Skip to main content

Allgemeine Grundlagen

  • Chapter
  • First Online:
Book cover Handbuch Sexualstraftaten
  • 6825 Accesses

Zusammenfassung

Ein menschliches Verhalten ist nicht von Natur aus kriminell. Es erhält die Eigenschaft „kriminell“ erst durch seinen Bezug zu einer Strafrechtsnorm. Was eine Straftat bildet, lässt sich nur innerhalb einer ganz bestimmten Kultur- und Sozialsituation feststellen, in welcher der jeweilige Gesetzgeber eine normative Wertentscheidung trifft. Das Verbrechen stellt damit eine Wertungsgröße dar, und der Normgeber als Inhaber des Definitionsmonopols für strafwürdiges Unrecht muss die Wertung für die Rechtsgemeinschaft in allgemein verbindlicher Weise vornehmen. Dabei verbietet das pluralistische Bild unserer heutigen Gesellschaft, der legislatorischen Wertung die Vorstellungen einer einzigen Gruppe innerhalb der Sozialgemeinschaft zugrunde zu legen. Es muss eine zum Straftatbestand führende gravierende Sozialschädlichkeit aus den grundlegenden Notwendigkeiten zur Sicherung des Zusammenlebens in der rechtlichen Gemeinschaft selbst nachgewiesen sein.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 119.00
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Hardcover Book
USD 159.99
Price excludes VAT (USA)
  • Durable hardcover edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Notes

  1. 1.

    Dazu Zipf, 1980, S. 89 ff.

  2. 2.

    Siehe bereits Hegel, Grundlinien der Philosophie des Rechts, § 218: „Ein Strafkodex gehört vornehmlich seiner Zeit und dem Zustand der bürgerlichen Gesellschaft in ihr an.“

  3. 3.

    Jescheck/Weigend, 1996, S. 50.

  4. 4.

    RGBl. 1871, S. 127 ff.

  5. 5.

    Daude, 1926, Anm. 31 zu § 174 RStGB; siehe auch Dreher/Massen, 1954, § 174 Anm. 4.

  6. 6.

    Vgl. Müting, 2010, S. 49.

  7. 7.

    Daude, 1926, Anm. 38 zu § 175 RStGB.

  8. 8.

    RGBl. 1900, S. 301 ff.

  9. 9.

    RGBl. 1935, S. 839 ff.

  10. 10.

    Dazu BGHSt. 1, S. 80; Dreher/Massen, 1954, Anm. 1 zu § 175, Anm. 1 zu § 175a.

  11. 11.

    BGBl. I 1953, S. 735 ff.

  12. 12.

    BGBl. I 1969, S. 645 ff.

  13. 13.

    BGBl. I 1973, S. 1725 ff.

  14. 14.

    Hanack, 1968, S. 28 f.

  15. 15.

    BT-Drs. 6/650.

  16. 16.

    BT-Drs. 6/650, S. 359.

  17. 17.

    Siehe z. B. RGSt. 8, S. 172; RGSt. 71, S. 109 ff.; RGSt. 73, S. 78 ff.

  18. 18.

    Dazu Bockelmann, 1972, S. 396 ff.

  19. 19.

    So BGHGSSt. 6, S. 46 ff.; noch einschränkender BGHSt. 17, S. 230 ff.

  20. 20.

    BGHGSSt. 6, S. 52.

  21. 21.

    Simson/Geerds, 1969, S. 352 f.

  22. 22.

    BGHSt. 23, S. 42.

  23. 23.

    BGHSt. 23, S. 43 f.; siehe auch BGHSt. 24, S. 319.

  24. 24.

    BGHSt. 23, S. 43.

  25. 25.

    Dazu Mayer H., 1972, S. 131 ff.

  26. 26.

    Siehe Jäger H., 1957, S. 29 ff.; Klug, 1963, S. 27 ff.

  27. 27.

    Baumann/Brauneck/Grünwald u.a., 1968, S. 5 ff.

  28. 28.

    Siehe Gutachten von Hanack, 1968, sowie die Referate von Just-Dahlmann, Lackner und Pallin in: Verhandlungen des 47. Deutschen Juristentages, Bd. II, Sitzungsberichte, 1969, K 7 ff., 27 ff., 55 ff.

  29. 29.

    Sick, 1993, S. 78.

  30. 30.

    Baumann/Brauneck/Grünwald u.a., 1968, S. 9; siehe auch Gemeinsame Schlusssitzung des 47. Deutschen Juristentages, Bd. II, Sitzungsberichte, 1969, P 4.

