Skip to main content

Part of the book series: MedR Schriftenreihe Medizinrecht ((MEDR))

  • 1101 Accesses

Zusammenfassung

Aus § 241 Abs. 1 S. 1 BGB ergibt sich, dass der Gläubiger dazu berechtigt ist, kraft des Schuldverhältnisses eine Leistung von dem Schuldner zu fordern. Gem. § 241 Abs. 2 BGB sind die Vertragspartner zur Rücksicht auf die Rechte, Rechtsgüter und Interessen des anderen Teils verpflichtet. Eine vertragliche Offenbarungspflicht könnte also eine Leistungspflicht i. S. d. § 241 Abs. 1 BGB oder eine Schutzpflicht i. S. d. § 241 Abs. 2 BGB darstellen.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 59.99
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Softcover Book
USD 79.99
Price excludes VAT (USA)
  • Compact, lightweight edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Notes

  1. 1.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 145.

  2. 2.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 145.

  3. 3.

    Jauernig/Mansel, BGB, § 241 Rn. 9; MükoBGB/Bachmann, § 241 Rn. 29; Palandt/Grüneberg, BGB, § 241 Rn. 5; Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 146.

  4. 4.

    Jauernig/Mansel, BGB, § 241 Rn. 9.

  5. 5.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 146.

  6. 6.

    BT-Drucks. 14/6040, S. 125; MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 48.

  7. 7.

    Palandt/Grüneberg, § 241 Rn. 1.

  8. 8.

    MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 48.

  9. 9.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 154.

  10. 10.

    MükoBGB/Bachmann, § 241 Rn. 33.

  11. 11.

    Jauernig/Mansel, BGB, § 241 Rn. 10.

  12. 12.

    Jauernig/Mansel, BGB, § 241 Rn. 10; MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 49.

  13. 13.

    Jauernig/Mansel, BGB, § 241 Rn. 10; MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 49.

  14. 14.

    MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 51.

  15. 15.

    BAG, Urt. v. 16.11.2010 − 9 AZR 573/09 in NJW 2011, S. 1306 (1308).

  16. 16.

    MüKoBGB/Kramer, 4. Auflage, § 241 Rn. 1.

  17. 17.

    Huber, Das geplante Recht der Leistungsstörungen, S. 31 (37).

  18. 18.

    Palandt/Grüneberg, BGB, § 241 Rn. 1.

  19. 19.

    Palandt/Grüneberg, BGB, § 241 Rn. 1; Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 435.

  20. 20.

    Palandt/Grüneberg, BGB, § 241 Rn. 1.

  21. 21.

    MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 130 ff; Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 437.

  22. 22.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 437.

  23. 23.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 437.

  24. 24.

    MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 131; Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 437.

  25. 25.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 438.

  26. 26.

    MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 135.

  27. 27.

    MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 48; Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 438.

  28. 28.

    MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 130; Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 439; Werres, Aufklärungspflichten, S. 4.

  29. 29.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 439.

  30. 30.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 439.

  31. 31.

    Pohlmann, Die Haftung wegen Verletzung von Aufklärungspflichten, S. 29.

  32. 32.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 441.

  33. 33.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 441.

  34. 34.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 441.

  35. 35.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 441, 448.

  36. 36.

    MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 141; Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 448.

  37. 37.

    MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 141; Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 450.

  38. 38.

    MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 141.

  39. 39.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 452.

  40. 40.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 452.

  41. 41.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 452.

  42. 42.

    BT-Drucks. 12/6040, S. 125; Staudinger/Olzen, BGB § 241 Rn. 423 u. 438.

  43. 43.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 453.

  44. 44.

    MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 169; Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 453.

  45. 45.

    Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 453.

  46. 46.

    Werres, Aufklärungspflichten, S. 2.

  47. 47.

    BGH, Urt. v. 27.11.1990 – XI ZR 308/89 in NJW 1991, S. 693; MükoBGB/Roth/Bachmann, § 241 Rn. 169; Staudinger/Olzen, BGB, § 241 Rn. 453.

  48. 48.

    BGH, Urt. v. 27.11.1990 – XI ZR 308/89 in NJW 1991, S. 693 (694).

  49. 49.

    Andersherum kann ein Patient auch gem. § 241 Abs. 2 BGB zur Offenbarung verpflichtet sein. Leidet der Patient beispielsweise an einer gefährlichen infektiösen Krankheit, so hat er den Arzt hierauf hinzuweisen. Denn auch der Patient ist aufgrund des Behandlungsvertrages zur Rücksicht auf die Rechtsgüter des Arztes und dessen Mitarbeitern verpflichtet; Laufs/Kern/Kern, Handbuch des Arztrechts, § 77 Rn. 5.

