Zusammenfassung
Ein Junge, der heute in Deutschland geboren wird, hat voraussichtlich eine Lebenserwartung von etwa 73 Jahren, ein Mädchen eine von 79 Jahren – doppelt so viel wie im Jahr 1880; diese Steigerung ist sowohl auf bessere Lebensumstände (Arbeitsbedingungen, Ernährung, Kleidung,Wohnung) als auch auf eine wesentlich umfassendere medizinische Versorgung zurückzuführen. So ist es gelungen, eine ganze Reihe von Infektionskrankheiten auszurotten oder zumindest einzudämmen und die Sterblichkeitsrate bei den Zivilisations- und Alterskrankheiten zu senken. Impfstoffe und Arzneimittel spielen hierbei eine Schlüsselrolle.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Literatur
1 J. Davis, Scrip Magazine, Jan. 2000, 37.
2 H. J. Quadbeck-Seeger, R. Faust, G. Knaus, A. Maelicke, U. Simeling, Chemierekorde, Wiley-VCH, Weinheim, 2. Auflage, 1999, 1.
3 S. Müller, I. Paegelow, S. Reismann, Signal Transduction 6 (2006) 5.
4 P. Dominiak, Pharmazie in unserer Zeit 32 (2003) 24.
5 D. Voet, J. G. Voet, Biochemie, VCH, Weinheim, 1992, 138.
6 D. W. Cushman, M. A. Ondetti, Hypertension 17 (1991) 589.
7 M. L. Nunes-Mamede, F. G. De Mello, A. R. Martins, J. Neuroscience Methods, 31 (1990) 7.
8 www.laskerfoundation.org/awards/library/1999remarksgsclin2.shtml
9 L. D. Byers, R. Wolfenden, Biochemistry 12 (1973) 2070.
10 H. Kubinyi, Wirkstoffdesign, Graduiertenkolleg Feb. 1999.
11 R. R. Chirumamilla, R. Marchant, P. Nigam, J. Chem. Technol. Biotechnol. 76 (2001) 123.
12 A. Kleemann, J. Engel, Pharmaceutical Substances, 3. Ed., Thieme-Verlag, Stuttgart, 1999, 310.
13 M. J. Wyvatt, A. A. Patchett, Med. Res. Rev. 5 (1985) 483.
14 C. Chevillard, S. Jouquey, F. Bree, M.-N. Mathieu, J. P. Stepniewski, J. P. Tillement, G. Hamon, P. Corvol, J. Cardiovascular Pharm. 23 Suppl. 4 (1994) S11.
15 F. Brion, C. Marie, P. Mackiewicz, J. M. Roul, J. Buendia, Tetrahedron Lett. 33 (1992) 4889.
16 H. G. Eckert, M. J. Badian, D. Gantz, H.-M. Kellner, M. Volz, Arzneim.-Forsch./ Drug Res. 34 (1984) 1435.
17 R. Natesh, S. L. U. Schwager, E. D. Sturrock, K. R. Acharya, Nature 421 (2003) 551.
18 R. Natesh, S. L. U. Schwager, H. R. Evans, E. D. Sturrock, K. R. Acharya, Biochemistry 43 (2004) 8718.
19 G. Greene, Der dritte Mann, dtv, München, 1994, 86 ff.
20 J. Nosek, R. Radzio, U. Kück, Chemie in unserer Zeit 31 (1997) 172.
21 D. Voet, J. G. Voet, Biochemie, VCH, Weinheim, 1994, 6.
22 D. Voet, J. G. Voet, Biochemie, VCH, Weinheim, 1994, 258.
23 E. Mutschler, Arzneimittelwirkungen, Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft mbH, Stuttgart, 1991, 577.
