Zusammenfassung
Als Anschlussdelikte bezeichnet man üblicherweise die §§ 257 bis 261 StGB.
Diese erhalten aufgrund ihrer besonderen Struktur in Abhängigkeit von einer Vortat meist – wie hier – einen eigenen Darstellungsabschnitt.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Notes
- 1.
S. nur Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, vor § 257 Rn. 2; näher Schittenhelm FS Lenckner 1998, 519.
- 2.
S. Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, vor § 257 Rn. 3; näher Hörnle FS Schroeder 2006, 477; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 04.07.2001 – 2 StR 513/00 – BGHSt 47, 68 = NJW 2001, 2891 = NStZ 2001, 535 = StV 2001, 506 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 62; Martin JuS 2001, 1232; LL 2001, 856; RÜ 2001, 459; RA 2001, 593; Scherp NJW 2001, 3242; Neuheuser NStZ 2001, 647; Nestler StV 2001, 641; Bernsmann StraFo 2001, 344; Leitner StraFo 2001, 388; Peglau wistra 2001, 461; Geppert JK 2002 StGB § 261/4 und 5; Fad JA 2002, 14; Katholnigg JR 2002, 30; Ambos JZ 2002, 70; Matt GA 2002, 137; Gotzens/Schneider wistra 2002, 121).
- 3.
S. bei den Nichtvermögensdelikten.
- 4.
Hierzu Stree JuS 1976, 137 und 327; Geppert Jura 1980, 269; Geerds GA 1988, 243; Jahn/Reichart JuS 2009, 309; Dehne-Niemann ZJS 2009, 142, 248 und 369; Bosch Jura 2012, 270.
- 5.
H.M., s. Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2017, § 257 Rn. 1; s. aber auch Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 1 f.; näher Miehe FS Honig 1970, 91; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 03.11.2011 – 2 StR 302/11 – BGHSt 57, 56 = NJW 2012, 1463 = NStZ 2012, 320 = StV 2012, 466 (Anm. Satzger JK 2012 StGB § 257/7; Jahn JuS 2012, 566; LL 2012, 880; RÜ 2012, 305; RA 2012, 225; Cramer NStZ 2012, 445; Altenhain JZ 2012, 913).
- 6.
Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 2.
- 7.
Hierzu näher Hartung NJW 1949, 324; Bockelmann NJW 1951, 620; Horn JA 1995, 218; Joerden FS Lampe 2003, 771.
- 8.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1078.
- 9.
Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 257 Rn. 5; aus der Rspr. vgl. OFGH U. v. 01.03.1950 – II Z 35–49 S – NJW 1950, 883 (Anm. Bockelmann NJW 1950, 850); BGH U. v. 27.02.1951 – 4 StR 123/51 – BGHSt 1, 47; OLG Neustadt U. v. 13.05.1953 – Ss 36/53 – NJW 1953, 1443; OLG Neustadt U. v. 26.09.1962 – Ss 159/62 – NJW 1962, 2312 (Anm. Stree JuS 1963, 427).
- 10.
Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 257 Rn. 7.
- 11.
Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 11.
- 12.
Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 3; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 16.06.1971 – 2 StR 191/71 – BGHSt 24, 166 = NJW 1971, 1572 (Anm. Hassemer JuS 1971, 658; Maurach JR 1972, 70); BGH U. v. 01.08.2000 – 5 StR 624/99 – BGHSt 46, 107 = NJW 2000, 3010 = StV 2000, 492 (Anm. RÜ 2000, 463; RA 2000, 637; famos 11/2000; Kudlich JZ 2000, 1178; Jäger wistra 2000, 344; Otto JK 2001 StGB § 27/15; Lesch JA 2001, 187; Lesch JR 2001, 383).
- 13.
S. Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 257 Rn. 2.
- 14.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1079.
- 15.
Aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 23.04.1953 – 4 StR 743/52 – BGHSt 4, 132 = NJW 1953, 992.
- 16.
Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 8; näher Müller GA 1958, 334; Fahrenhorst JuS 1987, 707; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 23.09.1926 – II 573/26 – RGSt 60, 346; RG U. v. 27.06.1929 – III 534/29 – RGSt 63, 233; BGH U. v. 10.11.1953 – 5 StR 445/53 (Blutprobenaustausch) – BGHSt 5, 76 = NJW 1954, 281 (Anm. Puppe, AT, 3. Aufl. 2016, § 27 Rn. 29 ff.); BGH U. v. 25.02.1954 – 4 StR 798/52 – BGHSt 6, 20 = NJW 1954, 929; BGH U. v. 22.12.1955 – 1 StR 381/55 – BGHSt 9, 71 = NJW 1956, 879; BGH U. v. 15.03.1960 – 1 StR 46/60 – BGHSt 14, 172 = NJW 1960, 1023 (Anm. Schröder JR 1960, 348; Gribbohm MDR 1961, 197); BGH B. v. 21.10.1997 – 5 StR 328/97 – NStZ 1998, 91.
- 17.
H.M., s. Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 257 Rn. 1.
- 18.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 257 Rn. 6.
- 19.
Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 257 Rn. 7; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 20.01.2011 – 3 StR 420/10 – NStZ 2011, 399 = NStZ-RR 2011, 177 (Anm. Bosch JK 2011 StGB § 27/23); BGH B. v. 11.04.2013 – 2 StR 406/12 – NStZ 2013, 583 = NStZ-RR 2013, 245 = StV 2013, 701 (Anm. Trüg NStZ 2013, 584).
- 20.
Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1089 f.; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 20.01.2011 – 3 StR 420/10 – NStZ 2011, 399 = NStZ-RR 2011, 177 (Anm. Bosch JK 2011 StGB § 27/23).
- 21.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 7.
- 22.
Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 257 Rn. 14; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 11.04.2013 – 2 StR 406/12 – NStZ 2013, 583 = NStZ-RR 2013, 245 = StV 2013, 701 (Anm. Trüg NStZ 2013, 584).
- 23.
H.M., Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 15; a.A. Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 14a ff.
- 24.
Hierzu Hillenkamp, 40 Probleme aus dem Strafrecht BT, 12. Aufl. 2013, 37. Problem; Vogler FS Dreher 1977, 405; Geppert Jura 2007, 589; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Frankfurt B. v. 10.03.2005 – 2 Ws 66/04 – NJW 2005, 1727 = StV 2007, 533 (Anm. RÜ 2005, 419).
- 25.
Hierzu s. im Allgemeinen Teil.
- 26.
S. schon BGH U. v. 01.04.1953 – 3 StR 584/52 – BGHSt 4, 122 = NJW 1953, 995 (Anm. Maurach JZ 1953, 605).
- 27.
S. nur Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1084.
- 28.
Etwa Seelmann JuS 1983, 32 (34).
- 29.
Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 18.
- 30.
Hierzu s. im Allgemeinen Teil.
- 31.
Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 257 Rn. 19 ff.; Furtner MDR 1965, 431; Laubenthal Jura 1985, 630; Geppert Jura 1994, 441; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 24.04.1952 – 3 StR 48/52 – BGHSt 2, 344 = NJW 1952, 1146 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 33; Niese NJW 1952, 1148; Martin NJW 1953, 268); BGH U. v. 23.04.1953 – 4 StR 743/52 – BGHSt 4, 132 = NJW 1953, 992; BGH U. v. 25.02.1954 – 4 StR 798/52 – BGHSt 6, 20 = NJW 1954, 929; BGH U. v. 16.04.1958 – 2 StR 104/58 – BGHSt 11, 316 = NJW 1958, 1005; OLG Köln U. v. 14.11.1989 – Ss 454/89 – 232 – NJW 1990, 587 = NStZ 1990, 203; OLG Frankfurt B. v. 10.03.2005 – 2 Ws 66/04 – NJW 2005, 1727 = StV 2007, 533 (Anm. RÜ 2005, 419).
- 32.
Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 257 Rn. 7.
- 33.
S. schon BGH U. v. 23.04.1953 – 4 StR 743/52 – BGHSt 4, 132 (133).
- 34.
Hierzu Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 11 f.; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 11.04.2013 – 2 StR 406/12 – NStZ 2013, 583 = NStZ-RR 2013, 245 = StV 2013, 701 (Anm. Trüg NStZ 2013, 584).
- 35.
Hierzu s. im Allgemeinen Teil.
- 36.
H.M., Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 257 Rn. 9; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 03.03.1925 – I 934/24 – RGSt 59, 129; BGH U. v. 15.05.1952 – 4 StR 953/51 – BGHSt 2, 362 = NJW 1952, 832 (Anm. Maurach JZ 1952, 662); BGH U. v. 23.04.1953 – 4 StR 743/52 – BGHSt 4, 132 = NJW 1953, 992; BGH U. v. 16.04.1958 – 2 StR 104/58 – BGHSt 11, 316 = NJW 1958, 1005; OLG Hamm U. v. 26.09.1969 – 3 Ss 791/69 – NJW 1969, 2297; BGH U. v. 21.10.1970 – 2 StR 316/70 – BGHSt 23, 360 = NJW 1971, 62 (Anm. Hassemer JuS 1971, 212; Hruschka NJW 1971, 1392; Schröder JZ 1971, 141); OLG Düsseldorf U. v. 22.03.1979 – 5 Ss 621/78 I – NJW 1979, 2320 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 257/1; Zipf JuS 1980, 24; Hassemer JuS 1980, 231).
