Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literatur
Der Roman von Fierabras, Provenzalisch. h erausgegeben von Im manuel’ Bekker (Berlin 1829 ), XXXII, Vers 2036 ff.
Hurter, Innocent der Dritte und seine Zeitgenossen (Hamburg 1834 ), II, 270.
Die Juden in Toulouse und Bordeaux sollen die Städte den Sarazenen verrathen haben; Sarazenen liessen sich in Toulouse nie blicken. Vgl. Gesta Tholosanorum ed. p. Nicol. Bertrandi (Tholose 1515) u. a., besonders Rei-nand, Invasions des Sarrazins en France (Paris 1836 ), 242.
Histoire générale de Languedoc, III, 162, Pr. 330; IV, Pr. 8: „Tobosae Germanus Ruben Marranus, in Catalogo Marranorum adscriptus, nuper fuit in consulem electus.“-
Anhang O.; vgl. Francisque-Michel, histoire des Races maudites (Paris 1847 ), I, 322.
Du Cange, 1.c. III, 306: „Crescanus de Biens, Judaeus, civis Massiliensis, vendidit Johanni de Vapingo, civi Massil. unam faiciam orti.“
Noverint universi, quod nos Yolan, D. G., Regina etc. quad Judei Perpiniano transferant se ad habitandum et habitant in dicto Podio;… et in Perpiniano vel alibi praeter quod in dicto Podio non habitent vel morentur. Concedimus etiam et promittimus quad dictos Judeos… ad festum nativitatis D., et quicumque Judeus usque ad dictum festum non transibit se ad dictum Podium, donet nobis pro poena quinquagenta Morabitinos Alfonsinos…“ (Arch. d. 1. Confr. d. Par.) F ossa, Mémoire pour l’ordre des advocats de Perpignan (Toulouse 1777 ), 66.
Gazanyoa, Histoire du Roussillon (Perpignan 1857 ), 279. Histoire générale de Languedoc, IV, 33.
Dupin, Notice historique et statistique sur la Réole (La Réole 1839), 110.
Pancarte ou tarif des droits du péage que le chapitre de Condom a droit de prendre dans la ville de Condom etc.: „Un Juif ou une Juive non enceinte passant par Condom, payera huit deniers tournois; et si la Juive est enceinte, elle payera seize deniers tournois;“ bei Michel, L c. I, 330.
Statuts et privilèges do la ville de Marmande(MS. de M.Perrin à Marmande): „Et en tout Juif passant par la ville établit dix deniers de péage, s’il passe par l’eau; et s’il passe par terre, quatre deniers; et s’il est institué (?), dix deniers; et s’il est mainte (si la Juive est enceinte), huit deniers.“ Ibid., I, 330.
Lagarde, Notice historique sur la ville et l’église du Mas-d’Agenais [MS.] (Ibid., I, 181):,Art. XIII. Que nul j nain ni juzia no toquia pan ni fruyta al Mas.
Item. Es establit que nulh juzia ni juziva no toquia pan ny fruitz al Mas, quant lo voleran crompar, ab las mas; mas que se fassan valhar en aquetz qui lasditas causas veneran. Et qui encontra fars, paguera cinq sols arnaudenx de gatge; et aquet qui venera (vendra), paguera autres cinq sols de gatge.“ — Ein iihnliches Verbot enthalten die Statuten Avignon’s (Statuta Avenionis, MS. de la Bibliothèque Impériale de Paris, No. 4768, f. 36b [bei Michel, 1. c. I, 330]): „Ne Judei vel meretrices tangant panem vel fructus. Statuimus quod Judei vel meretrices non audeant tangere manu panem vel fructus, qui exponuntur venales; quod si fecerint, tune emere illud, quod tetigerint, teneantur.” Die Juden waren also hier den gemeinsten Dirnen gleichgestellt.
