Abstract
The Netherlands have traditionally featured a pluralistic approach towards religious and ethnic minorities. For more than a decade now this has come under fire, and focus is put on the affirmation of progressive values and new patterns of diversity. The article tracks this shift, discussing policy changes, juridical decisions as well as dynamics within Muslim communities.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Notes
- 1.
This category refers to Muslims whose both parents were born in the Netherlands since they are considered autochtoon (native). The opposite term allochtoon is used for people who have at least one parent born abroad, regardless of formal citizenship. The category of ‘non-western allochtoon’ is used for people with a background in Africa, Latin America, Turkey or Asia (with the exclusion of Japan and Indonesia) http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/methoden/begrippen/default.htm.
- 2.
- 3.
Whether this can be interpreted as a continuity of pillarization is contested (Entzinger 2006; Duyvendak et al. 2010, p. 3 f.; Maussen and Bogers 2010, p. 25; Maussen 2012, p. 343). Also contested is the question, whether it is adequate to speak of Dutch multiculturalism (Duyvendak et al. 2010, p. 3 f.; Entzinger 2006; Maussen and Bogers 2010, p. 25; Engelen 2008; Vink 2007); the pluralistic nature of Dutch dealings though are not by principle disputed.
- 4.
Rijksoverheid: ‘Hoe kunt u Nederlander worden?’ http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/nederlandse-nationaliteit/documenten-en-publicaties/brochures/2012/02/20/hoe-kunt-u-nederlander-worden.html.
- 5.
Translation of organization names: C.S.
- 6.
- 7.
- 8.
Translation C.S.
- 9.
Hirsi Ali had come to the Netherlands from Somalia and became a well-known public intellectual in the integration debate and a VVD member of parliament.
- 10.
The day Theo van Gogh was murdered.
- 11.
Wilders’ brief film, linking Quranic verses to different forms of violence in Islamic countries, caused much national and international controversy.
- 12.
The principle of interpretative restraint was established in a court ruling in 1957. A judge had assessed a Muslim father’s demand that his daughter be excused swimming classes by consulting the Quran. A higher instance found this interpretative act to lie beyond the court’s competence.
References
AIVD. (2009). Actuele trends en ontwikkelingen van het salafisme in Nederland. Weerstand en tegenkracht. December 2009.
Bernts, T., Dekker, G., & de Hart. J. (2007). God in Nederland 2006–2012. Kampen: Uitgerverik Ten Have.
Bouma, R. (2 Aug 2005). Goedkoop besnijden wint aan populariteit. Trouw. http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/archief/article/detail/1719573/2005/08/02/Goedkoop-besnijden-wint-aan-populariteit.dhtml. Accessed 11 July 2013.
Bowlby, M., & van Impelen, B. (2006). The Imam training debate: The future of religion for Dutch Muslims. http://www.humanityinaction.org/knowledgebase/190-the-imamtraining-debate-the-future-of-religion-for-dutch-muslims. Accessed 12 July 2013
Buijs, F. J. (2009). Muslims in the Netherlands: Social and political developments after 9/11. Journal of Ethnic and Migration Studies, 35(3), 421–438.
BZK. (16 Oct 2012). Inburgering: aanpassing in het stelsel en het examen. http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/inburgering-en-integratie/documenten-en-publicaties/rapporten/2012/10/16/presentatie-over-wijzigingen-wet-inburgering-1-januari-2013.html. Accessed 13 July 2012.
Dam, P. van (2011). Een wankel vertoog. Over ontzuiling als karikatuur. BMGN-Low Countries Historical Review, 126(3), 52–77.
Demant, F., Maussen, M., & Rath, J. (2007). Muslims in the EU: Cities report: The Netherlands: Preliminary research report and literature study. New York: Open Society Institute.
Driessen, G., & Merry, M. S. (2006). Islamic schools in the Netherlands: Expansion or marginalization? Interchange, 37(3), 201–223.
Duyvendak, J. W., Hurenkamp, M., & Tonkens, E. (2010). Culturalization of citizenship in the Netherlands. In A. Chebel d’Appolonia & S. Reich (Eds.), Managing ethnic diversity after 9/11: Integration, security, and civil liberties in transatlantic perspective (pp. 233–252). New Brunswick: Rutgers University Press.
