Zusammenfassung
Der Madenwurm (Enterobius vermicularis, Syn. Oxyuris vermicularis, òξύζ = spitz, oύρá= Schwanz, Linnaeus, 1758; Leach, 1853, Stiles, 1905) ist ein kleiner, weißer Rundwurm. Das Männchen mißt etwa 2–5 mm, sein stumpfes Hinterende ist ventral eingerollt. Das Weibchen wird wesentlich größer, 8–13 mm lang und etwa ½ mm dick. Der Körper endet mit einem dünnen Schwanz („Pfriemenschwanz“). Die Mundöffnung ist von 3 retraktilen Lippen umgeben, ein akzessorischer Lippenwulst dient zusammen mit dem Pharyngealbulbus als Ansaugeapparat zur Anheftung an die Darmwand und zur Fortbewegung. Die geschlechtsreifen Männchen und Weibchen leben im unteren Dünndarm und im Dickdarm auf der Oberfläche der Mukosa und besiedeln vorwiegend das Zoekum mit der Appendix und das Colon ascendens. Soweit bekannt, ernähren sie sich von feinen Bestandteilen der Darmkontenta.
This is a preview of subscription content, log in via an institution.
Buying options
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Learn about institutional subscriptionsPreview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literaturverzeichnis
Abel, E. u. P. Brenas, Zbl. Kinderhk. 18, 863(1925).
Akagi, K., 14. Jap. Med. Congr. 2, 98(1955); Ref.: Kongr. Zbl. 176, 287(1957).
Andrä, K., Arch. klin. Chir. 192, 618(1933).
Anschütz, Klin. Wsdir. 1, 2174(1922).
Aschoff, L., Med. Klin. 9, 249(1913). Arch. Kinderhk. 108, 142(1936).
Ashburn, L. L., Amer. J. Path. 17, 841(1941).
Askue, W. E., J. Pediatr. 42, 332(1953).
Barnes, J. M., Toxic Hazards of Certain Pesticides to Man. World Health Organization Monograph, Ser. No 16 (Genf 1953). Zit. n. Buck u. Pfannenmüller.
Beaver, P. C., Amer. J. Trop. Med. 1949, 577.
Becker, V., Beitr. path. Anat. 68, 171(1921).
Bercovitz, Z., Page u. de Beer, J. Amer. Med. Assoc. 122, 1006(1943).
Bergstermann, H. u. K. Bogner, Dtsch. med. Wschr. 80, 1260(1955).
Bernhard, P., Med. Klin. 44, 1396(1949).
Bijlmer, J., J. Parasitol 32, 359(1946).
Birk, O., Landarzt 29, 33, 793(1953).
Boecker, H., Arzneim.-Forschg. 2, 378(1952).
Bogner, W., Med. Klin. 49, 819(1954).
Bonelli, Semana med. 106, 735(1955).
Borrmann, Zbl. Path. 60, 305(1934).
Boventer, Zbl. Bakt. Orig. 152, 292(1947).
Brady, F. J., J. Pediatr. 18, 268(1941),
Brady, F. J. u. W. H. Wright, Amer. J. Med. Sci. 198, 367(1939).
Brandt, M., Verh. Dtsch. Path. Ges. 33, 180(1949).
Brede, H. D., Ärztl. Wschr. 4, 19 u. 637 (1949); 7, 443(1952); Klin. Wschr. 1949, 755; Arch. Hyg. Bakt. 133, 229(1950).
Brock, N. V. u. A. Erhardt, Arzneim.-Forschg. 1, 5, 220(1951).
Brown, H. W., Ann. New York. Acad. Sci. 55, 1133(1952).
Brown, H. W. u. K. F. Chan, Amer. J. Trop. Med. 4, 321(1955).
Brown, H. W., K. F. Chan u. K. L. Hussey, J. Amer. Med. Assoc. 161, 515(1956).
Brumpt, C., Presse med. 1947, 321.
