Zusammenfassung
Der Pool der freien Aminosäuren des ZNS übertrifft mit 150 mg Kohlenstoff pro 100 g Gehirn die Menge aller Intermediärprodukte des Kohlenhydratstoffwechsels bei weitem. Seine qualitative und quantitative Zusammensetzung wurde erst in den letzten Jahren näher aufgeklärt. Im Gehirngewebe der Ratte fanden wir die in Tab. 1 zusammengefaßten Aminosäuren (69). Dazu kommen Acetylasparaginsäure und Spuren anderer Stoffe (132). Die individuelle Streuung ist geringer als in allen anderen von uns untersuchten Körperflüssigkeiten und Organen. Auch die Speziesunterschiede sind gering. Im Liquor cerebro-spinalis findet man im übrigen ein ähnliches Spektrum von freien Aminosäuren wie im Hirngewebe selbst (66, 74, 75). Die erste Abbildung läßt dies erkennen.
Die hier angeführten eigenen Untersuchungen wurden mit Unterstützung der Deutschen Forschungsgemeinschaft durchgeführt.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literatur
Alexander, F., G. C. Curtis, H. Sprince, and A. P. Crosley: J. nerv. ment. Dis. 137, 135 (1963).
Allweis, C, and J. Magnes: J. Neurochem. 2, 326 (1958).
Avenirova, E. D., B. M. Savin, and I. A. Sykinskii: Vopr. med. Khim. 10, 559 (1964).
Balazs, R.: J. Neurochem. 12, 63 (1965).
Balázs, R., and R. J. Haslam: Biochem. J. 94, 131 (1965).
Baldessarini, R. J., and I. J. Kopin: Anal. Biochem. 6, 289 (1963).
Barculis, S. S., A. Geiger, Y. Kawakita, and V. Aquilar: J. Neurochem. 5, 339 (1960).
Boullin, D. J. : Psychopharmacologia (Berl.) 5, 28 (1963/64).
Beloff-Chain, A., R. Catanzaro, E. B. Chain, I. Masi, and F. Porchiari: Proc. roy. Soc. B. 144, 22 (1955)
Berl, S., G. Takagaki, D. D. Clarke, and H. Waelsch: J. biol. Chem. 237, 2562, 2570 (1962).
Bessman, S. P., and A. N. Bessman: J. clin. Invest. 32, 622 (1955).
Bessman, S. P., and J. E. Bradley: New Engl. J. Med. 253, 1143 (1955).
Bessman, S. P., J. F. Fazekas, and A. N. Bessman: Proc. Soc. exp. Biol. (N.Y.) 85, 66 (1954).
Bickel, H.: In Linnweh, F., Erbliche Stoffwechselkrankheiten, S. 612. München: Urban u. Schwarzenberg 1962.
Braganca, B. M., P. Faulkner, and J. H. Quastel: Biochim. biophys. Acta 10, 83 (1953).
Carver, M. J.: J. Neurochem. 12, 45 (1965).
Carver, M. J., J. H. Copenhaver, and R. A. Serpan: J. Neurochem. 12, 857 (1965).
Chain, E. B., M. M. Cohen, and F. Pocchiari: Proc. roy. Soc. B 156, 163 (1962).
Clark, G. M., and B. Eiseman: New Engl. J. Med. 259, 178 (1958).
Cravioto, R. O., G. Massieu, and J. H. Isquierdo: Proc. Soc. exp. Biol. (N.Y.) 78, 856 (1951).
Curtis, D. R., and J. C. Watkins: Pharm. Rev. 17, 347 (1965).
Cusworth, D. C, and C E. Dent: Biochem. J. 74, 550 (1960).
Dastur, D. K., R. Seshadri and V. R. Talageri: Proc. VII. Int. Congr. Neurolog. Rom 1961, S. 231.
Dawson, R. M. C: Biochem. J. 47, 386 (1950).