- 37.
Hierzu (krit.) Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 257 Rn. 24; näher Hruschka JR 1980, 221; Stoffers Jura 1995, 113.
- 38.
OLG Düsseldorf U. v. 22.03.1979 – 5 Ss 621/78 I – NJW 1979, 2320
- 39.
S. Cramer, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 257 Rn. 22.
- 40.
Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 257 Rn. 16; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 07.12.1920 – IV 1203/20 – RGSt 55, 179; RG U. v. 11.06.1926 – I 159/26 – RGSt 60, 273; RG U. v. 15.01.1942 – 2 D 466/41 – RGSt 76, 31.
- 41.
Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 13; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 15.01.1942 – 2 D 466/41 – RGSt 76, 31; OLG Hamburg U. v. 22.04.1953 – Ss 44/53 – NJW 1953, 1155; BGH U. v. 30.04.1953 – 3 StR 364/52 – BGHSt 4, 221 = NJW 1953, 1194; OLG Düsseldorf U. v. 12.03.1964 – (1) Ss 57/64 – NJW 1964, 2123 (Anm. Willms JuS 1965, 115); OLG Frankfurt B. v. 10.03.2005 – 2 Ws 66/04 – NJW 2005, 1727 = StV 2007, 533 (Anm. RÜ 2005, 419).
- 42.
Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 13; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 30.04.1953 – 3 StR 364/52 – BGHSt 4, 221 = NJW 1953, 1194.
- 43.
Cramer, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 257 Rn. 21.
- 44.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1094; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 29.03.1951 – 3 StR 82/51 – NJW 1951, 451; BGH B. v. 08.09.1992 – 4 StR 373/92 – StV 1994, 185.
- 45.
Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 257 Rn. 14; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 15.05.1952 – 4 StR 953/5 – BGHSt 2, 362 = NJW 1952, 832 (Anm. Maurach JZ 1952, 662); BGH U. v. 22.05.1958 – 4 StR 96/58 – NJW 1958, 1244; OLG Düsseldorf U. v. 22.03.1979 – 5 Ss 621/78 I – NJW 1979, 2320 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 257/1; Zipf JuS 1980, 24; Hassemer JuS 1980, 231); BGH U. v. 29.04.2008 – 4 StR 148/08 (Überlassen des ebay-Accounts) – NStZ 2008, 516 = StV 2008, 520 (Anm. Kudlich JA 2008, 656; RÜ 2008, 511; RA 2008, 537; Geppert JK 2009 StGB § 257/6).
- 46.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 257 Rn. 10; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 15.05.1952 – 4 StR 953/5 – BGHSt 2, 362 = NJW 1952, 832 (Anm. Maurach JZ 1952, 662); BGH U. v. 12.02.1953 – 3 StR 718/52 – BGHSt 4, 107 = NJW 1953, 835; BGH U. v. 22.05.1958 – 4 StR 96/58 – NJW 1958, 1244; LG Hannover U. v. 07.10.1975 – 12 Kls 4/73 – NJW 1976, 978 (Anm. Schroder NJW 1976, 980); OLG Düsseldorf U. v. 22.03.1979 – 5 Ss 621/78 I – NJW 1979, 2320 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 257/1; Zipf JuS 1980, 24; Hassemer JuS 1980, 231); BGH U. v. 01.02.1985 – 2 StR 704/84 – StV 1985, 505 (Anm. Geppert JK 1985 StGB § 257/2); BGH B. v. 31.07.1992 – 2 StR 259/92 – NStZ 1992, 540 = StV 1993, 27; BGH B. v. 16.11.1993 – 3 StR 458/93 – NStZ 1994, 187; BGH B. v. 01.09.1999 – 1 StR 416/99 – NStZ 2000, 31 (Anm. LL 2000, 247); BGH U. v. 01.08.2000 – 5 StR 624/99 – BGHSt 46, 107 = NJW 2000, 3010 = StV 2000, 492 (Anm. RÜ 2000, 463; RA 2000, 637; famos 11/2000; Kudlich JZ 2000, 1178; Jäger wistra 2000, 344; Otto JK 2001 StGB § 27/15; Lesch JA 2001, 187; Lesch JR 2001, 383).
- 47.
Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 29.
- 48.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1095.
- 49.
H.M., s. Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 257 Rn. 32; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 11.04.2013 – 2 StR 406/12 – NStZ 2013, 583 = NStZ-RR 2013, 245 = StV 2013, 701 (Anm. Trüg NStZ 2013, 584).
- 50.
Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 257 Rn. 29.
- 51.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1098; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 29.06.1995 – 1 StR 345/95 – NJW 1995, 3264 = NStZ 1996, 39 = StV 1995, 586; OLG München B. v. 23.12.2009 – 4 St RR 190/09 – NStZ-RR 2011, 56.
- 52.
H.M., s. Cramer, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 257 Rn. 31; näher Amelung JR 1978, 227; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 29.05.1958 – 4 StR 62/58 – BGHSt 11, 343 = NJW 1958, 1148 (Anm. Lenckner JuS 1962, 302); BGHU. v. 09.06.1961 – 4 StR 80/61 – NJW 1961, 1827 (Anm. Lenckner JuS 1962, 302; Gribbohm NJW 1962, 597); BGH B. v. 29.06.1995 – 1 StR 345/95 – NJW 1995, 3264 = NStZ 1996, 39 = StV 1995, 586; BGH B. v. 15.12.1999 – 3 StR 448/99 – NStZ 2000, 259 (Anm. Geppert JK 2000 StGB § 257/5; Cramer NStZ 2000, 246).
- 53.
H.M., Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1099.
- 54.
Hierzu Geerds GA 1958, 129; Berz Jura 1980, 57; Rudolphi JA 1981, 1 und 90; Otto Jura 1985, 148; Roth JA 1988, 193 und 258; Seelmann JuS 1988, 39; Geerds GA 1988, 243; Zöller/Frohn Jura 1999, 378; Kudlich JA 2002, 672; Jahn/Palm JuS 2009, 501; Berghäuser JA 2017, 244.
- 55.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 2; näher Miehe FS Honig 1970, 91; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Frankfurt U. v. 12.02.2004 – 3 U 123/00; KG B. v. 24.03.2006 – 4 Ws 52/06 – NJW 2006, 3016 = NStZ-RR 2007, 16; BGH U. v. 27.08.2008 – 2 StR 329/08 – NStZ 2009, 38 (Anm. von Heintschel-Heinegg JA 2008, 899; RÜ 2008, 716).
- 56.
Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 1; aus der Rspr. vgl. zuletzt LG Würzburg U. v. 29.07.1999 – 5 Kls 153 Js 1019/98 – NStZ 2000, 374 (Anm. Otto JK 2000 StGB § 263a/11; LL 2000, 803; RÜ 2000, 375; Hefendehl NStZ 2000, 348; Schnabel NStZ 2001, 374); KG B. v. 24.03.2006 – 4 Ws 52/06 – NJW 2006, 3016 = NStZ-RR 2007, 16.
- 57.
Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 2; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 20.12.1954 – GSSt. 1/54 – BGHSt 7, 134 = NJW 1955, 390 (Anm. Schwalm MDR 1955, 371); BGH U. v. 25.07.1996 – 4 StR 202/96 – BGHSt 42, 196 = NJW 1996, 2877 = NStZ 1996, 599 = StV 1997, 530 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 72; Hruschka JZ 1996, 1135; Otto JK 1997 StGB § 259/16).
- 58.
S. nur Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 58.
- 59.
S. nur Wessels/Hillenkamp, BT 2, 40. Aufl. 2017, Rn. 880; näher Joerden FS Lampe 2003, 771; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 03.12.2009 – 4 StR 477/09; BGH B. v. 23.05.2017 – 4 StR 617/16 – NStZ-RR 2017, 246.
- 60.
H.M., Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1139; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 01.07.1901 – 2234/01 – RGSt 34, 304; BGH U. v. 02.10.1952 – 3 StR 642/51 – BGHSt 3, 191 = NJW 1952, 1304 (Anm. Mayer JZ 1953, 86).
- 61.
Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1140; Geppert Jura 1994, 100; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 14.11.2001 – 3 StR 379/01 – NStZ 2002, 200 = StV 2002, 301 (Anm. RÜ 2002, 118); OLG München B. v. 27.07.2006 – 5 St RR 103/06 – NStZ-RR 2006, 371 (Anm. Geppert JK 2007 StGB § 259/23); BGH B. v. 23.05.2017 – 4 StR 617/16 – NStZ-RR 2017, 246 = StV 2018, 29.
- 62.
Roth, JA 1988, 193 (200); Seelmann, JuS 1988, 39 (42); Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 9.
- 63.
OLG München B. v. 27.07.2006 – 5 St RR 103/06 – NStZ-RR 2006, 371.
- 64.
S. nur BGH B. v. 20.12.1954 – GSSt. 1/54 – BGHSt 7, 134 = NJW 1955, 390 (Anm. Schwalm MDR 1955, 371).
- 65.
S. nur Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 8.
- 66.
Hierzu Hartung NJW 1949, 324; Horn JA 1995, 218.
- 67.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 3; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 26.02.1953 – 5 StR 735/52 – BGHSt 4, 76 = NJW 1953, 794 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 71; Welzel JR 1953, 186; Niese JZ 1953, 637; Sax MDR 1954, 65); OLG Hamburg U. v. 15.06.1966 – 1 b Ss 23/65 – NJW 1966, 2226; BGH U. v. 15.11.1982 – 2 StR 274/82.
