Zusammenfassung
Einer der bedeutendsten Fortschritte der modernen Biologie besteht in der Erkenntnis, daß die den Lebenserscheinungen zugrunde liegenden stofflichen Reaktionen nicht — wie bisher angenommen — allein durch eine zeitliche Aufeinanderfolge chemischer Abläufe bedingt sind, sondern auch dadurch, daß diese Abläufe innerhalb der Zelle in einer gesetzmäßig festgelegten räumlichen Anordnung nebeneinander lokalisiert sind. Wie sich erstmalig aus der Untersuchung des Fermentkomplexes der aus Leber isolierten Mitochondrien (1) ergab, sind enzymatisch katalysierte Teilreaktionen des Stoffwechsels, die zeitlich aufeinanderfolgen, in den kleinsten morphologischen Einheiten der Zelle auch in örtlicher Nachbarschaft untergebracht, derart, daß die ihren Ablauf bewirkenden Enzymproteide in mosaikartiger Anordnung aneinander grenzend einen Wirkstoffkomplex höherer Ordnung (ein „multi-enzyme system“) bilden. Offenbar garantiert dies Ineinandergreifen einer zeitlichen und räumlichen Ordnung der Stoffwechselvorgänge ein Maximum an Ökonomie ebenso wie in einem Industriebetrieb höchstmögliche Rationalisierung des Fabrikationsganges durch Vorbeiführung des Werkstückes an den benachbart angeordneten, die einzelnen Verarbeitungsschritte durchführenden Werkzeugen auf einem Fließband erreicht wird. Die Voraussetzung zur Erzielung eines optimalen Nutzeffektes durch eine zeitlich-räumliche Koordination der Stoffwechselprozesse setzt voraus, daß die Enzymproteide, welche in Zeit und Raum aufeinanderfolgende Reaktionen katalysieren, eine spezifische Oberflächenentfaltung aufweisen, die ihre lückenlose Einordnung in das Bausteinmuster des „multi-enzyme system“ ermöglicht (2).
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literatur
Schneider, W. C. und Mitarbeiter: J. Biol. Chem. 165, 585 (1946);166, 595 (1946); 172, 619 (1948); Respiratory Enzymes, Minneapolis (1949); Kühnau, J.: Verh. Ges. Verdauungs- und Stoffw. Krankh. 15, 104 (1952).
Dixon, M.: Multi-enzyme Systems. Cambridge, Univ. Press 1950.
Mietzsch, F.: Klin. W. 1951, 125.
Kimmig, J.: Klin. W. 1941, 235; Lehmann, J.: Lancet 1946 I, 14; Nord. Med. 33, 140 (1947).
Tobie, W. C.,M. J. Jones: J. Bact. 57, 573 (1949).
Koelzer, P. P., J. Giesen: Naturwiss. 1950, 476.
a. Moshkovkij, S. D., A. V. Stojanova: Bull. Exp. Biol. Med. (russ.) 23, 202 (1947).
Davis, B. D.: Federation Proc. 10, 406 (1951); (mit J. L. Snyder), Nature 166, 1120 (1951); J. Clin. Invest. 30, 635 (1951).
Kearney, E. B.: J. Biol. Chem. 194, 747 (1952).
Williams, W. J.:J. Biol. Chem. 195, 629 (1952).
Kalckar, H. M., N. O. Kjeldgaard, H. Klenow: Biochim. Biophys. acta 5, 586 (1950).
Shaw, E., D. W. Woolley: J. Biol. Chem. 194, 641 (1952).
Haas, E.: J. Biol. Chem. 155, 321 (1944); Wright, C. I., J. C. Sabine: ebenda 315.
Drell W., M. S. Dunn: J. Am. Chem. Soc. 70, 2057 (1948); Arch. Biochem. 33, 110 (1951).
Brackett, S., E. Waletzki, M. Baker: J. Parasitol. 32, 453 (1946); Winterbottom, R. und Mitarbeiter: J. Am. Chem. Soc. 69, 1393 (1947).