Buck, A. A. u. L. Pfannemüller, Arch. Toxikol. 16, 328(1957).
Bumbalo, Th. S., F. J. Gustina, J. Bona u. R. E. Oleksiak, Amer. J. Dis. Childr. 86, 592(1953).
Bumbalo, Th. S., F. J. Gustina u. R. E. Oleksiak, J. Pediatr. 44, 386(1954).
Bumbalo, Th. S. u L. J. Plummer, Med. Clin. North Amer. 41, 575(1957).
Bumbalo, Th.S., L. J. Plummer u. LR. Warner, J. Amer. Med. Assoc. 164, 1651(1957).
Bürger, Klinische Fehldiagnosen (Stuttgart 1953).
Burgstedt, J., Münch, med. Wschr. 97, 531(1955).
Busson, A. u. P. Etienne, Rev. praticien 1954, 2107.
Campo, J. D., Kinderärztl. Praxis 22, 388(1954).
Cavier, R., Vie med. 38, 189(1957).
Christeller, E. u. E. Mayer, Handbuch d. spezieilen patholog. Anatomie u. Histologie, III, 560 (1929).
Christiansen, J., Acta dermato-venereol 33, 97(1953).
Citron, H., Med. Welt 1932, Nr. 52.
D’Antoni, J. S. u. W. Sawitz, Amer. J. Trop. Med. 20, 377(1940). J. Amer. Med. Assoc. 115, 331(1940).
Danniger, Dtsch. med. Wschr. 74, 1208(1949).
Eds, F. de, A. B. Stockton u. J. O. Thomas, J. Pharmacol. Exper. Therap. 65, 353(1939).
Denhoff, E. u. M. W. Laufer, Amer. J. Dis. Childr. 77, 746(1949).
Deschiens, R., Compt. rend. Acad. Sci. Paris 217, 513.
Douglas, Dtsch. Gesd.-Wes. 1949, 1023.
Drukker, Ned. tschr. geneesk. 86, 180(1942).
Ebert, C., Med. Klin. 44, 375(1949).
Eichholtz, F. u. A. Erhardt, Arch. Sdüffs-Tropenhyg. 46, 275(1942).
Eggers, P. u. G. Wilde, Dtsch. med. Rdsch. 3, 649(1949).
Eichholtz, Fr. u. R. Hotovy, Schweiz, med. Wschr. 80, 738(1950).
Eichholtz, F., R. Hotovy, A. Sauer u. I. Weissflug, Dtsch. med. Wschr. 75,868 (1950).
Enigk, K., Tropenmed. Parasitol 1, 259(1949).
Erhardt, A., Pharmazie 2, 104(1947). Med. Klin. 1949, 859. Dtsch. med. Wschr. 1949, 408. Arch, exper. Path. Pharmakol. 1950 (Sitzungsberichte). Arzneim.-Forsch. 5,350 (1955).
Erhardt, A. u. H. Boecker, Tropenmed. Parasitol. 6, 198(1955).
Erhardt, A. u. A. M. Gieser, Dtsch. tropenmed. Z. 45, H. 17 (1941).
Erhardt, A. u. R. Wigand, Merkblatt (Stuttgart 1949). Ernst, W., Med. Klin. 45, 863(1950).
Eucker, H., Dtsch. med. Wschr. 75, 361(1950).
Faust, E. C, J. Amer. Med. Assoc. 115, 331(1940).
Fiebiger, Tier. Parasiten (Berlin u. Wien 1947).
Fischer, W., Klin. Wsdir. 2, 642(1923).
Franke, F., Med. Welt 1933, 63.
French, H. in: French, H. u. A. H. Douthwaite, An Index of Differential-Diagnosis of Main Symptoms (Bristol 1945).
Friedrich, E., Med. Klin. 49, 1222(1954).
Fries, H., Münch, med. Wschr. 40, 2114(1910).
Froriep, E., Zbl. Gynäk. 17, 923(1938).
