Zusammenfassung
Die Darstellung des Gesamtstoffwechsels in dem vorhergehenden Abschnitt ging rein von energetischen und dynamischen Gesichtspunkten aus. Ihr hat nunmehr die stoffliche Betrachtungsweise zu folgen. Was man unter stofflicher Betrachtung des Stoffwechsels versteht, tritt in folgender Überlegung zutage. Es ist richtig, daß nach dem Rubnerschen Isodynamiegesetz Eiweiß, Kohlenhydrat und Fett sich wechselseitig nach ihrem Brennwert vertreten können. Es ist aber unmöglich, einen Organismus trotz ausreichenden Brennmaterials einseitig mit irgendeinem dieser Nahrungsmittel zu ernähren. Es kommt eben nicht nur auf die Gewährung und die Bereitstellung von Heizmaterial an, es muß auch ein Mindestmaß eines stofflichen Teiles dieser Brennmaterialien vorhanden sein. Mit anderen Worten, in jedem dieser Brennstoffe sind gewisse Bruchstücke vorhanden, die der Organismus nicht wechselseitig bilden kann, und auf deren Zufuhr er aus stofflichen Gründen angewiesen ist. Am deutlichsten tritt uns der stoffliche Mindestbedarf beim Eiweiß entgegen. Diesen „Stoffwechsel“im engeren Sinne kann man nur dann verstehen, wenn man den strukturellen Aufbau der im Organismus zum Auf- und Abbau gelangenden Nahrungsmittel kennt und ihr Schicksal von der Aufnahme bis zur Ausscheidung verfolgt.
This is a preview of subscription content, log in via an institution.
Buying options
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Learn about institutional subscriptionsPreview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literaturverzeichnis
Zusammenfassende Darstellungen
Abderhalden, E.: Lehrbuch der physiologischen Chemie, 5. Aufl., 1, S. 528; 2, S. 443. 1923.
Cathcart, G. D.: The physiologie of protein metabolism, 2. Ausg. London: Longmans, Green & Co. 1921.
Cohnheim, O.: Die Chemie der Eiweißkörper, 2. Aufl. Braunschweig 1904.
Dakin, K. H.: Oxidations and reductions in the animal body, 2. Ausg. London: Longmans, Green & Co. 1922.
Fürth, O.: Lehrbuch der physiologischen und pathologischen Chemie 2, S. 1. 1927.
Köresy, v.: Das Schicksal der Eiweißkörper im tierischen Organismus. 16. Internat. med. Kongr., Budapest 1909.
Laquer, Fr., in Kraus-Brugsch: Spez. Path. u. Ther. inn. Krankh. 11, 19 (1927).
Lichtwitz, L.: Klinische Chemie. 1918.
Neubauer, O.: Intermediärer Eiweißstoffwechsel. Im Handbuch der normalen und pathologischen Physiologie 6, 671, S. 1928.
Noorden, C. v.: Handbuch der Pathologie des Stoffwechsels, 2. Aufl. Berlin 1906/07.
Oppenheimer, C.: Handbuch der Biochemie, 2. Aufl., 1924–27: 2, S. 595 (Gottschalk); 5, S. 245 (Starling u. Pincussen); 8, S. 364 (Magnus-Levy), S. 627 (Fürth), S. 636 (Caspari u. Stilling), S. 853 (Gottschalk), S. 819 (Isaac); 9, S. 100 (Kapfhammer).
Rosenfeld, G.: Die Cystinurie. Erg. Physiol. 18, 118 (1920).
Stuber, B.: Klinische Physiologie. 1926.
Einzelarbeiten
Fischer, E.: Untersuchungen über Aminosäuren, Polypeptide und Proteine. 1899–1906.
Wollaston, W. H.: Philosophic. Trans. 1810, 223.
Braconnot, H.: Ann. Chim. et Phys. (2) 13, 113 (1820).
Schützenberger, P., U. A. Bourgeois: C. r. Acad. Sci. Paris 81, 1191 (1875); Ann. phys. Chem. 1879, 16.
Strecker, Adolf: Liebigs Ann. 75, 27 (1850).
(5a) s. auch Th. Weyl: Ber. 21, 1529(1888).
Van’t Hoff, J. H.: La chimie dans l’espace. 1876. Deutsch von Herrmann. Die Lagerung der Atome im Raume. 1877.
Dix années dans l’histoire d’une théorie. Rotterdam: P. M. Bazendijk 1887.
Die Lagerung der Atome im Raume, 2. Aufl. Braunschweig: Vieweg & Sohn 1894.
Cramer: J. prakt. Chem. 96, 76 (1865).
Hopkins, F. G.: Biochemie. J. 15, 286 (1921).
Gorup-Besanez, E.v.: Liebigs Ann. 98, 1 (1856).
Proust: Ann. Chim. et Phys. (2) 10, 40 (1819).
Braconnot: Ebenda (2) 13, 119 (1820).
Ehrlich, F.: Ber. 37, 1309 (1904). Z. Ver. Zuckerind. 1904, 975.
Abderhalden, E., u.A. Weil: H.-S. Z. 81, 207 (1912).
Abderhalden, E., u.A. Weil: H.-S. Z. 84, 39 (1913).
Plisson: Ann. Chim. et Phys. (2) 36, 175 (1827).
Plisson: Ann. Chim. et Phys. (2) 45, 315 (1830).
Ritthausen, H., u. Kreußler: J. prakt. Chem. 108, 240 (1869).
Hlasiwetz, H., u. J. Habermann: Liebigs Ann. 159, 204 (1871).
Ritthausen, H.: J. prakt. Chem. 99, 454 (1866).
Dakin, H. D.: Biochemic. J. 12, 290 (1918).
Schulze, E., u. E. Steiger: Ber. 19, 1177 (1886).
Hedin, zitiert nach Hammarsten: Lehrbuch der physiologischen Chemie, 9. Aufl., S. 122.
Kossel, A., u. H. D. Dakin: H.-S. Z. 41, 321 (1904)
Kossel, A., u. H. D. Dakin: H.-S. Z. 42, 181 (1904).
Drechsel, E.: Ber. sächs. Ges. Wiss. Leipzig 21, 117 (1889); Arch. Physiol. 1891, 254.
