Skip to main content

4. Kapitel: Sog. Anschlussdelikte

  • Chapter
  • First Online:
Strafrecht Besonderer Teil 2

Part of the book series: Springer-Lehrbuch ((SLB))

  • 10k Accesses

Zusammenfassung

Als Anschlussdelikte bezeichnet man üblicherweise die §§ 257 bis 261 StGB.

Diese erhalten aufgrund ihrer besonderen Struktur in Abhängigkeit von einer Vortat meist – wie hier – einen eigenen Darstellungsabschnitt.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

eBook
USD 19.99
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Softcover Book
USD 29.99
Price excludes VAT (USA)
  • Compact, lightweight edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Notes

  1. 1.

    S. nur Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, vor § 257 Rn. 2; näher Schittenhelm FS Lenckner 1998, 519.

  2. 2.

    S. Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, vor § 257 Rn. 3; näher Hörnle FS Schroeder 2006, 477; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 04.07.2001 – 2 StR 513/00 – BGHSt 47, 68 = NJW 2001, 2891 = NStZ 2001, 535 = StV 2001, 506 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 62; Martin JuS 2001, 1232; LL 2001, 856; RÜ 2001, 459; RA 2001, 593; Scherp NJW 2001, 3242; Neuheuser NStZ 2001, 647; Nestler StV 2001, 641; Bernsmann StraFo 2001, 344; Leitner StraFo 2001, 388; Peglau wistra 2001, 461; Geppert JK 2002 StGB § 261/4 und 5; Fad JA 2002, 14; Katholnigg JR 2002, 30; Ambos JZ 2002, 70; Matt GA 2002, 137; Gotzens/Schneider wistra 2002, 121).

  3. 3.

    S. bei den Nichtvermögensdelikten.

  4. 4.

    Hierzu Stree JuS 1976, 137 und 327; Geppert Jura 1980, 269; Geerds GA 1988, 243; Jahn/Reichart JuS 2009, 309; Dehne-Niemann ZJS 2009, 142, 248 und 369; Bosch Jura 2012, 270.

  5. 5.

    H.M., s. Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2017, § 257 Rn. 1; s. aber auch Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 1 f.; näher Miehe FS Honig 1970, 91; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 03.11.2011 – 2 StR 302/11 – BGHSt 57, 56 = NJW 2012, 1463 = NStZ 2012, 320 = StV 2012, 466 (Anm. Satzger JK 2012 StGB § 257/7; Jahn JuS 2012, 566; LL 2012, 880; RÜ 2012, 305; RA 2012, 225; Cramer NStZ 2012, 445; Altenhain JZ 2012, 913).

  6. 6.

    Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 2.

  7. 7.

    Hierzu näher Hartung NJW 1949, 324; Bockelmann NJW 1951, 620; Horn JA 1995, 218; Joerden FS Lampe 2003, 771.

  8. 8.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1078.

  9. 9.

    Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 257 Rn. 5; aus der Rspr. vgl. OFGH U. v. 01.03.1950 – II Z 35–49 S – NJW 1950, 883 (Anm. Bockelmann NJW 1950, 850); BGH U. v. 27.02.1951 – 4 StR 123/51 – BGHSt 1, 47; OLG Neustadt U. v. 13.05.1953 – Ss 36/53 – NJW 1953, 1443; OLG Neustadt U. v. 26.09.1962 – Ss 159/62 – NJW 1962, 2312 (Anm. Stree JuS 1963, 427).

  10. 10.

    Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 257 Rn. 7.

  11. 11.

    Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 11.

  12. 12.

    Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 3; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 16.06.1971 – 2 StR 191/71 – BGHSt 24, 166 = NJW 1971, 1572 (Anm. Hassemer JuS 1971, 658; Maurach JR 1972, 70); BGH U. v. 01.08.2000 – 5 StR 624/99 – BGHSt 46, 107 = NJW 2000, 3010 = StV 2000, 492 (Anm. RÜ 2000, 463; RA 2000, 637; famos 11/2000; Kudlich JZ 2000, 1178; Jäger wistra 2000, 344; Otto JK 2001 StGB § 27/15; Lesch JA 2001, 187; Lesch JR 2001, 383).

  13. 13.

    S. Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 257 Rn. 2.

  14. 14.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1079.

  15. 15.

    Aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 23.04.1953 – 4 StR 743/52 – BGHSt 4, 132 = NJW 1953, 992.

  16. 16.

    Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 8; näher Müller GA 1958, 334; Fahrenhorst JuS 1987, 707; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 23.09.1926 – II 573/26 – RGSt 60, 346; RG U. v. 27.06.1929 – III 534/29 – RGSt 63, 233; BGH U. v. 10.11.1953 – 5 StR 445/53 (Blutprobenaustausch) – BGHSt 5, 76 = NJW 1954, 281 (Anm. Puppe, AT, 3. Aufl. 2016, § 27 Rn. 29 ff.); BGH U. v. 25.02.1954 – 4 StR 798/52 – BGHSt 6, 20 = NJW 1954, 929; BGH U. v. 22.12.1955 – 1 StR 381/55 – BGHSt 9, 71 = NJW 1956, 879; BGH U. v. 15.03.1960 – 1 StR 46/60 – BGHSt 14, 172 = NJW 1960, 1023 (Anm. Schröder JR 1960, 348; Gribbohm MDR 1961, 197); BGH B. v. 21.10.1997 – 5 StR 328/97 – NStZ 1998, 91.

  17. 17.

    H.M., s. Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 257 Rn. 1.

  18. 18.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 257 Rn. 6.

  19. 19.

    Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 257 Rn. 7; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 20.01.2011 – 3 StR 420/10 – NStZ 2011, 399 = NStZ-RR 2011, 177 (Anm. Bosch JK 2011 StGB § 27/23); BGH B. v. 11.04.2013 – 2 StR 406/12 – NStZ 2013, 583 = NStZ-RR 2013, 245 = StV 2013, 701 (Anm. Trüg NStZ 2013, 584).

  20. 20.

    Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1089 f.; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 20.01.2011 – 3 StR 420/10 – NStZ 2011, 399 = NStZ-RR 2011, 177 (Anm. Bosch JK 2011 StGB § 27/23).

  21. 21.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 7.

  22. 22.

    Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 257 Rn. 14; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 11.04.2013 – 2 StR 406/12 – NStZ 2013, 583 = NStZ-RR 2013, 245 = StV 2013, 701 (Anm. Trüg NStZ 2013, 584).

  23. 23.

    H.M., Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 15; a.A. Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 14a ff.

  24. 24.

    Hierzu Hillenkamp, 40 Probleme aus dem Strafrecht BT, 12. Aufl. 2013, 37. Problem; Vogler FS Dreher 1977, 405; Geppert Jura 2007, 589; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Frankfurt B. v. 10.03.2005 – 2 Ws 66/04 – NJW 2005, 1727 = StV 2007, 533 (Anm. RÜ 2005, 419).

  25. 25.

    Hierzu s. im Allgemeinen Teil.

  26. 26.

    S. schon BGH U. v. 01.04.1953 – 3 StR 584/52 – BGHSt 4, 122 = NJW 1953, 995 (Anm. Maurach JZ 1953, 605).

  27. 27.

    S. nur Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1084.

  28. 28.

    Etwa Seelmann JuS 1983, 32 (34).

  29. 29.

    Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 18.

  30. 30.

    Hierzu s. im Allgemeinen Teil.

  31. 31.

    Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 257 Rn. 19 ff.; Furtner MDR 1965, 431; Laubenthal Jura 1985, 630; Geppert Jura 1994, 441; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 24.04.1952 – 3 StR 48/52 – BGHSt 2, 344 = NJW 1952, 1146 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 33; Niese NJW 1952, 1148; Martin NJW 1953, 268); BGH U. v. 23.04.1953 – 4 StR 743/52 – BGHSt 4, 132 = NJW 1953, 992; BGH U. v. 25.02.1954 – 4 StR 798/52 – BGHSt 6, 20 = NJW 1954, 929; BGH U. v. 16.04.1958 – 2 StR 104/58 – BGHSt 11, 316 = NJW 1958, 1005; OLG Köln U. v. 14.11.1989 – Ss 454/89 – 232 – NJW 1990, 587 = NStZ 1990, 203; OLG Frankfurt B. v. 10.03.2005 – 2 Ws 66/04 – NJW 2005, 1727 = StV 2007, 533 (Anm. RÜ 2005, 419).

  32. 32.

    Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 257 Rn. 7.

  33. 33.

    S. schon BGH U. v. 23.04.1953 – 4 StR 743/52 – BGHSt 4, 132 (133).

  34. 34.

    Hierzu Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 11 f.; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 11.04.2013 – 2 StR 406/12 – NStZ 2013, 583 = NStZ-RR 2013, 245 = StV 2013, 701 (Anm. Trüg NStZ 2013, 584).

  35. 35.

    Hierzu s. im Allgemeinen Teil.

  36. 36.