  50. 50.

    MüKoBGB/Westermann, § 433 Rn. 82.

  51. 51.

    U. a.: Deutsch, VersR 2001, S. 1471 (1474); Schlund, JR 2000, S. 375 (376); Spickhoff, NJW 2000, S. 848 (848).

  52. 52.

    Neben Bundes- können grundsätzlich auch Landesgesetze Verbotsgesetze im Sinne § 134 BGB darstellen, BGH, Urteil vom 22.01.1986 – VIII ZR 10/85 in NJW 1986, S. 2360 (2361). Ob § 9 MBOÄ tatsächlich ein Verbotsgesetz darstellt, kann hier dahinstehen, da es sich bei § 203 Abs. 1 Nr. 1 StGB unbestritten um ein Verbotsgesetz handelt.

  53. 53.

    BGH, Urt. v. 23.06.1993 – VIII ZR 226/92 in NJW 1993, S. 2371.

  54. 54.

    Taupitz, Anmerkung zum Urt. v. BGB v. 12.11.1991 VIII ZR 4/91 in VersR 1992, S. 448.

  55. 55.

    Siehe hierzu Voraussetzungen für die Begründung einer Offenbarungspflicht gem. § 241 Abs. 2 BGB.

  56. 56.

    Vgl. Fälle, in denen Verträge wegen des Verstoßes gegen gesetzlich normierte Schweigepflichten, für nichtig erklärt worden sind Palandt/Ellenberger, § 134 Rn. 22a.

  57. 57.

    BGH, Beschl. v. 25.1.2001 – VII ZR 296/00 in NZBau 2002, S. 149; BGH, Urt. v. 14.12.1999 – X ZR 34/98 in NJW 2000, S. 1186; BGH, Urt. v. 16.1.1996 – XI ZR 116/95 in NJW 1996, S. 926 (928); Palandt/Ellenberg, § 134 Rn. 9; Staudinger/Sack/Seibl, BGB, § 134 Rn. 73.

  58. 58.

    Vgl. BGH, Urt. v. 23.06.1993 – VIII ZR 226/92 in NJW 1993, S. 2371; Taupitz, Anmerkung zum Urt. v. BGB v. 12.11.1991 VIII ZR 4/91 in VersR 1992, S. 448.

  59. 59.

    BGH, Urt. v. 16.1.1996 – XI ZR 116/95 in NJW 1996, S. 926 (928).

  60. 60.

    Es wird später noch ausführlich dargestellt, dass sofern der Arzt zur Auskunft verpflichtet wäre, kein tatbestandlicher Verstoß gegen § 203 Abs. 1 Nr. 1 StGB vorläge, s. u. Teil III § 11 B. II. 3. Auskunftsanspruch vs. nebenvertragliche Offenbarungspflicht.

  61. 61.

    BGH, Urt. v. 14.6.2012 – IX ZR 145/11 in NJW 2012, S. 3165 (3167); Hk-BGB/Schulze, § 328 Rn. 1 f.

  62. 62.

    Hk-BGB/Schulze, § 328 Rn. 12; MüKoBGB/Gottwald, § 328 Rn. 164; Palandt/Grüneberg, BGB, § 328 Rn. 13.

  63. 63.

    Hk-BGB/Schulze, § 328 Rn. 12.

  64. 64.

    Hk-BGB/Schulze, § 328 Rn. 12; Palandt/Grüneberg, BGB, § 328 Rn. 13; Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 86.

  65. 65.

    Hk-BGB/Schulze, § 328 Rn. 12; Palandt/Grüneberg, BGB, § 328 Rn. 14; Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 85.

  66. 66.

    BGH, Urt. v. 15.6.1971 - VI ZR 262/69 in NJW 1971, S. 1931 (1932).

  67. 67.

    MüKoBGB/Gottwald, § 328 Rn. 167.

  68. 68.

    Hk-BGB/Schulze, § 328 Rn. 12; Palandt/Grüneberg, BGB, § 328 Rn. 14.

  69. 69.

    BGH, Urt. v. 14.6.2012 – IX ZR 145/11 in NJW 2012, S. 3165 (3166 f.); Palandt/Grüneberg, BGB, § 328 Rn. 19; Staudinger/Jagmann, BGB, Vorbem zu §§ 328 ff. Rn. 13.

  70. 70.

    BGH, Urt. v. 14.6.2005 – VI ZR 179/04 in NJW 2005, S. 2614.

  71. 71.