24 Kirk-Othmer, Encyclopedia of Chem. Tech., J. Wiley & Sons, New York, 4. Auflage, Band 2, Antibiotics, 893.
25 Nachrichten aus der Chemie 51 (2003) 1180.
26 A. Fleming, Brit. J. Exp. Path. 10 (1929) 226.
27 K. C. Nicolaou, E. J. Sorensen, Classics in Total Synthesis, VCH, Weinheim, 1996, 41.
28 R. B. Woodward, Science 153 (1966) 487.
29 R. B. Woodward, Angew. Chem. 78 (1966) 557.
30 R. B. Woodward, K. Heusler, J. Gosteli, P. Naegeli, W. Oppolzer, R. Ramage, S. Ranganathan, H. Vorbrüggen, J. Am. Chem. Soc. 88 (1966) 852.
31 J. Weil, J. Miramonti, M. R. Ladisch, Enzyme Microbial Techn. 17 (1995) 85.
32 P. L. Roach, I. J. Clifton, C. M. H. Hensgens, N. Shibata, C. J. Shofield, J. Hajdu, J. E. Baldwin, Nature (London) 387 (June) (1997) 827.
33 W. A. Schenk, Angew. Chem. 112 (2000) 3551.
34 N. I. Burzlaff, P. J. Rutledge, I. J. Clifton, C. M. H. Hensgens, M. Pickford, R. M. Adlington, P. L. Roach, J. E. Baldwin, Nature 401 (1999) 721.
35 J. E. Baldwin, K.-C. Goh, M. E.Wood, C. J. Schofield, R. D. G. Cooper, G.W. Huffman, Bioorg. Med. Chem. Lett. 1 (1991) 421.
36 J. E. Baldwin, E. Abraham, Nat. Prod. Rep. 5 (1988) 129.
37 T. Fekner, J. E. Baldwin, R. M. Adlington, T. W. Jones, C. K. Prout, C. J. Schofield, Tetrahedron 56 (2000) 6053.
38 S. Kukolja, J. Am. Chem. Soc. 93 (1971) 6267.
39 S. Kukolja, J. Am. Chem. Soc. 93 (1971) 6269.
40 R. B. Morin, B. G. Jackson, R. A. Mueller, E. R. Lavagnino, W. B. Scanlon, S. L. Andrews, J. Am. Chem. Soc. 85 (1963) 1896.
41 R. B. Morin, B. G. Jackson, R. A. Mueller, E. R. Lavagnino, W. B. Scanlon, S. L. Andrews, J. Am. Chem. Soc. 91 (1969) 1401.
42 M. A.Wegman, M. H. A. Janssen, F. van Rantwijk, R. A. Sheldon, Adv. Synth. Catal. 343 (2001) 559.
43 Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, 5th Ed., Vol. B8, 302.
44 L. Cao, F. van Rantwijk, R. A. Sheldon, Org. Lett. 2 (2000) 1361.
45 K. C. Nicolaou, E. J. Sorensen, Classics in Total Synthesis, VCH, Weinheim, 1996, 249.
46 M. Sunagawa, A. Sasaki, Heterocycles 54 (2001) 497.
47 I. Kawamoto, Drugs Fut. 23 (1998) 181.
48 K. C. Nicolaou, E. J. Sorensen, Classics in Total Synthesis, VCH, Weinheim, 1996, 343.
49 H. Nozaki, S. Moriuta, H. Takaya, R. Noyori, Tetrahedron Lett. (1966) 5239; H. Nozaki, H. Takaya, S. Moriuta, R. Noyori, Tetrahedron 24 (1968) 3655.