Dent, C. E.: Proc. roy. Soc. Med. 52, 885 (1959).
Dent, E., and J. M. Walshe: Brit. med. Bull. 10, 247 (1954).
DeRogg, R. S., and E. H. Snedecker: J. Neurochem. 7, 128 (1961).
Dravid, A. R., and L. Jelek: J. Neurochem. 12, 837 (1965).
Efron, M. L.: Disorders of amonia metabolism, in Stanbury: The metabolic basis of inherited disease. New York: McGraw-Hill 1965.
Eiseman, B.: J. appl. Physiol. 14, 251 (1959).
Eiseman, B., and G. M. Clark: Surgery 43, 476 (1958).
Elliott, K. A. C: Brit, med. Bull. 21, 70 (1965).
Erbslöh, F.: In Selective Vulnerability of the Brain in Hypoxaemia, ed. by Schade, J. P., and W. H. McMenemey. Oxford: Blackwell 1963.
Erbslöh, F., A. Bernsmeier und H. R. Hillesheim: Arch. Psychiat. Nervenkr. 196, 611 (1958).
Fazekas, J. F.: Amer. J. Med. 21, 843 (1956).
Fazekas, J. F., and A. W. Bessman: Amer. J. Med. 15, 804 (1953).
Fazekas, J. F., H. E. Ticktin, W. R. Ehrmantraut, and R. W. Alman: Amer. J. Med. 21, 843 (1956).
Fischler, F.: Physiologie und Pathologie der Leber, 2. Aufl. Berlin: Springer 1925.
Gainer, H., C. L. Allweis, and I. L. Chaikoff: J. Neurochem. 9, 433 (1962).
Gainer, H., C. L. Allweis, and I. L. Chaikoff: J. Neurochem. 10, 903 (1963).
Gaitonde, M. K., D. R. Dahl, and K. A. C. Elliott: Biochem. J. 94, 345 (1965).
Gaitonde, M. K., S. Marchi, and D. Richter: Proc. roy. Soc. B. 160, 124 (1964).
Gaitonde, M. K., and D. Richter: Proc. roy. Soc. B. 145, 83 (1956).
Geiger, A.: Physiol. Rev. 38, 1 (1958).
Geiger, A.: Proc. VII. Int. Congress of Neurology Rom 1961, S. 227.
Geiger, A., J. Dobkin, and J. Magnes: Science 118, 665 (1953).
Geiger, A., N. Horvath, and Y. Kawakita: J. Neurochem. 5, 311 (1960).
Geiger, A., Y. Kawakita, and S. S. Barkulis: J. Neurochem. 5, 323 (1960).
Geiger, A., J. Magnes, and R. Geiger: Nature (Lond.) 170, 754 (1952).
Geiger, A., J. Magnes, R. M. Taylor, and M. Veralli: Amer. J. Physiol. 177, 138 (1954).
Gerok, W.: Dtsch. med. Wschr. 88, 1188 (1963).
Gordin, M. W., J. A. Sims, R. K. Hanson, and R. E. Kuttner: J. Neurochem. 9, 477 (1962).
Gründig, E.: Wien. klin. Wschr. 77, 246 (1965).
Gruss, M. : Inaug. Diss. Marburg 1962.
Häkkinen, H. M., and E. Kulonen: J. Neurochem. 10, 489 (1963).— Biochem. J. 96, 65 P, (1965).
Hagberg, B., A. Hamfelt, and O. Hansson: Lancet 1964, I, 145.
Hanson, A.: Act. chem. scand. 13, 1366 (1959).
Hartmann, F.: Verh. dtsch. Ges. inn. Med. 63, 213 (1957).
Himwich, H. E., and L. H. Nahum: Amer. J. Physiol. 90, 389 (1929); 101, 446 (1932).
Hang, I., and D. Y. Y. Hsia: Proc. Soc. exp. Biol. (N.Y.) 112, 81 (1963).
