Zusammenfassung
Gewalt gegen Frauen ist ein zentrales Thema feministischer Diskussionen in der Türkei. Seit den 1980er Jahren trugen Feministinnen das Problem mit Kampagnen und Demonstrationen gegen Gewalt im häuslichen Raum in die Öffentlichkeit. Darüber hinaus geben Aktivistinnen autonome feministische Zeitschriften heraus, durch die sie emanzipatorische Gegenöffentlichkeiten schaffen. Mittels Methoden der empirischen Sozialwissenschaften, vor dem Hintergrund kritischer Theorien alternativer Medien sowie der intersektionellen Geschlechterforschung untersucht der Beitrag die Diskussionen zum Thema geschlechtsspezifischer Gewalt im Spiegel der feministischen Zeitschriften Pazartesi und Roza. Es wird die These aufgestellt, dass die feministischen Diskussionen zur geschlechtsspezifischen Gewalt die Grenzen dessen, was als Gewalt gegen Frauen definiert wird, erweitern. Der Beitrag stellt darüber hinaus die These auf, dass geschlechtsspezifische Gewalt ein in feministischen Zeitschriften gleichwohl zentrales als auch mit deutlich unterschiedlichen Schwerpunkten diskutiertes Thema ist. Insbesondere der verschärfte Konflikt zwischen dem türkischen Staat und den Kurden und Kurdinnen zur Zeit der Herausgabe der Pazartesi und Roza sowie die Positionierung der Roza als kurdisch feministische Zeitschrift prägten die Diskussionen um geschlechtsspezifische Gewalt.
Abstract
Violence against women is a key issue in feminist discussions in Turkey. In the 1980s, feminists brought the topic into the public discourse with demonstations and campaigns against male violence in the domestic sphere. Moreover, they published autonomous feminist journals to provide emancipatory counter publics. Using methods of empirical social research and within the framework of critical alternative media and intersectional gender studies, the paper analyses the approach of the feminist journals Pazartesi and Roza to the issue of gender-based violence. The article proposes that the feminist discussions about gender-based violence broadened the definition about what is defined as gender-based violence. Furthermore the contribution proposes that gender-based violence is a key issue for feminists, but nonetheless is discussed with different emphases. The intensified conflict between the Turkish State and the Kurdish movement while the journals where published, as well as the positioning of the Roza as a Kurdish feminist journal, had a formative impact on the discussions about gender-based violence.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literaturverzeichnis
Açık, N. 2004. Nationaler Kampf, Frauenmythos und Frauenmobilisierung. Eine Analyse zeitgenössischer kurdischer Frauenzeitschriften aus der Türkei. In Gender in Kurdistan und der Diaspora, hrsg. H. Siamend et. al., 149-182. Münster: Unrast-Verlag.
Aliefendioğlu, H. 2011. Feminist resistance to violence. Coverage of radical feminist media in Turkey. Revista Clepsydra 10: 121-131.
Altınay, Ayşegül. 2004. The myth of the military nation. Militarism, gender and education in Turkey. New York: Palgrave Macmillan.
Arat, Yeşim; Altınay, Ayşegül. 2009. Violence against women in Turkey. A nationwide survey. Istanbul: Punto.
Arat, Y. 2008. Contestation and collaboration. Women’s struggles for empowerment in Turkey. In The Cambridge history of Turkey Vol. 4. Turkey in the modern world, hrsg. R. Kasaba, 388-418. Cambridge et. al.: Cambridge University Press.
Arat, Y. 2004. Rethinking the political. A feminist journal in Turkey, Pazartesi. Women’s Studies International Forum 27 (3): 281-292.
Arın, C. 1995. Sanık tecavüz etmediğini ispatlamalı. Pazartesi 1: 2.
Asuman 1996. Hatice bebeğiyle ölümü seçti. Pazartesi 19: 2-4.
Ateş, T. 1995a. Zeynep katil değil. Pazartesi 7: 2-3.
Ateş, T. 1995b. Yine Güneş davası. Bizden de şok açıklamalar! Pazartesi 8: 10.
Ateş, T. 1995c. Devlet aileyi değil, aile reisini seviyor. Pazartesi 8: 3-4.
Atton, Chris; Hamilton, James. 2008. Alternative Journalism. London et. al.: Sage Publications.
Bekar, Y. 1997. Eğitimli kadın da dayak yiyor ve gizliyor. Pazartesi 22: 9.