50 P. J. Reider, E. J. J. Grabowski, Tetrahedron Lett. 23 (1982) 2293.
51 T. N. Salzmann, R. W. Ratcliffe, B. G. Christensen, F. A. Bouffard, J. Am. Chem. Soc. 102 (1980) 6161.
52 F. A. Bouffard, T. N. Salzmann, Tetrahedron Lett. 26 (1985) 6285.
53 J. Prous, J. Castaner, Drugs Fut. 13 (1988) 534.
54 X. Lu, Z. Xu, G. Yang, R. Fan, Org. Proc. Res. Dev. 5 (2001) 186.
55 Y. Ueda, G. Roberge, V. Vinet, Can. J. Chem. 62 (1984) 2936.
56 M. Sunagawa, H. Matsumura, T. Inoue, M. Fukasawa, M. Kato, J. Antibiot. 43 (1990) 519.
57 L. P. Kotra, D. Golemi, S. Vakulenko, S. Mobashery, Chem. Ind. (2000) 341.
58 C. Walsh, Nature 406 (2000) 775.
59 D. Voet, J. G. Voet, Biochemie, VCH, Weinheim, 1994, 256.
60 W. Dürckheimer, J. Blumbach, R. Lattrell, K. H. Scheunemann, Angew. Chem. 97 (1985) 183.
61 S. Shaik, Angew. Chem. 115 (2003) 3326 (Endorphine und Liebe).
62 M. Seefelder, Opium – Eine Kulturgeschichte, Athenäum, Frankfurt, 1987.
63 E. Pallenbach, Pharmazie in unserer Zeit 31 (2002) 90.
64 F. I. Carroll, L. L. Howell, M. J. Kuhar, J. Med. Chem. 42 (1999) 2721.
65 R. J. Bryant, Chem. Ind. (1988) 146.
66 E. Mutschler, Arzneimittelwirkung, Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft, Stuttgart, 1991, 161.
67 F.-J. Kuhlen, Pharmazie in unserer Zeit 31 (2002) 13 (Historisches zum Thema Schmerz).
68 E. Friedrichs, W. Straßburger, Pharmazie in unserer Zeit 31 (2002) 32.
69 M. Eguchi, Med. Res. Rev. 24 (2004) 182.
70 W. Straßburger, E. Friedrichs, Pharmazie in unserer Zeit 31 (2002) 52.
71 W. G. Donner, Pharmazie in unserer Zeit 15 (1986) 33.
72 M. Hesse, Alkaloide – Fluch oder Segen der Natur?,Wiley-VCH,Weinheim, 2000, 344.
73 M. Hesse, Alkaloide – Fluch oder Segen der Natur?,Wiley-VCH,Weinheim, 2000, 388.
74 J. Frackenpohl, Chemie in unserer Zeit 34 (2000) 99.
75 CD Römpp Chemie Lexikon, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 1995.
76 M. Hesse, Alkaloide – Fluch oder Segen der Natur?,Wiley-VCH,Weinheim, 2000, 275.
77 G. Bringmann, Naturwissenschaften 66 (1979) 22.
78 A. G. Millgate, B. J. Pogson, I.W.Wilson, T. M. Kutchan, M. H. Zenk,W. L. Gerlach, A. J. Fist, P. J. Larkin, Nature 431 (2004) 413.
79 Deutsche Apotheker Zeitung 136 (1996) 17.
80 T. Amann, M. H. Zenk, Deutsche Apotheker Zeitung 136 (1996) 17.
81 C. Poeaknapo, J. Schmidt, M. Brandsch, B. Dräger, M. H. Zenk, PNAS 101 (2004) 14091.
82 P. R. Blakemore, J. D. White, Chem. Commun. (2002) 1159.
83 C. Schuster, Die BASF 21 (1971) 47.
84 100 Jahre Chemisch-Wissenschaftliches Laboratorium der BAYER AG, Firmenschrift, 1996, 28.
85 J. M. Gulland, R. Robinson, Mem. Proc. Manch. Lit. Soc. 69 (1925) 79.
86 M. Gates, G. Tschudi, J. Am. Chem. Soc. 74 (1952) 1109.
87 M. Gates, G. Tschudi, J. Am. Chem. Soc. 78 (1956) 1380.
88 M. Maier, H. Waldmann (Ed.), Organic Synthesis Highlights II, VCH, Weinheim, 1995, 357 (Review über nicht-enantioselektive Morphin-Synthesen).