    H.M., Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 257 Rn. 9; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 03.03.1925 – I 934/24 – RGSt 59, 129; BGH U. v. 15.05.1952 – 4 StR 953/51 – BGHSt 2, 362 = NJW 1952, 832 (Anm. Maurach JZ 1952, 662); BGH U. v. 23.04.1953 – 4 StR 743/52 – BGHSt 4, 132 = NJW 1953, 992; BGH U. v. 16.04.1958 – 2 StR 104/58 – BGHSt 11, 316 = NJW 1958, 1005; OLG Hamm U. v. 26.09.1969 – 3 Ss 791/69 – NJW 1969, 2297; BGH U. v. 21.10.1970 – 2 StR 316/70 – BGHSt 23, 360 = NJW 1971, 62 (Anm. Hassemer JuS 1971, 212; Hruschka NJW 1971, 1392; Schröder JZ 1971, 141); OLG Düsseldorf U. v. 22.03.1979 – 5 Ss 621/78 I – NJW 1979, 2320 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 257/1; Zipf JuS 1980, 24; Hassemer JuS 1980, 231).

  37. 37.

    Hierzu (krit.) Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 257 Rn. 24; näher Hruschka JR 1980, 221; Stoffers Jura 1995, 113.

  38. 38.

    OLG Düsseldorf U. v. 22.03.1979 – 5 Ss 621/78 I – NJW 1979, 2320

  39. 39.

    S. Cramer, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 257 Rn. 22.

  40. 40.

    Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 257 Rn. 16; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 07.12.1920 – IV 1203/20 – RGSt 55, 179; RG U. v. 11.06.1926 – I 159/26 – RGSt 60, 273; RG U. v. 15.01.1942 – 2 D 466/41 – RGSt 76, 31.

  41. 41.

    Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 13; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 15.01.1942 – 2 D 466/41 – RGSt 76, 31; OLG Hamburg U. v. 22.04.1953 – Ss 44/53 – NJW 1953, 1155; BGH U. v. 30.04.1953 – 3 StR 364/52 – BGHSt 4, 221 = NJW 1953, 1194; OLG Düsseldorf U. v. 12.03.1964 – (1) Ss 57/64 – NJW 1964, 2123 (Anm. Willms JuS 1965, 115); OLG Frankfurt B. v. 10.03.2005 – 2 Ws 66/04 – NJW 2005, 1727 = StV 2007, 533 (Anm. RÜ 2005, 419).

  42. 42.

    Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 13; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 30.04.1953 – 3 StR 364/52 – BGHSt 4, 221 = NJW 1953, 1194.

  43. 43.

    Cramer, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 257 Rn. 21.

  44. 44.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1094; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 29.03.1951 – 3 StR 82/51 – NJW 1951, 451; BGH B. v. 08.09.1992 – 4 StR 373/92 – StV 1994, 185.

  45. 45.

    Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 14; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 15.05.1952 – 4 StR 953/5 – BGHSt 2, 362 = NJW 1952, 832 (Anm. Maurach JZ 1952, 662); BGH U. v. 22.05.1958 – 4 StR 96/58 – NJW 1958, 1244; OLG Düsseldorf U. v. 22.03.1979 – 5 Ss 621/78 I – NJW 1979, 2320 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 257/1; Zipf JuS 1980, 24; Hassemer JuS 1980, 231); BGH U. v. 29.04.2008 – 4 StR 148/08 (Überlassen des ebay-Accounts) – NStZ 2008, 516 = StV 2008, 520 (Anm. Kudlich JA 2008, 656; RÜ 2008, 511; RA 2008, 537; Geppert JK 2009 StGB § 257/6).

  46. 46.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 257 Rn. 10; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 15.05.1952 – 4 StR 953/5 – BGHSt 2, 362 = NJW 1952, 832 (Anm. Maurach JZ 1952, 662); BGH U. v. 12.02.1953 – 3 StR 718/52 – BGHSt 4, 107 = NJW 1953, 835; BGH U. v. 22.05.1958 – 4 StR 96/58 – NJW 1958, 1244; LG Hannover U. v. 07.10.1975 – 12 Kls 4/73 – NJW 1976, 978 (Anm. Schroder NJW 1976, 980); OLG Düsseldorf U. v. 22.03.1979 – 5 Ss 621/78 I – NJW 1979, 2320 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 257/1; Zipf JuS 1980, 24; Hassemer JuS 1980, 231); BGH U. v. 01.02.1985 – 2 StR 704/84 – StV 1985, 505 (Anm. Geppert JK 1985 StGB § 257/2); BGH B. v. 31.07.1992 – 2 StR 259/92 – NStZ 1992, 540 = StV 1993, 27; BGH B. v. 16.11.1993 – 3 StR 458/93 – NStZ 1994, 187; BGH B. v. 01.09.1999 – 1 StR 416/99 – NStZ 2000, 31 (Anm. LL 2000, 247); BGH U. v. 01.08.2000 – 5 StR 624/99 – BGHSt 46, 107 = NJW 2000, 3010 = StV 2000, 492 (Anm. RÜ 2000, 463; RA 2000, 637; famos 11/2000; Kudlich JZ 2000, 1178; Jäger wistra 2000, 344; Otto JK 2001 StGB § 27/15; Lesch JA 2001, 187; Lesch JR 2001, 383).

  47. 47.

    Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 29.

  48. 48.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1095.

  49. 49.

    H.M., s. Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 32; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 11.04.2013 – 2 StR 406/12 – NStZ 2013, 583 = NStZ-RR 2013, 245 = StV 2013, 701 (Anm. Trüg NStZ 2013, 584).

  50. 50.

    Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 257 Rn. 29.

  51. 51.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1098; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 29.06.1995 – 1 StR 345/95 – NJW 1995, 3264 = NStZ 1996, 39 = StV 1995, 586; OLG München B. v. 23.12.2009 – 4 St RR 190/09 – NStZ-RR 2011, 56.

  52. 52.

    H.M., s. Cramer, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 257 Rn. 31; näher Amelung JR 1978, 227; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 29.05.1958 – 4 StR 62/58 – BGHSt 11, 343 = NJW 1958, 1148 (Anm. Lenckner JuS 1962, 302); BGHU. v. 09.06.1961 – 4 StR 80/61 – NJW 1961, 1827 (Anm. Lenckner JuS 1962, 302; Gribbohm NJW 1962, 597); BGH B. v. 29.06.1995 – 1 StR 345/95 – NJW 1995, 3264 = NStZ 1996, 39 = StV 1995, 586; BGH B. v. 15.12.1999 – 3 StR 448/99 – NStZ 2000, 259 (Anm. Geppert JK 2000 StGB § 257/5; Cramer NStZ 2000, 246).

  53. 53.

    H.M., Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1099.

  54. 54.

    Hierzu Geerds GA 1958, 129; Berz Jura 1980, 57; Rudolphi JA 1981, 1 und 90; Otto Jura 1985, 148; Roth JA 1988, 193 und 258; Seelmann JuS 1988, 39; Geerds GA 1988, 243; Zöller/Frohn Jura 1999, 378; Kudlich JA 2002, 672; Jahn/Palm JuS 2009, 501; Berghäuser JA 2017, 244.

  55. 55.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 2; näher Miehe FS Honig 1970, 91; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Frankfurt U. v. 12.02.2004 – 3 U 123/00; KG B. v. 24.03.2006 – 4 Ws 52/06 – NJW 2006, 3016 = NStZ-RR 2007, 16; BGH U. v. 27.08.2008 – 2 StR 329/08 – NStZ 2009, 38 (Anm. von Heintschel-Heinegg JA 2008, 899; RÜ 2008, 716).

  56. 56.

    Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 1; aus der Rspr. vgl. zuletzt LG Würzburg U. v. 29.07.1999 – 5 Kls 153 Js 1019/98 – NStZ 2000, 374 (Anm. Otto JK 2000 StGB § 263a/11; LL 2000, 803; RÜ 2000, 375; Hefendehl NStZ 2000, 348; Schnabel NStZ 2001, 374); KG B. v. 24.03.2006 – 4 Ws 52/06 – NJW 2006, 3016 = NStZ-RR 2007, 16.

  57. 57.

    Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 2; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 20.12.1954 – GSSt. 1/54 – BGHSt 7, 134 = NJW 1955, 390 (Anm. Schwalm MDR 1955, 371); BGH U. v. 25.07.1996 – 4 StR 202/96 – BGHSt 42, 196 = NJW 1996, 2877 = NStZ 1996, 599 = StV 1997, 530 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 72; Hruschka JZ 1996, 1135; Otto JK 1997 StGB § 259/16).

  58. 58.

    S. nur Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 58.

  59. 59.

    S. nur Wessels/Hillenkamp, BT 2, 40. Aufl. 2017, Rn. 880; näher Joerden FS Lampe 2003, 771; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 03.12.2009 – 4 StR 477/09; BGH B. v. 23.05.2017 – 4 StR 617/16 – NStZ-RR 2017, 246.

  60. 60.

    H.M., Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1139; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 01.07.1901 – 2234/01 – RGSt 34, 304; BGH U. v. 02.10.1952 – 3 StR 642/51 – BGHSt 3, 191 = NJW 1952, 1304 (Anm. Mayer JZ 1953, 86).

  61. 61.

    Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1140; Geppert Jura 1994, 100; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 14.11.2001 – 3 StR 379/01 – NStZ 2002, 200 = StV 2002, 301 (Anm. RÜ 2002, 118); OLG München B. v. 27.07.2006 – 5 St RR 103/06 – NStZ-RR 2006, 371 (Anm. Geppert JK 2007 StGB § 259/23); BGH B. v. 23.05.2017 – 4 StR 617/16 – NStZ-RR 2017, 246 = StV 2018, 29.

  62. 62.

    Roth, JA 1988, 193 (200); Seelmann, JuS 1988, 39 (42); Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 9.

  63. 63.