  31. 31.

    Bockelmann, 1972, S. 412: „Selbst der schwerste Verstoß gegen sittliche Normen ist nicht sozialschädlich, wenn er keinen Rechtsgüterschaden anrichtet, und die moralisch indifferente, ja selbst die sittlich gute Handlung ist sozialschädlich, wenn sie eine Rechtsgutsverletzung zur Folge hat.“

  32. 32.

    BGBl. I 1969, S. 645 ff.

  33. 33.

    Siehe auch Lang, 2009, S. 221 ff.

  34. 34.

    Dazu Dreher, 1974, S. 45 ff.

  35. 35.

    BT-Drs. 6/1552, S. 9 f.

  36. 36.

    Sturm, 1974, S. 1.

  37. 37.

    Siehe dazu bereits Schroeder, 1971, S. 14 f.

  38. 38.

    BT-Drs. 7/514, S. 5.

  39. 39.

    BT-Drs. 7/514, S. 12.

  40. 40.

    Diskutiert wurden: „Sexualstraftaten“, „Sexualbezogene Straftaten“, „Straftaten im sexuellen Bereich“, „Straftaten im Bereich des Sexuallebens“, „Straftaten gegen die sexuelle Freiheit“, „Straftaten im Zusammenhang mit der Sexualität“ (Nachweise bei Sick, 1993, S. 79 f.).

  41. 41.

    Siehe Bottke, 2007, S. 535 ff.; Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 186.; Schroeder, 1974, S. 877 f.

  42. 42.

    Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 186; Schroeder, 1975, S. 18; dazu auch Baurmann, 1996, S. 53 f.

  43. 43.

    Bottke, 2007, S. 536; Ilg, 1997, S. 27; Renzikowski in: MK-StGB, 2012, vor §§ 174 ff. Rdn. 8; Sick, 1991, S. 51.

  44. 44.

    Siehe auch Fischer, 2012, vor § 174 Rdn. 5.

  45. 45.

    BGBl. I 1973, S. 1725 ff.

  46. 46.

    Siehe BT-Drs. 6/1552, S. 9.

  47. 47.

    BGBl. I 1992, S. 1255 ff.

  48. 48.

    Dazu Schroeder, 1995, S. 231 ff.

  49. 49.

    Siehe Hofmann, 2002, S. 349 ff.

  50. 50.

    BGH, NStZ 1983, S. 262.

  51. 51.

    BT-Drs. 12/2046, S. 6.

  52. 52.

    Vgl. BT-Drs. 12/2046, S. 6.

  53. 53.

    BGBl. I 2005, S. 239 ff.

  54. 54.

    Dazu Kap. 2.3.7.

  55. 55.

    BGBl. I 1993, S. 1346 ff.

  56. 56.

    Dazu Schroeder, 1993, S. 2581 ff.

  57. 57.

    BT-Drs. 12/3001, S. 4.

  58. 58.

    Empfehlung des Europarates No R (91) 10 v. 9.9.1991.

  59. 59.

    BT-Drs. 12/3001, S. 5.

  60. 60.

    BT-Drs. 12/3001, S. 6.

  61. 61.

    BGBl. I 1994, S. 1168 ff.

  62. 62.

    Dazu Frank, 1997, S. 241 ff.; Kusch/Mössle, 1994, S. 1504 ff.; Schroeder, 1994, S. 1501 ff.

  63. 63.

    Dazu eingehend Blazek, 1996, S. 124 ff.; Frank, 1997, S. 26 ff.; Kraushaar, 1997; Schulz, 1994, S. 7 ff.; speziell zur Zeit des Nationalsozialismus: Grau, 1993.

  64. 64.

    RGBl. 1871, S. 161.

  65. 65.

    Daude, 1926, Anm. 38 zu § 175 RStGB.

  66. 66.

    Vgl. Frank, 1997, S. 26 ff.; Gollner, 1974, S. 182 ff

  67. 67.

    BGBl. I 1969, S. 645 ff.

  68. 68.

    BGBl. I 1973, S. 1725 ff.

  69. 69.

    Vgl. Frank, 1997, S. 106 ff. m. zahlr. Nachw.

  70. 70.

    Zur Diskussion über die Ausgestaltung siehe Barabas, 1998, S. 74 f.; Bruns, 1991, S. 166 f.; ders., 1991a, S. 325 ff.; ders., 1993, S. 232; Deutsche Gesellschaft für Sozialforschung, 1992, S. 225 ff.; Frank, 1997, S. 241 ff.; Frommel, 1992, S. 80 ff.; Schetsche, 1994, S. 201 ff.; Schroeder, 1992a, S. 295 ff.; Steinmeister, 1992, S. 87 ff.; Tönnies, 1992, S. 411 ff.; Tröndle, 1992a, S. 297 ff.