89 C. Y. Hong, N. Kado, L. E. Overman, J. Am. Chem. Soc. 115 (1993) 11028.
90 J. Mulzer, G. Dürner, D. Trauner, Angew. Chem. 108 (1996) 3046.
91 D. Trauner, S. Porth, T. Opatz, J. W. Bats, G. Giester, J. Mulzer, Synthesis (1998) 653.
92 J. D. White, P. Hrnciar, F. Stappenbeck, J. Org. Chem. 62 (1997) 5250.
93 D. F. Taber, T. D. Neubert, A. L. Rheingold, J. Am. Chem. Soc. 124 (2002) 12416.
94 B. M. Trost, W. Tang, J. Am. Chem. Soc. 124 (2002) 14542.
95 H. L. Goering, S. S. Kantner, C. C. Tseng, J. Org. Chem. 48 (1983) 715.
96 I. Iijima, J. Minamikawa, A. E. Jacobson, A. Brossi, K. C. Rice, J. Org. Chem. 43 (1978) 1462.
97 Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, 6. Ed., Wiley-VCH, Weinheim, 2000, Electronic Release.
98 G. Geißlinger, Deut. Apotheker Zeit. 143 (2003) 62.
99 A. Kleemann, J. Engel, Pharmaceutical Substances, Thieme Verlag, Stuttgart, New York, 1999, 1294.
100 H. Buschmann, B. Sundermann, C. Maul, Pharmazie in unserer Zeit 31 (2002) 44.
101 G. R. Evans, P. D. Fernández, J. A. Henshilwood, S. Lloyd, C. Nicklin, Org. Proc. Res. Dev. 6 (2002) 729.
102 RWTH, Arbeits- und Ergebnisbericht, Transferbereich 11, Stereoselektive Synthese (2001).
103 R. F. Schmidt, Pharmazie in unserer Zeit 31 (2002) 23.
104 G. Seitz, Pharmazeut. Zeitung 137 (1992) 87.
105 Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus AG, 2001, Electronic Release, Hanf.
107 H. Wildemann, Chemie in unserer Zeit 38 (2004) 384.
108 C. Giroud, Chimia 56 (2002) 80.
109 E. M. Williamson, F. J. Evans, Drugs 60 (2000) 1303.
110 Römpp, Georg Thieme Verlag, Electronic Release, 2004, Tetrahydrocannabinole.
111 P. Nuhn, Naturstoffchemie, S. Hirzel Verlag, Stuttgart, Leipzig, 1997, 616.
112 Y. Gaoni, R. Mechoulam, J. Am. Chem. Soc. 86 (1964) 1646.
113 R. Mechoulam, S. Ben-Shabat, Nat. Prod. Rep. 16 (1999) 131.
114 M. Fellermeier, M. H. Zenk, FEBS Letters 427 (1998) 283.
115 F. Taura, S. Morimoto, Y. Shoyama, J. Am. Chem. Soc. 117 (1995) 9766.
116 D. M. Lambert, C. J. Fowler, J. Med. Chem. 48 (2005) 5059.
117 J. W. Huffman, J. R. A. Miller, J. Liddle, S. Yu, B. F. Thomas, J. L. Wiley, B. R. Martin, Bioorg. Med. Chem. 11 (2003) 1397.
118 R. K. Razdan, The Total Synthesis of Natural Products, Vol. 4, J. ApSimon Ed., Wiley, New York, (1981) 185 (Review).
119 A. Focella, S. Teitel, A. Brossi, J. Org. Chem. 42 (1977) 3456.
120 R. Mechoulam, P. Braun, Y. Gaoni, J. Am. Chem. Soc. 89 (1967) 4552.
121 R. K. Razdan, G. R. Handrick, H. C. Dalzell, Experimentia 31 (1975) 16.
122 Dronabinol, BIC 3000, Becker Associates 1999-2004, 24/11/2004.
123 L. Crombie, W. M. L. Crombie, S. V. Jamieson, C. J. Palmer, J. Chem. Soc., Perkin. Trans. 1 (1988) 1243.
124 P. Stoss, P. Merrath, Synlett (1991) 553.
125 Johnson Matthey: WO02/096846 (2001).
126 Johnson Matthey: WO02/096899 (2001).
127 D. A. Evans, E. A. Shaughnessy, D. M. Barnes, Tetrahedron Lett. 38 (1997) 3193.
128 R. A. Archer, DE 2451936 (1973).
129 S. J. Dominianni, C. W. Ryan, C. W. DeArmitt, J. Org. Chem. 42 (1977) 344.
130 R. A. Archer,W. B. Blanchard,W. A. Day, D.W. Johnson, E. R. Lavagnino, C.W. Ryan, J. E. Baldwin, J. Org. Chem. 42 (1977) 2277.
