Skip to main content

Die Einordnung des Künstlermanagementvertrages in die Verträge des Besonderen Schuldrechts und der Sondergesetze

  • Chapter
  • First Online:
Book cover Der Künstlermanagementvertrag
  • 1602 Accesses

Zusammenfassung

Nach der h.M. in Rechtsprechung und Literatur handelt es sich bei einem Künstlermanagementvertrag im Regelfall um einen Dienstvertrag oder einen Dienstvertrag mit Geschäftsbesorgungscharakter. In der Rechtsprechung und Lehre wird zum Verhältnis zwischen Dienstverträgen mit oder ohne Geschäftsbesorgungscharakter allerdings nicht weiter Stellung genommen. So wird auch nicht deutlich, ob der Begriff des Dienstvertrages mit Geschäftsbesorgungscharakter synonym mit dem des Geschäftsbesorgungsvertrages gebraucht wird oder auf einen Dienstvertrag mit bloßen Geschäftsbesorgungselementen hinweisen soll.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 79.99
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Hardcover Book
USD 139.99
Price excludes VAT (USA)
  • Durable hardcover edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Notes

  1. 1.

    Siehe oben Kapitel 7.

  2. 2.

    Palandt/Sprau, § 675 Rd. 7; Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 2006, Rd. 1255 (S. 624).

  3. 3.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675, Rd. A 23.

  4. 4.

    Siehe oben Kapitel 9.

  5. 5.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675, Rd. A 23, 26.

  6. 6.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675, Rd. A 24.

  7. 7.

    Siehe oben Kapitel 9.

  8. 8.

    Siehe oben Kapitel 9.

  9. 9.

    MünchKommBGB/Müller-Glöge, § 611 Rd. 23. BGH NJW 2002, 1571 (1572) bezeichnet die Anwendung der Gewährleistungsregeln auf Dienstverträge als „zweifelhaft“, lässt dies aber im Ergebnis offen.

  10. 10.

    Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 2006, Rd. 1127 (S. 566).

  11. 11.

    Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 2006, Rd. 1124 (S. 564).

  12. 12.

    Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 2006, Rd. 1124 (S. 565).

  13. 13.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 3 b) cc).

  14. 14.

    Siehe oben Kapitel 6, II 3 c).

  15. 15.

    Motive II, S. 455.

  16. 16.

    Motive II, S. 471.

  17. 17.

    BGH NJW 2002, 3323 (3324); Staudinger/Richardi/Fischinger (2011), Vorbem zu §§ 611, Rd. 27; Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 2006, Rd. 1129 (S. 567).

  18. 18.

    Palandt/Sprau, Einf v. § 631 Rd. 1.

  19. 19.

    Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 2006, Rd. 1129 (S. 567); Staudinger/Peters/Jacoby (2008), Vorbem zu §§ 631 ff. Rd. 26.

  20. 20.

    Palandt/Weidenkaff, § 611 Rd. 79.

  21. 21.

    BGH NJW 2002, 3323 (3324); MünchKommBGB/Busche, § 631 Rd. 16 f.; Staudinger/Peters/Jacoby (2008), Vorbem zu §§ 631 ff. Rd. 29.

  22. 22.

    Z. B. BGH NJW 1960, 431 (432); BGH NJW 2002, 1571 (1573); Bamberger/Roth/Voit, § 631 Rd. 4; MünchKommBGB/Busche, § 631 Rd. 17; Staudinger/Peters/Jacoby (2008), Vorbem zu §§ 631 ff. Rd. 29.

  23. 23.

    BGH NJW 2002, 1571 (1573).

  24. 24.

    Bamberger/Roth/Voit, § 631 Rd. 6a.

  25. 25.

    BGH NJW 2002, 1571 (1573); MünchKommBGB/Busche, § 631 Rd. 17.

  26. 26.

    Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 2006, Rd. 1130 (S. 567); MünchKommBGB/Busche, § 631 Rd. 17; Bamberger/Roth/Voit, § 631 Rd. 6a.

  27. 27.

    Larenz, Schuldrecht II/1, 1986, § 52 I (S. 309 f.).

  28. 28.

    BGH NJW 2002, 3323 (3324); Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 2006, Rd. 1131 (S. 568).

  29. 29.

    BGH NJW 2000, 1107 (1107); BGH NJW 2002, 595 (595).

  30. 30.

    BGH NJW-RR 1998, 345 (346).

  31. 31.

    BGH NJW 2002, 3323 (3324); Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 2006, Rd. 1131 (S. 568); Bamberger/Roth/Voit, § 631 Rd. 6.

  32. 32.

    BGH NJW 2002, 3323 (3324).

  33. 33.

    BGH NJW 2000, 1107 (1107); BGH NJW 2002, 1571 (1572).

  34. 34.

    BGH NJW 2002, 1571 (1573).

  35. 35.

    BGH NJW 2002, 1571 (1573).

  36. 36.

    BGH NJW-RR 1995, 855 (855); BGH NJW-RR 1998, 345 (346).

  37. 37.

    Leenen, Typus und Rechtsfindung, 1971, S. 148 ff.

  38. 38.

    Leenen, Typus und Rechtsfindung, 1971, S. 147.

  39. 39.

    Leenen, Typus und Rechtsfindung, 1971, S. 150.