Drechsel, E., u. Krüger: Ber. 28, 3189 (1895).
Schützenberger: Ber. 25, 2454 (1892).
Liebig, J. v.: Liebigs Ann. 57, 127 (1846).
Drechsel, E.: Z. Biol. 33, 90 (1896).
Guggenheim, M.: H.-S. Z. 88, 276 (1913).
Hopkins, F. G., u. S.W. Cole: J. Physiol. 27, 418 (1901).
Hopkins, F. G., u. S.W. Cole: J. Physiol. 29, 451 (1913).
Folin, O., u. J. M. Looney: J. of biol. Chem. 51, 421 (1922).
Kossel, A.: H.-S. Z. 22, 177 (1896/97).
Levene, P. A., u. J. Lopez-Suarez: J. of biol. Chem. 36, 105 (1918).
Levene, P. A.: Hexosamines, their derivates, and mucins and mucoids. Monogr. Rockefeller Inst. med. Res., New York 1922.
Hofmeister, Franz: Erg. Physiol. I. 1, 759 (1902).
Fischer, E.: Untersuchungen über Aminosäuren, Polypeptide und Proteine, 1899–1906; 1907–1919. Berlin: Julius Springer 1906 u. 1922.
Abderhalden, E., u. A. Fodor: Ber. 49, 561 (1916).
Abderhalden, E.: H.-S. Z. 104, 129 (1919).
Abderhalden, E.: H.-S. Z. 120, 207 (1922).
Abderhalden, E.: H.-S. Z. 129, 106 (1923).
Abderhalden, E.: H.-S. Z. 149, 254 (1925).
Abderhalden, E.: Naturwiss. 12, 716 (1924).
Abderhalden, E., u. Fodor: Ber. 49, 561 (1916).
Abderhalden u. Wybert: Ebenda 49, 2449 (1916).
Abderhalden u.Spinner: H.-S. Z. 106, 309 (1919).
Abderhalden u. Stix: H.-S. Z. 129, 143 (1923).
Abderhalden u. Komm: Ebenda 136, 134 (1924).
Abderhalden u. Komm: Ebenda 139, 181 (1924).
Abderhalden u. Klarmann: Ebenda 129, 320 (1923).
Abderhalden u. Suzuki: Ebenda 127, 281 (1923).
Abderhalden u. Schwab: Ebenda 139, 169 (1924).
Ssadikow, W. S., u. N. D. Zelinsky: Biochem. Z. 136, 241 (1923).
Wald-schmitz-Leitz, E., u. A. Schäffner: Ber. 58, 1356 (1925).
Troensegaard: H.-S. Z. 112, 86 (1921).
Troensegaard: H.-S. Z. 127, 137 (1923).
Troensegaard: H.-S. Z. 130, 84 (1923).
Troensegaard u. Schmidt: Ebenda 133, 116 (1924).
Edlbacher, S.: H.-S. Z. 107, 52 (1919).
Edlbacher, S.: H.-S. Z. 112, 80 (1921).
Edlbacher, S.: H.-S. Z. 127, 186 (1923).
Edlbacher, S.: H.-S. Z. 134, 129 (1924).
Edlbacher, S.: H.-S. Z. 131, 177 (1923).
Kossel u. Edlbacher: Ebenda 107, 45 (1919).
Edlbacher u. Fuchs: Ebenda 114, 133 (1921).
Felix, K.: Ebenda 110, 217 (1920).
Waldschmitz-Leitz, E.: Schaeffner u. Graßmann: H.-S. Z. 156, 68 (1926).
Bergmann, Max: Vortrag auf der Naturforsch.-Vers., Düsseldorf 1926.
Herzog: Vers. dtsch. Naturforsch. u. Ärzte 1924.
Herzog u. Kobel: H.-S. Z. 134, 296 (1924).
Yamakami: Biochemic. J. 14, 522 (1920).
Meyer, K. H., u. H. Mark: Ber. 61, 593, 1932, 1936 (1928).
Abderhalden, E.: Lehrbuch der physiologischen Chemie, 5. Aufl., S. 367. Berlin u. Wien 1923; Münch. med. Wschr. 1913, 43; Dtsch. med. Wschr. 1913, 49.
Fischer, E., U. E. Abderhalden: Ber. 40, 3544 (1907).
Fischer, E., u. O. Gerngroß: Ebenda 42, 3544 (1909).
Abderhalden: Zitat 44, S. 351.
Siegfried: Ber. sächs. Ges. Leipzig, Wiss. Math.-physik. Kl. 1913, 63; H.-S. Z. 43, 44 (1904); 90, 271 (1914).
Siegfried u. Reppin: Ebenda 95, 18 (1915).
Siegfried u. Schunke: Ebenda 97, 333 (1916).
Kossel, A.: H.-S. Z. 8, 511 (1883/84).
Kossel, A.: Ebenda 22, 176 (1896).
Kossel, A.: Ebenda 25, 165 (1898).
Kossel, A.: Ebenda 26, 588 (1899).
Kossel, A.: Ebenda Ber. 34, 3214 (1901).
Weitere Arbeiten von Mathews, F. Kutscher, Dakin, Goto u. a. in H.-S. Z.
Dernby: J. of biol. Chem. 35, 217 (1918).
Dernby: Biochem. Z. 81, 107 (1917).
Ostwald u. Kuhn: Kolloid-Z. 30, 234 (1922).
Waldschmitz-Leitz, E.: H.-S. Z. 132, 181 (1924).
Willstätter u. Graßmann: H.-S. Z. 138, 184 (1924).
Northrop: J. gen. Physiol. 3, 211 (1920).
Northrop: J. gen. Physiol. 4, 227 (1922).
Northrop: Naturwiss. 11, 713 (1923).
Northrop u. Hussey: J. gen. Physiol. 5, 353 (1922).
Abderhalden u. Fodor: Fermentforschung 4, 191 (1921).
Abderhalden u. Wertheimer: Ebenda 6, 263 (1922).
Abderhalden u. Handovsky: Ebenda 4, 316.
Abderhalden u. Kürten: Ebenda 4, 327.
Abderhalden u. Goto: Ebenda 7, 95.