    OLG München B. v. 27.07.2006 – 5 St RR 103/06 – NStZ-RR 2006, 371.

  64. 64.

    S. nur BGH B. v. 20.12.1954 – GSSt. 1/54 – BGHSt 7, 134 = NJW 1955, 390 (Anm. Schwalm MDR 1955, 371).

  65. 65.

    S. nur Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 8.

  66. 66.

    Hierzu Hartung NJW 1949, 324; Horn JA 1995, 218.

  67. 67.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 3; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 26.02.1953 – 5 StR 735/52 – BGHSt 4, 76 = NJW 1953, 794 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 71; Welzel JR 1953, 186; Niese JZ 1953, 637; Sax MDR 1954, 65); OLG Hamburg U. v. 15.06.1966 – 1 b Ss 23/65 – NJW 1966, 2226; BGH U. v. 15.11.1982 – 2 StR 274/82.

  68. 68.

    Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 5; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 17.01.1902 – 4610/01 – RGSt 35, 73; RG U. v. 20.06.1918 – I 272/18 – RGSt 52, 197; OFGH U. v. 01.03.1950 – II Z 35/49 S – NJW 1950, 883 (Anm. Bockelmann NJW 1950, 850); BGH U. v. 27.02.1951 – 4 StR 123/51 – BGHSt 1, 47; OLG Oldenburg U. v. 04.03.1952 – Ss 248/51 – NJW 1953, 1237; BGH U. v. 26.02.1953 – 5 StR 735/52 – BGHSt 4, 76 = NJW 1953, 794 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 71; Welzel JR 1953, 186; Niese JZ 1953, 637; Sax MDR 1954, 65); OLG Neustadt U. v. 26.09.1962 – Ss 159/62 – NJW 1962, 2312 (Anm. Stree JuS 1963, 427).

  69. 69.

    Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 5.

  70. 70.

    Ganz h.M., hierzu Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 9; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 27.09.1881 – 1837/81 – RGSt 4, 442; RG U. v. 17.04.1882 – 2751/81 – RGSt 6, 218; RG U. v. 30.10.1906 – IV 514/06 – RGSt 39, 236; RG U. v. 14.06.1918 – IV 421/18 – RGSt 52, 95; LG Bonn U. v. 28.03.1947 – 4 Ns 1/4 – NJW 1947/48, 530 (Anm. Dahs NJW 1947/48, 530); OLG Frankfurt U. v. 09.03.1949 – 1 Ss 29/49 – NJW 1949, 599; BGH U. v. 23.04.1969 – 3 StR 51/69 – NJW 1969, 1260; LG Würzburg U. v. 29.07.1999 – 5 Kls 153 Js 1019/98 – NStZ 2000, 374 (Anm. Otto JK 2000 StGB § 263a/11; LL 2000, 803; RÜ 2000, 375; Hefendehl NStZ 2000, 348; Schnabel NStZ 2001, 374).

  71. 71.

    Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 259 Rn. 9; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Köln B. v. 04.07.2017 – III-1 RVs 137/17 (Anm. Jahn JuS 2017, 1128).

  72. 72.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 3; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 11.12.1884 – 2990/84 – RGSt 11, 342; RG U. v. 03.12.1918 – IV 920/18 – RGSt 53, 167; RG U. v. 11.11.1920 – III 1081/20 – RGSt 55, 145; RG U. v. 03.03.1925 – I 934/24 – RGSt 59, 128; BGH U. v. 19.05.1961 – 5 StR 556/60; KG U. v. 01.12.1982 – (2) Ss 169/82 (30/82) – NStZ 1983, 561 (Anm. Flechsig NStZ 1983, 562); LG Würzburg U. v. 29.07.1999 – 5 Kls 153 Js 1019/98 – NStZ 2000, 374 (Anm. Otto JK 2000 StGB § 263a/11; LL 2000, 803; RÜ 2000, 375; Hefendehl NStZ 2000, 348; Schnabel NStZ 2001, 374); BGH B. v. 28.11.2001 – 2 StR 477/01 – NStZ-RR 2003, 13 = StV 2002, 542 (Anm. Geppert JK 2003 StGB § 259/21); BGH B. v. 26.08.2014 – 2 StR 30/14 – NStZ-RR 2014, 373.

  73. 73.

    Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 4; näher Friedrich MDR 1985, 366; Rupp wistra 1985, 137; Heinrich JZ 1994, 938; aus der Rspr. vgl. KG U. v. 01.12.1982 – (2) Ss 169/82 (30/82) – NStZ 1983, 561 (Anm. Flechsig NStZ 1983, 562).

  74. 74.

    S. bei den Nichtvermögensdelikten.

  75. 75.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1143; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 29.11.1977 – 1 StR 582/77 – NJW 1978, 710 (Anm. Lackner/Müller JR 1978, 345; Geilen JK 1979 StGB § 259/1); OLG Düsseldorf B. v. 23.10.1989 – 5 Ss 384/89 – 145/89 I – NJW 1990, 1492 (Anm. Otto JK 1990 StGB § 259/10).

  76. 76.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 2; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 11.12.1888 – 2731/88 – RGSt 18, 303; RG U. v. 31.01.1890 – 3300/89 – RGSt 20, 222; RG U. v. 17.11.1919 – III 570/19 – RGSt 54, 124; RG U. v. 20.01.1922 – 1242/21 – RGSt 56, 335; RG U. v. 24.10.1929 – II 1095/28 – RGSt 63, 35.

  77. 77.

    Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 13.

  78. 78.

    Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 46; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 11.11.1920 – III 1081/20 – RGSt 55, 145; RG U. v. 23.06.1924 – III 453/24 – RGSt 58, 230.

  79. 79.

    Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 10; näher Martens JA 1996, 248.

  80. 80.

    Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 259 Rn. 12.

  81. 81.

    Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 13 ff., Hillenkamp, 40 Probleme aus dem Strafrecht BT, 12. Aufl. 2013, 38. Problem; Küper FS Stree/Wessels 1993, 467; Geppert Jura 1994, 100; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 09.02.2012 – 1 StR 438/11 – BGHSt 57, 151 = NJW 2012, 1746 = NStZ 2012, 332 = StV 2012, 393 und 2014, 291 (Anm. Schiemann NJW 2012, 1747; Kindler NStZ 2012, 640; Gehm NZWiSt 2012, 228); BGH B. v. 24.10.2012 – 5 StR 392/12 – NJW 2012, 3736 = NStZ-RR 2013, 88 = StV 2013, 215 (Anm. Kudlich JA 2013, 392).

  82. 82.

    Z. B. Lackner/Kühl, StGB, 28. Aufl. 2014, § 259 Rn. 6.

  83. 83.

    S. nur Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 15 f.; zur Rspr. s.o.

  84. 84.

    Hierzu Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 14; näher Stree JuS 1961, 50 und 83; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 01.12.1922 – I 867/22 – RGSt 57, 159; RG U. v. 20.03.1924 – II 206/24 – RGSt 58, 117; RG U. v. 18.03.1938 – 4 D 1015/37 – RGSt 72, 146; OLG Braunschweig U. v. 19.12.1951 – Ss 168/51 – NJW 1952, 557 (Anm. Mezger JZ 1952, 433); BGH U. v. 12.04.1956 – 4 StR 60/56 – BGHSt 9, 137 = NJW 1956, 998 (Anm. Maurach JZ 1956, 608); BGH U. v. 23.04.1969 – 3 StR 51/69 – NJW 1969, 1260; OLG Schleswig U. v. 20.08.1975 – 1 Ss 435/75 – NJW 1975, 2217; BGH B. v. 29.03.1977 – 1 StR 646/76 – BGHSt 27, 160 = NJW 1977, 1352 (Anm. Sonnen JA 1977, 481; Schall NJW 1977, 2221; Meyer JR 1978, 253); BayObLG B. v. 18.02.1988 – RReg. 1 St 309/87 (Anm. Seebode JR 1989, 301).

  85. 85.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1147; näher Meyer MDR 1970, 377; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 11.04.1892 – 885/92 – RGSt 23, 53; RG U. v. 17.12.1894 – 3991/94 – RGSt 26, 317; OLG Braunschweig U. v. 19.12.1951 – Ss 168/51 – NJW 1952, 557 (Anm. Mezger JZ 1952, 433).

  86. 86.

    Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 17; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 03.12.1918 – IV 920/18 – RGSt 53, 167; RG U. v. 01.12.1922 – I 867/22 – RGSt 57, 159; BGH U. v. 22.06.1960 – 2 StR 192/60 – BGHSt 15, 53 = NJW 1960, 2008 (Anm. Stree JuS 1961, 39); BayObLG B. v. 15.05.1979 – RReg. 2 St 445/78 – NJW 1979, 2218 (Anm. Geppert JK 1980 StGB § 259/3; Paeffgen JR 1980, 300).

  87. 87.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 10; aus der Rspr. vgl. OLG Hamburg U. v. 19.12.1951 – Ss 168/51 – NJW 1952, 636; BGH U. v. 22.10.1953 – 4 StR 112/53 – BGHSt 5, 47 = NJW 1954, 119 (Anm. Welzel JZ 1954, 128; Mezger JZ 1954, 312; Welzel JZ 1954, 429); BGH U. v. 05.12.1990 – 2 StR 287/90; BGH B. v. 02.06.2005 – 4 StR 64/05 – NStZ-RR 2005, 236.

  88. 88.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1153; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 20.01.1922 – 1242/21 – RGSt 56, 335.

