Ann. Inst. Pasteur 40, 973 (1926).
Levine, S.: Proc. Roy. Soc. (London), Ser. A 170, 145, 165 (1939).
Lichtenstein, I.: Biochem. Z. 303, 13 (1939)
Lipschütz, B.: Handb. d. path. Mikroorg., 3. Aufl., Bd. VIII/I, S. 371 (1930).
Löffler, F. u. Frosch: Dtsch. med. Wschr. 1898, 80.
Loring, H. S.: J. biol. Chemistry 130, 251 (1939).
Loring, H. S.: J. gen. Physiol. 25, 497 (1942).
Loring, H. S. u R. W. G. Wyckoff: J. biol. Chemistry 121, 255 (1937).
Maitland u. Maitland: Lancet 1928, 596.
Marrack, J. R.: The Chemistry of Antigens and Antibodies. Report 230 of the Medical Research Council, His Majesty’s Stationary Office. London, 1938.
Mac Farlane, M. C. u. M. H. Salaman: Brit. J. exp. Pathol. 19, 184 (1933).
Mcfarlane, A. S., M. C. Mcfarlane, R. C. Amies u. G. H. Eagles: Brit. J. exp. Pathol. 20, 485 (1939).
Mcfarlane, A. S. u. R. A. Keckwick: Biochemic. J. 32, 1607 (1938)
Mcintosh, J.: Brit. J. exp. Pathol. 14, 422 (1933).
Mcintosh, J. u. F. R. Selbie: Brit. J. exp. Pathol. 20, 49 (1939).
Mckinney, H. H.: J. Hered. (Am.) 28, 51 (1937).
Mehl, J. W.: Cold Spring Harbor Sympos. Quantität. Biol. 6, 218 (1938).
Melchers, G.: Naturwiss. 30, 48 (1942).
Melchers, G. G. Schramm, H. Trurnit u. H. Friedrich-Freksa: Biol. Zbl. 60, 524 (1940).
Miller, G. L. u. W. M. Stanley: Science (New York) 93, 428 (1941).
Neurath, H. u. G. R. Cooper: J. biol. Chemistry 135, 455 (1940).
Neurath, H., G. R. Cooper, D. G. Sharp, A. R. Taylor, D. Beard u. J. W. Beard: J. biol. Chemistry 140, 293 (1941).
Neurath, H. u. A. M. Saum: J. biol. Chemistry 126, 435 (1938).
Nicolau S. u. L. Kopcowska: C. R. Séances Soc. Biol. Filiales Associées 119, 140 (1935).
Northrop, J. H.: J. gen. Physiol. 21, 335 (1938).
Northrop, J. H.: J. gen. Physiol. 25, 465 (1942).
Parker, R. F. u. T. M. Rivers: J. exp. Medicine 62, 65 (1935).
Parker, R. F. u. T. M. Rivers: J. exp. Medicine 65, 243 (1937).
Parker, R. F. u. C.V. Smythe: J. exp. Medicine 65, 109 (1937).
Pauling, L.: J. Amer. chem. Soc. 62, 2643 (1940).
Pauling, L. u. D.H. Campbell: Science (NewYork) 94, 440 (1942).
Perdau, J.R.: Proc. Roy. Soc. (London), Ser. B 109, 304 (1931).
Perrin, F.: J. Physique Radium 7, 1 (1936).
Perutz, M. F.: Zit. nach I. CROWFOOT, Chem. Reviews 28, 215 (1940).
Peterlin, A. u. H.A. Stuart: Z. Physik 112, 1 (1939).
Pfankuch, E.: Biochem. Z. 306, 125 (1940).
Pfankuch, E.: Vortragsreferat Die Chemie 56, 77, (1943).
Pfankuch, E.: Biochem. Z. 312, 72 (1942).
Pfankuch, E. u. G. A. Kausche: Biochem. Z. 299, 334 (1938).
Pfankuch, E. u. G. A. Kausche: Biochem. Z. 301, 223 (1939).
Pfankuch, E. u. G. A. Kausche: Biochem. Z. 302, 77 (1939).