Berktay, F. 1993. Türkiye solu’nun kadına bakışı. Değişen bir şey var mı? In 1980’ler Türkiyesi’nde kadın bakış açısından kadınlar, hrsg. Ş. Tekeli, 313-326. İstanbul: İletişim Yayınları.
Bourdieu, P. 1997. Männliche Herrschaft revisited. Feministische Studien 15 (2): 88-99.
Bourdieu, Pierre. 1993. Sozialer Sinn. Kritik der theoretischen Vernunft. Frankfurt a.M.: Suhrkamp.
Çağatay, Nilüfer; Nuhoğlu-Soysal, Yasemin. 1991. Frauenbewegungen im nationalen Einigungsprozess. Die Türkei und andere Länder des Nahen Ostens im Vergleich. In Aufstand im Haus der Frauen. Frauenforschung aus der Türkei. hrsg. Ayla Neusel et. al., 202-213. Berlin: Orlanda Frauenverlag.
Çağlayan, Handan. 2009. Analar, yoldaşlar, tanrıçalar. Kürt hareketinde kadınlar ve kadın kimliğinin oluşumu. İstanbul: İletişim Yayınları.
Caha, Ömer. 2013. Women and civil society in Turkey. Women’s movements in a muslim society. Farnham et. al.: Ashgate.
Canan. 1996a. Köylerden varoşlara. Roza 2: 24-25.
Canan. 1996b. Kadın ve anadil. Roza 1: 24-25.
Cerav, N. 2000a. Her yerde, günün her saatinde dayak var. Pazartesi 69: 5.
Cerav, N. 2000b. Cinayet aleti olarak habercilik. Pazartesi 66: 5.
Dara, Z. 1997. Bekaret kontrolüne hayır! Roza 11: 7-8.
Demir, B. 2007. Alternatif kadın medyası örneği. Pazartesi dergisi. In Kadın odaklı habercilik, hrsg. S. Alankuş, 209-216. İstanbul: Metis Yayınları.
Dilşah. 1996. Anneannelerimizin sızlayan kemikleri. Roza 1: 28-29.
Diner, Ç., Toktaş, Ş. 2010. Waves of feminism in Turkey. Kemalist, Islamist and Kurdish women’s movements in an era of globalization. Journal of Balkan and Near Eastern studies 12 (1): 41-57.
Doğan, S. 1996. Evet, erkekler Türk devletinin köleleri, ama biz bacılar kölelerin kölesiyiz. Roza 2:6.
Downing, John. 2001. Radical Media. Rebellious Communication and Social Movements. London et. al.: Sage Publications.
Düzkan et. al. 1996. Düşünmeyin, öldürün. Yasalar ve devlet arkanızda! Pazartesi 13: 4.
Düzkan et. al. 1995. Güneş neler yaşandı. Pazartesi 1: 2-4.
Düzkan, A. 1995a. Barış treni Türkiye’den trensiz geçti. Barış ve özgürlük isteyen kadınlar. Pazartesi 6: 8.
Düzkan, A. 1995b. Güneş, basın, dava falan. Pazartesi 2: 10.
Eralp, H. 1995a. “Helga”lar, “Nataşa“lar. Ya bilinmeyen yerli kurbanlar?! Pazartesi 4: 3.
Eralp, H. 1995b. Tecavüzler gizleniyor. Pazartesi 6: 11.
Frasers, N. 2007. Rethinking the public sphere. A contribution to the critique of actually existing democracy. In The Culture Studies reader, hrsg. S. During, 519-536. London et. al.: Routledge.
Fraser, N. 1992. Sex, lies, and the public sphere: Some reflections on the conformation of Clarence Thomas. Critical Inquiry 18: 1992.
Galtung, Johan. 1975. Strukturelle Gewalt. Beiträge zur Friedens- und Konfliktforschung. Hamburg: Rowohlt Taschenbuchverlag.
Gazioğlu, E. 2011. Mobilizing for women’s organizations. Getting into activism. Fe Dergisi: Feminist Eleştiri 3 (1): 72-82.
Gülçin. 1996. Cinsel şiddet nedir? Cinsellik midir şiddet midir? Yoksa şiddet içeren bir cinsellik midir? Roza 4: 35.
Gunes, C., Zeydanlıoğlu, W. 2014. Introduction. Turkey and the Kurds. In The Kurdish question in Turkey. New perspectives on violence, representation, and reconciliation, hrsg. C. Gunes, W. Zeydanlıoğlu, 1-20. London et. al.: Routledge.