Johnson, G., A. B. Kupferberg: Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 67, 390 (1948).
Cravens, W. W., E. E. Snell: Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 71, 73 (1949); Karnofsky, D. A.,C. C. Stock, L. P. Ridgway, P. A. Patterson: J. Biol. Chem. 182, 471 (1950).
Lit. s. Stepp, W., J. Kühnau, H. Schroeder: Die Vitamine, 7. Aufl., I, 458 ff. 1952.
Woolley, D. W.: Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 75, 745 (1950); J. Exp. Med. 93, 13 (1951).
Woolley, D. W., A. Pringle: J. Biol. Chem. 194, 729 (1952).
Kirkwood, S., P. H. Phillips: J. Biol. Chem. 163, 251 (1946); Chargaff, E., R. N. Stewart, B. Magasanik: Science 108, 556 (1948); Schopfer, W. H.:Bull. Soc. Chim. Biol. 33, 1113 (1951); Srivastava, A. S.: Science 115, 403 (1952).
Kuehl, F. A., M. N. Bishop, K. Folkers: J. Am. Chem. Soc. 73, 881 (1951).
Rhymer, I., G. J. Wallace, L. W. Byers, H. E. Carter: J. Biol. Chem. 169, 457 (1947); Söderhjelm, L., B. Zetterberg: Uppsala Läk. Förhandl. 53, 235 (1948).
Bayne, S.: Biochem. J. 50, XXVII (1952); Mitchell, L. S., S. Bayne: ebenda.
Hynd, A.: Proc. Roy. Soc. B 101, 244 (1927).
Baldwin, E.: Dynamic Aspects of Metabolism. Cambridge. Univ. Press. 1948, S. 17.
Lotspeich, W. D., R. A. Peters, T. H. Wilson: Biochem. J. 51, 20 (1952); Elliott, W. B., G. Kalnitsky: J. Biol. Chem. 186, 487 (1950).
Wright, L. D.: Vitamins and Hormones 9, 131 (1951).
Levine, M., H. Tarver:. J. Biol. Chem. 192, 835 (1951).
Jensen, D., J. L. Chaikoff, H. Tarver: J. Biol. Chem. 192, 395 (1951); Stekol, J. A., K. Weiss: Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 77, 213 (1951).
Perlman, D.: J. Bact. 52, 501 (1946); Dubos, R.: Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 63, 317 (1946).
Waelsch, H., P. Owades, H. K. Miller, B. Borek: J. Biol. Chem. 166, 273 (1946).
Heathcote, J. G.: Nature 164, 439 (1949).
Heathcote, J. G.: Lancet 1949 I 1131; Misani, F, L. Reiner: Arch. Biochem. 27, 234 (1950); Gershoff; S. N., C. A. Elvehjem: J. Nutrit. 45, 451. (1951).
Reiner, L., F. Misani, P. Weiss:Arch. Biochem. 25, 447 (1950); Roth, J. S., A. Wase, L. Reiner: Science 115, 236 (1952).
Heathcote, J. G., J. Pace: Nature 166, 353 (1950); Pace, J., E. E. McDermott: Nature 169, 415 (1952).
Woolley, D. W.: J. Biol. Chem. 185, 293 (1950).
Alderson, G., H. L. Fevold: J. Am. Chem. Soc. 73, 463 (1951).
Abderhalden, E., R. Abderhalden: Fermentforschung 16, 445 (1942).
Fox, S. W., M. Fling, G. N. Bollenback: J. Biol. Chem. 155, 465 (1944); Fling, M., S. W. Fox: ebenda 160, 329 (1947); Cox, S. W., Y. Kobayashi: J. Am. Chem. Soc. 73, 353 (1951); Prescott, J. M., B. S. Schweigert, C. M. Lyman, K. A. Kuiken: J. Biol. Chem. 178, 727 (1949).
Kidder, G. W., V. C. Dewey: Proc. Nat. Acad. Sci. USA 33, 347 (1947).