Abderhalden u. Ewald, Ishiguro u. Watanabe: H.-S. Z. 91, 96 (1914).
Abderhalden: H.-S. Z. 104, 129 (1915).
Abderhalden: Pflügers Arch. 201, 1 (1923)
Abderhalden: Fermentforschung 1, 47 (1914).
Die Abderhaldensche Reaktion, 5. Aufl. Berlin: Julius Springer 1922.
d’Herelle: Brit. med. J. 3216, 289 (1922).
d’Herelle: C. r. Soc. Biol. Paris 83, 97, 247, 1320 (1920).
d’Herelle: C. r. Soc. Biol. Paris 84, 339, 538, 908 (1920).
d’Herelle: C. r. 165, 373, (1920).
d’Herelle: C. r. 170, 72 (1920).
Abderhalden, E.: Pflügers Arch. 195, 482 (1922).
Abderhalden, E.: H.-S. Z. 104, 129 (1919).
Abderhalden, E.: 114, 290 (1921); s. auch Zitat 44, S. 478.
(57) Abderhalden: s. Zitat 44, S. 531.
Folin, O., u. Denis: J. of biol. Chem. 11, 87 (1912).
Folin, O., u. Denis: J. of biol. Chem. 12, 141 (1912).
Slyke, van, u. G. Meyer: Ebenda 12, 399 (1912).
Slyke, van, u. G. Meyer: Ebenda 16, 197, 213, 231 (1913).
Rona, P., u. L. Michaelis: Pflügers Arch. 124, 578 (1908).
Friedemann, U., u. S. Isaac: Z. exper. Path. 4, 830 (1907).
Henriques u. Andersen: H.-S. Z. 92, 194 (1914).
Hahn, Massen, Nencki u. Pawlow: Arch. f. exper. Path. 32, 161 (1892).
Nencki, M., J. P. Pawlow u. J. Zaleski: Ebenda 37, 26 (1895).
Fisch-ler, F.: Physiologie und Pathologie der Leber, 2. Aufl., S. 120. 1925.
Hawk: Amer. J. Physiol. 13, 14 (1905).
György, P., u. K. Kleinschmidt: Z. exper. Med. 54, 1 (1927).
Loewi, O.: Arch. f. exper. Path. 48, 303 (1902).
Abderhalden: Zitat 44, S. 495.
Lauter, S., u. M. Jenke: Dtsch. Arch. klin. Med. 146, 323 (1925).
Löffler: Biochem. Z. 76, 55 (1916).
Fiske u. Karsner: J. of biol. Chem. 16, 3 (1913).
Fiske u. Sumner: Ebenda 18, 285 (1914).
Nonnenbruch u. Gottschalk: Arch. f. exper. Path. 96, 115 (1921).
Nonnenbruch u. Gottschalk: Arch. f. exper. Path. 99, 261, 270, 300 (1923).
Dakin, H. D., u. F. Dudley: J. of biol. Chem. 14, 155, 423 (1913.
Dakin, H. D., u. F. Dudley: 15, 127, 463 (1913).
Dakin, H. D., u. F. Dudley: 16, 505 (1913/14).
Dakin, H. D., u. F. Dudley: 18, 29 (1914).
Baumann, E.: H.-S. Z. 6, 192 (1882).
Ber. 12, 1452 (1879); 13 (1880).
Neubauer, O.: Arch. klin. Med. 95, 211 (1909).
Ehrlich, F.: Z. Vers. dtsch. Zuckerind. 55, 539 (1905); Naturforsch.-Vers. Meran 1905; Slg chem.-techn. Vortr. 1911, 17; Vortr. VIII. Internat. Kongr. angew. Chem., New York September 1912.
Neubauer, O., u. K. Fromherz: Ber. 40, 1027 (1907)
Neubauer, O., u. K. Fromherz: Bresl. chem. Ges. 1910, 2; Ber. 44, 139 (1911).
Neubauer, O., u. K. Fromherz: 45, 883 (1912).
Knoop, F.: H.-S. Z. 67, 489 (1910).
Neubauer, O., u. K. Fromherz: H.-S. Z. 70, 326 (1911).
Thunberg, T.: Skand. Arch. Physiol. 40, 1 (1920).
Dakin, H. D.: H.-S. Z. 67, 341 (1926).
Goldschmidt, St., u. W. Deuschel: Liebigs Ann. 447, 197 (1926).
Wieland, H.: Ebenda 436, 229 (1924).
Wieland, H., u. F. Bergel: Ebenda 438, 196 (1924).
Dakin, H. D., u. F. Dudley: J. of biol. Chem. 14, 155, 423 (1913).
Dakin, H. D., u. F. Dudley: J. of biol. Chem. 15, 127, 463 (1913).
Dakin, H. D., u. F. Dudley: J. of biol. Chem. 16, (505 (1913/14).
Dakin, H. D., u. F. Dudley: J. of biol. Chem. 18, 29, 91 (1914).
Neubauer: s. zusammenfassende Darstellungen, S. 788, 924.
Bergmann, M., A. Mickeley u. E. Kann: H.-S. Z. 146, 247 (1925).
Knoop, F.: Hofm. Beitr. 6, 150 (1905).
Knoop, F., u. R. Oeser: H.-S. Z. 89, 141 (1914).
Knoop, F., u. E. Kerteß: Ebenda 71, 252 (1911).
Friedmann: Med. Klin. 1911, Nr 28.
Dakin, H. D.: J. of biol. Chem. 9, 123 (1911).
Kotake, Y., u. M. Konishi: H.-S. Z. 122, 230 (1922).
Ellinger, A., u. Z. Matsuoka: H.-S. Z. 109, 259 (1920).
Matsuoka u. Takamura: J. of Biochem. 1, 175 (1922).
Felix, K., u. M. Tomita: H.-S. Z. 128, 40 (1923).
Felix, K., u. K. Morinaka: Ebenda 132, 153 (1924).
Felix, K., u. H. Müller: Vortr. naturforsch. Ges. Hamburg 1928.
Flaschenträger, B.: H.-S. Z. 159, 258 (1926).
S. auch K. Thomas u. H. Schotte: H.-S. Z. 104, 141 (1918).
Knoop, F.: H.-S. Z. 67, 389 (1910).