- 68.
Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 5; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 17.01.1902 – 4610/01 – RGSt 35, 73; RG U. v. 20.06.1918 – I 272/18 – RGSt 52, 197; OFGH U. v. 01.03.1950 – II Z 35/49 S – NJW 1950, 883 (Anm. Bockelmann NJW 1950, 850); BGH U. v. 27.02.1951 – 4 StR 123/51 – BGHSt 1, 47; OLG Oldenburg U. v. 04.03.1952 – Ss 248/51 – NJW 1953, 1237; BGH U. v. 26.02.1953 – 5 StR 735/52 – BGHSt 4, 76 = NJW 1953, 794 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 71; Welzel JR 1953, 186; Niese JZ 1953, 637; Sax MDR 1954, 65); OLG Neustadt U. v. 26.09.1962 – Ss 159/62 – NJW 1962, 2312 (Anm. Stree JuS 1963, 427).
- 69.
Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 5.
- 70.
Ganz h.M., hierzu Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 9; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 27.09.1881 – 1837/81 – RGSt 4, 442; RG U. v. 17.04.1882 – 2751/81 – RGSt 6, 218; RG U. v. 30.10.1906 – IV 514/06 – RGSt 39, 236; RG U. v. 14.06.1918 – IV 421/18 – RGSt 52, 95; LG Bonn U. v. 28.03.1947 – 4 Ns 1/4 – NJW 1947/48, 530 (Anm. Dahs NJW 1947/48, 530); OLG Frankfurt U. v. 09.03.1949 – 1 Ss 29/49 – NJW 1949, 599; BGH U. v. 23.04.1969 – 3 StR 51/69 – NJW 1969, 1260; LG Würzburg U. v. 29.07.1999 – 5 Kls 153 Js 1019/98 – NStZ 2000, 374 (Anm. Otto JK 2000 StGB § 263a/11; LL 2000, 803; RÜ 2000, 375; Hefendehl NStZ 2000, 348; Schnabel NStZ 2001, 374).
- 71.
Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 259 Rn. 9; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Köln B. v. 04.07.2017 – III-1 RVs 137/17 (Anm. Jahn JuS 2017, 1128).
- 72.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 3; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 11.12.1884 – 2990/84 – RGSt 11, 342; RG U. v. 03.12.1918 – IV 920/18 – RGSt 53, 167; RG U. v. 11.11.1920 – III 1081/20 – RGSt 55, 145; RG U. v. 03.03.1925 – I 934/24 – RGSt 59, 128; BGH U. v. 19.05.1961 – 5 StR 556/60; KG U. v. 01.12.1982 – (2) Ss 169/82 (30/82) – NStZ 1983, 561 (Anm. Flechsig NStZ 1983, 562); LG Würzburg U. v. 29.07.1999 – 5 Kls 153 Js 1019/98 – NStZ 2000, 374 (Anm. Otto JK 2000 StGB § 263a/11; LL 2000, 803; RÜ 2000, 375; Hefendehl NStZ 2000, 348; Schnabel NStZ 2001, 374); BGH B. v. 28.11.2001 – 2 StR 477/01 – NStZ-RR 2003, 13 = StV 2002, 542 (Anm. Geppert JK 2003 StGB § 259/21); BGH B. v. 26.08.2014 – 2 StR 30/14 – NStZ-RR 2014, 373.
- 73.
Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 4; näher Friedrich MDR 1985, 366; Rupp wistra 1985, 137; Heinrich JZ 1994, 938; aus der Rspr. vgl. KG U. v. 01.12.1982 – (2) Ss 169/82 (30/82) – NStZ 1983, 561 (Anm. Flechsig NStZ 1983, 562).
- 74.
S. bei den Nichtvermögensdelikten.
- 75.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1143; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 29.11.1977 – 1 StR 582/77 – NJW 1978, 710 (Anm. Lackner/Müller JR 1978, 345; Geilen JK 1979 StGB § 259/1); OLG Düsseldorf B. v. 23.10.1989 – 5 Ss 384/89 – 145/89 I – NJW 1990, 1492 (Anm. Otto JK 1990 StGB § 259/10).
- 76.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 2; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 11.12.1888 – 2731/88 – RGSt 18, 303; RG U. v. 31.01.1890 – 3300/89 – RGSt 20, 222; RG U. v. 17.11.1919 – III 570/19 – RGSt 54, 124; RG U. v. 20.01.1922 – 1242/21 – RGSt 56, 335; RG U. v. 24.10.1929 – II 1095/28 – RGSt 63, 35.
- 77.
Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 13.
- 78.
Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 46; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 11.11.1920 – III 1081/20 – RGSt 55, 145; RG U. v. 23.06.1924 – III 453/24 – RGSt 58, 230.
- 79.
Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 10; näher Martens JA 1996, 248.
- 80.
Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 259 Rn. 12.
- 81.
Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 13 ff., Hillenkamp, 40 Probleme aus dem Strafrecht BT, 12. Aufl. 2013, 38. Problem; Küper FS Stree/Wessels 1993, 467; Geppert Jura 1994, 100; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 09.02.2012 – 1 StR 438/11 – BGHSt 57, 151 = NJW 2012, 1746 = NStZ 2012, 332 = StV 2012, 393 und 2014, 291 (Anm. Schiemann NJW 2012, 1747; Kindler NStZ 2012, 640; Gehm NZWiSt 2012, 228); BGH B. v. 24.10.2012 – 5 StR 392/12 – NJW 2012, 3736 = NStZ-RR 2013, 88 = StV 2013, 215 (Anm. Kudlich JA 2013, 392).
- 82.
Z. B. Lackner/Kühl, StGB, 28. Aufl. 2014, § 259 Rn. 6.
- 83.
S. nur Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 15 f.; zur Rspr. s.o.
- 84.
Hierzu Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 14; näher Stree JuS 1961, 50 und 83; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 01.12.1922 – I 867/22 – RGSt 57, 159; RG U. v. 20.03.1924 – II 206/24 – RGSt 58, 117; RG U. v. 18.03.1938 – 4 D 1015/37 – RGSt 72, 146; OLG Braunschweig U. v. 19.12.1951 – Ss 168/51 – NJW 1952, 557 (Anm. Mezger JZ 1952, 433); BGH U. v. 12.04.1956 – 4 StR 60/56 – BGHSt 9, 137 = NJW 1956, 998 (Anm. Maurach JZ 1956, 608); BGH U. v. 23.04.1969 – 3 StR 51/69 – NJW 1969, 1260; OLG Schleswig U. v. 20.08.1975 – 1 Ss 435/75 – NJW 1975, 2217; BGH B. v. 29.03.1977 – 1 StR 646/76 – BGHSt 27, 160 = NJW 1977, 1352 (Anm. Sonnen JA 1977, 481; Schall NJW 1977, 2221; Meyer JR 1978, 253); BayObLG B. v. 18.02.1988 – RReg. 1 St 309/87 (Anm. Seebode JR 1989, 301).
- 85.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1147; näher Meyer MDR 1970, 377; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 11.04.1892 – 885/92 – RGSt 23, 53; RG U. v. 17.12.1894 – 3991/94 – RGSt 26, 317; OLG Braunschweig U. v. 19.12.1951 – Ss 168/51 – NJW 1952, 557 (Anm. Mezger JZ 1952, 433).
- 86.
Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 17; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 03.12.1918 – IV 920/18 – RGSt 53, 167; RG U. v. 01.12.1922 – I 867/22 – RGSt 57, 159; BGH U. v. 22.06.1960 – 2 StR 192/60 – BGHSt 15, 53 = NJW 1960, 2008 (Anm. Stree JuS 1961, 39); BayObLG B. v. 15.05.1979 – RReg. 2 St 445/78 – NJW 1979, 2218 (Anm. Geppert JK 1980 StGB § 259/3; Paeffgen JR 1980, 300).
- 87.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 10; aus der Rspr. vgl. OLG Hamburg U. v. 19.12.1951 – Ss 168/51 – NJW 1952, 636; BGH U. v. 22.10.1953 – 4 StR 112/53 – BGHSt 5, 47 = NJW 1954, 119 (Anm. Welzel JZ 1954, 128; Mezger JZ 1954, 312; Welzel JZ 1954, 429); BGH U. v. 05.12.1990 – 2 StR 287/90; BGH B. v. 02.06.2005 – 4 StR 64/05 – NStZ-RR 2005, 236.
- 88.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1153; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 20.01.1922 – 1242/21 – RGSt 56, 335.
- 89.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 10; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 11.12.1888 – 2731/88 – RGSt 18, 303; RG U. v. 20.02.1930 – III 17/30 – RGSt 64, 21; RG U. v. 10.02.1939 – 1 D 1015/38 – RGSt 73, 104; OLG Düsseldorf U. v. 04.05.1950 – Ss 92/50 – NJW 1950, 715 (Anm. Roesen NJW 1950, 716); OLG Hamburg U. v. 19.12.1951 – Ss 168/51 – NJW 1952, 636; BGH U. v. 05.12.1990 – 2 StR 287/90.
- 90.
Hierzu Frister GA 1994, 553; Wagner ZJS 2010, 17.
- 91.
Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 26; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 13.11.2012 – 3 StR 364/12 – NStZ-RR 2013, 78; BGH B. v. 07.09.2016 – 1 StR 202/16 – NStZ-RR 2016, 367 = StV 2017, 679.
- 92.
Aus der Rspr. vgl. OLG Schleswig U. v. 20.08.1975 – 1 Ss 435/75 – NJW 1975, 2217; BGH U. v. 05.12.1990 – 2 StR 287/90.
- 93.
H.M., Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 25 f.; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 18.02.2004 – 2 StR 423/03 – StV 2005, 87 (Anm. RA 2004, 345); BGH B. v. 20.07.2004 – 3 StR 231/04 – NStZ-RR 2005, 373 (Anm. Otto JK 2005 StGB § 259/22); BGH B. v. 02.06.2005 – 4 StR 64/05 – NStZ-RR 2005, 236; BGH U. v. 26.01.2017 – 3 StR 482/16 (Anm. RÜ 2017, 377).
- 94.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1155; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 05.08.1986 – 4 StR 359/86 – StV 1987, 197; BGH B. v. 13.11.1992 – 3 StR 412/92 StV 1993, 132.
- 95.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1155; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 10.01.1933 – I 1478/32 – RGSt 67, 70;
BGH U. v. 24.01.1952 – 3 StR 927/51 – BGHSt 2, 135 = NJW 1952, 515 (Anm. Mezger JZ 1952, 279); BGH U. v. 29.11.1966 – 1 StR 488/66; BGH U. v. 16.11.1976 – 1 StR 424/76; BGH U. v. 04.11.1976 – 4 StR 255/76 – BGHSt 27, 45 = NJW 1977, 205 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 61; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 73; Blei JA 1977, 140; Hassemer JuS 1977, 413; Franke NJW 1977, 857; Meyer JR 1977, 126); BGH U. v. 03.10.1984 – 2 StR 166/84 – BGHSt 33, 44 = NJW 1985, 443 = NStZ 1985, 230 = StV 1985, 135 (Anm. Hamm StV 1985, 137; Arzt JR 1985, 212); BGH B. v. 26.06.1991 – 3 StR 11/91 – StV 1992, 65; LG Gera U. v. 06.11.1995 – 155 Js 1581/95 – 4 KLs – NStZ 1997, 84 = NStZ-RR 1996, 73 = StV 1996, 155 (Anm. Cramer NStZ 1997, 84).
- 96.
Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 257; näher Schneider NJW 1954, 16; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 20.11.1883 – 2503/83 – RGSt 9, 199; RG U. v. 13.12.1906 – I 977/06 – RGSt 39, 308; RG U. v. 15.01.1907 – V 836/06 – RGSt 39, 366; RG U. v. 24.10.1929 – II 1095/28 – RGSt 63, 35; OLG Oldenburg U. v. 09.08.1947 – Ss 64/47 (Anm. Arndt MDR 1948, 30); OLG Düsseldorf U. v. 31.05.1948 – Ss 115/48 (Anm. Mezger SJZ 1949, 208); OGH U. v. 23.11.1948 – StS 92/48 – OGHSt 1, 175; BGH U. v. 17.04.1952 – 3 StR 77/52 – NJW 1952, 754; BGH U. v. 15.05.1952 – 4 StR 953/5 – BGHSt 2, 362 = NJW 1952, 832 (Anm. Maurach JZ 1952, 662); BGH U. v. 15.01.1954 – 1 StR 346/53 – NJW 1954, 1334 (Anm. Schröder JZ 1954, 672); OLG Hamm U. v. 26.02.1954 – (1) 2 a Ss 1225/53 – NJW 1954, 1380; BGH U. v. 12.04.1956 – 4 StR 60/56 – BGHSt 9, 137 = NJW 1956, 998 (Anm. Maurach JZ 1956, 608); OLG Köln B. v. 07.10.1980 – 1 Ss 692/80 – NStZ 1981, 104; BGH B. v. 30.10.1990 – 1 StR 570/90.
- 97.
Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 22; Roth JA 1988, 193 (203).
- 98.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 11; Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1153; zur Rspr. s.o.
- 99.
Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 22.
- 100.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1155; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 22.06.1960 – 2 StR 192/60 – BGHSt 15, 53 = NJW 1960, 2008 (Anm. Stree JuS 1961, 39); BGH B. v. 05.07.1995 – 3 StR 167/95 – NStZ 1995, 544.
- 101.
S. nur Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1149.
- 102.
Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 70; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 23.03.1920 – IV 1004/19 – RGSt 54, 281; RG U. v. 23.03.1939 – 5 D 710/38 – RGSt 73, 151; BGH U. v. 25.07.1996 – 4 StR 202/96 – BGHSt 42, 196 = NJW 1996, 2877 = NStZ 1996, 599 = StV 1997, 530 (Anm. Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 72; Hruschka JZ 1996, 1135; Otto JK 1997 StGB § 259/16).
- 103.
Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 18; näher Waider GA 1963, 321; Otto Jura 1988, 606; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 12.06.1902 – 2256/02 – RGSt 35, 278; OLG Hamm U. v. 17.12.1971 – 3 Ss 1094/71 – NJW 1972, 835 (Anm. Hassemer JuS 1972, 413); BGH U. v. 07.08.1979 – 1 StR 176/79 – NJW 1979, 2621 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 259/4; Lackner/Werle JR 1980, 214); BGH B. v. 06.06.1991 – 1 StR 279/91; BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36 = NJW 2010, 3730 = NStZ 2010, 517 = StV 2010, 359 (Anm. Geppert JK 2010 StGB § 261/10; Jahn JuS 2010, 650; RA 2010, 345; Rübenstahl/Stapelberg NJW 2010, 3692; Putzke StV 2011, 176); BGH B. v. 13.03.2013 – 2 StR 586/12 – NJW 2013, 2211.
- 104.
RG U. v. 12.06.1902 – 2256/02 – RGSt 35, 278 (280 f.); Waider GA 1963, 324.
- 105.
S. nur Wessels/Hillenkamp, BT 2, 40. Aufl. 2017, Rn. 854; BGH U. v. 25.07.1996 – 4 StR 202/96 – BGHSt 42, 196 (200).
- 106.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 13a; Lackner/Kühl, StGB, 28. Aufl. 2014, § 259 Rn. 10.
- 107.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 11; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 17.06.1997 – 1 StR 119/97 – BGHSt 43, 110 = NJW 1997, 2610 = NStZ 1997, 493 = StV 1997, 529 (Anm. Otto JK 1998 StGB § 259/18; Krack NStZ 1998, 462; Endriß NStZ 1998, 463; Seelmann JR 1998, 342; Rosenau NStZ 1999, 352); BGH B. v. 19.04.2000 – 5 StR 80/00 – NStZ-RR 2000, 266 (Anm. Baier JA 2000, 923; LL 2000, 874; RÜ 2000, 293; RA 2000, 461).
- 108.
Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 29; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 22.02.1907 – V 971/06 – RGSt 40, 15.
- 109.
Problematisch, s. Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 32; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 08.01.1921 – II 1469/20 – RGSt 55, 220; RG U. v. 06.10.1930 – II 445/30 – RGSt 64, 326; BGH U. v. 24.01.1952 – 3 StR 927/51 – BGHSt 2, 135 = NJW 1952, 515 (Anm. Mezger JZ 1952, 279); BGH U. v. 07.12.1954 – 2 StR 471/54 – NJW 1955, 350; BGH U. v. 21.02.1957 – 4 StR 525 u. 526/56 – BGHSt 10, 151 = NJW 1957, 757; BGH U. v. 22.06.1960 – 2 StR 192/60 – BGHSt 15, 53 = NJW 1960, 2008 (Anm. Stree JuS 1961, 39); BGH U. v. 29.11.1966 – 1 StR 488/66; OLG Schleswig U. v. 20.08.1975 – 1 Ss 435/75 – NJW 1975, 2217.
- 110.
Hierzu Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 13; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 12.01.1911 – I 670/10 – RGSt 44, 249; OLG Celle U. v. 12.08.1986 – 1 Ss 270/86 – NJW 1988, 1225 (Anm. Kröpil NJW 1988, 1188).
- 111.
S.o.
- 112.
Z. B. Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 259 Rn. 17.
- 113.
Z. B. Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 32.
- 114.
Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1156.
- 115.
Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 60.
- 116.
Z. B. Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 50.
- 117.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1154; aus der Rspr. vgl. KG U. v. 15.10.2009 – 8 U 26/09; BGH U. v. 08.03.2012 – 4 StR 629/11 – NJW 2012, 3737 = NStZ-RR 2012, 247; BGH B. v. 13.11.2012 – 3 StR 364/12 – NStZ-RR 2013, 78.
- 118.
Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 259 Rn. 45.
- 119.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1154.
- 120.
Hierzu Blei JA 1976, 731; Maiwald FS Roxin 2011, 1019.
- 121.
Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 30; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 07.05.2014 – 1 StR 150/14 – NStZ 2014, 577 = StV 2015, 116 (Anm. RÜ 2014, 716); OLG Köln B. v. 04.07.2017 – III-1 RVs 137/17 (Anm. Jahn JuS 2017, 1128).
- 122.