131 W. Eisenreich, A. Handel, U. E. Zimmer, Tier- und Pflanzenführer, BLV, München, 14. Aufl., 1997, 104.
132 K. Dombrowski, A. W. Alfermann, Pharmazie in unserer Zeit 22 (1993) 275.
134 Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus AG, Electronic Release, 2001, Aspirin.
135 N. Kuhnert, Chemie in unserer Zeit, 33 (1999) 213.
136 Bayer AG, 100 Jahre Chemisch-Wissenschaftliches Laboratorium der Bayer AG inWuppertal- Elberfeld, 1996, 28.
137 H. Henderson, Science 286 (1999) 1090.
138 A. Eichengrün, Die Pharm. 4 (1949) 582.
139 Chem. & Ind. 20. Sept. 1999 (1999) 692.
140 Encyclopedia Britannica, Electronic Release, 2001, Prostaglandins.
141 E. Matsui, Y. Naruta, F. Tani, Y. Shimazaki, Angew. Chem. 115 (2003) 2850.
142 P. Karlson, Kurzes Lehrbuch der Biochemie, Thieme Verlag, Stuttgart, 1970, 32.
143 S. Peng, N. M. Okeley, A.-L. Tsai, G. Wu, R. J. Kulmacz, W. A. van der Donk, J. Am. Chem. Soc. 124 (2002) 10785.
144 G. Habermehl, P. E. Hammann, H. C. Krebs, Naturstoffchemie, 2. Aufl., Springer Verlag, Berlin, 2002, 525.
145 K. C. Nicolaou, E. J. Sorensen, Classics in Total Synthesis, VCH, Weinheim, 1996, 65.
146 R. Brückner, Reaktionsmechanismen, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, 1996, 443.
147 M. Suzuki, T. Kawagishi, T. Suzuki, R. Noyori, Tetrahedron Lett. 23 (1982) 4057.
148 K. Laumen, M. P. Schneider, J. Chem. Soc. Chem. Commun. (1986) 1298.
149 K. Laumen, M. P. Schneider, Tetrahedron Lett. 25 (1984) 5875.
150 L. A. Arnold, R. Naasz, A. J. Minnaard, B. L. Feringa, J. Am. Chem. Soc. 123 (2001) 5841.
151 P. W. Collins, E. Z. Dajani, D. R. Driskill, M. S. Bruhn, C. J. Jung, R. Pappo, J. Med. Chem. 20 (1977) 1152.
152 J. R. Beehling, P. W. Collins, J. S. Ng, Adv. Metal-Org. Chem. 4 (1995) 65.
153 B. H. Lipshutz, R. S. Wilhelm, D. M. Floyd, J. Am. Chem. Soc. 103 (1981) 7672.
154 B. H. Lipshutz, J. A. Kozlowski, R. S. Wilhelm, J. Org. Chem. 49 (1984) 3943.
155 L. T. Boulton, D. Brick, M. E. Fox, M. Jackson, I. C. Lennon, R. McCague, N. Parkin, D. Rhodes, G. Ruecroft, Org. Proc. Res. Dev. 6 (2002) 138.