Embden, G., u. E. Schmitz: Biochem. Z. 29, 423 (1910).
Embden, G., u. E. Schmitz: Biochem. Z. 38, 393 (1912).
Kondo, K.: Ebenda 38, 407 (1912).
Fellner, H.: Ebenda 38, 414 (1912).
Knoop, F.: s. O. Neubauer, zusammenfassende Darstellungen, S. 758.
Knoop, F., u. H. Oesterlin: H.-S. Z. 148, 294 (1925).
Brugsch, Th.: Zbl. Stoffwechs. 1907; Z. exper. Path. 5, 731 (1908/09).
Tsuchiya: Ebenda 5, 737 (1908/09).
Abderhalden, E., u. Hirsch: H.-S. Z. 78, 292 (1912).
Zimmermann, O.: Zbl. inn. Med. 22, 528 (1901).
Csonka, F. A.: Proc. Soc. exper. Biol. a. Med. 21, 169 (1924).
Csonka, F. A.: J. of biol. Chem. 60, 545 (1924).
Griffith, W. H., u. H. B. Lewis: J. of biol. Chem. 57, 1, 697 (1923).
Levin: Z. klin. Med. 47, 371 (1901).
Widmark, E., u. K. Jensen-Carlen: C. r. Soc. Biol. Paris 90, 1185 (1924).
Ringer, H.: J. of biol. Chem. 10, 327 (1911).
Sassa, R.: Biochem. Z. 59, 353 (1914).
Osborne, Th., u. L. Mendel: H.-S. Z. 80, 307 (1912).
Ackermann, D.: Z. Biol. 59, 433 (1913).
Ackermann, D.: Z. Biol. 61, 373 (1913).
Engeland, R., u. W. Biehler: H.-S. Z. 123, 290 (1922).
Tanret, Ch.: J. Pharmacie 30, 6, 145 (1909).
Barger, C., u. A. J. Ewins: J. chem. Soc. 99, 2336 (1911).
Karrer, P., W. Karrer, H. Thomann, E. Horlacher u. W. Mäder: Helvet. chim. Acta 7, 76 (1921).
Karrer, P., M. Gisler, E. Horlacher, F. Locher, W. Mäder u. H. Thomann: Ebenda 5, 469 (1922).
Hahn, A., u. G. Mayer: Z. Biol. 21, 583 (1915).
Hahn, A., u. G. Barkan: Ebenda 72, 305 (1920).
Hahn, A., u. H. Fasold: Ebenda 82, 473 (1925).
Krauss, E.: Dtsch. Arch. klin. Med. 138, 340 (1922).
Folin, O.: Amer. J. Physiol. 13, 117 (1905).
Krauss, E.: Dtsch. Arch. klin. Med. 150, 13 (1926).
Shaffer, P.A.: Amer. J. Physiol. 23, 1 (1908/09).
Fiske u. Subbarow: Science 65, 401 (1927).
Eggleton, P., u. G. P. Eggleton: Biochemic. J. 21, 190 (1927).
Eggleton, P., u. G. P. Eggleton: J. Physiol. 63, 155 (1927).
Folin, O.: Festschr. f. Hammarsten, S. 1. 1906.
Benedict, St. R., u. E. Osterberg: J. of biol. Chem. 56, 229 (1923).
Chanutin, A.: Ebenda 67, 29 (1926).
Meyerhof, O., u. Nachmansohn: Naturwiss. 16, 726 (1928).
Pekelharing, C. A., u. C. J. C. van Hoogenhuyze: H.-S. Z. 64, 262 (1910).
Burridge, W.: J. Physiol. 41, 303 (1910).
Tiegs, O. W.: Austral. J. exper. Biol. a. med. Sci. 2, 1 (1925).
Hoogenhuyze, C. J. C. van, u. Verploegh: H.-S. Z. 46, 415 (1905).
Shaffer, P. A.: Amer. J. Physiol. 22, 435 (1908).
Bürger, M.: Z. exper. Med. 9, 262 (1919); Verh. Ges. inn. Med. 1922, 480.
Krauss, E.: Klin. Wschr. 1, 1354 (1922).
Krauss, E.: Dtsch. Arch. klin. Med. 150, 645 (1926).
Cathcart, E. P.: J. Physiol. 39, 311 (1909).
Underhill, F. P., u. E. J. Baumann: J. of biol. Chem. 27, 151 (1916).
Jaffé, M.: H.-S. Z. 48, 430 (1906).
Baumann, L., u. J. Marker: J. of biol. Chem. 22, 49 (1915).
Baumann, L., u. H. M. Hines: Ebenda 35, 75 (1918).
Lieben, Fr., u. D. Lászlo: Biochem. Z. 176, 403 (1926).
Rose, W. C., u. K. G. Cook: J. of biol. Chem. 64, 325 (1925).
György, P., u. S. J. Thannhauser: H.-S. Z. 180, 286 (1929).
Thomas, K.: Die Abbauwege des Organeiweißes. 1921.
Seemann, K.: Z. Biol. 49, 433 (1907).
Felix, K., H. Müller u. Dirr: H.-S. Z.
Felix, K., u. H. Müller: Verh. naturforsch. Ges. Hamburg 1928; H.-S. Z. 174, 112 (1928).
Fujinama, J.: Dissert., Basel 1909.
Riesser, O.: H.-S. Z. 86, 415 (1913).
Riesser, O.: H.-S. Z. 90, 221 (1914).
Abderhalden u. Buadze: H.-S. Z. 164, 280 (1927).
Abderhalden u. Müller: Ebenda 170, 212 (1927).
Behre, J. Allen u. St. R. Benedict: J. of biol. Chem. 52, 11 (1922).
Neubauer, O.: Münch. med. Wschr. 61, 857 (1914).
Kutscher, F., u. A. Lohmann: H.-S. Z. 48, 1, 422 (1906).
Kutscher, F., u. A. Lohmann: H.-S. Z. 49, 81 (1906).
Engeland, R.: H.-S. Z. 57, 49 (1908).
Koch, W. F.: J. of biol. Chem. 12, 313 (1912).
Koch, W. F.: J. of biol. Chem. 15, 43 (1913).