Jinnai, D., and S. Mariaki: Progr. Neurol. Psychiat. 4, 531 (1960).
Justice, P., and D. Y. Y. Hsia: Proc. Soc. exp. Biol. (N.Y.) 118, 326 (1965).
Kety, S. S.: Nature (Lond.) 208, 1252 (1965).
Kini, M. M., and J. H. Quastel: Nature (Lond.) 184, 252 (1959).
Kirk, E.: Acta med. scand. Suppl. 77, 1 (1936).
Knauff, H. G.: Nature (Lond.) 182, 937 (1958).
Knauff, H. G.: Über die freien Aminosäuren des Zentralnervensystems und ihren Stoffwechsel. Habilitationsschrift München 1961.
Knauff, H. G.: Münch. med. Wschr. 105, 27 (1963).
Knauff, H. G., and F. Böck: Klin. Wschr. 38, 553 (1960); J. Neurochem. 6, 171 (1961).
Knauff, H. G., A. Georgii, K. Matzen und E. Hardy: Klin. Wschr. 41, 441 (1963).
Knauff, H. G., U. Gottstein und B. Miller: Klin. Wschr. 42, 27 (1964).
Knauff, H. G., D. Marx und G. Mayer: Hoppe-Seylers Z. physiol. Chem. 326, 227 (1961).
Knauff, H. G., G. Mayer und D. Marx: Hoppe-Seylers Z. physiol. Chem. 326, 78 (1961).
Knauff, H. G., G. Mayer und D. Marx: Hoppe-Seylers Z. physiol. Chem. 326, 220 (1961).
Knauff, H. G., W. Mialkowsky und H. Zickgraf: Z. klin. Med. 155, 483 (1959).
Knauff, H. G., P. Schabert und H. Zickgraf: Klin. Wschr. 39, 778 (1961).
Knauff, H. G., H. Sellmair und A. Reitlinger: Klin. Wschr. 38, 812 (1960).
Knauff, H. G., D. Seybold und A. Kanters: Klin. Wschr. 43, 382 (1965).
Knauff, H. G., D. Seybold und B. Miller: Klin. Wschr. 42, 326 (1964).
Knauff, H. G., u. F. Windsheimer: Arch. exp. Path. Pharmak. 239, 442 (1960).
Lajtha, A.: J. Neurochem. 3, 358 (1959).
Lajtha, A.: Int. Rev. Neurobiol. 6, 1, 7, 1 (1964).
Lajtha, A., S. Fürst, A. Gerstein, and H. Waelsch: J. Neurochem. 1, 289 (1957).
Lajtha, A., and J. Toth: J. Neurochem. 9, 199 (1962).
Lajtha, A., and J. Toth: J. Neurochem. 10, 909 (1963).
Lichtenheld, F. R.: Z. ges. exp. Med. 132, 42 (1959).
McDermott, W. V., and R. D. Adams: J. clin. Invest. 33, 1 (1954).
Martini, G. A.: Dtsch. med. Wschr. 86, 1351 (1961).
Mase, K., Y. Takahashi, and K. Ogata: J. Neurochem. 9, 281 (1962).
Massieu, H., B. G. Ortega, A. Syrquin, and M. Tuena: J. Neurochem. 9, 143 (1962).
McGhee, E., E. Papageorge, W. Blom, and G. T. Lewis: J. biol. Chem. 190, 127 (1951).
McIlwain, H.: Biochemistry and the central Nervous System. III. Ed. London: Churchill 1965.
McKhann, G. M.: In Roberts, E., C. F. Baxter, A. van Harreveld, C. A. G. Wiersma, W. R. Adey, and K. F. Killam: Inhibition in the nervous System and Gamma-Aminobutyric Acid. Oxford-New York: Pergamon Press 1960.
McMurray, W. C, and F. Mohyuddin : Lancet 1963, II, 352.
Meister, A. : Biochemistry of the amino acids. Vol. II, S. 1081, 2. Ed. New York: Academic Press 1965.