  89. 89.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 10; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 11.12.1888 – 2731/88 – RGSt 18, 303; RG U. v. 20.02.1930 – III 17/30 – RGSt 64, 21; RG U. v. 10.02.1939 – 1 D 1015/38 – RGSt 73, 104; OLG Düsseldorf U. v. 04.05.1950 – Ss 92/50 – NJW 1950, 715 (Anm. Roesen NJW 1950, 716); OLG Hamburg U. v. 19.12.1951 – Ss 168/51 – NJW 1952, 636; BGH U. v. 05.12.1990 – 2 StR 287/90.

  90. 90.

    Hierzu Frister GA 1994, 553; Wagner ZJS 2010, 17.

  91. 91.

    Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 26; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 13.11.2012 – 3 StR 364/12 – NStZ-RR 2013, 78; BGH B. v. 07.09.2016 – 1 StR 202/16 – NStZ-RR 2016, 367 = StV 2017, 679.

  92. 92.

    Aus der Rspr. vgl. OLG Schleswig U. v. 20.08.1975 – 1 Ss 435/75 – NJW 1975, 2217; BGH U. v. 05.12.1990 – 2 StR 287/90.

  93. 93.

    H.M., Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 25 f.; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 18.02.2004 – 2 StR 423/03 – StV 2005, 87 (Anm. RA 2004, 345); BGH B. v. 20.07.2004 – 3 StR 231/04 – NStZ-RR 2005, 373 (Anm. Otto JK 2005 StGB § 259/22); BGH B. v. 02.06.2005 – 4 StR 64/05 – NStZ-RR 2005, 236; BGH U. v. 26.01.2017 – 3 StR 482/16 (Anm. RÜ 2017, 377).

  94. 94.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1155; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 05.08.1986 – 4 StR 359/86 – StV 1987, 197; BGH B. v. 13.11.1992 – 3 StR 412/92 StV 1993, 132.

  95. 95.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1155; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 10.01.1933 – I 1478/32 – RGSt 67, 70;

    BGH U. v. 24.01.1952 – 3 StR 927/51 – BGHSt 2, 135 = NJW 1952, 515 (Anm. Mezger JZ 1952, 279); BGH U. v. 29.11.1966 – 1 StR 488/66; BGH U. v. 16.11.1976 – 1 StR 424/76; BGH U. v. 04.11.1976 – 4 StR 255/76 – BGHSt 27, 45 = NJW 1977, 205 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 61; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 73; Blei JA 1977, 140; Hassemer JuS 1977, 413; Franke NJW 1977, 857; Meyer JR 1977, 126); BGH U. v. 03.10.1984 – 2 StR 166/84 – BGHSt 33, 44 = NJW 1985, 443 = NStZ 1985, 230 = StV 1985, 135 (Anm. Hamm StV 1985, 137; Arzt JR 1985, 212); BGH B. v. 26.06.1991 – 3 StR 11/91 – StV 1992, 65; LG Gera U. v. 06.11.1995 – 155 Js 1581/95 – 4 KLs – NStZ 1997, 84 = NStZ-RR 1996, 73 = StV 1996, 155 (Anm. Cramer NStZ 1997, 84).

  96. 96.

    Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 257; näher Schneider NJW 1954, 16; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 20.11.1883 – 2503/83 – RGSt 9, 199; RG U. v. 13.12.1906 – I 977/06 – RGSt 39, 308; RG U. v. 15.01.1907 – V 836/06 – RGSt 39, 366; RG U. v. 24.10.1929 – II 1095/28 – RGSt 63, 35; OLG Oldenburg U. v. 09.08.1947 – Ss 64/47 (Anm. Arndt MDR 1948, 30); OLG Düsseldorf U. v. 31.05.1948 – Ss 115/48 (Anm. Mezger SJZ 1949, 208); OGH U. v. 23.11.1948 – StS 92/48 – OGHSt 1, 175; BGH U. v. 17.04.1952 – 3 StR 77/52 – NJW 1952, 754; BGH U. v. 15.05.1952 – 4 StR 953/5 – BGHSt 2, 362 = NJW 1952, 832 (Anm. Maurach JZ 1952, 662); BGH U. v. 15.01.1954 – 1 StR 346/53 – NJW 1954, 1334 (Anm. Schröder JZ 1954, 672); OLG Hamm U. v. 26.02.1954 – (1) 2 a Ss 1225/53 – NJW 1954, 1380; BGH U. v. 12.04.1956 – 4 StR 60/56 – BGHSt 9, 137 = NJW 1956, 998 (Anm. Maurach JZ 1956, 608); OLG Köln B. v. 07.10.1980 – 1 Ss 692/80 – NStZ 1981, 104; BGH B. v. 30.10.1990 – 1 StR 570/90.

  97. 97.

    Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 22; Roth JA 1988, 193 (203).

  98. 98.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 11; Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1153; zur Rspr. s.o.

  99. 99.

    Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 22.

  100. 100.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1155; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 22.06.1960 – 2 StR 192/60 – BGHSt 15, 53 = NJW 1960, 2008 (Anm. Stree JuS 1961, 39); BGH B. v. 05.07.1995 – 3 StR 167/95 – NStZ 1995, 544.

  101. 101.

    S. nur Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1149.

  102. 102.

    Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 70; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 23.03.1920 – IV 1004/19 – RGSt 54, 281; RG U. v. 23.03.1939 – 5 D 710/38 – RGSt 73, 151; BGH U. v. 25.07.1996 – 4 StR 202/96 – BGHSt 42, 196 = NJW 1996, 2877 = NStZ 1996, 599 = StV 1997, 530 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 72; Hruschka JZ 1996, 1135; Otto JK 1997 StGB § 259/16).

  103. 103.

    Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 18; näher Waider GA 1963, 321; Otto Jura 1988, 606; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 12.06.1902 – 2256/02 – RGSt 35, 278; OLG Hamm U. v. 17.12.1971 – 3 Ss 1094/71 – NJW 1972, 835 (Anm. Hassemer JuS 1972, 413); BGH U. v. 07.08.1979 – 1 StR 176/79 – NJW 1979, 2621 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 259/4; Lackner/Werle JR 1980, 214); BGH B. v. 06.06.1991 – 1 StR 279/91; BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36 = NJW 2010, 3730 = NStZ 2010, 517 = StV 2010, 359 (Anm. Geppert JK 2010 StGB § 261/10; Jahn JuS 2010, 650; RA 2010, 345; Rübenstahl/Stapelberg NJW 2010, 3692; Putzke StV 2011, 176); BGH B. v. 13.03.2013 – 2 StR 586/12 – NJW 2013, 2211.

  104. 104.

    RG U. v. 12.06.1902 – 2256/02 – RGSt 35, 278 (280 f.); Waider GA 1963, 324.

  105. 105.

    S. nur Wessels/Hillenkamp, BT 2, 40. Aufl. 2017, Rn. 854; BGH U. v. 25.07.1996 – 4 StR 202/96 – BGHSt 42, 196 (200).

  106. 106.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 13a; Lackner/Kühl, StGB, 28. Aufl. 2014, § 259 Rn. 10.

  107. 107.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 11; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 17.06.1997 – 1 StR 119/97 – BGHSt 43, 110 = NJW 1997, 2610 = NStZ 1997, 493 = StV 1997, 529 (Anm. Otto JK 1998 StGB § 259/18; Krack NStZ 1998, 462; Endriß NStZ 1998, 463; Seelmann JR 1998, 342; Rosenau NStZ 1999, 352); BGH B. v. 19.04.2000 – 5 StR 80/00 – NStZ-RR 2000, 266 (Anm. Baier JA 2000, 923; LL 2000, 874; RÜ 2000, 293; RA 2000, 461).

  108. 108.

    Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 29; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 22.02.1907 – V 971/06 – RGSt 40, 15.

  109. 109.

    Problematisch, s. Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 32; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 08.01.1921 – II 1469/20 – RGSt 55, 220; RG U. v. 06.10.1930 – II 445/30 – RGSt 64, 326; BGH U. v. 24.01.1952 – 3 StR 927/51 – BGHSt 2, 135 = NJW 1952, 515 (Anm. Mezger JZ 1952, 279); BGH U. v. 07.12.1954 – 2 StR 471/54 – NJW 1955, 350; BGH U. v. 21.02.1957 – 4 StR 525 u. 526/56 – BGHSt 10, 151 = NJW 1957, 757; BGH U. v. 22.06.1960 – 2 StR 192/60 – BGHSt 15, 53 = NJW 1960, 2008 (Anm. Stree JuS 1961, 39); BGH U. v. 29.11.1966 – 1 StR 488/66; OLG Schleswig U. v. 20.08.1975 – 1 Ss 435/75 – NJW 1975, 2217.

  110. 110.

    Hierzu Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 13; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 12.01.1911 – I 670/10 – RGSt 44, 249; OLG Celle U. v. 12.08.1986 – 1 Ss 270/86 – NJW 1988, 1225 (Anm. Kröpil NJW 1988, 1188).

  111. 111.

    S.o.

  112. 112.

    Z. B. Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 259 Rn. 17.

  113. 113.

    Z. B. Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 32.

  114. 114.

    Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1156.

  115. 115.

    Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 60.

  116. 116.

    Z. B. Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 50.

  117. 117.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1154; aus der Rspr. vgl. KG U. v. 15.10.2009 – 8 U 26/09; BGH U. v. 08.03.2012 – 4 StR 629/11 – NJW 2012, 3737 = NStZ-RR 2012, 247; BGH B. v. 13.11.2012 – 3 StR 364/12 – NStZ-RR 2013, 78.