Humayun. 2000. Eryaman’da tecavüz. Pazartesi 58: 11.
Işık, C. 1995. Savaş ay’dan yağ tenekeli bir hatırlatma. Pazartesi 5: 11.
İşlevsel Yetişkin Okur Yazarlığı Proğramı Çalışanları. 1997. Her 7 kadından 1’i okuma yazma bilmiyor! Pazartesi 24: 11.
Jiyan, B. Göç zulümdür! Roza 4: 36-37.
Kandiyoti, Deniz. 1991. Women, Islam and the State. London: Macmillan.
Karayazgan, A. 1998. „Biz kadınlar“ diyememek bir türlü.. Pazartesi 38: 8-10.
Kardam, F. (Hrsg.) 2005. Türkiye’deki namus cinayetlerinin dinamikleri. Eylem programı için öneriler sonuç raporu. Ankara: Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, Nüfus Bilim Derneği, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı.
Kayhan, F. 1998. Kürt kadına batırılan dikenler. Roza 13: 5.
Kayhan, F. 1997a. Kadın kurtuluş hareketinin stratejileri–II. Roza 10: 33-35.
Kayhan, F. 1997b. Mahkeme tecavüzcüyü ödüllendirdi! Karar: Beraat. Roza 8: 3-6.
Kayhan, F. 1996a. Aydın kürt erkeği kendini sorgulayacak mı? Ya da ne zaman? Roza 2: 16.
Kayhan, F. 1996b. Remziyeler yalnız değil! Roza 4: 2-3.
Kayhan, F. 1996c. Köle köylü annelerimiz ve biz özgür kentli kadınlar. Roza 2: 11.
Kerestecioğlu, F. (Hrsg.) 2007. Kadın odaklı habercilik. İstanbul: Metis Yayınları.
Kerestecioğlu Özcan, I. 2004. Women’s movement in the 1990’s. Demands for democracy and equality. In The position of women in Turkey and in the European Union. Achievements, problems, prospects. hrsg. F. Berktay et. al., 75-98. Istanbul: KA-DER Press.
Keskin, E. 1998. Deliller yok sayıldı. Pazartesi 40: 9.
Koç, Güneş 2013. Frauenmorde als Verdichtung der männlichen Gewalt: „Ehrenmorde“ oder Frauenmorde. Die aktuellen Diskussionen und Kämpfe der Frauenbewegung in der Türkei. http://othes.univie.ac.at/29111/1/2013-05-23_9918879.pdf
Koçalı, F. 2002. Kadınlara mahsus gazete Pazartesi. In 90’larda Türkiye’de feminizm, hrsg. A. Bora, A. Günal, 73-85. İstanbul: İletişim Yayınları.
Koçalı, F. 1996. Dayak yüzünden… Ömür boyu yürüyemeyecek. Pazartesi 19: 5.
Koçalı F., Eralb H. 1995. Gudrun Bichler’le ilk özel söyleyişi. Hayatım hiç bir eskisi gibi zaman olmayacak. Pazartesi 4: 2-4.
Koğacıoğlu, D. 2004. The tradition effect: Framing honor crimes in Turkey. differences: A Journal of Feminist Cultural Studies 15 (2): 119-151.
Kümbetoğlu, B. 2002. Kadınlara ilişkin projeler. In 90’larda Türkiye’de feminizm, hrsg. A. Bora, A. Günal, 159-181. İstanbul: İletişim Yayınları.
Lenz, I. 2010. Intersektionalität. Zum Wechselverhältnis von Geschlecht und sozialer Ungleichheit. In Handbuch für Frauen- und Geschlechterforschung. Theorie, Methoden, Empirie, hrsg. R. Becker, B. Kortendiek, 158-165. Wiesbaden: Verlag für Sozialwissenschaften.
Mayring, Philipp. 2009. Qualitative Inhaltsanalyse. Grundlagen und Techniken. Weinheim et. al.: Beltz.
Mayring, Philipp. 2007. Einführung in die qualitative Sozialforschung. Eine Anleitung zum qualitativen Denken. Weinheim et. al.: Beltz.
Nurhayat. Inanılmaz bir tecavüz davası. Pazartesi 12: 8.
Oyag, A. Cezayir: 356 kadın öldürüldü. Pazartesi 1: 11.
Özcan, S. 2011. The dual identity of Roza journal. Womanhood and ethnicity in the context of Kurdish feminism. Turkish Journal of Politics 2 (2): 41-56.