156 P. A. Grieco, J. Org. Chem. 37 (1972) 2363.
157 Z. Grudzinski, S. M. Roberts, J. Chem. Soc. Perkin Trans. I (1975) 1767.
158 G. A. Tolstikov, M. S. Miftakhov, N. A. Danilova, F. Z. Galin, J. Org. Chem. USSR (Engl. Trans.) 19 (1983) 1624.
159 D. R. Swanson, T. Nguyen, Y. Noda, E. Negishi, J. Org. Chem. 56 (1991) 2590.
160 C. Mioskowski, S. Manna, J. R. Falck, Tetrahedron Lett. 24 (1983) 5521 (mit primären, sekundären und tertiären Alkyllithiumcupraten); I. Prowotorow, J. Wicha, K. Mikami, Synthesis (2001) 145 (mit Magnesiumcupraten); T. Hiyama, Y. Morizawa, H. Yamamoto, H. Nozaki, Bull. Soc. Chem. Jpn. 54 (1981) 2151 (mit Aluminiumorganylen); E. J. Enholm, Z. J. Jia, J. Org. Chem. 62 (1997) 9159 (mit Zinnorganylen); P. Herrington, M. A. Kerr, Tetrahedron Lett. 38 (1997) 5949 (Lanthanoid-katalysierte Homo-Michael-Reaktionen).
161 P. W. Collins, S.W. Djuric, Chem. Rev. 93 (1993) 1533.
162 W. Skuballa, H. Vorbrüggen, Angew. Chem. Int. Ed. Engl. 20 (1981) 1046.
163 R. H. Marijnissen, P. Ruyffelaere, Bosch, VCH, 1988, 329.
165 H. Wolff, C. Kunte, Pharm. in unserer Zeit 29 (2000) 153.
166 M. Henningsen, Chem. in unserer Zeit 34 (2000) 179.
167 C. Leitzmann, Biologie in unserer Zeit 31 (2001) 408.
168 E. K. Weibel, P. Hadvary, E. Hochuli, E. Kupfer, H. Lengsfeld, J. Antibiot. 40 (1987) 1081.
169 C. Wedler, B. Costisella, H. Schick, J. Org. Chem. 64 (1999) 5301.
170 A. Pommier, J.-M. Pons, Synthesis (1995) 729 (Review über natürliche 2-Oxetanone).
171 H. Umezawa, T. Aoyagi, T. Hazato, K. Uotani, F. Kojima, M. Hamada, T. Takeuchi, J. Antibiot. 31 (1978) 639.
172 H. Stalder, G. Oesterhelt, B. Borgström, Helv. Chim. Acta 75 (1992) 1593.
173 P. Barbier, F. Schneider, Helv. Chim. Acta 70 (1987) 196.
174 E. Hochuli, E. Kupfer, R. Maurer, W. Meister, Y. Mercadal, K. Schmidt, J. Antibiot. 40 (1987) 1086.
175 A. Pommier, J.-M. Pons, P. J. Kocienski, L. Wong, Synthesis (1994) 1294.
176 P. Hadvary,W. Sidler,W. Meister,W. Vetter, H.Wolfer, J. Biol. Chem. 266 (1991) 2021.
177 W. Eisenreich, E. Kupfer, W. Weber, A. Bacher, J. Biol. Chem. 272 (1997) 867.
178 U. Kaulmann, C. Hertweck, Angew. Chem. 114 (2002) 1947.
179 D. H. G. Crout, C. R. McIntyre, N.W. Alcock, J. Chem. Soc., Perkin Trans. 2 (1991) 53.
180 D. H. G. Crout, D. L. Rathbone, J. Chem. Soc., Chem. Commun. (1987) 290.
181 Daicel Chemical Industries Ltd., DE 3731290 (1987).
182 C. A. Schuhr, W. Eisenreich, M. Goese, P. Stohler, W. Weber, E. Kupfer, A. Bacher, J. Org. Chem. 67 (2002) 2257.
183 H. G. W. Leuenberger, P. K. Matzinger, B. Wirz, Chimia 53 (1999) 536.
184 A. Bacher, P. Stohler, W. Weber, EP 0803576 (1997).
185 J.-M. Pons, A. Pommier, J. Lerpiniere, P. Kocienski, J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1 (1993) 1549.