  118. 118.

    Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 259 Rn. 45.

  119. 119.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1154.

  120. 120.

    Hierzu Blei JA 1976, 731; Maiwald FS Roxin 2011, 1019.

  121. 121.

    Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 30; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 07.05.2014 – 1 StR 150/14 – NStZ 2014, 577 = StV 2015, 116 (Anm. RÜ 2014, 716); OLG Köln B. v. 04.07.2017 – III-1 RVs 137/17 (Anm. Jahn JuS 2017, 1128).

  122. 122.

    H.M., Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1157; a.A. Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 23; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 06.06.1899 – 1930/99 – RGSt 32, 214; RG U. v. 21.12.1933 – II 1254/33 – RGSt 67, 430; BGH U. v. 01.04.1953 – 3 StR 584/52 – BGHSt 4, 122 = NJW 1953, 995 (Anm. Maurach JZ 1953, 605); BGH U. v. 12.04.1956 – 4 StR 60/56 – BGHSt 9, 137 = NJW 1956, 998 (Anm. Maurach JZ 1956, 608); BGH U. v. 24.10.1956 – 2 StR 402/56 – BGHSt 10, 1 = NJW 1957, 150 (Anm. Maurach JZ 1957, 184); BGH U. v. 29.07.1976 – 4 StR 312/76 – NJW 1976, 1950 (Anm. Meyer MDR 1977, 372); BGH U. v. 04.11.1976 – 4 StR 255/76 – BGHSt 27, 45 = NJW 1977, 205 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 61; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 73; Blei JA 1977, 140; Hassemer JuS 1977, 413; Franke NJW 1977, 857; Meyer JR 1977, 126); BGH U. v. 11.09.1991 – 3 StR 96/91 – NStZ 1992, 36.

  123. 123.

    Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 23; näher Dencker FS Küper 2007, 9; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 29.06.1920 – IV 599/20 – RGSt 55, 58; BGH B. v. 12.04.1994 – 1 StR 189/94 – NStZ 1994, 395 (Anm. Otto JK 1995 StGB § 259/12).

  124. 124.

    Hierzu zsf. Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1163; Hillenkamp, 40 Probleme aus dem Strafrecht BT, 12. Aufl. 2013, 40. Problem; Blei JA 1976, 731; Zieschang GS Schlüchter 2002, 403; Sorge ZJS 2015, 33; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 04.02.2010 – 3 StR 555/09 – NStZ-RR 2010, 210; BGH B. v. 15.08.2013 – 2 ARs 299/13; BGH B. v. 20.08.2013 – 5 Ars 34/13 (Anm. Eggers jurisPR-StrafR 20/2013 Anm. 2); BGH B. v. 21.08.2013 – 1 Ars 6/13 (Anm. Dehne-Niemann HRRS 2015, 72); BGH B. v. 08.10.2013 – 4 Ars 7/13; BGH B. v. 27.03.2014 – 4 StR 341/13 – StV 2015, 117; BGH B. v. 07.05.2014 – 1 StR 150/14 – NStZ 2014, 577 = StV 2015, 116 (Anm. RÜ 2014, 716); BGH B. v. 13.08.2015 – 2 StR 26/15 (Anm. Dehne-Niemann wistra 2016, 216); OLG Hamburg B. v. 12.01.2016 – 2 Rev 80/15 – NStZ-RR 2016, 118; BGH B. v. 13.07.2016 – 1 StR 108/16 – NStZ 2017, 359 = StV 2018, 40 (Anm. Fitzer jurisPR-StrafR 11/2017 Anm. 3; Deckers NZWiSt 2017, 237); OLG Köln B. v. 04.07.2017 – III-1 RVs 137/17 (Anm. Jahn JuS 2017, 1128).

  125. 125.

    Wessels/Hillenkamp, BT 2, 40. Aufl. 2017, Rn. 863 f.

  126. 126.

    Kindhäuser, in: LPK, 6. Aufl. 2015, § 259 Rn. 26.

  127. 127.

    Seit BGH B. v. 22.10.2013 – 3 StR 69/13 – BGHSt 59, 40.

  128. 128.

    Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 23; Hruschka JR 1980, 221; Stoffers Jura 1995, 113; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 29.11.1897 – 3808/97 – RGSt 30, 401; RG u. v. 17.11.1919 – III 570/19 – RGSt 54, 124; BGH U. v. 17.06.1997 – 1 StR 119/97 – BGHSt 43, 110 = NJW 1997, 2610 = NStZ 1997, 493 = StV 1997, 529 (Anm. Otto JK 1998 StGB § 259/18; Krack NStZ 1998, 462; Endriß NStZ 1998, 463; Seelmann JR 1998, 342; Rosenau NStZ 1999, 352); BGH B. v. 20.01.1999 – 3 StR 571/98 – NStZ 1999, 351 = StV 2000, 80 (Anm. LL 1999, 588; Otto JK 2000 StGB § 259/20).

  129. 129.

    S. Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 30.

  130. 130.

    Z. B. Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 29.

  131. 131.

    Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 35 f.; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 22.12.1916 – IV 708/16 – RGSt 50, 194; RG U. v. 13.07.1917 – IV 385/17 – RGSt 51, 179; RG U. v. 26.05.1921 – 49/21 – RGSt 56, 6; RG U. v. 09.05.1935 – 2 D 128/35 – RGSt 69, 200; BGH U. v. 09.07.1969 – 2 StR 260/69 – BGHSt 23, 36 = NJW 1969, 1864; BGH U. v. 03.06.1975 – 1 StR 228/75 – NJW 1975, 2109 (Anm. Hübner NJW 1975, 2110); BGH U. v. 05.12.1990 – 2 StR 287/90; BGH B. v. 07.05.2014 – 1 StR 150/14 – NStZ 2014, 577 = StV 2015, 116 (Anm. RÜ 2014, 716).

  132. 132.

    Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 35.

  133. 133.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 32.

  134. 134.

    Hierzu Blei JA 1976, 731; Schwabe/Zitzen JA 2005, 193; Maiwald FS Roxin 2011, 1019; Küper JZ 2015, 1032.

  135. 135.

    Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 28; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Köln B. v. 04.07.2017 – III-1 RVs 137/17 (Anm. Jahn JuS 2017, 1128).

  136. 136.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1158.

  137. 137.

    Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 28; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 13.08.2015 – 2 StR 26/15 (Anm. Dehne-Niemann wistra 2016, 216).

  138. 138.

    Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 38; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 28.10.2008 – 4 StR 120/08 – StV 2009, 411 (Anm. Geppert JK 2010 StGB § 259/26); OLG Köln B. v. 04.07.2017 – III-1 RVs 137/17 (Anm. Jahn JuS 2017, 1128).

  139. 139.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 17; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 11.06.2008 – 5 StR 145/08 – NStZ 2009, 161; BGH B. v. 09.02.2012 – 1 StR 438/11 – BGHSt 57, 151 = NJW 2012, 1746 = NStZ 2012, 332 = StV 2012, 393 und 2014, 291 (Anm. Schiemann NJW 2012, 1747; Kindler NStZ 2012, 640; Gehm NZWiSt 2012, 228); BGH B. v. 13.07.2016 – 1 StR 108/16 – NStZ 2017, 359 = StV 2018, 40 (Anm. Fitzer jurisPR-StrafR 11/2017 Anm. 3; Deckers NZWiSt 2017, 233).

  140. 140.

    S. Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 156 ff.; aus der Rspr. vgl. OLG Hamm B. v. 27.03.2003 – 1 Ss 213/03 – NStZ-RR 2003, 237.

  141. 141.

    Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 39; aus der Rspr. vgl. LG Karlsruhe B. v. 23.08.2007 – 3 Ws 267/07 – StV 2008, 362 (Anm. Jahn JuS 2008, 174; LL 2008, 179; RÜ 2008, 35).

  142. 142.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 19; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 02.01.1917 – IV 794/16 – RGSt 50, 199; RG U. v. 12.02.1921 – IV 1758/20 – RGSt 55, 234; BGH U. v. 29.09.1987 – 4 StR 376/87 – BGHSt 35, 60 = NJW 1988, 1742 = StV 1988, 53 (Anm. Roxin JZ 1988, 260; Gillmeister NStZ 1989, 1); BGH U. v. 24.09.1991 – 5 StR 366/91 – NStZ 1992, 84; BGH B. v. 23.09.2015 – 4 StR 54/15 – NStZ-RR 2015, 380.

  143. 143.

    Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 39; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 13.11.2012 – 3 StR 364/12 – NStZ-RR 2013, 78.

  144. 144.

    H.M., Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 42.

  145. 145.

    H.M., Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 32; aus der Rspr. vgl. BayObLG B. v. 15.05.1979 – RReg. 2 St 445/78 – NJW 1979, 2218 (Anm. Geppert JK 1980 StGB § ***259/3; Paeffgen JR 1980, 300); BGH U. v. 19.02.1982 – 3 StR 39/82 – StV 1982, 256.

  146. 146.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 23; aus der Rspr. vgl. BayObLG B. v. 15.05.1979 – RReg. 2 St 445/78 – NJW 1979, 2218 (Anm. Geppert JK 1980 StGB § 259/3); BGH B. v. 14.10.1982 – 4 StR 517/82 – StV 1983, 149 (Anm. Geilen JK 1983 StGB § 259/6).