Gärtner, H u. L. Muting, Dtsch. med. Wschr. 74, 881(1949).
Gerlach, H., Fortschr. Med. 73, 317(1955).
Ghanem, M. H., Transact. Roy. Soc. Trop. Med. 48, 73(1954).
Gierthmühlen, F., Neue med. Welt 1950, 419.
Gill, I. J. u. A. L. Smith, Amer. J. Clin. Path. 1952, 22.
Glanzmann, E., Schweiz, med. Wschr. 1944, 225.
Goeters, W., Z. Tropenmed. 3, 508(1951); Mschr. Kinderhk. 101, 43(1953); Dtsch. med. Wschr. 80, 312(1955); Arzneim.-Forschg. 5, 517(1955).
Goeters, W. u. S. Nordbeck, Medizinische 1955, 1449.
Gordon, zit. n. Bergstermann, Mendheimu. Scheid. Gotting, P., Ärztl. Praxis 7, Nr. 43 (1955).
Gottron, H. A., Wechselwirkungen zwischen Haut und inneren Organen in: Adam, Normale u. krankhafte Steuerung im menschlichen Organismus (Jena 1937), S. 255 ff.
Graeve, K. u. G. Herrnring, Klin. Wschr. 27, 318(1949); 28, 622(1950). Arch. Internat. pharmacodyn. 85, 64(1951).
Graham, C. F., Amer. J. Trop. Med. 21, 159(1941).
Grüninger, U., A. Holz u. A. Piening, Medizinische 1955, 1647.
Haase, K. E., Dtsch. med. Wschr. 80, 280(1955).
Hall, M. C., Amer. J. Trop. Med. 17, 444(1937).
Hamburger, F., Münch, med. Wschr. 1943, 723.
Fiänel, L., Pharmazie 5, 18(1950).
Hänel, L. u. R. Weiss, Dtsch. med. Wschr. 74, 745(1949).
Hartenstein, Mschr. Kinderhk. 96 (1949).
Hein, G., J. Laborat. Clin. Med. 12, 1117(1927).
Heller, Dtsch. Arch. Klin. Med. 77, 21(1903).
Hempel, H. C., Kinderärztl. Prax. 11, 149(1940).
Henck, H., Fortschr. Med. 69, 169(1951).
Herrmann, G., Med. Mschr. 1950, 449.
Herken, H., Klin. Wschr. 28, 582(1950).
Hesse, E. u. M. Gaida, Ärztl. Wschr. 1948, Nr. 35/36.
Hesse, E. u. K. H. Jahnke u. A. Langer, Ärztl. Wschr. 6, 691(1951)
Hill, R. D., Brit. Med. J. Nr. 5002, 1156(1956).
Hillmann, R. W., Brooklyn Hosp. J. 3, 83(1941).
Hippius, A. u. J. Lewinson, Dtsch. med. Wschr. 33, 1780(1907).
Hitchcock, D. J., Amer. J. Trop. Med. 29, 247(1949).
Hofe, F. V., J. Amer. Med. Assoc. 125, 27(1944).
Hofmeier, Neue med. Welt 1950, 795.
Hotovy, R., Arch. exp. Path. Pharmak. 212, 160(1950).
Howie, V. M., Amer. J. Dis. Childr. 89, 202(1955).
Hubble, D., Lancet 1941/1, 640.
Hübner, O., Dtsch. med. Wschr. 82, 743(1957).
Hueck, O., Frankf. Z. Path. 13, 433(1913).
Humphrey, D. R., Lancet 1942/11, 39 (zit. n. Oelkers).
Jacobs, A. H., J. Pediatr. 21, 497(1942).
Jacquemin, J. med. Paris 1913, 28.
Jaroschka, Dtsch. Z. Chir. 183, 99(1923).
Jones, M. F. u. L. Jacobs, Amer. J. Hyg. 33, 88(1941).
Kastranek, Wien. klin. Wschr. 1948, 51.