    LG Köln, Urt. v. 26.2.1986 – 13 S 367/85 in NJW-RR 1986, S. 832.

  72. 72.

    LG Köln, Urt. v. 26.2.1986 – 13 S 367/85 in NJW-RR 1986, S. 832 (832).

  73. 73.

    BGH, Urt. v. 27.6.1995 – VI ZR 32/94 in NJW 1995, S. 2407.

  74. 74.

    S. a. BGH, Urt. v. 19.2.1982 V ZR 234/81 in NJW 1982, S. 1807; MüKoBGB/Krüger, § 260 Rn. 14.

  75. 75.

    Palandt/Grüneberg, BGB, § 328 Rn. 15.

  76. 76.

    BGH, Urt. v. 9.10.1968 – VIII ZR 173/66 in NJW 1969 S. 41 (42); Palandt/Grüneberg, BGB, § 328 Rn. 16; Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 96.

  77. 77.

    Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 96.

  78. 78.

    BGH, Urt. v. 22.1.1968 – VIII ZR 195/65 in NJW 1968, S. 885 (887); BGH, Urt. 6.5.2008 – XI ZR 56/07 in NJW 2008, S. 2245 (2247); MüKoBGB/Gottwald, § 328 Rn. 178; Palandt/Grüneberg, BGB, § 328 Rn. 17.

  79. 79.

    Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 98.

  80. 80.

    Palandt/Grüneberg, BGB, § 328 Rn. 17a; Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 100.

  81. 81.

    BGH, Urt. v. 26.11.1968 – VI ZR 212/66 in NJW 1969, S. 269 (272); BGH, Urt. v. 30.9.1969 – VI ZR 254/67 in NJW 1970, S. 38 (40); MüKoBGB/Gottwald, § 328 Rn. 179.

  82. 82.

    BGH, Urt. v. 26.11.1968 – VI ZR 212/66 in NJW 1969, S. 269 (272); BGH, Urt. v. 30.9.1969 – VI ZR 254/67 in NJW 1970, S. 38 (40); Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 100.

  83. 83.

    BGH, Urt. v. 30.9.1969 – VI ZR 254/67 in NJW 1970, S. 38 (40); Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 100.

  84. 84.

    BGH, Urt. v. 23.1.1985 – IVa ZR 66/83 in NJW-RR 1986, S. 484 (486); BGH, Urt. v. 14.6.2012 – IX ZR 145/11 in NJW 2012, S. 3165 (3167); Palandt/Grüneberg, BGB, § 328 Rn. 17a.

  85. 85.

    Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 100; Strauch, JuS 1982, S. 823 (826).

  86. 86.

    BGH, Urt. v. 26.6.2001 – X ZR 231/99 in NJW 2001, S. 3115 (3116); Palandt/Grüneberg, BGB, § 328 Rn. 17a; Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 100.

  87. 87.

    Strauch, JuS 1982, S. 823 (827); Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 100.

  88. 88.

    Gernhuber, FS Nikisch, S. 249 (270); MüKoBGB/Gottwald, § 328 Rn. 180.

  89. 89.

    BGH, Urt. v. 2.11.1983 – IV a ZR 20/82 in NJW 1984, S. 355 (356); MüKoBGB/Gottwald, § 328 Rn. 180.

  90. 90.

    BGH, Urt. v. 10.5.1984 – I ZR 52/82 in NJW 1985, S. 2411 (2411); MüKoBGB/Gottwald, § 328 Rn. 184; Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 105.

  91. 91.

    BGH, Urt. v. 2.7.1996 – X ZR 104/94 in NJW 1996, S. 2927 (2928).

  92. 92.

    MüKoBGB/Gottwald, BGB, § 328 Rn. 185; Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 106.

  93. 93.

    BGH, Urt. v. 16.6.1987 – IX ZR 74/86 in NJW 1987, S. 2510 (2511); Staudinger/Jagmann, BGB, § 328 Rn. 106.

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Corresponding author

Correspondence to Nikolaus von Bar .

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2017 Springer-Verlag GmbH Deutschland

About this chapter

Cite this chapter

von Bar, N. (2017). § 7: Vertragliche Offenbarungspflicht. In: Gesetzlich nicht normierte ärztliche Auskunfts- und Offenbarungspflichten. MedR Schriftenreihe Medizinrecht. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-662-53799-2_7

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-53799-2_7

  • Published:

  • Publisher Name: Springer, Berlin, Heidelberg

  • Print ISBN: 978-3-662-53798-5

  • Online ISBN: 978-3-662-53799-2

  • eBook Packages: Social Science and Law (German Language)

Publish with us

Policies and ethics