  147. 147.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 146 f.; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 07.08.1979 – 1 StR 176/79 – NJW 1979, 2621 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 259/4; Lackner/Werle JR 1980, 214); BGH B. v. 14.10.1982 – 4 StR 517/82 – StV 1983, 149 (Anm. Geilen JK 1983 StGB § 259/6).

  148. 148.

    Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 259 Rn. 44; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 05.07.1995 – 3 StR 167/95 – NStZ 1995, 544.

  149. 149.

    Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 41; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 19.02.1982 – 3 StR 39/82 – StV 1982, 256; OLG Hamm B. v. 27.03.2003 – 1 Ss 213/03 – NStZ-RR 2003, 237.

  150. 150.

    H.M., Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 41; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 24.04.1979 – 1 StR 98/79 – NJW 1979, 2358.

  151. 151.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 23; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 24.03.1924 – I 248/24 – RGSt 58, 122; BGH U. v. 04.12.1980 – 4 StR 581/80 – NStZ 1981, 147 = StV 1981, 129.

  152. 152.

    S. Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 151 f.; Arzt JA 1979, 574; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 03.01.1919 – II 506/18 – RGSt 53, 179; RG U. v. 23.11.1923 – IV 644/23 – RGSt 58, 15; KG Berlin U. v. 04.02.1953 – 1 Ss 356/52 (B) (327/52) – NJW 1953, 558; BGH U. v. 11.03.1954 – 3 StR 553/53 – BGHSt 6, 59 = NJW 1954, 1088 (Anm. Bruns NJW 1954, 1066); BGH U. v. 06.02.1958 – 4 StR 600/57 – NJW 1958, 678 (Anm. Parsch NJW 1958, 1006; Mittelbach JR 1958, 306; Maurach JZ 1958, 485).

  153. 153.

    Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1167; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 07.08.1979 – 1 StR 176/79 – NJW 1979, 2621 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 259/4; Lackner/Werle JR 1980, 214); BGH U. v. 03.07.1986 – 4 StR 182/86 – StV 1986, 515.

  154. 154.

    Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 44; Mitsch JuS 1999, 375.

  155. 155.

    S. nur Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 34 f.; zur Rspr. s.o.

  156. 156.

    Hierzu Erb NStZ 1998, 537.

  157. 157.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 260 Rn. 3; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 19.04.2006 – 4 StR 395/05 – NStZ 2007, 33 (Anm. Kudlich JA 2006, 746; LL 2006, 681; RÜ 2006, 362; RA 2006, 417); BGH B. v. 21.05.2014 – 4 StR 70/14 – StV 2015, 113.

  158. 158.

    H.M., Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 259 Rn. 77; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 02.10.1952 – 3 StR 642/51 – BGHSt 3, 191 = NJW 1952, 1304 (Anm. Mayer JZ 1953, 86); BayObLG U. v. 12.06.1958 – RReg. 4 St 121/58 – NJW 1958, 1597 (Anm. Mittelbach JR 1958, 430).

  159. 159.

    Zu § 261 StGB Arzt NStZ 1990, 1; Carl wistra 1991, 288; Otto Jura 1993, 329; Prittwitz StV 1993, 498; Arzt JZ 1993, 913; Hetzer wistra 1993, 286; Lampe JR 1994, 123; Bottke wistra 1995, 87 und 121; Hund ZRP 1996, 163; Oswald wistra 1997, 328; Geurts ZRP 1997, 250; Kreß wistra 1998, 121; Hetzer ZRP 1999, 245; Maiwald FS H. J. Hirsch 1999, 631; Hetzer ZRP 2001, 266; Fahl Jura 2004, 160; Hombrecher JA 2005, 67; Jahn/Ebner JuS 2009, 597; Helmers ZStW 2009, 509; Bernsmann FS Amelung 2009, 381; Kraatz Jura 2015, 699; Bülte NZWiSt 2017, 276; vgl. auch die Rechtsprechungsübersicht bei Körner NStZ 1996, 64.

  160. 160.

    Hierzu Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 3; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36 = NJW 2010, 3730 = NStZ 2010, 517 = StV 2010, 359 (Anm. Geppert JK 2010 StGB § 261/10; Jahn JuS 2010, 650; RA 2010, 345; Rübenstahl/Stapelberg NJW 2010, 3692; Putzke StV 2011, 176); BGH U. v. 19.12.2012 – VIII ZR 302/11 – NJW 2013, 1158; BGH B. v. 23.04.2013 – 2 AR 91/13 und 2 AR 56/13 – NStZ-RR 2013, 253; BGH B. v. 20.05.2015 – 1 StR 33/15 – NJW 2015, 3254 = NStZ 2015, 703 = StV 2016, 19 (Anm. RÜ 2015, 785; Lange jurisPR-StrafR 20/2015 Anm. 1; Bosch Jura 2016, 110; Krug NZWiSt 2016, 159).

  161. 161.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1172; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 04.07.2001 – 2 StR 513/00 – BGHSt 47, 68 = NJW 2001, 2891 = NStZ 2001, 535 = StV 2001, 506 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 62; Martin JuS 2001, 1232; LL 2001, 856; RÜ 2001, 459; RA 2001, 593; Scherp NJW 2001, 3242; Neuheuser NStZ 2001, 647; Nestler StV 2001, 641; Bernsmann StraFo 2001, 344; Leitner StraFo 2001, 388; Peglau wistra 2001, 461; Geppert JK 2002 StGB § 261/4 und 5; Fad JA 2002, 14; Katholnigg JR 2002, 30; Ambos JZ 2002, 70; Matt GA 2002, 137; Gotzens/Schneider wistra 2002, 121); BGH U. v. 24.01.2006 – 1 StR 357/05 – BGHSt 50, 347 = NJW 2006, 1297 = NStZ 2006, 343 = StV 2008, 521 (Anm. RÜ 2006, 198; Satzger JK 2007 StGB § 261/8; Herzog/Hoch StV 2008, 524; Schramm wistra 2008, 245); BGH B. v. 18.02.2009 – 1 StR 4/09 – BGHSt 53, 205 = NJW 2009, 1617 = NStZ 2009, 328 = StV 2009, 415 (Anm. Satzger JK 2009 StGB § 261/9; Rettenmaier NJW 2009, 1619; Fahl JZ 2009, 747; Mansdörfer HRRS 2009, 252; Kuhlen JR 2010, 271).

  162. 162.

    Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 261 Rn. 5; Cebulla wistra 1999, 281.

  163. 163.

    Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 5; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 20.05.2015 – 1 StR 33/15 – NJW 2015, 3254 = NStZ 2015, 703 = StV 2016, 19 (Anm. RÜ 2015, 785; Lange jurisPR-StrafR 20/2015 Anm. 1; Bosch Jura 2016, 110; Krug NZWiSt 2016, 159).

  164. 164.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1175; aus der Rspr. vgl. KG U. v. 15.10.2009 – 8 U 26/09; BGH B. v. 20.05.2015 – 1 StR 33/15 – NJW 2015, 3254 = NStZ 2015, 703 = StV 2016, 19 (Anm. RÜ 2015, 785; Lange jurisPR-StrafR 20/2015 Anm. 1; Bosch Jura 2016, 110; Krug NZWiSt 2016, 159).

  165. 165.

    Neuheuser, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 261 Rn. 29.

  166. 166.

    Aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 11.05.2016 – 1 StR 352/15 – NStZ 2016, 623 = NStZ-RR 2016, 286 = StV 2016, 779 (Anm. Ventzke NStZ 2016, 624).

  167. 167.

    Hierzu Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 17; Carl/Klos NStZ 1995, 167; Burr wistra 1995, 255; aus der Rspr. vgl. LG Stuttgart B. v. 07.04.1994 – 14 Qs 10/94 – NJW 1995, 670.

  168. 168.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1180; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 24.06.2008 – 5 StR 89/08 – NJW 2008, 2516 = NStZ 2009, 326 = StV 2009, 412 (Anm. Ransiek JR 2008, 480; Neuheuser NStZ 2009, 327; Hoch StV 2009, 414; Fahl JZ 2009, 747; Kuhlen JR 2010, 271); BGH U. v. 26.08.2014 – 5 StR 185/14 – NStZ-RR 2014, 343.

  169. 169.

    Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 7; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 01.07.1998 – 1 StR 246/98 – NStZ 1998, 622; BGH U. v. 24.01.2006 – 1 StR 357/05 – BGHSt 50, 347 = NJW 2006, 1297 = NStZ 2006, 343 = StV 2008, 521 (Anm. RÜ 2006, 198; Satzger JK 2007 StGB § 261/8; Herzog/Hoch StV 2008, 524; Schramm wistra 2008, 245).

  170. 170.

    Aus der Rspr. vgl. LG Köln B. v. 10.07.2012 – 105 Qs 154/12 (Anm. Heimann NZWiSt 2013, 432).

  171. 171.

    Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 261 Rn. 10.

  172. 172.

    Hierzu Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 261 Rn. 9; Barton NStZ 1993, 159; Leip/Hardtke wistra 1997, 281.

  173. 173.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1176; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 26.11.2009 – 5 StR 91/09 – NStZ-RR 2010, 109; BGH B. v. 11.05.2016 – 1 StR 352/15 – NStZ 2016, 623 = NStZ-RR 2016, 286 = StV 2016, 779 (Anm. Ventzke NStZ 2016, 624); OLG Celle B. v. 09.03.2017 – 2 Ws 26/17 – StV 2018, 78.