Meyer, K. A., H. Popper, and F. Steigmann: J. Amer. med. Ass. 117, 847 (1941).
Müting, D.: Klin. Wschr. 381, 100 (1960).
Müting, D.: Med. Welt 1962, 1081.
Müting, D. : Proc. exp. Biol. (N.Y.) 110, 620 (1962).
Müting, D., u. V. Wortmann: Dtsch. med. Wschr. 81, 1863 (1956).
Nencki, M., P. Pawlow und J. Zaleski: Arch. exp. Path. Pharmak. 39, 26 (1895).
Oepen, J. : Klin. Wschr. 43, 1351 (1965).
Oettel, H. J.: Schweiz. med. Wschr. 43, 833 (1948).
Otzuki, S., A. Geiger, and G. Gombos: J. Neurochem. 10, 397 (1963).
Park, L. C, R. J. Baldessarii and S. S. Kety: Arch. gen. Neurol. Psychiat. 12, 346 (1965).
Peters, E. L., and D. B. Tower: J. Neurochem. 5, 80 (1959).
Phear, E. A., and B. Ruebner: Brit. J. exp. Path. 37, 253 (1956).
Piha, R. S., R. M. Bergström, L. Bergström, A. J. Unsitalo, and S. S. Oja: Annal. Med. exp. Fenn. 41, 498 (1963).
Pitts, F. N., C. Quick, and E. Robins: J. Neurochem. 12, 93 (1965).
Poser, C. M., M. Johnson, and L. D. Bunch: Arch. Neurol. Psychiat. (Chic.) 12, 604 (1965).
Rajalakshmi, R., K. R. Govindarajan, and C. V. Ramakrishnan: J. Neurochem. 12, 261 (1965).
Roberts, S.: In Progress of Neurobiology. I. Neurochemistry. Ed. by Korey, S. R., and J. F. Nurnberger: New York: Hoeber 1956.
Roberts, S.: J. Neurochem. 10, 931 (1963).
Roberts, E., C. F. Baxter, A. van Harreveld, C. A. G. Wiersma, W. R. Adey, and K. F. Killam: Inhibition in the nervous System and Gamma-Aminobutyric Acid. Oxford: Pergamon Press 1960.
Roberts, S., and B. S. Morelos : J. Neurochem. 12, 373 (1965).
Roberts, S., K. Seto, and B. H. Hanking: J. Neurochem. 9, 493 (1962).
Russel, A., B. Levin, V. G. Oberholzer, and L. Sinclair: Lancet 1962, II, 699.
Sacks, W.: J. appl. Physiol. 10, 37 (1957).
Sacks, W.: J. appl. Physiol. 20, 117 (1965).
Scheinberg, P.: Wld. Neurology 2, 288 (1961).
Scriver. C. R.: Pediatrics 26, 62 (1960).
Seegmiller, J. E., R. Schwartz, and C. S. Davidson: J. clin. Invest. 33, 984 (1954).
Shaw, R. K., and J. D. Heine: J. Neurochem. 12, 527 (1965).
Sherlock, S. : Amer. J. Med. 24, 805 (1958).
Sherlock, S., W. H. J. Summerskill, L. P. White, and E. A. Phear: Lancet 1954, II, 453.
Singh, S. I., and C. L. Malhorta: J. Neurochem. 11, 865 (1964).
Speck, J. F.: J. biol. Chem. 179, 1405 (1949).
Sporn, M. B., W. Dingmann, A. Defalco, and R. K. Davis: Nature (Lond.) 183, 1520 (1959). —J. Neurochem. 5, 62 (1959).
Stanbury: The metabolic Basis of inherited Disease. New York: McGraw-Hill 1965.
Strecker, H. J.: In D. Richter, Metabolism of the Nervous System, p. 459. New York: Pergamon Press 1957.