H.M., Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1157; a.A. Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 23; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 06.06.1899 – 1930/99 – RGSt 32, 214; RG U. v. 21.12.1933 – II 1254/33 – RGSt 67, 430; BGH U. v. 01.04.1953 – 3 StR 584/52 – BGHSt 4, 122 = NJW 1953, 995 (Anm. Maurach JZ 1953, 605); BGH U. v. 12.04.1956 – 4 StR 60/56 – BGHSt 9, 137 = NJW 1956, 998 (Anm. Maurach JZ 1956, 608); BGH U. v. 24.10.1956 – 2 StR 402/56 – BGHSt 10, 1 = NJW 1957, 150 (Anm. Maurach JZ 1957, 184); BGH U. v. 29.07.1976 – 4 StR 312/76 – NJW 1976, 1950 (Anm. Meyer MDR 1977, 372); BGH U. v. 04.11.1976 – 4 StR 255/76 – BGHSt 27, 45 = NJW 1977, 205 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 61; Hemmer-BGH-Classics Strafrecht, 2003, Nr. 73; Blei JA 1977, 140; Hassemer JuS 1977, 413; Franke NJW 1977, 857; Meyer JR 1977, 126); BGH U. v. 11.09.1991 – 3 StR 96/91 – NStZ 1992, 36.
- 123.
Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 23; näher Dencker FS Küper 2007, 9; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 29.06.1920 – IV 599/20 – RGSt 55, 58; BGH B. v. 12.04.1994 – 1 StR 189/94 – NStZ 1994, 395 (Anm. Otto JK 1995 StGB § 259/12).
- 124.
Hierzu zsf. Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1163; Hillenkamp, 40 Probleme aus dem Strafrecht BT, 12. Aufl. 2013, 40. Problem; Blei JA 1976, 731; Zieschang GS Schlüchter 2002, 403; Sorge ZJS 2015, 33; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 04.02.2010 – 3 StR 555/09 – NStZ-RR 2010, 210; BGH B. v. 15.08.2013 – 2 ARs 299/13; BGH B. v. 20.08.2013 – 5 Ars 34/13 (Anm. Eggers jurisPR-StrafR 20/2013 Anm. 2); BGH B. v. 21.08.2013 – 1 Ars 6/13 (Anm. Dehne-Niemann HRRS 2015, 72); BGH B. v. 08.10.2013 – 4 Ars 7/13; BGH B. v. 27.03.2014 – 4 StR 341/13 – StV 2015, 117; BGH B. v. 07.05.2014 – 1 StR 150/14 – NStZ 2014, 577 = StV 2015, 116 (Anm. RÜ 2014, 716); BGH B. v. 13.08.2015 – 2 StR 26/15 (Anm. Dehne-Niemann wistra 2016, 216); OLG Hamburg B. v. 12.01.2016 – 2 Rev 80/15 – NStZ-RR 2016, 118; BGH B. v. 13.07.2016 – 1 StR 108/16 – NStZ 2017, 359 = StV 2018, 40 (Anm. Fitzer jurisPR-StrafR 11/2017 Anm. 3; Deckers NZWiSt 2017, 237); OLG Köln B. v. 04.07.2017 – III-1 RVs 137/17 (Anm. Jahn JuS 2017, 1128).
- 125.
Wessels/Hillenkamp, BT 2, 40. Aufl. 2017, Rn. 863 f.
- 126.
Kindhäuser, in: LPK, 6. Aufl. 2015, § 259 Rn. 26.
- 127.
Seit BGH B. v. 22.10.2013 – 3 StR 69/13 – BGHSt 59, 40.
- 128.
Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 23; Hruschka JR 1980, 221; Stoffers Jura 1995, 113; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 29.11.1897 – 3808/97 – RGSt 30, 401; RG u. v. 17.11.1919 – III 570/19 – RGSt 54, 124; BGH U. v. 17.06.1997 – 1 StR 119/97 – BGHSt 43, 110 = NJW 1997, 2610 = NStZ 1997, 493 = StV 1997, 529 (Anm. Otto JK 1998 StGB § 259/18; Krack NStZ 1998, 462; Endriß NStZ 1998, 463; Seelmann JR 1998, 342; Rosenau NStZ 1999, 352); BGH B. v. 20.01.1999 – 3 StR 571/98 – NStZ 1999, 351 = StV 2000, 80 (Anm. LL 1999, 588; Otto JK 2000 StGB § 259/20).
- 129.
S. Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 30.
- 130.
Z. B. Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 29.
- 131.
Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 35 f.; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 22.12.1916 – IV 708/16 – RGSt 50, 194; RG U. v. 13.07.1917 – IV 385/17 – RGSt 51, 179; RG U. v. 26.05.1921 – 49/21 – RGSt 56, 6; RG U. v. 09.05.1935 – 2 D 128/35 – RGSt 69, 200; BGH U. v. 09.07.1969 – 2 StR 260/69 – BGHSt 23, 36 = NJW 1969, 1864; BGH U. v. 03.06.1975 – 1 StR 228/75 – NJW 1975, 2109 (Anm. Hübner NJW 1975, 2110); BGH U. v. 05.12.1990 – 2 StR 287/90; BGH B. v. 07.05.2014 – 1 StR 150/14 – NStZ 2014, 577 = StV 2015, 116 (Anm. RÜ 2014, 716).
- 132.
Hoyer, in: SK-StGB, 140. Lfg. 2013, § 259 Rn. 35.
- 133.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 32.
- 134.
Hierzu Blei JA 1976, 731; Schwabe/Zitzen JA 2005, 193; Maiwald FS Roxin 2011, 1019; Küper JZ 2015, 1032.
- 135.
Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 28; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Köln B. v. 04.07.2017 – III-1 RVs 137/17 (Anm. Jahn JuS 2017, 1128).
- 136.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1158.
- 137.
Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 28; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 13.08.2015 – 2 StR 26/15 (Anm. Dehne-Niemann wistra 2016, 216).
- 138.
Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 38; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 28.10.2008 – 4 StR 120/08 – StV 2009, 411 (Anm. Geppert JK 2010 StGB § 259/26); OLG Köln B. v. 04.07.2017 – III-1 RVs 137/17 (Anm. Jahn JuS 2017, 1128).
- 139.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 17; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 11.06.2008 – 5 StR 145/08 – NStZ 2009, 161; BGH B. v. 09.02.2012 – 1 StR 438/11 – BGHSt 57, 151 = NJW 2012, 1746 = NStZ 2012, 332 = StV 2012, 393 und 2014, 291 (Anm. Schiemann NJW 2012, 1747; Kindler NStZ 2012, 640; Gehm NZWiSt 2012, 228); BGH B. v. 13.07.2016 – 1 StR 108/16 – NStZ 2017, 359 = StV 2018, 40 (Anm. Fitzer jurisPR-StrafR 11/2017 Anm. 3; Deckers NZWiSt 2017, 233).
- 140.
S. Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 156 ff.; aus der Rspr. vgl. OLG Hamm B. v. 27.03.2003 – 1 Ss 213/03 – NStZ-RR 2003, 237.
- 141.
Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 39; aus der Rspr. vgl. LG Karlsruhe B. v. 23.08.2007 – 3 Ws 267/07 – StV 2008, 362 (Anm. Jahn JuS 2008, 174; LL 2008, 179; RÜ 2008, 35).
- 142.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 19; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 02.01.1917 – IV 794/16 – RGSt 50, 199; RG U. v. 12.02.1921 – IV 1758/20 – RGSt 55, 234; BGH U. v. 29.09.1987 – 4 StR 376/87 – BGHSt 35, 60 = NJW 1988, 1742 = StV 1988, 53 (Anm. Roxin JZ 1988, 260; Gillmeister NStZ 1989, 1); BGH U. v. 24.09.1991 – 5 StR 366/91 – NStZ 1992, 84; BGH B. v. 23.09.2015 – 4 StR 54/15 – NStZ-RR 2015, 380.
- 143.
Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 39; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 13.11.2012 – 3 StR 364/12 – NStZ-RR 2013, 78.
- 144.
H.M., Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 42.
- 145.
H.M., Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 259 Rn. 32; aus der Rspr. vgl. BayObLG B. v. 15.05.1979 – RReg. 2 St 445/78 – NJW 1979, 2218 (Anm. Geppert JK 1980 StGB § ***259/3; Paeffgen JR 1980, 300); BGH U. v. 19.02.1982 – 3 StR 39/82 – StV 1982, 256.
- 146.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 23; aus der Rspr. vgl. BayObLG B. v. 15.05.1979 – RReg. 2 St 445/78 – NJW 1979, 2218 (Anm. Geppert JK 1980 StGB § 259/3); BGH B. v. 14.10.1982 – 4 StR 517/82 – StV 1983, 149 (Anm. Geilen JK 1983 StGB § 259/6).
- 147.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 146 f.; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 07.08.1979 – 1 StR 176/79 – NJW 1979, 2621 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 259/4; Lackner/Werle JR 1980, 214); BGH B. v. 14.10.1982 – 4 StR 517/82 – StV 1983, 149 (Anm. Geilen JK 1983 StGB § 259/6).
- 148.
Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 259 Rn. 44; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 05.07.1995 – 3 StR 167/95 – NStZ 1995, 544.
- 149.
Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 41; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 19.02.1982 – 3 StR 39/82 – StV 1982, 256; OLG Hamm B. v. 27.03.2003 – 1 Ss 213/03 – NStZ-RR 2003, 237.
- 150.
H.M., Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 41; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 24.04.1979 – 1 StR 98/79 – NJW 1979, 2358.