186 F. Bennett, D. W. Knight, G. Fenton, J. Chem. Soc., Perkin Trans 1 (1991) 519.
187 F. Bennett, D.W. Knight, G. Fenton, Tetrahedron Lett. 29 (1988) 4865.
188 J.-M. Pons, P. Kocienski, Tetrahedron Lett. 30 (1989) 1833.
189 C. Schneider, Angew. Chem. 114 (2002) 771.
190 S. G. Nelson, T. J. Peelen, Z. Wan, J. Am. Chem. Soc. 121 (1999) 9742.
191 S. G. Nelson, Z. Wan, Org. Lett. 2 (2000) 1883.
192 S. G. Nelson, Z. Wan, T. J. Peelen, K. L. Spencer, Tetrahedron Lett. 40 (1999) 6535.
193 S. G. Nelson, K. L. Spencer, Angew. Chem. 112 (2000) 1379 (b-Aminosäureester durch Lactonringöffnung mit Natriumazid).
194 J. Prous, N. Mealy, J. Castaner, Drugs of the Future 19 (1994) 1003.
195 P. Barbier, F. Schneider, U. Widmer, Helv. Chim. Acta 70 (1987) 1412.
196 N. K. Chadha, A. D. Batcho, P. C. Tang, L. F. Courtney, C. M. Cook, P. M.Wovkulich, M. R. Uskokovic, J. Org. Chem. 56 (1991) 4714.
197 J. J. Landi Jr., L. M. Garofalo, K. Ramig, Tetrahedron Lett. 34 (1993) 277.
198 P. Barbier, F. Schneider, J. Org. Chem. 53 (1988) 1218.
199 I. Fleming, N. J. Lawrence, Tetrahedron Lett. 31 (1990) 3645.
200 I. Fleming, N. J. Lawrence, J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1 (1998) 2679.
201 A.W. P. Jarvie, A. Holt, J. Thompson, J. Chem. Soc. (B) (1969) 852.
202 S. C. Case-Green, S. G. Davies, C. J. R. Hedgecock, Synlett (1991) 781.
203 H. Brunner, E. Schmidt, J. Organometal. Chem. 36 (1972) C18; S. J. Cook, J. F. Costello, S. G. Davies, H. T. Kruk, J. Chem. Soc. Perkin Trans. 1 (1994) 2369.
204 N. Aktogu, H. Felkin, S. G. Davies, J. Chem. Soc., Chem. Commun. (1982) 1303.
205 I. Paterson, V. A. Doughty, Tetrahedron Lett. 40 (1999) 393.
206 J. March, Advanced Organic Chemistry, 4. Ed., J. Wiley, New York, 1992, 1175 (Mechanismus).
207 A. K. Ghosh, S. Fidanze, Org. Lett. 2 (2000) 2405.
208 D. Crich, X.-Y. Jiao, M. Brunko, Tetrahedron Lett. 53 (1997) 7127.
209 M. Kurihara, N. Miyata, Chem. Lett. (1995) 263.
210 T. Tsunoda, M. Suzuki, R. Noyori, Tetrahedron Lett. 21 (1980) 1357.
211 D. A. Evans, K. T. Chapman, E. M. Carreira, J. Org. Chem. 53 (1988) 3560.
212 J. A. Bodkin, E. J. Humphries, M. D. McLeod, Tetrahedron Lett. 44 (2003) 2869.
213 J. A. Bodkin, E. J. Humphries, M. D. McLeod, Aust. J. Chem. 56 (2003) 795.
214 U. Zutter, M. Karpf, EP 443449 (1991).
215 K. Püntener, With Asymmetric Hydrogenation Towards a Stereoselective Synthesis of XenicalJ, 11th International Conference & Exhibition, Organic Process Research and Development, Conference Proceedings, 25–28 April 2005, Barcelona, Spanien.
216 H. G. Maier, Chemie in unserer Zeit 18 (1984) 17.
217 F. Ferré, Kaffee: Eine Kulturgeschichte, Wasmuth, Tübingen, 1991.
218 B. Sicard, Spektrum der Wissenschaft, Juni (2003) 65.
219 H. Steinhart, Chemistry & Industry, 16. Dez. (2002), 26.
220 E. A. Starbird, National Geographic 159 (1981) 388.
221 F. F. Runge, Hauswirthschaftliche Briefe, VCH Verlagsgesellschaft, Weinheim, 1988, Sechsunddreissigster Brief: Mein Besuch bei Goethe im Jahre 1819, 165.