Cox, S. W.: Canad. Med. Ass. J. 56, 76 (1947); Simpson, M. V., H. Tarver: Arch. Biochem. 25, 384 (1950).
Artom, C., W. H. Fishman, R. P. Morehead: Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 60, 284 (1945); Hankes, L. V., L. M. Henderson, N. L. Brickson, C. A. Elvehjem: J. Biol. Chem. 174, 873 (1948); Graham, C. E. und Mitarbeiter: ebenda 185, 97 (1950).
Howe, E. E., K. Unna, G. Richards, A.O. Seeler: J. Biol. Chem. 162,162.395 (1946)
Synge, R. L. M.: Biochem. J. 39, 365 (1945); 44, 542 (1949).
Gore, R. C., M. Petersen: Ann. N. Y. Acad. Sci. 51, 924 (1949); Catch. J. R., T. S. G. Jones, S. Wilkinson: Biochem. J. 43, XXVII (1948).
Clarke, H. T.: The Chemistry of Penicillin. Princeton, N. Y. 1949.
Lit. bei Jenkins, L. T., L. S. Ciereszko: J. Biol. Chem. 191, 305 (1951).
Wood, W. A., L. C. Gunsalus: J. Biol. Chem. 190, 403 (1951).
Stern, J. R., L. V. Eggleston, R. Hems, II. A. Krebs: Bio chem. J. 44, 410 (1949).
Kögl, E: Experientia 5, 173 (1949).
Gladstone. G. P.: Brit. J. Exp. Path. 20, 159 (1939); Doudoroff; M.: Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 53, 73 (1943); Bonner, D.: Arch Biochem. 3, 71 (1944); J. Biol. Chem. 166, 545 (1946).
Brickson, N. F., G. M. Henderson, J. Solhjell, C. A. Elvehjem: J. Biol. Chem. 176, 517 (1948)
Gale, E. F.: Ann. Rev. Microbiol. 1, 143 (1947); Meinke, W. W., B. R. Holland: J. Biol. Chem. 173, 535 (1948).
Washburn, M. R., C. F. Niven: J. Bact. 55, 769 (1948).
Doermann, A. H.: Arch. Biochem. 5, 373 (1944).
Kühnau, J.: Angew. Chemie 61, 357 (1949).
Elvehjem, C. A.: Science 106, 510 (1947); J. Am. Med. Ass. 135, 279 (1947);136, 915 (1948); Hankes, L. V., L. M. Henderson, C. A. Elvehjem: J. Biol. Chem. 180, 1027 (1949).
Geiger, E.: J. Nutrit. 34, 97 (1947); 36, 813 (1948); Science 108, 42 (1948); 111, 594 (1950).
Newell, G. W. und Mitarbeiter: Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 65, 115 (1947).
Christensen, H. N., J. A. Streicher, R. L. Elbinger: J. Biol. Chem. 172, 515 (1948); Hier, S. W., C. E. Graham, D. Klein: Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 56, 187 (1944); Hier, S. W.: J. Biol. Chem. 171, 813 (1947); Jackson, R. W., B. E. Sommer, W. C. Rose: ebenda 80, 167 (1928).
Hartman, W. J., G. Kalnitsky: Arch. Biochem. 37, 72 (1952).
Author information
Authors and Affiliations
Editor information
Rights and permissions
Copyright information
© 1952 Springer-Verlag Berlin Heidelberg
About this paper
Cite this paper
Kühnau, J. (1952). Die Biochemie der Wirkstoff-Hemmstoff-Antagonismen. In: Kauffmann, F. (eds) Achtundfünfzigster Kongress. Verhandlungen der Deutschen Gesellschaft für Innere Medizin, vol 58. J.F. Bergmann-Verlag, Munich. https://doi.org/10.1007/978-3-642-53817-9_3
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-53817-9_3
Publisher Name: J.F. Bergmann-Verlag, Munich
Print ISBN: 978-3-642-53818-6
Online ISBN: 978-3-642-53817-9
eBook Packages: Springer Book Archive