Pateman, Carol. 1989. The disorder of women. Democracy, Feminism and political theory. Cambridge: Polity Press.
Pazartesi 1999. Yalnızca kadınlara uygulanan işkence yöntemleri! Pazartesi 46: 3.
Pazartesi 1997a. Geceleri de sokakları da istiyoruz. Pazartesi: 2-4.
Pazartesi 1997b. Bütün dünya’da sadece kadın olduğumuz için, erkekler tarafından öldürüyoruz! Kadın kıyımı politik cinayettir! Pazartesi 22: Titelseite.
Pazartesi 1997c. Kadın kıyımı her yerde. Pazartesi 22: 2-4.
Pazartesi 1997d. Kadına yönelik şiddete son. Pazartesi 33: 6.
Pazartesi 1997e. Tecavüzcü korucu serbest. Pazartesi 26: 9.
Pazartesi 1996a. Eğer kadın fahişeyse. Pazartesi 11: 2.
Pazartesi 1996b. Yürüyüşten sığınağa. Pazartesi 14: 8-10.
Pazartesi 1996c. Kocalar dövüyor, küçümsüyor, emrediyor! Pazartesi 10: 11.
Pazartesi 1996d. Ne iffetli ne biz iffetsiz kadınız. Pazartesi 11: 2.
Pazartesi 1996e. Hemen şimdi barış. Pazartesi 15: 11.
Pazartesi 1996f. Savaş: ölüm, tecavüz, göç, yoksulluk, dulluk, evlat acısı. Pazartesi 14: 1-5.
Pazartesi 1995a. Merhaba. Pazartesi Sonderausgabe: 1.
Pazartesi 1995b. Kadın olmak kader değil. Pazartesi Sonderausgabe: Rückseite.
Pazartesi 1995c. Bangladeş: Drahoma için kadınlar öldürülüyor. Pazartesi 2: 26.
Pazartesi 1995d. Merhaba. Pazartesi 8: 1.
Pazartesi 1995e. Alanya’da ihmal ve tecavüzler dizisi. Pazartesi 4: 1.
Pazartesi 1995f. Kadına karşı şiddete son. Pazartesi 9: 11.
Pazartesi 1995g. Tecavüzcü baba serbest. Pazartesi 4: 10-11.
Pazartesi 1995h. Mor İğneli günler. Pazartesi 3: 23.
Roza 1998. Göçün kadın yüzü. Roza 14: 14-17.
Roza 1997a. Barış herkese lazım! Roza 10: S. 3-4.
Roza. 1997b. Sevgili kadınlar. Roza 6: 1-2.
Roza 1996a. Merhaba. Roza 4: 1.
Roza 1996b. Kadınlara karşı her türlü şiddete son. Roza 5: 2-5.
Roza 1996c. Sevgili Kürt kadınları. Roza 1: 1-5
Roza 1996d. Barış kadınlar için ne anlam taşıyor? Roza 4: 4.
Roza. 1996e. Tecavüz bedenin zorla zaptı. Roza 1: 16-18.
Roza 1996f. Sevgili kadınlar. Roza 3: 1.
Roza 1996g, Öldürmenin erkek yüzü. Roza 3: 2.
Saktanber, A. 1995. Women in the media in Turkey. The free available women or the good wife and selfless mother. In Women in modern Turkish society. A reader, hrsg. Ş. Tekeli, 153-169. London et. al.: Zed Books.
Sancar, S. 2008. Ortak gündem politikasının başarıları ve sorunları. Amargi 9: 11-12.
Sauer, B. 2011. Migration, Geschlecht, Gewalt. Überlegungen zu einem intersektionellen Gewaltbegriff. Gender 3(2): 44-60.
Sauer, B. 2009. Gewalt, Geschlecht, Kultur. Fallstricke aktueller Debatten um “traditionsbedingte” Gewalt. In Zwangsfreiheiten, Multikulturalismus und Feminismus, hrsg. Sauer et. al., 49- 63. Wien: Promedia-Verlag.
Sauer, B. 2002. Geschlechtsspezifische Gewaltmäßigkeit rechtsstaatlicher Arrangements und wohlfahrtsstaatlicher Institutionalisierungen. Staatsbezogene Überlegungen einer geschlechter-sensiblen politikwissenschaftlichen Perspektive. In Gewalt-Verhältnisse. feministische Perspektiven auf Geschlecht und Gewalt, hrsg. R. Dackweiler, R. Schäfer, 81-106. Frankfurt a.M.: Campus Verlag.