  40. 40.

    Kreutzer, Künstleragenturvertrag, 2004, S. 51.

  41. 41.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 1 a).

  42. 42.

    BGH NJW 2002, 3323 (3325).

  43. 43.

    In dieser Arbeit sollen nur die Leistungen besprochen werden, die mit einer gewissen rechtstatsächlichen Häufigkeit auftreten. Die Darstellung erhebt keinen Anspruch auf Vollständigkeit.

  44. 44.

    KMV 13.

  45. 45.

    Auch bei KMV 13 heißt es an anderer Stelle, dass ein bestimmter Umsatz gerade nicht geschuldet wird.

  46. 46.

    So bei KMV 31.

  47. 47.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 1 c) bb).

  48. 48.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 1 a cc) (3).

  49. 49.

    BGH NJW 1965, 106 (106); Palandt/Sprau, § 675 Rd. 23.

  50. 50.

    BGH NJW 2000, 1107 (1107).

  51. 51.

    So KMV 13.

  52. 52.

    BGH GRUR 1974, 284 (285) – Bastel-Wettbewerb I.

  53. 53.

    BGH NJW 2002, 1571 (1573).

  54. 54.

    KMV 11 (§ 3 Ziff. 5), KMV 28.

  55. 55.

    KMV 32.

  56. 56.

    KMV 11, KMV 13, KMV 32.

  57. 57.

    KMV 13.

  58. 58.

    KMV 11, KMV 13, KMV 28, KMV 32.

  59. 59.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 7.

  60. 60.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 8.

  61. 61.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 3.

  62. 62.

    Larenz, Schuldrecht II/1, 1986, § 56 V (S. 422 f.); Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. 9; MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 9.

  63. 63.

    MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 3; BGHZ 45, 223 (228); BGH NJW-RR 1992, 560 (560); Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. 9; Palandt/Sprau, § 675 Rd. 2.

  64. 64.

    Hierzu MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 10.

  65. 65.

    Staudinger/Martinek (2006), Vorbem zu §§ 662 ff. Rd. 11.

  66. 66.

    MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 11.

  67. 67.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 10; MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 5.

  68. 68.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 16.

  69. 69.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 16; MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 7.

  70. 70.

    Isele, Geschäftsbesorgung, 1935, S. 103 f.; MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 6.

  71. 71.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 12.

  72. 72.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 12; Esser/Weyers, Schuldrecht II/2, 1998, § 35 (S. 308 f.).

  73. 73.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 12; MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 6.

  74. 74.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 14.

  75. 75.

    BGH DB 1959, 168 (168); MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 6.

  76. 76.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 12.

  77. 77.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 44.

  78. 78.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 17 f.; MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 8.

  79. 79.

    RGZ 109, 299 (301); BGHZ 45, 223 (229); Bamberger/Roth/Fischer, § 675 Rd. 3; Palandt/Sprau, § 675 Rd. 4.

  80. 80.

    BGHZ 45, 223 (229).

  81. 81.

    BGHZ 45, 223 (229).

  82. 82.

    BGHZ 45, 223 (229).

  83. 83.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 20; MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 8; Soergel/Benicke, § 675 Rd. 5.

  84. 84.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 20; MünchKommBGB/Heermann, § 675 Rd. 8.

  85. 85.

    Soergel/Benicke, § 675 Rd. 5.

  86. 86.

    Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 22.

  87. 87.

    Siehe oben Kapitel 9, III 2.

  88. 88.

    Siehe oben Kapitel 7, I 2.

  89. 89.

    BFH, Beschl. v. 19.02.1991, IV B 2/90 (unveröffentlicht); OLG Köln, Urt. v. 18.01.2002, 1 U 21/01 (unveröffentlicht).

  90. 90.

    Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (687).

  91. 91.

    Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 3.

  92. 92.

    Fikentscher/Heinemann, Schuldrecht, 2006, Rd. 1253 (S. 623).

  93. 93.

    Siehe oben Kapitel 12, I 3 f.) aa).

  94. 94.

    OLG Koblenz NJW-RR 1994, 824 (824); Palandt/Sprau, § 652 Rd. 24.

  95. 95.

    Ständige Rspr.; BGH NJW 1987, 1628 (1629); BGH NJW-RR 1988, 1397 (1398); BGH NJW-RR 2009, 1282 (1283); Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 25.

  96. 96.

    BGH NJW 1976, 1844 (1844); Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 27.

  97. 97.

    BGH NJW 1976, 1844 (1845); Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 27.

  98. 98.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 1 c) bb).

  99. 99.

    BGH NJW 1966, 1404 (1404); KG NJW-RR 1986, 598 (598); Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 1; Palandt/Sprau, § 652 Rd. 19.

  100. 100.

    Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 19.

  101. 101.

    BGH NJW 1966, 1404 (1405); BGH NJW 1967, 198 (198 f.).

  102. 102.

    Siehe oben Kapitel 5 IV 3 b) aa).

  103. 103.

    KMV 7 (§ 2 Ziff. 3), KMV 23.

  104. 104.

    Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 8.

  105. 105.

    KMV 31.

  106. 106.

    BGH NJW-RR 1988, 942 (942); Palandt/Sprau, § 652 Rd. 47.

  107. 107.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 2 a) ee) (5).