Pfankuch, E. u. G. A. Kausche: Biochem. Z. 306, 68 (1940).
Pfankuch, E. G. A. Kausche u. H. Stubbe:.Biochem. Z. 304, 238 (1940).
Pickels, E. G. u. J. E. Smadel: J. exp. Medicine 68, 583 (1938).
Pirie, N. W., K. M. Smith, E. T. C. Spooner u. W. D. Macclement: Para-sitology 30, 543 (1938).
Polson, A. G.: Kolloid-Z. 88, 51 (1939).
Polson, A. G.: Kolloid-Z. 83, 172 (1938).
Putzeys, P. u. J. Brosteaux: Trans. Faraday Soc. 31, 1314 (1935).
Pyl G.: Z. Physiol. Chem. 244, 209 (1936).
Pyl G.: Zbl. Bakteriol., Parasitenkunde Infektionskrankh. I, Ref. 102, 284 (1931).
Pyl G., u. L. Klenk: Zbl. Bakteriol., Parasitenkunde Infektionskrankh. I, Orig. 128, 161 (1933).
Rivers, H. M.: J. Amer. med. Assoc. 107, 206 (1930).
Robinson, J. R.: Proc. Roy. Soc. (London), Ser. A 170, 519 (1939).
Ross, A. F.: J. biol. Chemistry 142, 685 (1942).
Ross, A. F. u. W. M. Stanley: J. gen. Physiol. 22, 165 (1938).
Rous, P.: J. exp. Medicine 12, 696 (1910); 13, 397 (1911).
Rous, P. u. J. G. Kidd: J. exp. Medicine 67, 399 (1938).
Ruska, H.: Dtsch. med. Wschr. 1941, 281.
Ruska, H.: Arch. Virusforsch. 2, 345 (1942).
Ruska, H.: Arch. Virusforsch. 2, 480 (1943).
Sabin, A. B.: J. exp. Medicine 56, 307 (1932).
Salaman, M. H.: Proc. Roy. Soc. (London), Ser. B 229, 137 (1938).
Schlesinger, M.: Z. Hyg. 114, 161 (l932).
Schramm, G.: Ber. dtsch. chem. Ges. 74, 532 (1941).
Schramm, G.: Angew. Chem. 54, 7 (1941).
Schramm, G.: Kolloid-Z. 97, 106 (1941).
Schramm, G.: Naturwiss. 27, 149 (1939).
Schramm, G.: Naturwiss. 31, 94 (1943).
Schramm, G. u. H. Friedrich-Freksa: Z. physiol. Chem. 270, 833 (1941).
Schramm, G. u. H. Müller: Z. physiol. Chem. 266, 43 (1940).
Schramm, G. u. H. Müller: Naturwiss. 28, 223 (1940).
Schramm, G. u. H. Müller: Z. physiol. Chem. 274 267 (1942).
Schramm, G. u. L. Rebensburg: Naturwiss. 30, 48 (1942).
Schultz E. W. u. L. P. Gebhardt: Proc. Soc. exp. Biol. Med. 32, IIII (1935).
Seastone, C. V.: J. gen. Physiol. 21, 621 (1938).
Sharp, D. G., A. R. Taylor, D. Bbard u. J. W. Beard: J. biol. Chemistry 142 193 (1942).
Shedlowsky, Th. u. J. E. Smadel: J. exp. Medicine 72, 511 (1040).
Shope, R. E.: J. exp. Medicine 58, 607 (1933).
Seiffert, G.: Zbl. Bakteriologie, Parasitenkunde Infektionskrankh., Abt. I, Orig. 139, 337 (1937); 140, 168 (1937).
Smadel, J. E., G. I. Lavin u. R. J. Dubos: J. exp. Medicine 71, 373 (1940)
Smadel, J. E., E. G. Pickels u. TH. Shedlowsky: J. exp. Medicine 68, 607 (1938).
Smadel, J. E., E. G. Pickels, H. Shedlowsky u. T. M. Rivers: J. exp. Medicine 72, 523 (1940).