Engelen, E. (2008). Review Symposium: Contested citizenship: Immigration and cultural diversity in Europe by Ruud Koopmans, Paul Statham, Marco Guigni and Florence Passy. Ethnicities, 8(1), 128–133.
Entzinger, H. (2006). Changing the rules while the game is on: From multiculturalism to assimilation in the Netherlands. In M. Bodeman & G. Yurdakul (Eds.), Migration, citizenship, ethnos: Incorporation regimes in Germany, Western Europe and North America (pp. 121–144). New York: Palgrave Macmillan.
Factsheet handen schudden. (18 Jun 2009). Bureau Discrimminatiezaken Hollands Midden en Haaglanden. http://www.discriminatiezaken.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=111%3Afactsheet-handen-schudden&catid=16%3Afeiten-en-achtergronden-discriminatie-en-ongelijke-behandeling&Itemid=13&lang=En-US. Accessed 12 July 2013.
Forum, Institute for Multicultural Development. (2008). Factbook: The position of Muslims in the Netherlands: Facts and figures. Utrecht: Forum, Institute for Multicultural Development.
Forum. (Nov. 2010). Factsheet Politieke Participatie van Allochtoonen. Forum Instituut voor Multiculturele Vraagstukken.
Gerechtshof’s-Gravenhage. (18 Nov 2002). LJN: AF0667. http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:GHSGR:2002:AF0667&keyword=%20AF0667. Accessed 12 July 2013.
Ghorashi, H. (2003). Ayaan Hirsi Ali: Daring or dogmatic? Debates on multiculturalism and emancipation in the Netherlands. In T. van Meijl & H. Driessen (Eds.), Multiple identifications and the self (pp. 163–172). Utrecht: Stichting Focaal.
Groen, J. (6 Dec 2003). Liberale moslimclub wordt lid Humanistische Alliantie. De Volkskrant. http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/750770/2003/12/06/Liberale-moslimclub-wordt-lid-Humanistische-Alliantie.dhtml. Accessed 11 July 2013.
Ham, M. and Uitermark, J. (2007). Moraliserende Islamitische bestuurders: Aboutaleb, Karacaer en Marcouch. In: E. Tonkens, J. Uitermark and M. Ham (Eds) Handboek moraliseren. Amsterdam, Van Gennep
Havinga, T. (2008). Ritueel slachten: Spanning tussen religieuze tolerantie en dierenbescherming. In A. Böcker, T. Havinga, P. Minderhoud, H. van Put, et al. (Eds.), Migratierecht en rechtssociologie, gebundeld in Kees’ studies. Migration law and sociology of law, collected essays in honour of Kees Groenendijk (pp. 211–220). Nijmegen: Wolf Legal Publishers.
Hekma, G., & Duyvendak, J. W. (2011). Queer Netherlands: A puzzling example. Sexualities, 14(6), 625.
Hirs Ali, A. (5 Nov 2004). De derde feministische golf. Liberales. http://www.liberales.be/essays/hirsialitoespraak. Accessed 11 July 2013.
Hooge Raad. (10 March 2009). ECLI:NL:HR:2009:BF0655. http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:HR:2009:BF0655. Accessed 19 July 2013.
Jensma, F. (7 Feb 2013). De Uitspraak: Mag een Europees land weigerambtenaren en kruisjesdragers ontslaan? NRC. http://www.nrc.nl/rechtenbestuur/2013/02/07/de-uitspraak-mag-een-europees-land-weigerambtenaren-en-kruisjesdragers-ontslaan/. Accessed 11 July 2013.
Huijnk, W., & Dagevos, J. (2012). Dichter bij elkaar? De sociaal-culturele positie van niet westerse migranten in Nederland? The Hague: SCP.
Huls, N. (2012). The Ebb and flow of judicial leadership in the Netherlands. Utrecht Law Review, 8(2), 129–138.
Imamopleidingen. (2003). Adviescommissie. ‘Imams in Nederland: Wie leidt ze op?.’ Rapport van de Adviescommissie Imamopleidingen. December 2003.http://www.minocw.nl/documenten/ho-doc-2003-imamopleiding. Accessed 14 July 2013.
Janssen, E., & Nieuwenhuis, A. (2012). De verhouding tussen vrijheid van meningsuiting en discriminatie in het Wilders-proces: Een analyse van’het proces van de eeuw’. NJCM-Bulletin, 37(2), 177–207.