  108. 108.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 2 a) ee) (5).

  109. 109.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 2 a) ee) (4) (b).

  110. 110.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 2 a) ee) (6).

  111. 111.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 2 a) ee) (6).

  112. 112.

    Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (687).

  113. 113.

    MünchKommBGB/Roth, § 652 Rd. 3; Bamberger/Roth/Kotzian-Marggraf, § 652 Rd. 2; Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 1.

  114. 114.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 2 d) bb).

  115. 115.

    Zur Frage, ob der Künstlermanagementvertrag aufgrund der aus der Exklusivbindung resultierenden Tätigkeitspflicht als atypischer Maklervertrag (Maklerdienstvertrag) angesehen werden kann, siehe unten Kapitel 12, II 2 c).

  116. 116.

    BGH NJW 1992, 2818 (2819); Palandt/Sprau, Einf v. § 652 Rd. 18.

  117. 117.

    Maklerrecht grundsätzlich ablehnend daher Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (686 ff.), ferner Schwarz/Hansen, in: v. Hartlieb/Schwarz, Handbuch des Film-, Fernseh- und Videorechts, 2011, 95. Kap. Rd. 15 (S. 421) für den typischen Filmagenten.

  118. 118.

    Jedenfalls im Rahmen einer Individualabrede, nicht AGB, Palandt/Sprau, § 652 Rd. 86.

  119. 119.

    Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 8, wonach der Makler in der Regel keine Vertretungsmacht besitze.

  120. 120.

    Palandt/Sprau, § 652 Rd. 66; MünchKommBGB/Roth, § 652 Rd. 219.

  121. 121.

    Palandt/Sprau, § 652 Rd. 71; MünchKommBGB/Roth, § 652 Rd. 220, 224.

  122. 122.

    Palandt/Sprau, § 652 Rd. 73, 78; MünchKommBGB/Roth, § 652 Rd. 4.

  123. 123.

    BGH NJW-RR 1987, 944 (944); Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 6; Martinek/Bergmann WRP 2006, S. 1047 (1050 f.); Bamberger/Roth/Kotzian-Marggraf, § 652 Rd. 3; MünchKommBGB/Roth, § 652 Rd. 25.

  124. 124.

    Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 6.

  125. 125.

    Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 6.

  126. 126.

    BGH NJW 1973, 1194 (1194).

  127. 127.

    BGH NJW 1973, 1194 (1194).

  128. 128.

    Vgl. BGH NJW 1983, 2817 (2817 ff.).

  129. 129.

    BGH NJW 1985, 2477 (2478); OLG Düsseldorf NJW-RR 1997, 1278 (1278); Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 6; MünchKommBGB/Roth, § 652 Rd. 25.

  130. 130.

    BGH NJW 1973, 1194 (1194) [=BGHZ 60, 377]; BGH NJW 1985, 2477 (2478).

  131. 131.

    BGH NJW 1983, 2817 (2817); BGH NJW 1988, 967 (968); BGH NJW-RR 1999, 1499 (1500); wohl auch BGH NJW 1984, 2407 (2408). Kritisch hierzu Staudinger/Reuter (2010), Vorbem zu §§ 652 ff. Rd. 14; Schäfer NJW 1989, 209 (209 ff.).

  132. 132.

    Schäfer NJW 1989, 209 (210).

  133. 133.

    Im Ergebnis ebenso Maklerrecht verneinend Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (687), wenngleich er das Vorliegen eines Maklerdienstvertrages nicht prüft.

  134. 134.

    Palandt/Sprau, Einf v § 652 Rd. 3; Staudinger/Reuter (2010), Vorbem zu §§ 652 ff. Rd. 26.

  135. 135.

    Schmidt, Handelsrecht, 1999, § 27 III 2 (S. 728); Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 15 (S. 251 f.); Hopt, § 84 Rd. 5.

  136. 136.

    OLG Hamburg AfP 2006, S. 363 (364); Martinek/Bergmann, WRP 2006, 1047 (1051).

  137. 137.

    BGH UFITA 1983 (Bd. 96), 241 (245). Zustimmend OLG Dresden, Urt. v. 27.09.2001, 19 U 881/01 (zitiert nach www.justiz.sachsen.de).

  138. 138.

    OLG München, Urt. v. 16.11.1979, 6 U 2510/78 und 6 U 4163/78, S. 16 (unveröffentlicht); zustimmend BGH UFITA 1983 (Bd. 96), 241 (245).

  139. 139.

    LG Hamburg, Urt. v. 25.10.2002, 318 O 11/02 (unveröffentlicht); LG Köln, Urt. v. 11.03.2002, 2 O 594/00 (unveröffentlicht).

  140. 140.

    LG Hamburg, Urt. v. 03.09.1998, 305 O 438/97 (unveröffentlicht); LG München I, Urt. v. 27.11.1997, 23 O 3277/97 (unveröffentlicht).

  141. 141.

    OLG Hamburg AfP 2006, 363.

  142. 142.

    Kassung AfP 2004, 89 (92 ff.).

  143. 143.

    Kassung, AfP 2004, 89 (93 ff.).

  144. 144.

    Gerth, Vertragsverhältnis des Spitzenkünstlers, 1993, S. 16 ff.

  145. 145.