Kendig, E. L. u. G. G. Arnold, Antibiotics Chemotherap. 4, 1111(1954).
Kieninger, H., Ärztl. Praxis 5, Nr. 19 (1953).
Kirchmair, H., Med. Klin. 1955, Nr. 32.
Klee, F., Zbl Gynäkol. 44, 939(1920).
Kniss, E., Pharmacie 1949, 316.
Koch, E. W., Zbl. Parasitenkde. Infekt.-Krkh. 94, 208(1925).
Koecher, P. H., Arch. Toxikol. 15, 326(1955).
Köker, H., Geburtsh. u. Frauenhk. 15, 749(1955).
Konjetzny, zit. n. Jaroschka.
Körver, H., Münch, med. Wschr. 96, 409(1954).
Köttgen, H. V. u. G. Kuschinsky, Dtsch. med. Wschr. 79, 241(1954).
Kretschmer, P. M., Med. Klin. 42, 263(1947).
Kuitunen-Ekbaum, E., Canad. Puhl. Health J. 37, 103(1946).
Läwen, A. u. A. Reinhardt, Münch, med. Wschr. 66, 1433(1919).
Leick, G., Dtsch. med. Wschr. 74, 1507(1949).
Lentze, F.-A., Zbl. Bakt. I Orig. 135, 156(1935).
Leuckart, R., Die menschlichen Parasiten und die von ihnen herrührenden Krankheiten (Leipzig u. Heidelberg 1876).
Lombard, A., Medizinische 17, 656(1955).
Looghlin, E. H., J. Rappaport, W. G. Mullin, H. S. Wells, A. A. Joseph u. H. B. Shookhoof, Antibiotics and Chemotherap. 1, 588(1951).
Loughlin, E. H. u. W. G. Mullin, Antibiot. Med. 1, 145(1955).
Luther, H., Ärztl. Praxis 3, Nr. 10 (1951).
Majocchi, Bol. sc. med. Bologna, 4, Ser. 7 (1893). Zit. n. Vignolo-Lutati.
Malorny, G., Arch. Toxikol 15, 32(1955).
Manson-Bahr, Ph., Lancet 1940/1, 808.
Marro, Zbl. Bakter. 25 (1901). (Zit. n. Schmutzler.)
Marquard, S., Zbl. Gynäk. 1943, 612.
Meisel, H., Medizinische 1952, Nr. 38.
Mendheim, H. u. G. Scheid, Med. Wschr. 1947, 355; Dtsch med. Wschr. 74, 1022(1949). Menken, Geburtsh. Frauenhk. 13, 950(1953).
Michelson, P., Berlin, klin. Wschr. 1877, Nr. 33, 473.
Miller, M. J. u. D. Allen, Canad. Med. Assoc. J. 45, III (1942). Trop. Dis. Bull. 39„ 781 (1942).
Miller, J. P. u. N. H. Einhorn, Amer. J. Dis. Childr. 68, 376(1944).
Moeschlin, S., Klinik und Therapie der Vergiftungen (Stuttgart 1956).
Mössmer, A., Med. Mschr. 9, 609(1955).
Mouriquand, G., E. Roman u. J. Coisnard, J. med. Lyon 32, 189(1951).
Nairn, R. C. u. H. L. Duguid, J. Clin. Pathol. 7, 228(1954).
Nathan, H., Frankf. Z. Path. 36, 82(1928).
Neumann, E. u. H. R. Wiedemann, Kinderärztl. Prax. 18, 556(1950).
Nikolowski, W., Therap. Gegenw. 87, 167(1948); 88, 142(1949).
Nolan, M. O. u. D. Reardon, J. Parasitol 25, 173(1939).
Norn, M. S., Uskr. Laeger 1954, 89.
Oelkers, H. A., Z. Parasitenkde. 14, 574(1950). Ärztl.Forsdig. 5,11/139(1951). Pharmakologische Grundlagen der Behandlung von Wurmkrankheiten, 3. Aufl. (Leipzig 1950).