- 151.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 259 Rn. 23; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 24.03.1924 – I 248/24 – RGSt 58, 122; BGH U. v. 04.12.1980 – 4 StR 581/80 – NStZ 1981, 147 = StV 1981, 129.
- 152.
S. Maier, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 259 Rn. 151 f.; Arzt JA 1979, 574; aus der Rspr. vgl. RG U. v. 03.01.1919 – II 506/18 – RGSt 53, 179; RG U. v. 23.11.1923 – IV 644/23 – RGSt 58, 15; KG Berlin U. v. 04.02.1953 – 1 Ss 356/52 (B) (327/52) – NJW 1953, 558; BGH U. v. 11.03.1954 – 3 StR 553/53 – BGHSt 6, 59 = NJW 1954, 1088 (Anm. Bruns NJW 1954, 1066); BGH U. v. 06.02.1958 – 4 StR 600/57 – NJW 1958, 678 (Anm. Parsch NJW 1958, 1006; Mittelbach JR 1958, 306; Maurach JZ 1958, 485).
- 153.
Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1167; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 07.08.1979 – 1 StR 176/79 – NJW 1979, 2621 (Anm. Geilen JK 1980 StGB § 259/4; Lackner/Werle JR 1980, 214); BGH U. v. 03.07.1986 – 4 StR 182/86 – StV 1986, 515.
- 154.
Stree/Hecker, in: Sch/Sch, 29. Aufl. 2014, § 259 Rn. 44; Mitsch JuS 1999, 375.
- 155.
S. nur Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 259 Rn. 34 f.; zur Rspr. s.o.
- 156.
Hierzu Erb NStZ 1998, 537.
- 157.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 260 Rn. 3; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 19.04.2006 – 4 StR 395/05 – NStZ 2007, 33 (Anm. Kudlich JA 2006, 746; LL 2006, 681; RÜ 2006, 362; RA 2006, 417); BGH B. v. 21.05.2014 – 4 StR 70/14 – StV 2015, 113.
- 158.
H.M., Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 259 Rn. 77; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 02.10.1952 – 3 StR 642/51 – BGHSt 3, 191 = NJW 1952, 1304 (Anm. Mayer JZ 1953, 86); BayObLG U. v. 12.06.1958 – RReg. 4 St 121/58 – NJW 1958, 1597 (Anm. Mittelbach JR 1958, 430).
- 159.
Zu § 261 StGB Arzt NStZ 1990, 1; Carl wistra 1991, 288; Otto Jura 1993, 329; Prittwitz StV 1993, 498; Arzt JZ 1993, 913; Hetzer wistra 1993, 286; Lampe JR 1994, 123; Bottke wistra 1995, 87 und 121; Hund ZRP 1996, 163; Oswald wistra 1997, 328; Geurts ZRP 1997, 250; Kreß wistra 1998, 121; Hetzer ZRP 1999, 245; Maiwald FS H. J. Hirsch 1999, 631; Hetzer ZRP 2001, 266; Fahl Jura 2004, 160; Hombrecher JA 2005, 67; Jahn/Ebner JuS 2009, 597; Helmers ZStW 2009, 509; Bernsmann FS Amelung 2009, 381; Kraatz Jura 2015, 699; Bülte NZWiSt 2017, 276; vgl. auch die Rechtsprechungsübersicht bei Körner NStZ 1996, 64.
- 160.
Hierzu Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 3; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36 = NJW 2010, 3730 = NStZ 2010, 517 = StV 2010, 359 (Anm. Geppert JK 2010 StGB § 261/10; Jahn JuS 2010, 650; RA 2010, 345; Rübenstahl/Stapelberg NJW 2010, 3692; Putzke StV 2011, 176); BGH U. v. 19.12.2012 – VIII ZR 302/11 – NJW 2013, 1158; BGH B. v. 23.04.2013 – 2 AR 91/13 und 2 AR 56/13 – NStZ-RR 2013, 253; BGH B. v. 20.05.2015 – 1 StR 33/15 – NJW 2015, 3254 = NStZ 2015, 703 = StV 2016, 19 (Anm. RÜ 2015, 785; Lange jurisPR-StrafR 20/2015 Anm. 1; Bosch Jura 2016, 110; Krug NZWiSt 2016, 159).
- 161.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1172; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 04.07.2001 – 2 StR 513/00 – BGHSt 47, 68 = NJW 2001, 2891 = NStZ 2001, 535 = StV 2001, 506 (Anm. Kühl, Höchstrichterliche Rspr. BT, 2002, Nr. 62; Martin JuS 2001, 1232; LL 2001, 856; RÜ 2001, 459; RA 2001, 593; Scherp NJW 2001, 3242; Neuheuser NStZ 2001, 647; Nestler StV 2001, 641; Bernsmann StraFo 2001, 344; Leitner StraFo 2001, 388; Peglau wistra 2001, 461; Geppert JK 2002 StGB § 261/4 und 5; Fad JA 2002, 14; Katholnigg JR 2002, 30; Ambos JZ 2002, 70; Matt GA 2002, 137; Gotzens/Schneider wistra 2002, 121); BGH U. v. 24.01.2006 – 1 StR 357/05 – BGHSt 50, 347 = NJW 2006, 1297 = NStZ 2006, 343 = StV 2008, 521 (Anm. RÜ 2006, 198; Satzger JK 2007 StGB § 261/8; Herzog/Hoch StV 2008, 524; Schramm wistra 2008, 245); BGH B. v. 18.02.2009 – 1 StR 4/09 – BGHSt 53, 205 = NJW 2009, 1617 = NStZ 2009, 328 = StV 2009, 415 (Anm. Satzger JK 2009 StGB § 261/9; Rettenmaier NJW 2009, 1619; Fahl JZ 2009, 747; Mansdörfer HRRS 2009, 252; Kuhlen JR 2010, 271).
- 162.
Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 261 Rn. 5; Cebulla wistra 1999, 281.
- 163.
Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 5; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 20.05.2015 – 1 StR 33/15 – NJW 2015, 3254 = NStZ 2015, 703 = StV 2016, 19 (Anm. RÜ 2015, 785; Lange jurisPR-StrafR 20/2015 Anm. 1; Bosch Jura 2016, 110; Krug NZWiSt 2016, 159).
- 164.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1175; aus der Rspr. vgl. KG U. v. 15.10.2009 – 8 U 26/09; BGH B. v. 20.05.2015 – 1 StR 33/15 – NJW 2015, 3254 = NStZ 2015, 703 = StV 2016, 19 (Anm. RÜ 2015, 785; Lange jurisPR-StrafR 20/2015 Anm. 1; Bosch Jura 2016, 110; Krug NZWiSt 2016, 159).
- 165.
Neuheuser, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 261 Rn. 29.
- 166.
Aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 11.05.2016 – 1 StR 352/15 – NStZ 2016, 623 = NStZ-RR 2016, 286 = StV 2016, 779 (Anm. Ventzke NStZ 2016, 624).
- 167.
Hierzu Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 17; Carl/Klos NStZ 1995, 167; Burr wistra 1995, 255; aus der Rspr. vgl. LG Stuttgart B. v. 07.04.1994 – 14 Qs 10/94 – NJW 1995, 670.
- 168.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1180; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 24.06.2008 – 5 StR 89/08 – NJW 2008, 2516 = NStZ 2009, 326 = StV 2009, 412 (Anm. Ransiek JR 2008, 480; Neuheuser NStZ 2009, 327; Hoch StV 2009, 414; Fahl JZ 2009, 747; Kuhlen JR 2010, 271); BGH U. v. 26.08.2014 – 5 StR 185/14 – NStZ-RR 2014, 343.
- 169.
Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 7; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 01.07.1998 – 1 StR 246/98 – NStZ 1998, 622; BGH U. v. 24.01.2006 – 1 StR 357/05 – BGHSt 50, 347 = NJW 2006, 1297 = NStZ 2006, 343 = StV 2008, 521 (Anm. RÜ 2006, 198; Satzger JK 2007 StGB § 261/8; Herzog/Hoch StV 2008, 524; Schramm wistra 2008, 245).
- 170.
Aus der Rspr. vgl. LG Köln B. v. 10.07.2012 – 105 Qs 154/12 (Anm. Heimann NZWiSt 2013, 432).
- 171.
Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 261 Rn. 10.
- 172.
Hierzu Joecks/Jäger, StGB, 12. Aufl. 2018, § 261 Rn. 9; Barton NStZ 1993, 159; Leip/Hardtke wistra 1997, 281.
- 173.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1176; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH B. v. 26.11.2009 – 5 StR 91/09 – NStZ-RR 2010, 109; BGH B. v. 11.05.2016 – 1 StR 352/15 – NStZ 2016, 623 = NStZ-RR 2016, 286 = StV 2016, 779 (Anm. Ventzke NStZ 2016, 624); OLG Celle B. v. 09.03.2017 – 2 Ws 26/17 – StV 2018, 78.
- 174.
Hierzu Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 10.
- 175.
Etwa Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 261 Rn. 63.
- 176.
BGH B. v. 18.02.2009 – 1 StR 4/09 – BGHSt 53, 205 (208 f.).