    Martinek/Bergmann, WRP 2006, 1047 (1053 ff.).

  146. 146.

    Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (696 ff.).

  147. 147.

    Gerth, Vertragsverhältnis des Spitzenkünstlers, 1993, S. 16 ff.

  148. 148.

    Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (700 ff.).

  149. 149.

    Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1053 ff.).

  150. 150.

    Gerth weist zwar auf unterschiedliche Tätigkeiten hin, differenziert dann aber nicht in der Rechtsanwendung, Gerth, Vertragsverhältnis des Spitzenkünstlers, 1993, S. 15 ff.

  151. 151.

    Martinek/Bergmann differenzieren nicht zwischen Repräsentanten, Agenten und Managern, sprechen mitunter auch von Managementagenturen, Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1048).

  152. 152.

    Kassung AfP 2004, 89 (93); Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (703).

  153. 153.

    OLG Hamburg AfP 2006, 363 (364); Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1053 ff.).

  154. 154.

    Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (701 f.).

  155. 155.

    Siehe oben Kapitel 8, II 1 b).

  156. 156.

    Larenz/Canaris, Methodenlehre, 1995, S. 295.

  157. 157.

    Leenen, Typus und Rechtsfindung, 1971, S. 179.

  158. 158.

    Larenz/Canaris, Methodenlehre, 1995, S. 294.

  159. 159.

    Larenz/Canaris, Methodenlehre, 1995, S. 294.

  160. 160.

    Larenz/Canaris, Methodenlehre, 1995, S. 294; vgl. Hirsch, in: FS Tiburtius, 1964, S. 383 (384 ff.).

  161. 161.

    Larenz/Canaris, Methodenlehre, 1995, S. 294; Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1053).

  162. 162.

    Larenz/Canaris, Methodenlehre, 1995, S. 297.

  163. 163.

    Bydlinski, Juristische Methodenlehre, 1991, S. 544.

  164. 164.

    BGH NJW 1965, 1132 (1133) [=BGHZ 43, 109]; Hopt, § 84 Rd. 27; Schmidt, Handelsrecht, 1999, § 27 I 2 b) (S. 721).

  165. 165.

    Hopt, § 84 Rd. 27; Schmidt, Handelsrecht, 1999, § 27 I 2 b) (S. 721); Koller/Roth/Morck/Roth, § 84 Rd. 5; MünchKommHGB/von Hoyningen-Huene, § 84 Rd. 63.

  166. 166.

    Hopt, § 84 Rd. 27.

  167. 167.

    Hopt, § 84 Rd. 27; Staub/Emde, § 84 Rd. 53; Oetker/Busche, § 84 Rd. 37; Schmidt, Handelsrecht, 1999, § 27 I 2 b) (S. 721); Martinek/Bergmann, WRP 2006, 1047 (1058 f.); Schwarz/Hansen, in: v. Hartlieb/Schwarz, Handbuch des Film-, Fernseh- und Videorechts, 2011, 95. Kap. Rd. 13 (S. 420); LG Köln, Urt. v. 11.3.2002, 2 O 594/00 (unveröffentlicht); LG München I, Urt. v. 27.11.1997, 23 O 3277/97 (unveröffentlicht); LG Hamburg, Urt. v. 3.9.1998, 305 O 438/97 (unveröffentlicht).

  168. 168.

    Hirsch, in: FS Tiburtius, 1964, S. 383 (402); kritisch, aber im Ergebnis offen lassend OLG Hamburg AfP 2006, 363 (364).

  169. 169.

    Staub/Emde, Vor § 84 Rd. 8, § 84 Rd. 8.

  170. 170.

    Lyng/Heinz/v. Rothkirch bringen es mit dem ersten Satz ihres Buches auf den Punkt: „Musik ist Kunst, und mit dieser Kunst werden Geschäfte gemacht“, Lyng/Heinz/v. Rothkirch, Die neue Praxis im Musikbusiness, 2011, S. 15.

  171. 171.

    Oetker/Busche, § 84 Rd. 24.

  172. 172.

    BGH NJW 1961, 725 (726) [=BGHZ 33, 321]; BGH NJW 1972, 95 (98) [=BGHZ 57, 191]; Staub/Emde, § 84 Rd. 12; noch weiter Oetker/Busche, § 84 Rd. 24 (siehe dort Fn. 39), der keine Gewinnerzielungsabsicht erfordert.

  173. 173.

    Gerth, Vertragsverhältnis des Spitzenkünstlers, 1993, S. 18.

  174. 174.

    BGH NJW 1982, 1757 (1758); Hopt, § 84 Rd. 36; Oetker/Busche, § 84 Rd. 7.

  175. 175.

    Umfangreiche Indizienkataloge sind wiedergegeben bei Staub/Emde, § 84 Rd. 24 ff.

  176. 176.

    Kassung AfP 2004, 89 (92).

  177. 177.

    Hirsch, in: FS Tiburtius, 1964, S. 383 (395); Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1053); so auch Oetker/Busche, § 84 Rd. 5.

  178. 178.

    Hopt, § 84 Rd. 1; Oetker/Busche, § 84 Rd 5; Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 4 (S. 249).

  179. 179.

    Hopt, § 84 Rd. 38.

  180. 180.

    Hopt, § 84 Rd. 38.

  181. 181.