Smith, K. M. a. D. Macclement: Proc. Roy. Soc. (London), Ser. B 125, 295 (1938).
Snellmann, O. u.. Y. Björnstahl: Kolloid-Beihefte 52, 403 (1941).
Sörensen, S. P. L. u. M. Höyrup: C. R. Lab. Carlsberg 12 213 (1917).
Sreenivasaya, M. u. N. W. Pirie: Biochemic. J. 32, 1707 (1938).
Stanley, W. M.: Arch. Virusforsch. 2, 319 (1942).
Stanley, W. M.: J. biol. Chemistry 129, 405 (1939).
Stanley, W. M.: J. biol. Chemistry 135, 437 (1940)
Stanley, W. M.: Ergebn. Physiol. 39, 294 (1937).
Stanley, W. M.: J. biol. Chemistry 117, 325 (1937); 126, 125 (1938).
Stanley, W. M.: Amer. J. Bot. 24, 59 (1937).
Stanley, W. M.: Science (New York) 81, 644 (1935).
Stanley, W. M. u. J. F. Anderson: J. biol. Chemistry 139, 325 (1941).
Stanley, W. M. u. M. A. Lauffer: Science (New York) 89, 345 (1939).
Stanley, W. M. u. R. W. G. Wyckoff: Science (New York) 85, 181 (1937).
Stapp, C.: Vortragsreferat Die Chemie 56, 77 (1943). J. Landw. 89, 161 (1943).
Staudinger, H.: Organische Kolloid-Chemie. Braunschweig, 1941.
Svedberg, T.: Kolloid-Z. 85, 119 (1938).
Svedberg, T. u. K. O. Pedersen: Die Ultrazentrifuge. Dresden: Verlag Steinkopff, 1940.
Tiselius, A.: Kolloid-Z. 85, 129 (1938).
Tiselius, A. u. S. Gard: Naturwiss. 30, 728 (1942).
Tiselius, A. u. H. Svenson: Trans. Faraday Soc. 36, 16 (1940).
Trurnit, H. u. G. Bergold: Kolloid-Z. 100, 177 (1942).
Withman, L.: J. exp. Medicine 66, 133 (1937).
Wittfogel, H.: Arch. wiss. u. prakt. Tierheilk. 77, 119 (1941).
Woodruff, A. M. u. E. W. Goodpasture: Amer. Path. 7, 209 (1931).
Wyckoff R. W. G.: J. gen. Physiol. 21, 367 (1938).
Zimmer, K. G.: Biol. Zbl. 63, 142 (1943).
Zinsser, H. u. C. V. Seastone: J. Immonul. (Amer.) 18, 1 (1930).
Author information
Authors and Affiliations
Editor information
Editors and Affiliations
Additional information
Besonderer Hinweis
Dieses Kapitel ist Teil des Digitalisierungsprojekts Springer Book Archives mit Publikationen, die seit den Anfängen des Verlags von 1842 erschienen sind. Der Verlag stellt mit diesem Archiv Quellen für die historische wie auch die disziplingeschichtliche Forschung zur Verfügung, die jeweils im historischen Kontext betrachtet werden müssen. Dieses Kapitel ist aus einem Buch, das in der Zeit vor 1945 erschienen ist und wird daher in seiner zeittypischen politisch-ideologischen Ausrichtung vom Verlag nicht beworben.
Rights and permissions
Copyright information
© 1945 Springer-Verlag in Vienna
About this chapter
Cite this chapter
Schramm, G. (1945). Die Biochemie der Virusarten. In: Butenandt, A., et al. Fortschritte der Chemie Organischer Naturstoffe. Fortschritte der Chemie organischer Naturstoffe, vol 4. Springer, Vienna. https://doi.org/10.1007/978-3-7091-7182-0_4
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-7091-7182-0_4
Publisher Name: Springer, Vienna
Print ISBN: 978-3-7091-7183-7
Online ISBN: 978-3-7091-7182-0
eBook Packages: Springer Book Archive