Savran, G. 1995a. Kadınlar saldırganlaştı. Pazartesi 7: 3.
Savran, G. 1995b. Kadınlar neden savaşa karşı? Pazartesi 6: 9.
Schenk, Hülya. 2016. Gewalt gegen Frauen in der Türkei wächst. In Die Deutsche Welle. http://www.dw.com/de/gewalt-gegen-frauen-in-der-türkei-wächst/a-36518565. Zugegriffen: 27. Februar 2017.
Selek, Pınar 2007. Sürüne sürüne erkek olmak. İstanbul: İletişim Yayınları.
Sema 1996a. Kürt kadın kimlikleri. Roza 2: 18-19.
Sema 1996b. Bir infaz daha. Roza 4: 22.
Sirman, N. 1989. Feminism in Turkey a short history. New Perspektives on Turkey 3 (1): 1-34.
Şöhret. 1996. Geceler erkeklerin. Pazartesi 19: 14.
Somersan, Bihter. 2011. Feminismus in derTürkei. Die Geschichte und Analyse eines Widerstands gegen hegemoniale Männlichkeit. Münster: Westfälisches Dampfboot.
Tanrıöver, H. 2007. Medyada kadınların temsil biçimleri ve kadın hakları ihlalleri. In Kadın odaklı habercilik, hrsg. S. Alankuş, 149-166. İstanbul: Metis Yayınları.
Tatlıdıl. 1997. Savaş: göç, yoksulluk, tecavüz, ölüm.. Roza 8: 20-21.
Tura, N. 1996. Kadın Kıyımı. Erkek egemenliğinin kanlı yüzü. Pazartesi 22: 2-5.
Tura, N. 1995. Hayır kurumu değil, politik örgütlenme. Pazartesi 8: 3.
Uçan Çubukçu, S. 2004. Post-1980s women’s movement in Turkey. A challenge to patriarchy. In The position of women in Turkey and in the European Union. Achievements, problems, prospects, hrsg. F. Berktay et. al., 55-74. Istanbul: KA-DER Press.
Wedel, Heidi. 2000. Frauenbewegung und Nationalbewegung – ein Widerspruch? Gefahren und Chancen am Beispiel der Türkei und Kurdistans. In Kurdische Frauen und das Bild der kurdischen Frau, hrsg. E. Savelsberg, 105-128. Münster: LIT Verlag.
Yaşar, H. 1996a. Barış güvercini dişidir. Roza 4: 6-7.
Yaşar, H. 1996b. Özgür memleketimizde de Sevdalar infaz edilecek mi? Roza 2: 9-11.
Yaşar, H. 1996c. Erkeklere mübah kadınlara günah feminizm. Roza 3: 8-9.
Yelda. 1996. Kadın örgütlenmesi’nden önce kadın dayanışması. Roza 2: 30-33.
Yıldırım, H. 1996a. Kadınların namusundan erkekler sorumludur! Roza 5: 26-27.
Yıldırım, H. 1996b. Oradaki ve buradaki cinayeti gördük. Roza 2: 7-8.
Yüksel, Ş. 1995. Cinsel taciz nedir? Ne değil? Nasıl karşı çıkmalı? Pazartesi 3: 1-3.
Yüksel, Ş. 1996. Kol kırılır yen içinde kalır. Pazartesi 18: 6.
Yüksel, Ş. 1991. Körperliche Misshandlung in der Familie und die Solidaritätskampagne „Gegen Gewalt an Frauen“. In Aufstand im Haus der Frauen. Frauenforschung aus der Türkei, hrsg. A.Neusel, 287-297. Berlin: Orlanda-Frauenverlag.
Yuval-Davis, N., Anthias, F. (Hrsg.) 1989. Women, nation, state. Basingstoke et. al.: Macmillan.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2018 Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH
About this chapter
Cite this chapter
Cloeters, G. (2018). Die Reflexion geschlechtsspezifischer Gewalt innerhalb feministischer medialer Freiräume in der Türkei. In: Hohberger, W., Karadag, R., Müller, K., Ramm, C. (eds) Grenzräume, Grenzgänge, Entgrenzungen. Springer VS, Wiesbaden. https://doi.org/10.1007/978-3-658-20451-8_1
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-658-20451-8_1
Published:
Publisher Name: Springer VS, Wiesbaden
Print ISBN: 978-3-658-20450-1
Online ISBN: 978-3-658-20451-8
eBook Packages: Social Science and Law (German Language)