Paton, D. N., u. L. Findlay: Quart. J. exper. Physiol. 10, 315 (1916).
Greenwald, J.: J. of biol. Chem. 59, 329 (1924).
Raida, H., u. H. Liegmann: Z. exper. Med. 41, 358 (1924).
Frank, E., R. Stern u. M. Nothmann: Ebenda 24, 341 (1921); Verh. dtsch. Ges. inn. Med. 1921, 369.
Mörner, K. A. H.: H.-S. Z. 28, 595 (1899.
Mörner, K. A. H.: H.-S. Z. 34, 295 (1902).
Mörner, K. A. H.: H.-S. Z. 42, 349, 365 (1904).
Embden, G.: H.-S. Z. 32, 94 (1901).
Neuberg, C., u. P. Mayer: H.-S. Z. 44, 472 (1905).
Fischer, E., u. U. Suzuki: H.-S. Z. 45, 405 (1905).
Loewy, A., u. C. Neuberg: H.-S. Z. 43, 338 (1904).
Wolf, C. G. L., u. P. A. Shaffer: J. of biol. Chem. 4, 439 (1908).
Hele, T. S.: J. Physiol. 39, 52 (1909).
Lewis, H. B., u. D. A. McGinty: J. of biol. Chem. 53, 349 (1922).
Friedemann, E.: Hofm. Beitr. 3, 1 (1902); Erg. Physiol. 1902, 15.
Bergmann, G. v.: Hofm. Beitr. 4, 192 (1903).
Eppinger, H.: Arch. f. exper. Path. 97, 51 (1923).
Altmann, M.: Klin. Wschr. 6, 854 (1927).
Moreigne, H.: Arch. Méd. exper. et d’Anat. path. 11, 254 (1899).
Moreigne, H.: J. Pharmacie 8, 484 (1898).
Abderhalden, E., u. A. Schittenhelm: H.-S. Z. 45, 486 (1905).
Garrod, A. E., u. W. H. Hurtley: J. Physiol. 34, 217 (1906).
Ackermann, D., u. F. Kutscher: Z. Biol. 57, 355 (1911/12.
Ackermann, D., u. F. Kutscher: Dtsch. med. Wschr. 49, 2297 (1923).
Loewy u. Neuberg: H.-S. Z. 43, 338 (1904.
Loewy u. Neuberg: Biochem. Z. 2, 43 (1905).
Baumann, E., u. L. v. Udransky: H.-S. Z. 13, 562 (1889)
Baumann, E., u. L. v. Udransky: H.-S. Z. 15, 77 (1891).
Brieger, L., u. M. Stadthagen: Berl. klin. Wschr. 1889, 344.
Roos, E.: H.-S. Z. 16, 192 (1891); Berl. klin. Wschr. 1893, 354.
Kaufmann, E.: Lehrbuch der speziellen pathologischen Anatomie, 7. u. 8. Aufl., 2, S. 1107. 1922.
Abderhalden, E.: H.-S. Z. 38, 557 (1903).
Lignac, G. O. E.: Arch. klin. Med. 145, 139 (1924.
Lignac, G. O. E.: Mtinch. med. Wschr. 71, 1016 (1924.
Lignac, G. O. E.: Krkh.forschg 2, 43 (1925).
Umber, Fr.: Ernährung und Stoffwechselkrankheiten, 3. Aufl., S. 550.
Lichtwitz, L.: Über die Bildung der Harn- und Gallensteine. Berlin: Julius Springer 1914.
Looney, J. M., H. Berglund u. R. C. Graves: J. of biol. Chem. 57, 515 (1923).
Klemperer, G., u. M. Jacoby: Ther. Gegenw. 1914, 101.
Baumann, zitiert bei Lichtwitz in Bergmann-Staehelin: Handbuch der inneren Medizin, 2. Aufl., 4, I, S. 965.
Simon u. Campbell: Hofm. Beitr. 5, 401 (1904.
Simon u. Campbell: Chem. Zbl. 2, 468 (1904.
Simon u. Campbell: Bull. Hopkins Hosp. 15, 365 (1904).
Boedeker: Z. rat. Med. 7, 130 (1859.
Boedeker: Liebigs Ann. 117, 98 (1861).
Fromherz, K.: Inaug.-Dissert., Straßburg 1908.
Mörner, C. Th.: H.-S. Z. 69, 329 (1910).
Katsch, G.: Münch. med. Wschr. 65, 1027 (1918).
Ebstein, H., u. J. Müller: Virchows Arch. 62, 554 (1875).
Baumann, E., u. Wolkow: H.-S. Z. 15, 228 (1891).
Baumann, E., u. Fränkel: H.-S. Z. 20, 219 (1894).
Mittelbach: Dtsch. Arch. klin. Med. 71, 50 (1901).
Embden, H: H.-S. Z. 18, 304 (1894).
Langstein, L., u. E. Meyer: Dtsch. Arch. klin. Med. 78, 161 (1903).
Falta, W., u. L. Langstein: H.-S. Z. 37, 513 (1903).
Neubauer, O., u. W. Falta: H.-S. Z. 42, 81 (1904).
Embden, G., u. K. Baldes: Biochem. Z. 55, 301 (1913).
Abderhalden, E., B. Bloch u. P. Rona: H.-S. Z. 52, 435 (1907).
Abderhalden, E., u. B. Bloch: Ebenda 53, 464 (1907).
Umber u. Bürger: Dtsch. med. Wschr. 39, 2337 (1913).
Garrod, A. E.: Lancet 2, 1884 (1901).
Garrod, A. E.: Lancet 2, 1616 (1902).
Abderhalden, E.: H.-S. Z. 77, 454 (1912).
Neubauer, O.: Dtsch. Arch. klin. Med. 95, 211 (1909).
Blum, L.: Verh. Kongr. inn. Med. 1907, 240.
Blum, L.: Hofm. Beitr. 11, 143 (1907)
Blum, L.: Arch. f. exper. Path. 59, 273 (1908).
Blum, L.: H.-S. Z. 67, 192 (1910).
Kotake, Y.: H.-S. Z. 122, 241 (1922).
Kotake, Y., Y. Masai u. Y. Mori: Ebenda 122, 195 (1922).