  174. 174.

    Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 10.

  175. 175.

    Etwa Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 261 Rn. 63.

  176. 176.

    BGH B. v. 18.02.2009 – 1 StR 4/09 – BGHSt 53, 205 (208 f.).

  177. 177.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1176; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Frankfurt B. v. 10.03.2005 – 2 Ws 66/04 – NJW 2005, 1727 = StV 2007, 533 (Anm. RÜ 2005, 419); BGH B. v. 18.02.2009 – 1 StR 4/09 – BGHSt 53, 205 = NJW 2009, 1617 = NStZ 2009, 328 = StV 2009, 415 (Anm. Satzger JK 2009 StGB § 261/9; Rettenmaier NJW 2009, 1619; Fahl JZ 2009, 747; Mansdörfer HRRS 2009, 252; Kuhlen JR 2010, 271); BGH B. v. 26.11.2009 – 5 StR 91/09 – NStZ-RR 2010, 109; BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87; BGH U. v. 27.07.2016 – 2 StR 451/15 – NStZ 2017, 28; OLG Celle B. v. 09.03.2017 – 2 Ws 26/17 – StV 2018, 78.

  178. 178.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 7; s. aber auch Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 13.

  179. 179.

    Neuheuser, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 261 Rn. 46.

  180. 180.

    Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 261 Rn. 9; Petropoulos wistra 2007, 241; aus der Rspr. vgl. OLG Karlsruhe B. v. 20.01.2005 – 3 Ws 108/04 (Flowtex) – NJW 2005, 767 (Anm. Otto JK 2005 StGB § 261/6 und 7; RÜ 2005, 202; RA 2005, 230); BGH B. v. 20.05.2015 – 1 StR 33/15 – NJW 2015, 3254 = NStZ 2015, 703 = StV 2016, 19 (Anm. RÜ 2015, 785; Lange jurisPR-StrafR 20/2015 Anm. 1; Bosch Jura 2016, 110; Krug NZWiSt 2016, 159); BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87; OLG Celle B. v. 09.03.2017 – 2 Ws 26/17 – StV 2018, 78.

  181. 181.

    S.o.

  182. 182.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1177.

  183. 183.

    Barton NStZ 1993, 163.

  184. 184.

    Leip/Hardtke wistra 1997, 281 (285).

  185. 185.

    Salditt StraFo 1991, 121 (124).

  186. 186.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 19; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 20.09.2000 – 5 StR 252/00 – NJW 2000, 3725 = NStZ 2000, 653 = StV 2000, 680.

  187. 187.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1183.

  188. 188.

    Aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 17.07.1997 – 1 StR 230/97 – NStZ-RR 1997, 359 = StV 1998, 25.

  189. 189.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 21; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 27.07.2016 – 2 StR 451/15 – NStZ 2017, 28; OLG Celle B. v. 09.03.2017 – 2 Ws 26/17 – StV 2018, 78.

  190. 190.

    Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 261 Rn. 10; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Karlsruhe B. v. 21.11.2008 – 3 Ss 100/08 – NStZ 2009, 269 = StV 2009, 417; KG B. v. 02.04.2012 – (4) 161 Ss 30/12 (67/12) – StV 2013, 89; BGH B. v. 21.01.2016 – 4 StR 384/15 – NStZ 2016, 538 = StV 2017, 89.

  191. 191.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 22; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 08.10.1998 – 1 StR 356/98 (Zlof) – NJW 1999, 436 = NStZ 1999, 83 = StV 1999, 94 (Anm. Jahn JA 1999, 186; Martin JuS 1999, 300; LL 1999, 301; Krack JR 1999, 472).

  192. 192.

    S. bei den Nichtvermögensdelikten.

  193. 193.

    Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 261 Rn. 26.

  194. 194.

    Hierzu Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 261 Rn. 130b; Neuheuser NStZ 2008, 492; aus der Rspr. vgl. LG Darmstadt U. v. 13.06.2006 – 212 Ls 7 Ns 360 Js 33848/05 (Anm. Kögel wistra 2007, 206); LG Köln U. v. 05.12.2007 – 9 S 195/07; OLG Karlsruhe B. v. 21.11.2008 – 3 Ss 100/08 – NStZ 2009, 269 = StV 2009, 417; G U. v. 15.10.2009 – 8 U 26/09; OLG Zweibrücken U. v. 28.01.2010 – 4 U 133/08; LG Köln B. v. 15.04.2011 – 113 Qs 15/11 (Anm. Valerius NZWiSt 2012, 189); OLG München U. v. 10.12.2014 – 19 U 3492/14 (Anm. Pelz jurisPR-Compl 3/2015 Anm. 3); BGH B. v. 13.01.2015 – 5 StR 541/14 (Anm. Floeth NZWiSt 2015, 273).

  195. 195.

    Zum Phishing s. bei den Nichtvermögensdelikten (§§ 202a ff., 269 StGB).

  196. 196.

    Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 15.

  197. 197.

    Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 261 Rn. 31; aus der Rspr. vgl. BVerfG U. v. 30.03.2004 – 2 BvR 1520/01 u. 2 BvR 1521/01 – BVerfGE 110, 226 = NJW 2004, 1305 = NStZ 2004, 259 = StV 2004, 254 (Anm. Ranft Jura 2004, 759; Fahl JA 2004, 704; Barton JuS 2004, 1033; LL 2004, 475; RÜ 2004, 256; RA 2004, 391; Gräfin von Galen NJW 2004, 3304; Dahs/Krause/Widmaier NStZ 2004, 261; Fischer NStZ 2004, 473; Matt JR 2004, 321; Wohlers JZ 2004, 678; Mühlbauer HRRS 2004, 132; Müssig wistra 2005, 201); BGH U. v. 29.10.2009 – 4 StR 239/09 – NStZ 2010, 222 = NStZ-RR 2010, 53; BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36 = NJW 2010, 3730 = NStZ 2010, 517 = StV 2010, 359 (Anm. Geppert JK 2010 StGB § 261/10; Jahn JuS 2010, 650; RA 2010, 345; Rübenstahl/Stapelberg NJW 2010, 3692; Putzke StV 2011, 176).

  198. 198.

    Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1187.

  199. 199.

    S. nur Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1187.

  200. 200.

    Z. B. Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 261 Rn. 114.

  201. 201.

    BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36.

  202. 202.

    Zum Folgenden BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36 (48 f.).

  203. 203.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 25; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 26.01.2012 – 5 StR 461/11 – NStZ 2012, 321 = StV 2012, 723; BGH U. v. 19.12.2012 – VIII ZR 302/11 – NJW 2013, 1158; BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87.

  204. 204.

    Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 261 Rn. 13; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 20.05.2015 – 1 StR 33/15 – NJW 2015, 3254 = NStZ 2015, 703 = StV 2016, 19 (Anm. RÜ 2015, 785; Lange jurisPR-StrafR 20/2015 Anm. 1; Bosch Jura 2016, 110; Krug NZWiSt 2016, 159); BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87.

  205. 205.

    H.M., s. Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 261 Rn. 33; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 29.10.2009 – 4 StR 239/09 – NStZ 2010, 222 = NStZ-RR 2010, 53.

  206. 206.

    H.M., Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 26a.

  207. 207.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 27; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH U. v. 27.07.2016 – 2 StR 451/15 – NStZ 2017, 28.

  208. 208.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1189.

  209. 209.

    Hierzu Nestler, in: Herzog, GwG, 2. Aufl. 2014, § 261 StGB Rn. 14

  210. 210.

    Hierzu Kulisch StraFo 1999, 337; Bernsmann StV 2000, 40; Gräfin von Galen StV 2000, 575; Otto JZ 2000, 436; Grüner/Wasserburg GA 2000, 430; Katholnigg NJW 2001, 2041; Otto JZ 2001, 436; Hefendehl FS Roxin 2001, 145; Oberloskamp StV 2002, 611; Salditt StraFo 2002, 181; Bernsmann FS Lüderssen 2002, 683; Matt FS Rieß 2002, 739; Keppeler DRiZ 2003, 97; Schmidt StraFo 2003, 2; Müller StraFo 2004, 3; Leitner StraFo 2004, 149; Beulke FS Rudolphi 2004, 391; Rzepka FS Tondorf 2004, 327; Müller FS Müller 2008, 477; aus der Rspr. vgl. OLG Hamburg B. v. 06.01.2000 – 2 Ws 185/99 – NJW 2000, 673 = NStZ 2000, 311 = StV 2000, 140 (Anm. Geppert JK 2000 StGB § 261/3; Baier JA-R 2000, 112; RÜ 2000, 157; RA 2000, 158; famos 7/2000; Hamm NJW 2000, 636; Schaefer/Wittig NJW 2000, 1387; Reichert NStZ 2000, 316; Lüderssen StV 2000, 205; Burger/Peglau wistra 2000, 161; Hetzer wistra 2000, 281; Müther Jura 2001, 318; Schmidt JR 2001, 448); LG Berlin B. v. 24.07.2003 – 502 Qs 49, 50/03 – NJW 2003, 2694 = NStZ 2004, 103; BVerfG U. v. 30.03.2004 – 2 BvR 1520/01 u. 2 BvR 1521/01 – BVerfGE 110, 226 = NJW 2004, 1305 = NStZ 2004, 259 = StV 2004, 254 (Anm. Ranft Jura 2004, 759; Fahl JA 2004, 704; Barton JuS 2004, 1033; LL 2004, 475; RÜ 2004, 256; RA 2004, 391; Gräfin von Galen NJW 2004, 3304; Dahs/Krause/Widmaier NStZ 2004, 261; Fischer NStZ 2004, 473; Matt JR 2004, 321; Wohlers JZ 2004, 678; Mühlbauer HRRS 2004, 132; Müssig wistra 2005, 201); LG Gießen B. v. 23.04.2004 – 7 KLs 701 Js 4820/03 – NJW 2004, 1966; BVerfG B. v. 14.01.2005 – 2 BvR 1975/03 – NJW 2005, 1707 = NStZ 2005, 443 = StV 2005, 195 (Anm. Fahl JA 2005, 840; Müssig wistra 2005, 201); BVerfG B. v. 28.07.2015 – 2 BvR 2558/14, 2 BvR 2571/14, 2 BvR 2573/14 – NJW 2015, 2949 = StV 2016, 15 (Anm. RÜ 2015, 716; Raschke NZWiSt 2015, 476).