Janssens, F., & Halfman, I. (2013). Moskeeën in Amsterdam: De „Westermoskee“ en de „Verbinding“. Amsterdam Centrum voor conflictstudies.
Jonkers, P. (2006). Hoe zal de rechter dat oplossen? Lastige kwesties rond godsdienst. In W. B. H. J. van de Donk, A. P. Jonkers, & G. J. Kronjee (Eds.), Geloven in het publieke domein: verkenningen van een dubbele transformatie (pp. 473–505). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Klis, H. (2012). Raad van State opnieuw kritisch op boerkaverbod. NRC. http://www.nrc.nl/nieuws/2012/02/06/kritiek-raad-van-state-op-boerkaverbod/. Accessed 12 July 2013.
KNMG. (2010). Niet-therapeutische circumcisie bij minderjarige jongens. http://knmg.artsennet.nl/Nieuws/Nieuwsarchief/Nieuwsbericht-1/KNMG-wil-jongensbesnijdenisontmoedigen.htm. Accessed 12 July 2013.
Koenig, M. (2010). Gerichte als Arenen religiöser Anerkennungskonflikte: Eine rechtssoziologische Skizze. In R. Astrid & G. Kippenberg Hans (Eds.), Religionskontroversen im Verfassungsstaat (pp. 144–164). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Koopmans, R., Statham, P., Giugni, M., & Passy, F. (2005). Contested citizenship: Immigration and cultural diversity in Europe. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Landman, N., & Wessels, W. (2005). The visibility of Mosques in Dutch towns. Journal of Ethnic and Migration Studies, 31(6), 1125–1140.
Lijphart, A. (1968). The politics of accommodation: Pluralism and democracy in the Netherlands. Berkeley: University of California Press.
Maliepaard, M., & Gijsberts, M. (2012). Moslim in Nederland 2012. The Hague: Sociaal en Cultureel Planbureau.
Maussen, M. J. M. (2009). Constructing mosques: The governance of Islam in France and the Netherlands. Faculty of Social and Behavioural Sciences, University of Amsterdam, Dissertation.
Maussen, M. (2012). Pillarization and Islam: Church-state traditions and Muslim claims for recognition in the Netherlands. Comparative European Politics, 10(3), 337–353.
Maussen, M., & Bogers, T. (2010). Tolerance and cultural diversity discourses in the Netherlands. Accept pluralism working paper, San Domenico di Fiesole. Italy: European University Institute.
Noorlander, C. W. (2011). Godsdienst, levensovertuiging en politieke gezindheid. In C. J. Forder (Ed.), Gelijke behandeling: oordelen en commentaar (pp. 159–178). Nijmegen: Wolf Legal Publishers.
NOS. (8 Feb 2013). Inholland stopt met imamopleiding. http://nos.nl/artikel/471698-inholland-stopt-met-imamopleiding.html. Accessed 10 July 2013.
Oldenhuis, F. T., Brouwer, J. G., Wegerif, D. N. R., & Keijzer, F. E. (2007). Schurende relaties tussen recht en religie. Assen: Uitgeverij Van Gorcum.
Prins, B. (2002). The nerve to break taboos: New realism in the Dutch discourse on multiculturalism. Journal of International Migration and Integration, 3(3–4), 363–379.
Rath, J. C. (1996). Nederland en zijn islam: Een ontzuilende samenleving reageert op het ontstaan van een geloofsgemeenschap. Amsterdam: Het Spinhuis.
Rath, J. C., Penninx, M. J. A., Groenendijk, K., & Meyer, A. (1997). De Nederlandse samenleving en zijn islam: Reacties op de opbouw van islamitische instituties. Migrantenstudies, 13(2), 69–79.
Rechtbank Amsterdam. (23 June 2011). ECLI:NL:RBAMS:2011:BQ9001. http://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBAMS:2011:BQ9001. Accessed 12 July 2013.
Rijksoverheid. (2013). Inburgering en Integratie in Nederland. http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/inburgering-en-integratie/inburgering-en-integratie-in-nederland. Accessed 13 July 2013.
Scheffer, P. (29 Jan 2000). Het multiculturele drama. NRC. http://retro.nrc.nl/W2/Lab/Multicultureel/scheffer.html. Accessed 13 July 2013.