E nos ni nostres mans ne devem metre Judeu ni Judeva en la vila, per adops qu’el lots aia, sens voluntat dels jurats e del comun.“
Champollion-Figeac, Lettres de rois, reines et autres personnages des cours de France et d’Angleterre (Paris 1839, 1847 ), I, 380: „Cum le leu de Vilefranque soyt poores, soupplient à nostre seigneur le roy que son bon playsir soyt que il cornant que les Juyeus issent hors du leu de Vilefranque; car ils destruyent de tot en tot la vile et le leu.“
Champollion-Figeac, 1. c. I, 380: Quant as Jeus, il fera de eaux ausi corne de autres en les autres viles du pays.“
Ordonnances des Rois (le France, I, 317: Philipp der Schöne erliess das Gesetz: „ Ordinatum fuit domino rege… quod mimes Judaei gixi in regno Franciae de Anglia et Vasco nia venerant, a dicto regno Franciae infra mediam Quadragesimam expellantur.“
Siehe Anhang O.
Vgl. S. 36, wo »1320“ statt „1321”, und „auf Navarresischem Gebiete“ statt „in einer Stadt des südlichen Frankreichs” zu lesen ist.
Cordes oder Cord el (ilistoire générale de Languedoc, IV, 180 f.).
Bigorro im Spanischen häufig Bigorda, daher auch Schev. Jeh. und Em. Habacha (letzt. nach Usque, 1. c. 181a) r i ri.,n.
Condom, die früher erwähnte Stadt, bei Usque Condö = (011)1p.
Agenais, das heutige Mas-d’Agenais, richtig Em. Habacha tLrisax; (Agenes bei Usque).
Sie boten auch Dramatikern Stoff, wir nennen Raphael de Malfilatre, ou les Juifs et les Pastoure aux. Drame en trois actes, par MM. Etienne et Dautrevaux (Paris 1837 ).
Die Languedoc war ebenfalls von Marranen bewohnt. In Montpellier lebte die Marranen - Familie Sap o rt a; einen Advocaten Saporta kannte der jüngere Scauger persönlich. „Herr Saporta,“ erzählt Scaliger, „sein Vater und Grossvater waren Juden und genossen kein Schweinefleisch; der Vater bewirthete mich in Montpellier vortrefflich. Er ist Marrane; (lie von Toulouse sind sämmtlich Juden, aber schlechte Leute, schlechter als die spanischen Marranen; in Lucca und Vicenza lernte ich brave Leute dieser Religion kennen.” S c a l i g era n a, sive excerpta ex ore Josephi Scaligeri ( Lugd. Batav. 1678 ), 306.
Notice sur l’état des Israélites en France (Paris 1821), 41; Car mol y, Revue orientale (Bruxelles 1842 ), II, 223.
De L’Ancre, Incrédulité et méscréance du sortilège (Paris 1622), 470 fr., 484.
Mémoires authentiques de Jacques Nompar de Caumont, Duc de la Force (Paris 1843 ), I, 345: „… d’autres nations qu’il y a en Espagne qui sont de la Loi (le Moïse, se rangeront du parti de la France, et ceux-ci sont nombreux, quoiqu’ils vivent fort caches, nous les connaissons bien et nous nous consolons les uns les autres.“ — De L’A ncre, 1. c. 470: „ils se meslèrent avec les Morisques etc.”
Mit einem portugiesischen Juden, Isaac Ab en a c a r, auch Manuel Pime nt el genannt, welcher sich sowohl durch Reichthum, als auch durch seine Fertigkeit im Spiel einen Namen erworben hatte, pflegte Heinrich IV. zuweilen zu spielen. Eines Tages hatte der König im Kartenspiel verloren; bei der nächsten Partie rief er Pimentel zu: „Bei meinem Leben ! Dieses Mal muss ich gewinnen.’ Aus Achtung vor dein Schwur des Monarchen antwortete der Jude: „Ew. Majestät wird gewinnen.“ Er hatte die besten Karten in der Hand und verlor. Die anwesenden Fürsten bewunderten die seltene That Pimentel’s und machten den König folgenden Tags aufmerksam, worauf dieser ihm mit den Worten dankte:,.Ich bin König von Frankreich und Sie sind König der Spieler.” (Barrios, Casa de Jacob, 30.)
Er wird auch Filotheo Elia (Elian) Montalto genannt.