    BGH, Urt. v. 27.02.1981, I ZR 39/79 (Tz. 10/Juris) [=BGH DB 1981, 1772].

  182. 182.

    OLG Düsseldorf NJW 1998, 2981 (2982).

  183. 183.

    Zu allem Hopt, § 84 Rd. 38.

  184. 184.

    Die Ablehnungsfreiheit unterliegt aber gewissen Beschränkungen im Hinblick auf schutzwürdige Belange des Handelsvertreters Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 59 (S. 262 f.).

  185. 185.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 3 b).

  186. 186.

    BGH NJW 1983, 42 (42); Hopt, § 84 Rd. 22.

  187. 187.

    BGH NJW 1980, 1793 (1793); Hopt, § 84 Rd. 22.

  188. 188.

    Hopt, § 84 Rd. 23; Oetker/Busche, § 84 Rd. 45; Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 11 (S. 251).

  189. 189.

    Staub/Emde, § 84 Rd. 56.

  190. 190.

    Staub/Emde, § 84 Rd. 56.

  191. 191.

    Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 11 (S. 251); Hopt, § 84 Rd. 24.

  192. 192.

    Hopt, § 84 Rd. 24.

  193. 193.

    Staub/Emde, § 84 Rd. 60.

  194. 194.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 1 c) bb).

  195. 195.

    Hopt, § 84 Rd. 41.

  196. 196.

    Hopt, § 84 Rd. 42.

  197. 197.

    Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1051).

  198. 198.

    OLG Nürnberg BB 1959, 317 (318); OLG Bamberg BB 1965, 1167 (1167 f.).

  199. 199.

    Staudinger/Reuter (2010), Vorbem zu §§ 652 Rd. 21; Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1051).

  200. 200.

    Siehe oben Kapitel 12, II 2 b) ff.).

  201. 201.

    Gerth, Vertragsverhältnis des Spitzenkünstlers, 1993, S. 16; Kassung AfP 2004, 89 (91); Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (698).

  202. 202.

    Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1053, 1058 f.).

  203. 203.

    Schmidt-Rimpler, in: Ehrenbergs Handbuch, 5. Bd. I/1, 1928, § 13 I 1 Fn. 2 (S. 40); Hopt, § 84 Rd. 26; Oetker/Busche, § 84 Rd. 47; Koller/Roth/Morck/Roth, § 84 Rd. 4; Staub/Emde, § 84 Rd. 61 ff.

  204. 204.

    Schmidt-Rimpler, in: Ehrenbergs Handbuch, 5. Bd. I/1, 1928, § 13 II 2 h) (S. 48); Hopt, § 84 Rd. 27; LG München I, Urt. v. 27.11.1997, 23 O 3277/97 (unveröffentlicht).

  205. 205.

    Hopt, § 84 Rd. 27; auch die Verträge der Filmschaffenden, Schwarz/Hansen, in: v. Hartlieb/Schwarz, Handbuch des Film-, Fernseh- und Videorechts,2011, 95. Kap. Rd. 13 (S. 420).

  206. 206.

    Gerth, Vertragsverhältnis des Spitzenkünstlers, 1993, S. 16 ff.; Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1058 f.); Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (701).

  207. 207.

    Kassung AfP 2004, 89 (92 ff.); kritisch ebenfalls OLG Hamburg AfP 2004, 363 (364).

  208. 208.

    Gesetz zur Änderung des HGB (Recht der Handelsvertreter) vom 6.8.1953, BGBl. I, S. 771.

  209. 209.

    Richtlinie 86/653/EWG vom 18.12.1986, ABl. EG L 382, S. 17.

  210. 210.

    Kassung AfP 2004, 89 (92 f.).

  211. 211.

    Kassung AfP 2004, 89 (93).

  212. 212.

    Kassung AfP 2004, 89 (93 f.).

  213. 213.

    Kassung AfP 2004, 89 (92).

  214. 214.

    Richtlinie 86/653/EWG vom 18.12.1986, ABl. EG L 382, S. 17.

  215. 215.

    Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 3 (S. 249); Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1059).

  216. 216.

    Zu letzteren siehe Schricker/Loewenheim/Dietz/Peukert, § 12 Rd. 20, § 13 Rd. 22 ff.

  217. 217.

    Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (701).

  218. 218.

    Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (696 f.).

  219. 219.

    Hirsch, in FS Tiburtius, 1964, S. 383 (394).

  220. 220.

    Schmidt-Rimpler, in: Ehrenbergs Handbuch, 5. Bd. I/1, 1928, § 13 I 1 (S. 39 ff.); Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 1 (S. 248); Oetker/Busche, § 84 Rd. 1; Hopt, § 84 Rd. 1; Koller/Roth/Morck/Roth, § 84 Rd. 4.

  221. 221.

    Schmidt-Rimpler, in: Ehrenbergs Handbuch, 5. Bd. I/1, 1928, § 13 I 1 (S. 41); Hirsch, in FS Tiburtius, 1964, S. 383 (394).

  222. 222.

    Hopt, § 84 Rd. 1; Schmidt, Handelsrecht, 1999, § 27 II 2a) (S. 726).

  223. 223.

    Martinek/Semler/Habermeier/Flohr/Martinek, Handbuch des Vertriebsrechts, 2010, § 1, I 1 Rd. 1 (S. 3).