Summerskill, W. H. J., S. J. Wolfe, and C. S. Davidson: J. clin. Invest. 36, 361 (1957).
Takagaki, G., S. Berl, D. D. Clarke, D. P. Purpura, and H. Waelsch: Nature (Lond.) 189, 326 (1961).
Tallan, H. H., S. Moore, and W. H. Stein: J. biol. Chem. 211, 927 (1954).
Tews, J. K., S. H. Carter, P. D. Roa, and W. E. Stone: J. Neurochem. 10, 641 (1963).
Thannhauser, S. J.: Klin. Wschr. 12, 49 (1933).
Thomson, H. T., P. E. Schurr, L. M. Henderson, and C. A. Elvehjem: J. biol. Chem. 182, 47 (1950).
Tower, D. B.: In J. Folch-Pi, Chemical Pathology of the Nervous System, p. 301. Oxford: Pergamon Press 1961.
Tower, D. B., J. R. Wherrett, and G. M. McKhann: In Regional Neurochemistry (Ed. by Kety, S. S., and J. Elkes), p. 65. Oxford: Pergamon Press 1965.
Ulshafer, T. R. : J. Lab. clin. Med. 52, 718 (1958).
Van Caulaert, C., C. Deviller et M. Halff: C. R. Acad. Sci. (Paris) 111, 739 (1932).
Van Pilsum, J. F., and F. Halberg: Amer. J. ment. Dis. 67, 82 (1962).
Vrba, R.: Nature (Lond.) 176, 1258 (1955).
Vrba, R., M. K. Gaitonde, and D. Richter: J. Neurochem. 9, 465 (1962).
Waelsch, H., S. Berl, C. A. Rossi, D. D. Clarke, and D. P. Purpura: J. Neurochem. 11, 717 (1964).
Waelsch, H., and A. Lajtha: Physiol. Rev. 41, 709 (1961).
Waisman, H. A., H. L. Wang, G. Palmer, and F. F. Harlow: Nature (Lond.) 188, 1124 (1960).
Walshe, J. M.: Quart. J. Med. 20, 421, (1951).
Walshe, J. M.: Quart. J. Med. 22, 483 (1953).
Walshe, J. M.: Postgrad. med. J. 32, 467 (1956).
Walshe, J. M., L. DeCarli, and C. S. Davidson: Clin. Sci. 17, 11 (1958).
Wechsler, R. L., W. Cran, and J. L. A. Roth: Clin. Res. Proc. 2, 74 (1954).
Weil-Malherbe, H.: Physiol. Rev. 30, 495 (1950).
Weil-Malherbe, H. : In Neurochemistry (Ed. by Elliott, K. A. C., I. H. Page, and J. H. Quastel). Springfield (Ill.): Charles C Thomas. 1962.
Williams, J. N., P. E. Schurr, and C. A. Elvehjem: J. biol. Chem. 182, 55 (1950).
Wood, J. D., and W. J. Watson: Canad. J. Biochem. 41, 1907 (1963).
Wood, J. D., W. J. Watson, and F. M. Clydesdale : J. Neurochem. 10, 625 (1963).
C. E., S. Roberts, and D. Rapaport: J. Neurochem. 11, 567 (1964).
Author information
Authors and Affiliations
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 1967 Springer-Verlag GmbH Berlin Heidelberg
About this paper
Cite this paper
Knauff, H.G. (1967). Der Aminosäurestoffwechsel bei den Encephalopathien (unter besonderer Berücksichtigung des Leberkomas). In: Schlegel, B. (eds) Zweiundsiebzigster Kongress. Verhandlungen der Deutschen Gesellschaft für Innere Medizin, vol 72. J.F. Bergmann-Verlag. https://doi.org/10.1007/978-3-642-96034-5_16
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-96034-5_16
Publisher Name: J.F. Bergmann-Verlag
Print ISBN: 978-3-8070-0270-5
Online ISBN: 978-3-642-96034-5
eBook Packages: Springer Book Archive