Barbosa, Bibliotheca Lusitana (Lisboa 1747 ), II, 75 f.
Das Empfehlungsschreiben lautet (Barrios, Casa de Jacob, 18): „Unser Vetter Paul de Pina geht nach Rom, um Mönch zu werden. Ew. wohlgeboren würden mich sehr verbinden, wenn Sie ihn davon abhielten.“ Lissabon, den 3. April 1599. Diego Gomez Lobato.
A Ureber. Paul de Pina (Rohei Jeshurun), Verfasser des portugiesischen Dialogs „De los siete Montes“, siehe mein Sephardim, 175 f.
Heber seinen Aufenthalt in Venedig berichtet der clamais als Rabbiner dort lebende Leon da Modena in seiner Schrift ‘am) “1N, 66 (vgl. Sephardim, 346, Note):),L051r.,D1 H N)-171 0711 11 w v 59 7t)1L rysri
Menasse ben Israel, 1. c. 95 (der lateinischen Uebersetzung [Amsterdam 1050]):,,… ejusque insuper consiliarius.“ Vgl. N. 5.
Barrios, Relation de los Poetas y Escritores Espailoles de la Nacion Judayca, 55: „Eliahu Montalto dexo por la Ley Mosaica las a Tratado do H. H. E. Montalto sobre o Capitulo 53 de Isaias é outros Textos da Sagrada Escritura (in drei Theilen) [MS.].
De L’Ancre, I. c. 489.
Ibid.: „Montalto mourut à ‘l’ours sur la fin de cette année 1615.“ Bar - bosa, 1. c. II, 75: „Morreo na cidade de Tours em o anno de 1615.”
Ludwig XIII. reiste zur Vermählungsfeier Isabellens von Bourbon mit Philipp IV. von Spanien. Am 9. September befand sich der Hof in Poitiers, am 7. October in Bordeaux. Barrios, Vida (le Isaac lisiel, 37, setzt irrthiimlich den Tod M.’s auf den 16. Februar 1616 (vgl. Sephardim, 345).
Franc. Eudes de Mezeray, Histoire de la Mère et du Fils (Amsterdam 1730), 196 f.
Barrios, Vida de Isaac Usiel, 37 1. — An hebräischen Werken wurden nach seinem Tode in seiner Wohnung unter Anderen vorgefunden: nvnlin, n rrnx 173, ‘D und Buxtorf s Synagoga Judaica (ed. 1514); De L’Ancre, 1. c. 488 ff.
De Mezeray, 1. c. 117, u. A.
De L’Ancre, 1. c. 492 ff.; Hispaniae et Lusitaniae Itinerarium (Amsterdam 1E145), 123.
Hispaniae et Lusitaniae Itinerariuin, 123.
Carmoly, Revue orientale, II, 229. Die Gemeinde Peyrehorade’s nannte sich „Neve Schalom“, die Bidache’s „Beth El”.
Ma sein, Essai historique sur la ville de Bayonne (Bayonne 1792), 29; (Mme. d’A u 1 no y) Relation du voyage d’Espagne (Amsterdam 1705), 1, 15:.,On me mena (ins Jahre 1677) le lendemain voir la synagoge des Juifs au Faubourg (le S. Esprit, je n’y trouvai rien de remarquable.“
Siehe die Relaciones der einzelnen Autos-dit-Fé in der seltenen Sammlung, m’elche sich auf der hiesigen K. Bibliothek befindet.
Verfasser einer „Sermaó em Portuguez“ (Burdigal. 5466=1706), [37 S.]. Memorias de Litteratura Portugueza (Lisboa 1792), III, 279.
Author information
Authors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 1861 Springer-Verlag Berlin Heidelberg
About this chapter
Cite this chapter
Kayserling, M. (1861). Die Juden in den französischen Baskenländern. In: Die Juden in Navarra, den Baskenlændern und auf den Balearen. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-662-36897-8_8
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-36897-8_8
Publisher Name: Springer, Berlin, Heidelberg
Print ISBN: 978-3-662-36067-5
Online ISBN: 978-3-662-36897-8
eBook Packages: Springer Book Archive