Schuh, C., Burchardt, M., & Wohlrab-Sahr, M. (2012). Contested secularities: Religious minorities and secular progressivism in the Netherlands. Journal of Religion in Europe, 5(3), 349–383.
Shadid, W., & Sjoerd Van Koningsveld, P. (2005). Muslim dress in Europe: debates on the headscarf. Journal of Islamic Studies, 16(1), 35–61.
Trouw. (6 Sept 2010). Zendtijd moslimomroep bijna gevuld. http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/nieuws/article/detail/1795329/2010/09/06/Zendtijd-moslimomroep-bijna-gevuld.dhtml. Accessed 7 Oct 2013.
Trouw. (16 Sept 2011). Al is religie zoms ergerlijk, ze verdient bescherming. http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/2911580/2011/09/16/Al-is-religie-soms-ergerlijk-ze-verdient-bescherming.dhtml. Accessed 7 Oct 2013.
Uitermark, J., & van Steenbergen, F. (2006). Postmulticulturalisme en stedelijk burgerschap: Over de neoliberale transformatie van het Amsterdamse integratiebeleid. Sociologie, 2(3), 265–287.
Valenta, M. (2012). Pluralist democracy or scientistic monocracy? Debating ritual slaughter. Debating ritual slaughter. Erasmus Law Review, 5(1), 27–41.
van de Beek, J. H., van de Mortel, S. A., & van Hees, S. (2010). Diversity and the European public sphere: the case of the Netherlands. http://eurospheres.org/files/2010/06/Netherlands.pdf. Accessed 28 Feb 2014.
van der Laan, C. (24 Jul 2008). Rechter haalt strep door wetten Verdonk. Trouw. http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/archief/article/detail/1638046/2008/07/24/Rechter-haalt-streep-door-wetten-Verdonk.dhtml. Accessed 7 Oct 2013.
van Heelsum, A., Fennema, F., & Tillie, J. (2004). Moslim in Nederland: Islamitische organisaties in Nederland. SCP-werkdocument 106e, Den Haag.
Vellenga, S., & Wiegers, G. (2013). Polarization or bridging? Responses of Muslim and non-Muslim organizations to criticism of Islam in the Netherlands. Islam and Christian-Muslim Relations, 24(1), 111–128.
Vink, M. P. (2007). Dutch ‘multiculturalism’ beyond the pillarisation myth. Political Studies Review, 5(3), 337–350.
Weezel, M. van and Broer, T. (3 Jun 2014). Waroom allochtoonen steeds vaker D66 stemmen. Vrij Nederland. http://www.vn.nl/Archief/Politiek/Artikel-Politiek/Waaromallochtonen-steeds-vaker-D66-stemmen.htm#. Accessed 27 Jul 2014.
Wetsvorsteel. (2011). Wijziging van het wetboek van Strafrecht, het Wetboek van Strafvorderig en het Wetboek van Strafrecht BES met het oog op de verruiming, 32.840. http://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/32840_verruiming_strafrechtelijke. Accessed 12 July 2013.
Wever, R. de (2013). De nieuwe moslimomroep is echt onafhankelijk, Trouw, 30.8.2013. http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/3501264/2013/08/30/De-nieuwe-moslimomroep-is-echt-onafhankelijk.dhtml. Accessed 7 Oct 2013.
Wohlrab-Sahr, M., & Burchardt, M. (2012). Multiple secularities: Toward a cultural sociology of secular modernities. Comparative Sociology, 11(6), 875–909.
Yukleyen, A. (2009). Localizing Islam in Europe: Religious activism among Turkish Islamic organizations in the Netherlands. Journal of Muslim Minority Affairs, 29(3), 291–309.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2015 Springer Fachmedien Wiesbaden
About this chapter
Cite this chapter
Schuh, C. (2015). Islam and Dutch Contestations Over Secularity. In: Burchardt, M., Michalowski, I. (eds) After Integration. Islam und Politik. Springer VS, Wiesbaden. https://doi.org/10.1007/978-3-658-02594-6_11
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-658-02594-6_11
Published:
Publisher Name: Springer VS, Wiesbaden
Print ISBN: 978-3-658-02593-9
Online ISBN: 978-3-658-02594-6
eBook Packages: Humanities, Social Sciences and LawPolitical Science and International Studies (R0)