Oelkers, H. A., u. H. Zessler, Arch. exp. Path. Pharm. 200, 518(1942).
Oleinikow, S. W., Rev. mikrobiol. epidemiol. parasüt. (russ.) 10, 369(1931), zit. n. Vogel u. Minning.
Ottmann, H. U., Slg. Vergiftiällen, Arch. Toxikol. 14, 192(1952).
Papayannis, Th., Med. Klin. 44, 963(1949).
Pawlik, H., Arch. Gynäk. 170, 342(1940).
Peter, H., Tagg. west- u. norddtsch. Pathol, 6.7.10.1956, Bad Pyrmont, zit. n. Hübner.
Petersen, M. u. J. Fahey, J. Laborat. Clin. Med. 30, 259(1945).
Powilewicz u. Fish, Bull. Soc. gynec. obstetr. (Paris) 7, 449(1927), ref.: Ber. Gynäk. (Berlin) 13,411 (1928).
Rächet, J., Arch. mal. app. digest 32, 44(1943).
Reardon, L., Publ. Health Rep. 53, 978(1938).
Reichmann, W., Ärztl. Praktiker (Frankfurt a. M.) 3, Nr. 6.
Reinhard, W., Ärztl. Wschr. 5, 224(1950).
Remouchamps, E., Geneesk. bl. 4, Nr. 1 (1936).
Rheindorf, A., Frankf. Z. Path. 14, 212(1913). Med. Klin. 9, 53, 96, 133, 177, 623(1913). Die Wurmfortsatzentzündung (Berlin 1920).
Ribierre, M., Vie med. 38, 197(1957).
Ricci u. Garbo, Riv. parassit. 16, 73(1955).
Rossel, P., Praxis 39, 449(1950).
Sandground, Physician Bull. 1941 (zit. n. Böcker).
Sauer, A. u. J. Weissflug, Schweiz, med. Wschr. 80, 734(1950).
Scheibe, E. u. E.-G. Ducho, Arch. Toxikol. 15, 321(1955).
Scheibe, G., Med. Klin. 47, 11(1952).
Scheid, G., Münch, med. Wschr. 92, 1469(1950).
Schmidt, J., Therapiewoche 6, 363(1951). Medizinische 1955, 718.
Schmidt, J. u. H. Mendheim, Münch, med. Wschr. 92, 624(1950).
Schmutzler, R., Z. ges. Inn. Med. 12, 726 u. 804 (1957).
Schneider, J., Med. Klin. 43, 493(1948).
Scholz, H., Ärztl. Wsdir. 6, 812(1951).
Schröder, U., Dtsch. med. J. 7, 517(1956).
Schubert, R., Dtsch. med. Wschr. 74, 155(1949).
Schüffner, W., Münch, med. Wschr. 1944, 411. Zbl. Bakt. I. Orig. 152, 67(1957); 154, 220(1949); 155, 229(1949); Med. Klin. 1949, 334.
Schüffner, W. u. J. Bool, Zbl. Bakt. I Orig. 156, 229(1950).
Schüffner, W. u. N. H. Swellengrebel, Zbl. Bakt. I Orig. 151, 114(1944); 151, 71(1944).
Schütz, J., Münch, med. Wschr. 67, 291(1920); Dermat. Wschr. 80, 897(1925).
Sieckel, R., Med. Msdbr. 7, 641(1953).
Simons, Zbl. Gynäk. 23, 26(1899).
Speidel, P., Med. Klin. 42, 702(1947).
Spitzer, B. B. R., Wien. med. Wschr. 42, 6(1892).
Stein, R., Medizinische 1954, Nr. 43, 1457.
Stoll, N., B. Chenoweth u. J. Peck, Porto-Rico, J. Publ. Health Trop. Med. 22, 235(1947).
Strauss, H., Med. Klin. 1950, 341.