Bamberger: Berl. klin. Wschr. 40, 1893 (1907).
Meyer, E.: Dtsch. Arch. klin. Med. 70, 443 (1901).
Friedmann, E.: Hofm. Beitr. 11, 304 (1908).
Thannhauser, S. J.: Inaug.-Dissert., München 1910.
Böhm: H.-S. Z. 89, 101 (1914).
Fromherz, K., u. L. Hermanns: H.-S. Z. 89, 113 (1914).
Fromherz, K., u. L. Hermanns: H.-S. Z. 91, 194 (1914).
Jaffé, R.: H.-S. Z. 62, 58 (1909).
Katsch, G.: Dtsch. Arch. klin. Med. 127, 210 (1918.
Katsch, G.: Dtsch. Arch. klin. Med. 134, 59 (1920).
Katsch, G.: Dtsch. Arch. klin. Med. 151, 329 (1926).
Dakin, H. D.: J. of biol. Chem. 8, 11 (1910).
Dakin, H. D.: J. of biol. Chem. 9, 151 (1911).
Dakin, H. D., u. A. J. Wakeman: Ebenda 9, 139 (1911).
Matejka: Cas. lék. cesk. 53, 1417 (1913).
Katsch, G.: Biochem. Z. 120, 212 (1921).
Keller: Inaug.-Dissert., Frankfurt 1922.
Katsch, G., u. Német: Dtsch. Arch. klin. Med. 151, 336 (1926).
Gross, O.: Biochem. Z. 61, 165 (1914).
Katsch, G., u. Stern: Dtsch. Arch. klin. Med. 151, 329 (1926).
Virchows Arch. 37, 312 (1866).
Pick, L.: Berl. klin. Wschr. 1906, Nr 16–19; 1907, Nr 33.
Bloch, B.: Dtsch. Arch. klin. Med. 121, 262 (1917.
Bloch, B.: H.-S.Z. 98, 226(1917.
Bloch, B.: Arch.f.Dermat. 124, 129 (1917).
Osler, W.: Lancet 1904, 10.
Umber, Fr.: Ernährung und Stoffwechselkrankheiten, 3. Aufl.
Toenniessen, E.: Z. Abstammgslehre 29, 26 (1922).
Krawkow, P.N.: Arch.f.exper. Path. 40, 185 (1897).
Schmidt, M. B., u. C. Neuberg: Referate über Amyloid. Verh. dtsch. path. Ges. 1904.
Mayeda, M.: H.-S. Z. 58, 469 (1908/09).
Eppinger, H.: Biochem. Z. 127, 107 (1922).
Leupold, E.: Lubarsch-Ostertags Erg. Path. I 21, 120 (1926).
Hanssen, O.: Biochem. Z. 13, 185 (1908).
Bennhold: Dtsch. Arch. klin. Med. 1922, 142; Münch. med. Wschr. 1922, 1537.
Raubitschek, H.: Verh. dtsch. path. Ges. 1910, 273.
Kuczinski, M.: Virchows Arch. 2, 39, 185 (1922).
Kuczinski, M.: Klin. Wschr. 2, 727, 2193 (1923).
Bence-Jones, H: Philosophic. trans. roy. Soc. 1, 55 (1848).
Abderhalden, E., u. Rostoski: H.-S. Z. 46, 124 (1905).
Grutterinck, A., u. de Graaff: H.-S. Z. 46, 472 (1905).
Hopkins u. Savory: J. Physiol. 42, 189 (1911).
Fleischer: Virchows Arch. 53, 482 (1880).
Magnus-Levy: H.-S. Z. 30, 200 (1900).
Krauss, E.: Dtsch. Arch. klin. Med. 137, 257 (1921).
Thannhauser, S. J., u. E. Krauss: Ebenda 133, 183 (1920).
Voit, C. v.: Physiologie des allgemeinen Stoffwechsels und der Ernährung. In Hermann: Handbuch der Physiologie. 1881.
Z. Biol. 2, 307 (1866); 3, 1 (1867); 5, 329 (1869).
Gruber, M. v.: Z. Biol. 42, 407 (1902).
Noorden, C. v.: Überernährung und Unterernährung. Die Deutsche Klinik am Eingange des 20. Jahrhunderts 3, S. 203. 1903.
Lüthje, H.: Z. klin. Med. 44, 22 (1902).
Lüthje, H., u. Berger: Dtsch. Arch. klin. Med. 81, 248 (1904).
Berg, W.: Anat. Anz. 42, 251 (1912); Biochem. Z. 61, 428 (1914); Münch. med. Wschr. 1913, 105; 1914, 1043.
Berg, W.: Arch. mikrosk. Anat. 94, 518 (1920).
Berg, W.: Pflügers Arch. 194, 102 (1922).
Berg, W.: Pflügers Arch. 195, 543 (1922).
Berg, W.: Pflügers Arch. 214, 243 (1926).
Berg, W., u. C. E. Cahn-Bronner: Biochem. Z. 61, 434 (1914).
Cahn-Bronner, C. E.: Ebenda 66, 289 (1914).
Seitz, W.: Pflügers Arch. 96, 381 (1903).
Seitz, W.: Pflügers Arch. 111, 309 (1906).
Böhm, P.: Z. Biol. 51, 409 (1908).
Speck, C.: Arch. f. Hyg. 66, 1 (1908).
Speck, C.: Erg. Physiol. I. 2, 1 (1903).
Folin, O.: Amer. J. Physiol. 13, 117 (1905).
Schmidt-Strasburger: Die Faeces des Menschen, S. 115. Berlin 1903.
Atwater u. Benedict: Mem. nat. Acad. Sci.Washington 8, 233 (1902).
Freund, H., u. E. Grafe: Pflügers Arch. 70, 135 (1912.
Freund, H., u. E. Grafe: Arch.f. exper. Path. 93, 285 (1922).
Freund, H.: Ebenda 88, 216 (1920).
Eppinger, Falta u. Rudinger: Z. klin. Med. 66, 1 (1908).
Thannhauser, S. J., u. Curtius: Dtsch. Arch. klin. Med. 143, 287 (1923).
Krauss, E.: Klin. Wschr. 1926, Nr 16.