  211. 211.

    Z. B. Barton StV 1993, 156 (162).

  212. 212.

    OLG Hamburg B. v. 06.01.2000 – 2 Ws 185/99 – NJW 2000, 673.

  213. 213.

    Bernsmann StV 2000, 40.

  214. 214.

    Matt GA 2002, 137 ff.

  215. 215.

    BGH U. v. 04.07.2001 – 2 StR 513/00 – BGHSt 47, 68.

  216. 216.

    BVerfG U. v. 30.03.2004 – 2 BvR 1520/01 u. 2 BvR 1521/01 – BVerfGE 110, 226.

  217. 217.

    S. im Allgemeinen Teil.

  218. 218.

    Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1197; Barton StV 1993, 156; Raschke NStZ 2012, 606; zu Bankangestellten Löwe-Krahl wistra 1993, 123; zu Insolvenzverwaltern Brüning wistra 2006, 241; zum Handeln für Strafverfolgungsbehörden Kraushaar wistra 1996, 168.

  219. 219.

    Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 26; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 17.07.1997 – 1 StR 791/96 – BGHSt 43, 158 = NJW 1997, 3323 = NStZ 1998, 42 = StV 1997, 589 (Anm. Otto JK 1998 StGB § 261/2; Arzt JR 1999, 79); BGH B. v. 10.11.1999 – 5 StR 472/99 – StV 2000, 67; BGH U. v. 28.01.2003 – 1 StR 393/02; KG U. v. 15.10.2009 – 8 U 26/09; OLG Zweibrücken U. v. 28.01.2010 – 4 U 133/08; KG B. v. 13.06.2012 – (4) 121 Ss 79/12 (138/12) – NStZ-RR 2013, 13; BGH B. v. 02.11.2016 – 2 StR 495/12 (Anm. Linder ZIS 2017, 311; LL 2017, 231; Kratz jurisPR-StrafR 1/2017 Anm. 1).

  220. 220.

    Hierzu Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 42 ff.; Sauer wistra 2004, 89; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 17.07.1997 – 1 StR 791/96 – BGHSt 43, 158 = NJW 1997, 3323 = NStZ 1998, 42 = StV 1997, 589 (Anm. Otto JK 1998 StGB § 261/2; Arzt JR 1999, 79); OLG Karlsruhe B. v. 21.11.2008 – 3 Ss 100/08 – NStZ 2009, 269 = StV 2009, 417; OLG Hamburg B. v. 08.03.2011 – 2-39/10 – NStZ 2011, 523 = StV 2013, 93; LG Köln B. v. 15.04.2011 – 113 Qs 15/11 (Anm. Valerius NZWiSt 2012, 189); KG B. v. 02.04.2012 – (4) 161 Ss 30/12 (67/12) – StV 2013, 89; OLG München U. v. 10.12.2014 – 19 U 3492/14 (Anm. Pelz jurisPR-Compl 3/2015 Anm. 3); OLG Karlsruhe U. v. 07.06.2016 – 2 (5) Ss 156/16 (Anm. Reckmann jurisPR-StrafR 16/2016 Anm. 2; Floeth NZWiSt 2016, 397).

  221. 221.

    Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 261 Rn. 24; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 24.06.2008 – 5 StR 89/08 – NJW 2008, 2516 = NStZ 2009, 326 = StV 2009, 412 (Anm. Ransiek JR 2008, 480; Neuheuser NStZ 2009, 327; Hoch StV 2009, 414; Fahl JZ 2009, 747; Kuhlen JR 2010, 271); KG B. v. 02.04.2012 – (4) 161 Ss 30/12 (67/12) – StV 2013, 89; KG B. v. 13.06.2012 – (4) 121 Ss 79/12 (138/12) – NStZ-RR 2013, 13.

  222. 222.

    Hierzu Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 50 f.

  223. 223.

    S. Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1203; näher Joerden FS Lampe 2003, 771; Bergmann NZWiSt 2014, 448; Neuheuser NZWiSt 2016, 265; Barreto de Rosa JR 2017, 101; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH U. v. 26.08.2005 – 2 StR 225/05 – BGHSt 50, 224 = NJW 2005, 3507 = NStZ 2006, 237 = StV 2005, 594 (Anm. Krack JR 2006, 435); BGH U. v. 24.01.2006 – 1 StR 357/05 – BGHSt 50, 347 = NJW 2006, 1297 = NStZ 2006, 343 = StV 2008, 521 (Anm. RÜ 2006, 198; Satzger JK 2007 StGB § 261/8; Herzog/Hoch StV 2008, 524; Schramm wistra 2008, 245); BGH B. v. 18.02.2009 – 1 StR 4/09 – BGHSt 53, 205 = NJW 2009, 1617 = NStZ 2009, 328 = StV 2009, 415 (Anm. Satzger JK 2009 StGB § 261/9; Rettenmaier NJW 2009, 1619; Fahl JZ 2009, 747; Mansdörfer HRRS 2009, 252; Kuhlen JR 2010, 271); BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36 = NJW 2010, 3730 = NStZ 2010, 517 = StV 2010, 359 (Anm. Geppert JK 2010 StGB § 261/10; Jahn JuS 2010, 650; RA 2010, 345; Rübenstahl/Stapelberg NJW 2010, 3692; Putzke StV 2011, 176); OLG Köln B. v. 06.10.2010 – 6 Ausl A 85/10 – NStZ 2011, 471; LG Köln B. v. 10.07.2012 – 105 Qs 154/12 (Anm. Heimann NZWiSt 2013, 432); BGH B. v. 13.01.2015 – 5 StR 541/14 (Anm. Floeth NZWiSt 2015, 273); BGH U. v. 16.08.2016 – 5 StR 182/16 – BGHSt 61, 245 = NJW 2016, 3317 = NStZ 2017, 93 (Anm. RÜ 2017, 231); BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87.

  224. 224.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 18; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 18.02.2009 – 1 StR 4/09 – BGHSt 53, 205 = NJW 2009, 1617 = NStZ 2009, 328 = StV 2009, 415 (Anm. Satzger JK 2009 StGB § 261/9; Rettenmaier NJW 2009, 1619; Fahl JZ 2009, 747; Mansdörfer HRRS 2009, 252; Kuhlen JR 2010, 271).

  225. 225.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 18; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 20.09.2000 – 5 StR 252/00 NJW 2000, 3725 = NStZ 2000, 653 = StV 2000, 680; BGH U. v. 22.04.2009 – 5 StR 48/09; BGH B. v. 21.01.2016 – 4 StR 384/15 – NStZ 2016, 538 = StV 2017, 89; BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87; OLG Celle B. v. 09.03.2017 – 2 Ws 26/17 – StV 2018, 78.

  226. 226.

    Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 48; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 26.08.2005 – 2 StR 225/05 – BGHSt 50, 224 = NJW 2005, 3507 = NStZ 2006, 237 = StV 2005, 594 (Anm. Krack JR 2006, 435).

  227. 227.

    Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1203; näher Stam wistra 2016, 143; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 08.10.1998 – 1 StR 356/98 (Zlof) – NJW 1999, 436 = NStZ 1999, 83 = StV 1999, 94 (Anm. Jahn JA 1999, 186; Martin JuS 1999, 300; LL 1999, 301; Krack JR 1999, 472); BGH U. v. 24.01.2006 – 1 StR 357/05 – BGHSt 50, 347 = NJW 2006, 1297 = NStZ 2006, 343 = StV 2008, 521 (Anm. RÜ 2006, 198; Satzger JK 2007 StGB § 261/8; Herzog/Hoch StV 2008, 524; Schramm wistra 2008, 245).

  228. 228.

    BGH U. v. 24.01.2006 – 1 StR 357/05 – BGHSt 50, 347.

  229. 229.

    So auch Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1203.

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2018 Springer-Verlag GmbH Deutschland, ein Teil von Springer Nature

About this chapter

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this chapter

Bock, D. (2018). 4. Kapitel: Sog. Anschlussdelikte. In: Strafrecht Besonderer Teil 2. Springer-Lehrbuch. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-662-54793-9_4

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-54793-9_4

  • Published:

  • Publisher Name: Springer, Berlin, Heidelberg

  • Print ISBN: 978-3-662-54792-2

  • Online ISBN: 978-3-662-54793-9

  • eBook Packages: Social Science and Law (German Language)

Publish with us

Policies and ethics