Stursberg, H., Med. Klin. 44, 1292(1949).
Swartzwelder, C., H. miller u. R. W. Sappenfield, Gastroenterology 33, 87(1957).
Symmers, W. St. C., Arch. Path. 50, 475(1950).
Szerlecky De Mulhouse, J. ann. med. pract. (Paris) 1874, 413. (zit. n. Vignolo-Lutati).
Szidat, L. u. R. Wigand, Leitfaden der einheimisdien Wurmkrankheiten des Mensdien (Leipzig 1934).
Teleky, L., Gewerbliche Vergiftungen (Berlin 1955).
Tesseraux, H. u. H. Viehmann, Zbl. allg. Pathol. 89, 25(1952).
Tiemann, F., Ergeb. Inn. Med. 51, 347(1936).
Trübe, H. J., Ther. Gegenw. 87, 213(1948); 88, 381(1949).
Turpin, R., R. Cavier u. J. Savaton-Pillet, Therapie 7, 108(1952); 12, 56(1957).
Ullrich, J., Ther. Gegenw. 88, 239(1949).
Ullrich, J. u. K. G. Krebs, Ther. Gegenw. 88, 151(1949).
Unterberger, Zbl. Bakt. L Orig. 47, 495(1908).
Vaughan, R. St., St. Louis Chir. Ree. 7, 271(1880–1881).
Velbinger, H. H., zit. n. Buck u. Pfannenmüller.
Vignolo-Lutati, C., Arch. Dermat. Syph. 87, 81(1907).
Vix, Allg. Z. Psychiatr. 17, 1, 49, 225(1860), (zit. n. Oelkers u. Zessler).
Wachsmuth, R., Ärztl. Wschr. 5, 810, 921(1950); 6, 730(1951); 9, 1192(1954).
Wagener, O., Dtsch. Arch. klin. Med. 81, 328(1904) (zit. n. Schmutzler); Virchows Arch. Path. Anat. 182, 145(1905).
Warnecke, W., Med. Klin. 45, 737(1950).
Weissflug, J., Inaug. Diss. (Heidelberg 1949).
Welcker, E. R., Med. Welt 16, 1219, 1247(1942); Dtsch. Ges.-Wes. 1950, 323.
Weller, T. H. u. C. W. Sorensen, New Engld. J. Med. 224, 143(1941).
Wells, H. S., H. B. Shookhoff, W. G. Mullin, M. M. Sterman, E. H. Loughlin u. J. Rappaport, Antibiotics Chemotherap. 1, 299(1951).
White, R. H. R., Lancet 1954, II: 315.
White, R. H. R. u. O. D. Standen, Brit. Med. J. 2, 755, u. 1272 (1953).
Winkler, Z. Ärztl. Forsdi. 8, 48, 5(1954).
Winternitz, D., Dermat. Ges. Tsdiechoslowak. Rep. Sitzg. v. 25. 1. 1925.
Wright, W. H. u. F. J. Brady, J. Amer. Med. Assoc. 114, 861(1940).
Wright, W. H., F. J. Brady u. J. Bozicevich, Proc. Helminth. Soc. 5, 5(1938).
Zawadowsky, M. M. u. L. G. Schalimow, Z. Parasitenkde. 2, 12(1929).
Zuleger, D., Dermat. Ges. Tsdiechoslowak. Rep. Sitzg. v. 1. 3i 1925.
Author information
Authors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 1959 Dr. Dietrich Steinkopff Verlag, Darmstadt
About this chapter
Cite this chapter
Schubert, R., Fischer, H. (1959). Oxyuriasis. In: Klinik Parasitärer Erkrankungen. Medizinische Praxis, vol 39. Steinkopff. https://doi.org/10.1007/978-3-642-87175-7_3
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-87175-7_3
Publisher Name: Steinkopff
Print ISBN: 978-3-642-87176-4
Online ISBN: 978-3-642-87175-7
eBook Packages: Springer Book Archive