Lüthje, H.: Arch. f. exper. Path. 48, 184 (1902).
Bogolowski u. Koren-chevsky: Russk. fiziol. Z. 31, 48 (1914.
Bogolowski u. Koren-chevsky: Ber. ges. Physiol. 16, 363 (1923).
Korenchevsky: J. exper. Path. 6, 21 (1925).
Korenchevsky u. Carr: Ebenda 6, 74 (1925).
Zuntz, L.: Arch. f. Gynäk. 99, 145 (1913).
Landergren, E.: Skand. Arch. Physiol. 14, 112 (1903).
Thomas, K.: Arch. f. Physiol. 249 (Erg.-Bd.) (1910).
Lauter, S.: Dtsch. Arch. klin. Med. 139, 46 (1922).
Krauss, E.: Ebenda 150, 13 (1926).
Edelstein u. Langstein: Z. Kinderheilk. 20, 112 (1919).
Heyer, G. R.: Dtsch. Arch. klin. Med. 138, 76 (1921).
Zeller, H.: Arch. f. Physiol. 1914, 213.
Geelmuyden, H. Chr.: Erg. Physiol. I. 21, 274 (1923).
Geelmuyden, H. Chr.: Erg. Physiol. I. 22, 51 (1923).
Thomas, K.: Arch. Physiol. 25, 219 (1909).
Magnus-Levy in v. Noorden: Handbuch der Pathologie des Stoffwechsels, 1. 1906.
Liebig, J. v., zitiert bei Caspari u. Stilling, S. 686, und bei Lichtwitz, S. 22.
Martin, Ch. J., u. R. Robison: Biochemic. J. 16, 407 (1922).
Wagner, R.: Z. exper. Med. 33, 250 (1923).
Lauter, S., u. M. Jenke: Dtsch. Arch. klin. Med. 146, 173 (1925).
Caspari, W., u. E. Stilling: Der Eiweißstoffwechsel. In C. Oppenheimer: Handbuch der Biochemie, 2. Aufl., S. 747ff. 1925.
Abderhalden u. Mitarbeiter: H.-S.Z. 78, 1, 292; 80, 136, 160; 82, 1, 21 (1912); 84, 189 (1913); 96, 1 (1916).
Abderhalden u. Mitarbeiter: H.-S.Z. 84, 189 (1913); 96, 1 (1916).
Abderhalden u. Mitarbeiter: H.-S.Z. 96, 1 (1916).
Grafe, E., U. Mitarbeiter: H.-S.Z. 77, 1; 78, 485; 82, 347; 83, 25 (1912.
Grafe, E., U. Mitarbeiter: H.-S.Z. 84, 69, 86, 347 (1913).
Grafe, E., U. Mitarbeiter: H.-S.Z. 90, 95 (1914).
McCollum: Amer. J. Physiol. 25, 120 (1909).
Osborne u. Mendel: J. of biol. Chem. 13, 233 (1912).
Osborne u. Mendel: J. of biol. Chem. 18, 1 (1914).
Osborne u. Mendel: J. of biol. Chem. 20, 351 (1915).
Osborne u. Mendel: J. of biol. Chem. 22, 241 (1915).
Osborne u. Mendel: J. of biol. Chem. 29, 69 (1917).
Osborne u. Mendel: J. of biol. Chem. 34, 521(1918).
Osborne u. Mendel: J. of biol. Chem. 35, 19 (1918).
Osborne u. Mendel: J. of biol. Chem. 37, 557(1919).
Osborne u. Mendel: J. of biol. Chem. 41, 275 (1919).
Mitchell: J. of biol. Chem. 26, 231 (1916).
Mitchell: J. of biol. Chem. 36, 501 (1918).
Ackroyd u. Hopkins: Biochemic. J. 10, 551 (1916).
Voit, C.V.: Z. Biol. 12, 1 (1870).
Rubner, M. v.: Moderne Ernährungsformen. 1914.
Volksernährungsfragen. 1918.
Chittenden, R. H.: Physiological economy in nutrition. New York 1904.
The nutrition of man. New York 1907.
Hindhede, M.: Eine Reform unserer Ernährung. 1908.
Dtsch. Arch. klin. Med. 111, 366 (1913); Skand. Arch. Physiol. 30, 97 (1913); 31, 259 (1914).
Albertoni: Arch. ital. Biol. 49, 241 (1908).
Albertoni, P., u. F. Rossi: Arch. f.exper.Path. Suppl. 29 (1908); 64, 439 (1911).
MacCay, zitiert nach L. B. Mendel: Erg. Physiol. 11, 485 (1911).
Benedict: Amer. J. Physiol. 16, 409 (1906); Carnegie Inst. Washington Publ. 1919, Nr 280.
Oshima:, zitiert nach L. B. Mendel: s. Zitat 286.
Süßkind, B.: Arch. Verdgskrkh. 44, 371 (1928).
Rubner u. Heubner: Z. exper. Path. 1, 1 (1905).
Frerichs in Wagner: Handwörterbuch der Physiologie 3, S. 663. 1846. — Arch. f. Physiol. 1848, 469.
Bidder u. Schmidt: Die Verdauungssäfte und der Stoffwechsel. Leipzig 1852.
Newburgh: Arch. int. Med. 28, 1 (1921).
Grafe, E., U.D. Graham: H.-S. Z. 73, 1 (1911).
Eckstein, E., u. E. Grafe: H.-S. Z. 107, 73 (1919).
Bornstein: Berl. klin. Wschr. 41, Nr 46 u. 47 (1904).
Henneberg u. Pfeifer: Jb. Landw. 38, 215 (1890).
Lüthje u. Berger: Dtsch. Arch. klin. Med. 81, 248 (1904).
Benedict, F. G., u. P. Roth: J. of biol. Chem. 20, 231 (1915).
Bernstein u. Falta: Dtsch. Arch. klin. Med. 121, 95 (1916).
Grafe, E.: Die pathologische Physiologie des Gesamtstoff- und Kraftwechsels bei der Ernährung des Menschen, S. 153. 1923.
Vogel, A.: Z. rat. Med., N. F. 4.
Klinische Untersuchungen über den Typhus. Erlangen 1860.
Müller, Fr.: Z. klin. Med. 1884.