  224. 224.

    Martinek/Semler/Habermeier/Flohr/Martinek, Handbuch des Vertriebsrechts, 2010, § 1, I 1 Rd. 3 (S. 4).

  225. 225.

    Martinek/Semler/Habermeier/Flohr/Martinek, Handbuch des Vertriebsrechts, 2010, § 1, I 1 Rd. 3 ff. (S. 4 f.), § 1, I 3 Rd. 42 (S. 23).

  226. 226.

    Schmidt-Rimpler, in: Ehrenbergs Handbuch, 5. Bd. I/1, 1928, § 13 I 1 (S. 39 f.); so auch Nasse, Der Sportler-Manager-Vertrag, 2010, S. 145.

  227. 227.

    Auf solche standardisierten Dienstleistungen stellen Martinek/Semler/Habermeier/Flohr/Martinek, Handbuch des Vertriebsrechts, 2010, § 1, I 1 Rd. 5 (S. 5), § 1, I 3 Rd. 42 (S. 23), ab.

  228. 228.

    Martinek/Semler/Habermeier/Flohr/Martinek, Handbuch des Vertriebsrechts, 2010, § 1, I 1 Rd. 5 (S. 5).

  229. 229.

    Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 16 (S. 252).

  230. 230.

    Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 98 (S. 271).

  231. 231.

    Michow, in: Moser/Scheuermann, Handbuch der Musikwirtschaft, 2003, S. 1279; SchulzeRossbach, AMA Musiker Recht, 2003, S. 17.

  232. 232.

    Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1048); Gerth, Vertragsverhältnis des Spitzenkünstlers, 1993, S. 15 ff.

  233. 233.

    Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (683).

  234. 234.

    LG München I, Urt. v. 27.11.1997, 23 O 3277/97 (unveröffentlicht); LG Hamburg, Urt. v. 3.9.1998, 305 O 438/97 (unveröffentlicht).

  235. 235.

    MünchKommHGB/von Hoyningen-Huene, § 86 Rd. 23 ff.

  236. 236.

    Martinek/Bergmann WRP 2006, S. 1047 (1052); Oetker/Busche, § 86 Rd. 3.

  237. 237.

    Hierfür spricht auch, dass Martinek beim Geschäftsbesorgungsvertrag die Interessenwahrungspflicht als Hauptpflicht bezeichnet; Staudinger/Martinek (2006), § 675 Rd. A 24. Insofern ist seine Einordnung der Interessenwahrungspflicht bei Handelsvertretervertrag als Nebenpflicht widersprüchlich. Auch Busche spricht von einer prägenden Nebenpflicht, Oetker/Busche, § 86 Rd. 12.

  238. 238.

    BGH NJW 1964, 1621 (1622) [=BGHZ 42, 59]; BGH NJW-RR 1992, 481 (482); BGH NJW 1991, 490 (491) [=BGHZ 112, 218]; Schmidt, Handelsrecht, 1999, § 27 IV c (S. 731); MünchKommHGB/von Hoyningen-Huene, § 86 Rd. 33; Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 41 (S. 258); OLG Hamburg AfP 2006, 363 (365); Oetker/Busche, § 86 Rd. 24; Staub/Emde, § 86 Rd. 78.

  239. 239.

    Staudinger/Reuter (2010), Vorbem zu §§ 652 ff. Rd. 23.

  240. 240.

    OLG Hamburg AfP 2006, 363 (365).

  241. 241.

    Schmidt, Handelsrecht, 1999, § 27 IV c (S. 731).

  242. 242.

    OLG Celle MDR 1958, 341 (341); Hopt, § 84 Rd. 36; Staub/Emde, § 84 Rd. 29.

  243. 243.

    Schmidt, Handelsrecht, 1999, § 27 IV c (S. 731).

  244. 244.

    Oetker/Busche, § 86 Rd. 25.

  245. 245.

    Siehe oben Kapitel 5, IV. 1. p) bb).

  246. 246.

    BGH NJW 1992, 2818 (2819 f.); BGH NJW 1991, 490 (491) [=BGHZ 112, 218].

  247. 247.

    Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1056).

  248. 248.

    Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1056 f.); zustimmend Staub/Emde, § 86 Rd. 119; so auch schon Denkschrift des Reichstages 1895/97, S. 69, abgedruckt in: Schubert/Schmiedel/Krampe, Quellen zum HGB II/2, 1988, S. 1006 f.

  249. 249.

    Denkschrift des Reichstages 1895/97, S. 69, abgedruckt in: Schubert/Schmiedel/Krampe, Quellen zum HGB II/2, 1988, S. 1006.

  250. 250.

    Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1057); zustimmend Staub/Emde, § 86 Rd. 120.

  251. 251.

    Martinek/Bergmann WRP 2006, 1047 (1057).

  252. 252.

    Somit stünden dem Künstlermanager sowie den Künstlern 80 % der Einnahmen zu.

  253. 253.

    Siehe oben Kapitel 2, I 5.

  254. 254.

    Staub/Emde, § 86 Rd. 120, weist auf die Vorteile für den Unternehmer hin, wenn dem Handelsvertreter ein größeres Angebots zur Verfügung steht.

  255. 255.

    BSGE 37, 1 (6) – Film-Manager.