- 177.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1176; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Frankfurt B. v. 10.03.2005 – 2 Ws 66/04 – NJW 2005, 1727 = StV 2007, 533 (Anm. RÜ 2005, 419); BGH B. v. 18.02.2009 – 1 StR 4/09 – BGHSt 53, 205 = NJW 2009, 1617 = NStZ 2009, 328 = StV 2009, 415 (Anm. Satzger JK 2009 StGB § 261/9; Rettenmaier NJW 2009, 1619; Fahl JZ 2009, 747; Mansdörfer HRRS 2009, 252; Kuhlen JR 2010, 271); BGH B. v. 26.11.2009 – 5 StR 91/09 – NStZ-RR 2010, 109; BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87; BGH U. v. 27.07.2016 – 2 StR 451/15 – NStZ 2017, 28; OLG Celle B. v. 09.03.2017 – 2 Ws 26/17 – StV 2018, 78.
- 178.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 7; s. aber auch Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 13.
- 179.
Neuheuser, in: MK-StGB, 3. Aufl. 2017, § 261 Rn. 46.
- 180.
Hierzu Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 261 Rn. 9; Petropoulos wistra 2007, 241; aus der Rspr. vgl. OLG Karlsruhe B. v. 20.01.2005 – 3 Ws 108/04 (Flowtex) – NJW 2005, 767 (Anm. Otto JK 2005 StGB § 261/6 und 7; RÜ 2005, 202; RA 2005, 230); BGH B. v. 20.05.2015 – 1 StR 33/15 – NJW 2015, 3254 = NStZ 2015, 703 = StV 2016, 19 (Anm. RÜ 2015, 785; Lange jurisPR-StrafR 20/2015 Anm. 1; Bosch Jura 2016, 110; Krug NZWiSt 2016, 159); BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87; OLG Celle B. v. 09.03.2017 – 2 Ws 26/17 – StV 2018, 78.
- 181.
S.o.
- 182.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1177.
- 183.
Barton NStZ 1993, 163.
- 184.
Leip/Hardtke wistra 1997, 281 (285).
- 185.
Salditt StraFo 1991, 121 (124).
- 186.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 19; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 20.09.2000 – 5 StR 252/00 – NJW 2000, 3725 = NStZ 2000, 653 = StV 2000, 680.
- 187.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1183.
- 188.
Aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 17.07.1997 – 1 StR 230/97 – NStZ-RR 1997, 359 = StV 1998, 25.
- 189.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 21; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 27.07.2016 – 2 StR 451/15 – NStZ 2017, 28; OLG Celle B. v. 09.03.2017 – 2 Ws 26/17 – StV 2018, 78.
- 190.
Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 261 Rn. 10; aus der Rspr. vgl. zuletzt OLG Karlsruhe B. v. 21.11.2008 – 3 Ss 100/08 – NStZ 2009, 269 = StV 2009, 417; KG B. v. 02.04.2012 – (4) 161 Ss 30/12 (67/12) – StV 2013, 89; BGH B. v. 21.01.2016 – 4 StR 384/15 – NStZ 2016, 538 = StV 2017, 89.
- 191.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 22; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 08.10.1998 – 1 StR 356/98 (Zlof) – NJW 1999, 436 = NStZ 1999, 83 = StV 1999, 94 (Anm. Jahn JA 1999, 186; Martin JuS 1999, 300; LL 1999, 301; Krack JR 1999, 472).
- 192.
S. bei den Nichtvermögensdelikten.
- 193.
Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 261 Rn. 26.
- 194.
Hierzu Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 261 Rn. 130b; Neuheuser NStZ 2008, 492; aus der Rspr. vgl. LG Darmstadt U. v. 13.06.2006 – 212 Ls 7 Ns 360 Js 33848/05 (Anm. Kögel wistra 2007, 206); LG Köln U. v. 05.12.2007 – 9 S 195/07; OLG Karlsruhe B. v. 21.11.2008 – 3 Ss 100/08 – NStZ 2009, 269 = StV 2009, 417; G U. v. 15.10.2009 – 8 U 26/09; OLG Zweibrücken U. v. 28.01.2010 – 4 U 133/08; LG Köln B. v. 15.04.2011 – 113 Qs 15/11 (Anm. Valerius NZWiSt 2012, 189); OLG München U. v. 10.12.2014 – 19 U 3492/14 (Anm. Pelz jurisPR-Compl 3/2015 Anm. 3); BGH B. v. 13.01.2015 – 5 StR 541/14 (Anm. Floeth NZWiSt 2015, 273).
- 195.
Zum Phishing s. bei den Nichtvermögensdelikten (§§ 202a ff., 269 StGB).
- 196.
Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 15.
- 197.
Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 261 Rn. 31; aus der Rspr. vgl. BVerfG U. v. 30.03.2004 – 2 BvR 1520/01 u. 2 BvR 1521/01 – BVerfGE 110, 226 = NJW 2004, 1305 = NStZ 2004, 259 = StV 2004, 254 (Anm. Ranft Jura 2004, 759; Fahl JA 2004, 704; Barton JuS 2004, 1033; LL 2004, 475; RÜ 2004, 256; RA 2004, 391; Gräfin von Galen NJW 2004, 3304; Dahs/Krause/Widmaier NStZ 2004, 261; Fischer NStZ 2004, 473; Matt JR 2004, 321; Wohlers JZ 2004, 678; Mühlbauer HRRS 2004, 132; Müssig wistra 2005, 201); BGH U. v. 29.10.2009 – 4 StR 239/09 – NStZ 2010, 222 = NStZ-RR 2010, 53; BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36 = NJW 2010, 3730 = NStZ 2010, 517 = StV 2010, 359 (Anm. Geppert JK 2010 StGB § 261/10; Jahn JuS 2010, 650; RA 2010, 345; Rübenstahl/Stapelberg NJW 2010, 3692; Putzke StV 2011, 176).
- 198.
Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1187.
- 199.
S. nur Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1187.
- 200.
Z. B. Altenhain, in: NK, 5. Aufl. 2017, § 261 Rn. 114.
- 201.
BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36.
- 202.
Zum Folgenden BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36 (48 f.).
- 203.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 25; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 26.01.2012 – 5 StR 461/11 – NStZ 2012, 321 = StV 2012, 723; BGH U. v. 19.12.2012 – VIII ZR 302/11 – NJW 2013, 1158; BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87.
- 204.
Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 261 Rn. 13; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 20.05.2015 – 1 StR 33/15 – NJW 2015, 3254 = NStZ 2015, 703 = StV 2016, 19 (Anm. RÜ 2015, 785; Lange jurisPR-StrafR 20/2015 Anm. 1; Bosch Jura 2016, 110; Krug NZWiSt 2016, 159); BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87.
- 205.
H.M., s. Ruhmannseder, in: BeckOK-StGB, Stand 01.11.2017, § 261 Rn. 33; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 29.10.2009 – 4 StR 239/09 – NStZ 2010, 222 = NStZ-RR 2010, 53.
- 206.
H.M., Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 26a.
- 207.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 27; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH U. v. 27.07.2016 – 2 StR 451/15 – NStZ 2017, 28.
- 208.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1189.
- 209.
Hierzu Nestler, in: Herzog, GwG, 2. Aufl. 2014, § 261 StGB Rn. 14
- 210.
Hierzu Kulisch StraFo 1999, 337; Bernsmann StV 2000, 40; Gräfin von Galen StV 2000, 575; Otto JZ 2000, 436; Grüner/Wasserburg GA 2000, 430; Katholnigg NJW 2001, 2041; Otto JZ 2001, 436; Hefendehl FS Roxin 2001, 145; Oberloskamp StV 2002, 611; Salditt StraFo 2002, 181; Bernsmann FS Lüderssen 2002, 683; Matt FS Rieß 2002, 739; Keppeler DRiZ 2003, 97; Schmidt StraFo 2003, 2; Müller StraFo 2004, 3; Leitner StraFo 2004, 149; Beulke FS Rudolphi 2004, 391; Rzepka FS Tondorf 2004, 327; Müller FS Müller 2008, 477; aus der Rspr. vgl. OLG Hamburg B. v. 06.01.2000 – 2 Ws 185/99 – NJW 2000, 673 = NStZ 2000, 311 = StV 2000, 140 (Anm. Geppert JK 2000 StGB § 261/3; Baier JA-R 2000, 112; RÜ 2000, 157; RA 2000, 158; famos 7/2000; Hamm NJW 2000, 636; Schaefer/Wittig NJW 2000, 1387; Reichert NStZ 2000, 316; Lüderssen StV 2000, 205; Burger/Peglau wistra 2000, 161; Hetzer wistra 2000, 281; Müther Jura 2001, 318; Schmidt JR 2001, 448); LG Berlin B. v. 24.07.2003 – 502 Qs 49, 50/03 – NJW 2003, 2694 = NStZ 2004, 103; BVerfG U. v. 30.03.2004 – 2 BvR 1520/01 u. 2 BvR 1521/01 – BVerfGE 110, 226 = NJW 2004, 1305 = NStZ 2004, 259 = StV 2004, 254 (Anm. Ranft Jura 2004, 759; Fahl JA 2004, 704; Barton JuS 2004, 1033; LL 2004, 475; RÜ 2004, 256; RA 2004, 391; Gräfin von Galen NJW 2004, 3304; Dahs/Krause/Widmaier NStZ 2004, 261; Fischer NStZ 2004, 473; Matt JR 2004, 321; Wohlers JZ 2004, 678; Mühlbauer HRRS 2004, 132; Müssig wistra 2005, 201); LG Gießen B. v. 23.04.2004 – 7 KLs 701 Js 4820/03 – NJW 2004, 1966; BVerfG B. v. 14.01.2005 – 2 BvR 1975/03 – NJW 2005, 1707 = NStZ 2005, 443 = StV 2005, 195 (Anm. Fahl JA 2005, 840; Müssig wistra 2005, 201); BVerfG B. v. 28.07.2015 – 2 BvR 2558/14, 2 BvR 2571/14, 2 BvR 2573/14 – NJW 2015, 2949 = StV 2016, 15 (Anm. RÜ 2015, 716; Raschke NZWiSt 2015, 476).