Leyden, V.: Handbuch der Ernährungslehre 2, S. 213. 1903.
Naunyn: Arch. f. exper. Path. 1849; Berl. klin. Wschr. 1866.
Kocher: Dtsch. Arch. klin. Med. 115, 82 (1914).
Krauss, E.: Ebenda 1926, 156.
Grafe, E.: Kongr. inn. Med. 1913, 13; Münch. med. Wschr. 1913, 569.
Strieck, Fr., u. H. E. Ch. Wilson: Dtsch. Arch. klin. Med. 157, 173 (1927).
Bahn, K., u. J. Langhans: Ebenda 161, 181 (1928).
Graham u. Poulton: Quart. J. Med. 6, 82 (1912).
Freund u. Grafe: Dtsch. Arch. klin. Med. 121, 36 (1916).
Krehl u. Matthes: Arch. f. exper. Path. 35, 222 (1890).
Krehl u. Matthes: Arch. f. exper. Path. 36, 437 (1891).
Matthes: Dtsch. Arch. klin. Med. 54, 39 (1895).
Hashimoto: Arch. f. exper. Path. 78, 370 (1915).
Müller, Fr.: Ges. Charité-ärzte Berlin v. 29. April 1886; ref. Berl. klin. Wschr. 1886, Nr 41, 702.
Müller, Fr.: Z. klin. Med. 16, 496 (1889).
Klemperer, G.: Z. klin. Med. 16, 550 (1889).
Klemperer, G.: Charité-Ann. 16, 138 (1891).
Wallersteiner, E.: Dtsch. Arch. klin. Med. 116, 145 (1914).
Lauter u. Jenke: Ebenda 146, 331 (1925).
Peabody, Meyer u. E. F. Du Bois: Arch. int. Med. 17, 980 (1916).
Straub, H., u. Kl. Meier: Biochem. Z. 89, 156 (1918).
Straub, H., u. Kl. Meier: Dtsch. Arch. klin. Med. 129, 54 (1919)
Heilner, E.: Z. Biol. 50. 26 (1908.
Heilner, E.: Z. Biol. 52, 216 (1909).
Heilner, E.: Z. Biol. 58, 333 (1912).
Maie: Biochem. Z. 132, 311 (1922).
Finkelstein: Mschr. Kinderheilk. 1905, 4.
Schlossmann: Arch. Kinder-heilk. 1905, 40, 41; Mschr. Kinderheilk. 1905, 4.
Moro: Arch. Kinderheilk. 1905, 40; Münch. med. Wschr. 1906, Nr 5 u. 49.
Schricker: Arch. Kinderheilk. 1921, 68.
Lust: Med. Klin. 1912, 43; Jb. Kinderheilk. 1913, 77.
Neuhaus u. Schaub: Z. Kinderheilk. 1913, 7.
Zusammenfassende Darstellungen über Anaphylaxie, Allergie und Idiosynkrasie
Arthus: De l’anaphylaxie a l’immunité. Paris 1921.
Besredka: Anaphylaxie et Antianaphylaxie. Paris 1917.
Coca: Hypersensitiveness. New York 1920.
Doerr: Allergie und Anaphylaxie. Handbuch der pathologischen Mikroorganismen 2, 947 (1913).
Neuere Ergebnisse der Anaphylaxieforschung. Erg. Hyg. 1914, 1.
Ana-phylaxieforschung 1914–1921. Erg. Hyg. 5, 71 (1922).
Idiosynkrasien. In Bergmann u. Staehelin: Handbuch der inneren Medizin, 2. Aufl., 4, I 1926.
Friedberger: Die Anaphylaxie. In Kraus u. Brugsch: Handbuch der speziellen Pathologie und Therapie der inneren Krankheiten. 1919.
Hansen, K.: Allergie, Anaphylaxie, Idiosynkrasie. Neue dtsch. Klin. 1, 271 (1928).
Kämmerer, H.: Allergische Diathese und allergische Erkrankungen. München: J. F. Bergmann 1926.
Neuere Erkenntnisse und Forschungen über allergische Erkrankungen. Erg. inn. Med. 32, 373 (1927).
Pfeiffer: Die Arbeitsmethoden bei Vers. über Anaphylaxie. In Abderhalden: Handbuch der biologischen Arbeitsmethoden, Abt. XIII. 1921.
Pirquet, C. v., u. Schick: Die Serumkrankheit. 1905.
Pirquet, C. v.: Erg. inn. Med. 1, 5.
Richet: Die Anaphylaxie. Leipzig 1920.
Seligmann, E., u. F. v. Gutfeld: Anaphylaxie und verwandte Erscheinungen. In Oppenheimer: Handbuch der Biochemie, 2. Aufl., 3, S. 152. 1925.
Storm van Leeuwen, W.: Allergische Erkrankungen. Berlin 1926.
Wells, H. G.: Die chemischen Anschauungen der Immunitätsvorgänge. Jena 1927.
Kongreßber. dtsch. dermat. Ges. Dresden 1925; Arch. f. Dermat. 151.
Chemical Pathology, 5. Aufl. London 1925.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Besonderer Hinweis
Dieses Kapitel ist Teil des Digitalisierungsprojekts Springer Book Archives mit Publikationen, die seit den Anfängen des Verlags von 1842 erschienen sind. Der Verlag stellt mit diesem Archiv Quellen für die historische wie auch die disziplingeschichtliche Forschung zur Verfügung, die jeweils im historischen Kontext betrachtet werden müssen. Dieses Kapitel ist aus einem Buch, das in der Zeit vor 1945 erschienen ist und wird daher in seiner zeittypischen politisch-ideologischen Ausrichtung vom Verlag nicht beworben.
Rights and permissions
Copyright information
© 1929 J. F. Bergmann in München
About this chapter
Cite this chapter
Thannhauser, S.J. (1929). Der Eiweißstoffwechsel. In: Lehrbuch des Stoffwechsels und der Stoffwechsel-Krankheiten. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-98986-5_3
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-98986-5_3
Publisher Name: Springer, Berlin, Heidelberg
Print ISBN: 978-3-642-98175-3
Online ISBN: 978-3-642-98986-5
eBook Packages: Springer Book Archive