  256. 256.

    Staub/Emde, § 84 Rd. 95.

  257. 257.

    Staub/Emde, § 84 Rd. 95.

  258. 258.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 2 d) bb).

  259. 259.

    Siehe oben Kapitel 5, III 2.

  260. 260.

    LG Köln, Urt. v. 11.3.2002, 2 O 594/00 (unveröffentlicht).

  261. 261.

    Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 62 (S. 263).

  262. 262.

    Baumbach/Hopt, § 87 Rd. 48; Oetker/Busche, § 87 Rd. 39 f; MünchKommHGB/v. Hoyningen-Huene, § 87 Rd. 8, 63, 115.

  263. 263.

    BGH NJW 1964, 1622 (1623); Baumbach/Hopt, § 87 Rd. 31.

  264. 264.

    Baumbach/Hopt, § 87 Rd. 23 ff.; Oetker/Busche, § 87 Rd. 21.

  265. 265.

    OLG Düsseldorf, Urt. v. 09.05.2003, I-16 U 166/02, 16 U 166/02 (BeckRS 2009, 24237); Oetker/Busche, § 87 Rd. 22.

  266. 266.

    Oetker/Busche, § 87 Rd. 22; OLG Düsseldorf DB 1968, 611 (611 f.).

  267. 267.

    RGZ 109, 254 (255 ff.); BGH BB 1956, 95 (95); OLG Düsseldorf, Urt. v. 09.05.2003, I-16 U 166/02, 16 U 166/02 (BeckRS 2009, 24237); Staub/Emde, § 87 Rd. 102.

  268. 268.

    OLG Düsseldorf DB 1968, 611 (611 f.).

  269. 269.

    OLG Düsseldorf, Urt. v. 09.05.2003, I-16 U 166/02, 16 U 166/02 (BeckRS 2009, 24237).

  270. 270.

    OLG Düsseldorf, Urt. v. 09.05.2003, I-16 U 166/02, 16 U 166/02 (BeckRS 2009, 24237); MünchKommHGB/v. Hoyningen-Huene, § 87 Rd. 75.; Ebenroth/Boujong/Joost/Strohn/Löwisch, § 87 Rd. 43.

  271. 271.

    OLG Düsseldorf, Urt. v. 09.05.2003, I-16 U 166/02, 16 U 166/02 (BeckRS 2009, 24237); MünchKommHGB/v. Hoyningen-Huene, § 87 Rd. 75.

  272. 272.

    BGH WM 1982, 635 (635 f.).

  273. 273.

    Baumbach/Hopt, § 87 Rd. 24; Staub/Emde, § 84 Rd. 96 f.

  274. 274.

    Baumbach/Hopt, § 87 Rd. 24; Staub/Emde, § 84 Rd. 96 f.

  275. 275.

    Baumbach/Hopt, § 87 Rd. 24.

  276. 276.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 2 a) ee) (5).

  277. 277.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 2 a) ee) (4) (b) (die KMV 30 und 33).

  278. 278.

    KMV 33.

  279. 279.

    Bei langfristig geplanten Tourneen kann dies anders sein.

  280. 280.

    Siehe oben 1 Kapitel 5, IV 2 a) ee) (5).

  281. 281.

    KMV 10.

  282. 282.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 2 a) ee) (5).

  283. 283.

    Siehe oben Kapitel 5, III 2.

  284. 284.

    RGZ 109, 254 (255 ff.); BGH BB 1956, 95 (95); OLG Düsseldorf, Urt. v. 09.05.2003, I-16 U 166/02, 16 U 166/02 (BeckRS 2009, 24237); Staub/Emde, § 87 Rd. 102.

  285. 285.

    Siehe oben Kapitel 11, III. 4 c) cc).

  286. 286.

    Siehe oben Kapitel 5, IV 2 ee) (4) (c).

  287. 287.

    Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 66 (S. 264).

  288. 288.

    Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 66 (S. 264).

  289. 289.

    Canaris, Handelsrecht, 2006, § 15 Rd. 67 (S. 264).

  290. 290.

    Andryk UFITA 2006/III (2006), 673 (687).

  291. 291.

    Baumbach/Hopt, § 89b Rd. 74.

  292. 292.

    Kassung AfP 2004, 89 (94); LG Köln, Urt. v. 11.3.2002, 2 O 594/00 (unveröffentlicht).

  293. 293.

    BGH UFITA 1983 (Bd. 96), 241 (243); BGH NJW-RR 1993, 505 (505 f.).

  294. 294.

    Kassung AfP 2004, 89 (94); LG Köln, Urt. v. 11.3.2002, 2 O 594/00 (unveröffentlicht).

  295. 295.

    Oetker, Dauerschuldverhältnis, 1994, S. 603; MünchKommBGB/Ulmer/Schäfer, § 723 Rd. 76; Staudinger/Habermeier (2003), § 723 Rd. 41.

  296. 296.

    MünchKommBGB/Ulmer/Schäfer, § 723 Rd. 76; Palandt/Sprau, § 723 Rd. 7; Baumbach/Hopt, § 131 Rd. 64.

  297. 297.

    Hierauf wird unten in Kapitel 16, III 2 eingegangen.

  298. 298.

    Siehe oben Kapitel 12, III 6 b) cc) (2) (c).