222 H. H. Lenz, Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Sixth Edition, 1998, Electronic Release.
223 S. Rau, Pharmazie in unserer Zeit 35 (2006) 286.
224 B. Best, www.benbest.com/health/caffeine.html
225 B. B. Friedholm, K. Bättig, J. Holmén, A. Nehlig, E. E. Zvartau, Pharm. Rev. 51 (1999) 83.
226 S. R. Waldvogel, Angew. Chem. 115 (2003) 624.
227 P. Bützer, www.educeth.ch/chemie/diverses/coffein.
228 J. Oró, A. P. Kimball, Arch. Biochem. Biophys. 94 (1961) 217.
229 A.W. Schwartz, C. G. Bakker, Science 245 (1989) 1102.
230 P. Karlson, Kurzes Lehrbuch der Biochemie, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 1970, 103.
231 D. Voet, J. G. Voet, Biochemie, VCH, Weinheim, 1992, Seite 764.
232 D. Voet, J. G. Voet, Biochemie, VCH, Weinheim, 1992, Seite 745.
233 E. Ito, H. Ashihara, J. Plant Physiol. 154 (1999) 145.
234 H. Rosemeyer, Chem. Biodiversity 1 (2004) 361 (Reviewüber natürliche Purinderivate).
235 A. Crozier, T.W. Baumann, H. Ashihara, T. Suzuki, G. R.Waller, Coll. Sc. Int. sur le Cafe 17 (1997) 106.
236 T. Suzuki, E. Takahashi, Phytochem. 15 (1976) 1235.
237 J. E. Prenosil, M. Hegglin, T. W. Baumann, P. M. Frischknecht, A. W. Kappeler, P. Brodelius, D. Haldimann, Enzyme Microb. Technol. 9 (1987) 450.
238 S. S. Mösli Waldhauser, J. A. Kretschmar, T.W. Baumann, Phytochem. 44 (1997) 853.
239 M. Kato, T. Kanehara, H. Shimizu, T. Suzuki, F. M. Gillies, A. Crozier, H. Ashihara, Physiol. Plant. 98 (1996) 629.
240 Chemistry & Industry, 4 Sept. (2006) 556.
241 M. Kato, K. Mizuno, A. Crozier, T. Fujimura, H. Ashihara, Nature 406 (2000) 956.
242 Spektrum der Wissenschaft, Mai 1999, 157.
243 Max Planck Gesellschaft, Heft 2/87, 127.
244 E. Fischer, L. Ach, Ber. Dtsch. Chem. Ges. 28 (1895) 2473.
245 E. Fischer, L. Ach, Ber. Dtsch. Chem. Ges. 28 (1895) 3135.
246 A. Kossel, Z. physiol. Chem.13 (1889) 298.
247 R. Behrend, O. Roosen, Liebigs Ann. Chem. 251 (1888) 235 und 248 (erste Harnsäuresynthese ausgehend von Harnstoff).
248 W. Traube, Ber. Dtsch. Chem. Ges. 33 (1900) 3035.
249 E. Mutschler, Arzneimittelwirkungen, Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft mbH, Stuttgart, 1991, 239.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Rights and permissions
Copyright information
© 2006 Springer-Verlag GmbH Deutschland, ein Teil von Springer Nature
About this chapter
Cite this chapter
Schäfer, B. (2006). Pharmawirkstoffe. In: Naturstoffe der chemischen Industrie. Springer Spektrum, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-662-61017-6_5
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-61017-6_5
Published:
Publisher Name: Springer Spektrum, Berlin, Heidelberg
Print ISBN: 978-3-662-61016-9
Online ISBN: 978-3-662-61017-6
eBook Packages: Life Science and Basic Disciplines (German Language)