- 211.
Z. B. Barton StV 1993, 156 (162).
- 212.
OLG Hamburg B. v. 06.01.2000 – 2 Ws 185/99 – NJW 2000, 673.
- 213.
Bernsmann StV 2000, 40.
- 214.
Matt GA 2002, 137 ff.
- 215.
BGH U. v. 04.07.2001 – 2 StR 513/00 – BGHSt 47, 68.
- 216.
BVerfG U. v. 30.03.2004 – 2 BvR 1520/01 u. 2 BvR 1521/01 – BVerfGE 110, 226.
- 217.
S. im Allgemeinen Teil.
- 218.
Hierzu Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1197; Barton StV 1993, 156; Raschke NStZ 2012, 606; zu Bankangestellten Löwe-Krahl wistra 1993, 123; zu Insolvenzverwaltern Brüning wistra 2006, 241; zum Handeln für Strafverfolgungsbehörden Kraushaar wistra 1996, 168.
- 219.
Hoyer, in: SK-StGB, 141. Lfg. 2013, § 261 Rn. 26; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 17.07.1997 – 1 StR 791/96 – BGHSt 43, 158 = NJW 1997, 3323 = NStZ 1998, 42 = StV 1997, 589 (Anm. Otto JK 1998 StGB § 261/2; Arzt JR 1999, 79); BGH B. v. 10.11.1999 – 5 StR 472/99 – StV 2000, 67; BGH U. v. 28.01.2003 – 1 StR 393/02; KG U. v. 15.10.2009 – 8 U 26/09; OLG Zweibrücken U. v. 28.01.2010 – 4 U 133/08; KG B. v. 13.06.2012 – (4) 121 Ss 79/12 (138/12) – NStZ-RR 2013, 13; BGH B. v. 02.11.2016 – 2 StR 495/12 (Anm. Linder ZIS 2017, 311; LL 2017, 231; Kratz jurisPR-StrafR 1/2017 Anm. 1).
- 220.
Hierzu Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 42 ff.; Sauer wistra 2004, 89; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 17.07.1997 – 1 StR 791/96 – BGHSt 43, 158 = NJW 1997, 3323 = NStZ 1998, 42 = StV 1997, 589 (Anm. Otto JK 1998 StGB § 261/2; Arzt JR 1999, 79); OLG Karlsruhe B. v. 21.11.2008 – 3 Ss 100/08 – NStZ 2009, 269 = StV 2009, 417; OLG Hamburg B. v. 08.03.2011 – 2-39/10 – NStZ 2011, 523 = StV 2013, 93; LG Köln B. v. 15.04.2011 – 113 Qs 15/11 (Anm. Valerius NZWiSt 2012, 189); KG B. v. 02.04.2012 – (4) 161 Ss 30/12 (67/12) – StV 2013, 89; OLG München U. v. 10.12.2014 – 19 U 3492/14 (Anm. Pelz jurisPR-Compl 3/2015 Anm. 3); OLG Karlsruhe U. v. 07.06.2016 – 2 (5) Ss 156/16 (Anm. Reckmann jurisPR-StrafR 16/2016 Anm. 2; Floeth NZWiSt 2016, 397).
- 221.
Kindhäuser, LPK, 7. Aufl. 2017, § 261 Rn. 24; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 24.06.2008 – 5 StR 89/08 – NJW 2008, 2516 = NStZ 2009, 326 = StV 2009, 412 (Anm. Ransiek JR 2008, 480; Neuheuser NStZ 2009, 327; Hoch StV 2009, 414; Fahl JZ 2009, 747; Kuhlen JR 2010, 271); KG B. v. 02.04.2012 – (4) 161 Ss 30/12 (67/12) – StV 2013, 89; KG B. v. 13.06.2012 – (4) 121 Ss 79/12 (138/12) – NStZ-RR 2013, 13.
- 222.
Hierzu Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 50 f.
- 223.
S. Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1203; näher Joerden FS Lampe 2003, 771; Bergmann NZWiSt 2014, 448; Neuheuser NZWiSt 2016, 265; Barreto de Rosa JR 2017, 101; aus der Rspr. vgl. zuletzt BGH U. v. 26.08.2005 – 2 StR 225/05 – BGHSt 50, 224 = NJW 2005, 3507 = NStZ 2006, 237 = StV 2005, 594 (Anm. Krack JR 2006, 435); BGH U. v. 24.01.2006 – 1 StR 357/05 – BGHSt 50, 347 = NJW 2006, 1297 = NStZ 2006, 343 = StV 2008, 521 (Anm. RÜ 2006, 198; Satzger JK 2007 StGB § 261/8; Herzog/Hoch StV 2008, 524; Schramm wistra 2008, 245); BGH B. v. 18.02.2009 – 1 StR 4/09 – BGHSt 53, 205 = NJW 2009, 1617 = NStZ 2009, 328 = StV 2009, 415 (Anm. Satzger JK 2009 StGB § 261/9; Rettenmaier NJW 2009, 1619; Fahl JZ 2009, 747; Mansdörfer HRRS 2009, 252; Kuhlen JR 2010, 271); BGH U. v. 04.02.2010 – 1 StR 95/09 – BGHSt 55, 36 = NJW 2010, 3730 = NStZ 2010, 517 = StV 2010, 359 (Anm. Geppert JK 2010 StGB § 261/10; Jahn JuS 2010, 650; RA 2010, 345; Rübenstahl/Stapelberg NJW 2010, 3692; Putzke StV 2011, 176); OLG Köln B. v. 06.10.2010 – 6 Ausl A 85/10 – NStZ 2011, 471; LG Köln B. v. 10.07.2012 – 105 Qs 154/12 (Anm. Heimann NZWiSt 2013, 432); BGH B. v. 13.01.2015 – 5 StR 541/14 (Anm. Floeth NZWiSt 2015, 273); BGH U. v. 16.08.2016 – 5 StR 182/16 – BGHSt 61, 245 = NJW 2016, 3317 = NStZ 2017, 93 (Anm. RÜ 2017, 231); BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87.
- 224.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 18; aus der Rspr. vgl. BGH B. v. 18.02.2009 – 1 StR 4/09 – BGHSt 53, 205 = NJW 2009, 1617 = NStZ 2009, 328 = StV 2009, 415 (Anm. Satzger JK 2009 StGB § 261/9; Rettenmaier NJW 2009, 1619; Fahl JZ 2009, 747; Mansdörfer HRRS 2009, 252; Kuhlen JR 2010, 271).
- 225.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 18; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 20.09.2000 – 5 StR 252/00 NJW 2000, 3725 = NStZ 2000, 653 = StV 2000, 680; BGH U. v. 22.04.2009 – 5 StR 48/09; BGH B. v. 21.01.2016 – 4 StR 384/15 – NStZ 2016, 538 = StV 2017, 89; BGH U. v. 12.07.2016 – 1 StR 595/15 – NStZ 2017, 167 = StV 2017, 87; OLG Celle B. v. 09.03.2017 – 2 Ws 26/17 – StV 2018, 78.
- 226.
Fischer, StGB, 65. Aufl. 2018, § 261 Rn. 48; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 26.08.2005 – 2 StR 225/05 – BGHSt 50, 224 = NJW 2005, 3507 = NStZ 2006, 237 = StV 2005, 594 (Anm. Krack JR 2006, 435).
- 227.
Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1203; näher Stam wistra 2016, 143; aus der Rspr. vgl. BGH U. v. 08.10.1998 – 1 StR 356/98 (Zlof) – NJW 1999, 436 = NStZ 1999, 83 = StV 1999, 94 (Anm. Jahn JA 1999, 186; Martin JuS 1999, 300; LL 1999, 301; Krack JR 1999, 472); BGH U. v. 24.01.2006 – 1 StR 357/05 – BGHSt 50, 347 = NJW 2006, 1297 = NStZ 2006, 343 = StV 2008, 521 (Anm. RÜ 2006, 198; Satzger JK 2007 StGB § 261/8; Herzog/Hoch StV 2008, 524; Schramm wistra 2008, 245).
- 228.
BGH U. v. 24.01.2006 – 1 StR 357/05 – BGHSt 50, 347.
- 229.
So auch Eisele, BT II, 4. Aufl. 2017, Rn. 1203.
Author information
Authors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2018 Springer-Verlag GmbH Deutschland, ein Teil von Springer Nature
About this chapter
Cite this chapter
Bock, D. (2018). 4. Kapitel: Sog. Anschlussdelikte. In: Strafrecht Besonderer Teil 2. Springer-Lehrbuch. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-662-54793-9_4
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-54793-9_4
Published:
Publisher Name: Springer, Berlin, Heidelberg
Print ISBN: 978-3-662-54792-2
Online ISBN: 978-3-662-54793-9
eBook Packages: Social Science and Law (German Language)