  299. 299.

    Siehe unten Kapitel 16, II 3 und III 3.

  300. 300.

    Palandt/Weidenkaff, Einf v § 611, Rd. 25; MünchKommBGB/Müller-Glöge, § 611 Rd. 35.

  301. 301.

    MünchKommBGB/Müller-Glöge, § 611 Rd. 35; Staudinger/Richardi/Fischinger (2011), Vorbem zu §§ 611 ff., Rd. 69.

  302. 302.

    Larenz, Schuldrecht II/1, 1986, § 52 I (S. 311 f.); Bamberger/Roth/Fuchs, § 611, Rd. 12.

  303. 303.

    Staudinger/Richardi/Fischinger (2011), Vorbem zu §§ 611 ff., Rd. 70.

  304. 304.

    Palandt/Weidenkaff, Einf v § 611, Rd. 25.

  305. 305.

    Staudinger/Richardi/Fischinger (2011), Vorbem zu §§ 611 ff., Rd. 71.

  306. 306.

    Siehe oben Kapitel 5, II 2 b).

  307. 307.

    Siehe oben Kapitel 5, II 2 b).

  308. 308.

    KMV 5.

  309. 309.

    So genannte „relational contracts“; nachfolgend sollen die Verträge als Relationalverträge bezeichnet werden.

  310. 310.

    Kreutzer, Künstleragenturvertrag, 2004, S. 206f.

  311. 311.

    So genannte „discrete contracts“, Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 366f.; Macneil, Northwestern University Law Review Vol. 72 (1978), 854 (856 ff.); Macneil, The New Social Contract, 1980, S. 10.

  312. 312.

    Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 367.

  313. 313.

    Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 368.

  314. 314.

    Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 368.

  315. 315.

    Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 370 m.w.N.

  316. 316.

    Nicklisch, in: Nicklisch, Der Komplexe Langzeitvertrag, 1987, S. 17 ff., Nicklisch JZ 1984, 757 ff.; Nicklisch NJW 1985, 2361 ff.

  317. 317.

    Schanze, in: Joerges, Franchising and the Law, 1991, S. 67 ff.

  318. 318.

    Teubner, in: Joerges, Franchising and the Law, 1991, S. 105 ff.

  319. 319.

    Siehe hierzu Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 375 ff.

  320. 320.

    Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 381; Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverhältnisse, 2001, S. 256.

  321. 321.

    Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverhältnisse, 2001, S. 256.

  322. 322.

    Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 383; Nicklisch verortet den komplexen Langzeitvertrag hingegen zwischen punktuellen Austauschvertrag und Dauerschuldverhältnis, Nicklisch, in: Nicklisch, Der Komplexe Langzeitvertrag, 1987, S. 18, betont aber die Nähe zum Dauerschuldverhältnis, Nicklisch JZ 1984, 758 (759, 762).

  323. 323.

    Staudinger/Martinek (2006), Vorbem zu §§ 662 ff., Rd. 77.

  324. 324.

    Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 382 f.; Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverhältnisse, 2001, S. 257.

  325. 325.

    Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 383, unter Hinweis auf Macneil, in: Nicklisch, Der komplexe Langzeitvertrag, S. 31, Fn. 2, S. 34, Fn. 34.

  326. 326.

    Oechsler, RabelsZ 1996, 91 (114 ff.).

  327. 327.

    Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 381; Stoffels, Gesetzlich nicht geregelte Schuldverhältnisse, 2001, S. 257 f.; Oechsler, RabelsZ 1996, 91 (101 ff.).

  328. 328.

    Martinek, Moderne Vertragstypen III, 1993, S. 385.

  329. 329.

    So z. B. Kreutzer, Künstleragenturvertrag, 2004, S. 207, 295.

  330. 330.

    Siehe oben Kapitel 10, III 2.

  331. 331.

    Fritzsche, Unterlassungsanspruch und Unterlassungsklage, 2000, S. 28.

  332. 332.

    Esser/Schmidt, Schuldrecht I/1, 1995, § 6 I 4 (S. 104); so wohl auch Fritzsche, Unterlassungsanspruch und Unterlassungsklage, 2000, S. 27 ff.

  333. 333.

    Martinek, Moderne Vertragstypen, Bd. I, 1991, S. 22, Bamberger/Roth/Gehrlein/Sutschet, § 311, Rd. 19; Soergel/M. Wolf (1986), § 305 Rd. 26.

  334. 334.

    Zu Gestattungsverträgen über Namensrechte vgl. z. B. Palandt/Ellenberger, § 12 Rd. 20.

  335. 335.

    Z. B. KMV 13.

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Corresponding author

Correspondence to Hans-Jürgen Homann .

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2013 Springer-Verlag Berlin Heidelberg

About this chapter

Cite this chapter

Homann, HJ. (2013). Die Einordnung des Künstlermanagementvertrages in die Verträge des Besonderen Schuldrechts und der Sondergesetze. In: Der Künstlermanagementvertrag. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-33874-8_12

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-33874-8_12

  • Published:

  • Publisher Name: Springer, Berlin, Heidelberg

  • Print ISBN: 978-3-642-33873-1

  • Online ISBN: 978-3-642-33874-8

  • eBook Packages: Humanities, Social Science (German Language)

Publish with us

Policies and ethics