  71. 71.

    Siehe Kapitel III Sachgebiet C Abschnitt III Nr. 1 zu Anlage I und Kapitel III Sachgebiet C. A Abschnitt I Nr. 1 zu Anlage II des Vertrages zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Deutschen Demokratischen Republik über die Herstellung der Einheit Deutschlands vom 31.8.1990 (BGBl. II 1990, S. 889 ff.).

  72. 72.

    Siehe GBl. der DDR 1988 I, S. 339.

  73. 73.

    BGH, NJW 1998, S. 1162 f.

  74. 74.

    So Schroeder, 1999, S. 832.

  75. 75.

    BGBl. I 1994, S. 1310 ff.

  76. 76.

    Dazu Geppert, 1996, S. 62.

  77. 77.

    BT-Drs. 12/2975, S. 1; BT-Drs. 12/7414, S. 1; Albrecht, 2011, S. 161.

  78. 78.

    Vgl. BT-Drs. 12/2975, S. 4.

  79. 79.

    Verfassungsrechtlich unbedenklich, BVerfG, NStZ 2000, S. 251 mit i. E. zust. Anm. Wollweber, NStZ 2001, S. 81 f.

  80. 80.

    Vgl. z. B. Brownmiller, 1975.

  81. 81.

    Siehe etwa Abel, 1988; Arbeitskreis „Sexuelle Gewalt“ beim Komitee für Grundrechte und Demokratie, 1985; Brownmiller, 1978; Degler, 1981; Frommel, 1987, S. 242 ff.; Heiliger/Engelfried, 1995; Janshen, 1991; Sick, 1993, S. 95 ff.; Weis, 1982.

  82. 82.

    BGBl. I 1997, S. 1607 ff.

  83. 83.

    Dazu Dessecker, 1998, S. 1 ff.; Harbeck, 1997, S. 4 ff.; Jäger M., 1999, S. 55 ff.; Laubenthal, 1999a, S. 583; Lenckner, 1997, S. 2801 ff.; Mildenberger, 1998, S. 3 ff.; Otto, 1998, S. 210 ff.; Pott, 1999, S. 98 ff.

  84. 84.

    BT-Drs. 13/7324, S. 5 f.

  85. 85.

    BT-Drs. 13/7663, S. 4.

  86. 86.

    Krit. Schroeder, 1999, S. 829.

  87. 87.

    Dazu Mitsch, 1989, S. 484 ff.

  88. 88.

    Siehe Baurmann, 1990, S. 37 ff.; Frommel, 1988, S. 233 ff.; dies., 1996, S. 167 ff.; Helmken, 1979; ders., 1993, S. 459 ff.; Laubenthal, 1984, S. 8 ff.; Paetow, 1987, S. 123 ff.; Sick, 1993, S. 327 ff.; krit. Schünemann, 1996, S. 307 ff.

  89. 89.

    Benard/Schlaffer, 1978, S. 123.

  90. 90.

    Vgl. Bundesministerium für Jugend, Familie und Gesundheit, 1983, S. 104.

  91. 91.

    BR-Drs. 876/96.

  92. 92.

    BGBl. I 1998, S. 160 ff.

  93. 93.

    Dazu Albrecht H.-J., 1999, S. 866 ff.; Dessecker, 1998, S. 1 ff.; Deutsche Gesellschaft für Sexualforschung, 1998, S. 163 ff.; Eisenberg/Hackethal, 1998, S. 196 ff.; Hammerschlag/Schwarz, 1998, S. 321 ff.; Meier, 1999, S. 445 ff.; Rosenau, 1999, S. 394 ff.; Rotthaus, 1998, S. 597 ff.; Schmidt-Jortzig, 1998, S. 442; Schneider H. J., 1998, S. 441 ff.; Schöch, 1998, S. 1257 ff.; siehe auch Streng, 1997, S. 443 ff.

  94. 94.

    Dazu Laubenthal, 2011a, S. 364 ff.

  95. 95.

    Siehe Laubenthal, 2011a, S. 367.

  96. 96.

    BGBl. I 1998, S. 164 ff.

  97. 97.

    Dencker/Struensee/Nelles/Stein, 1998; Freund, 1997, S. 455 ff.; dazu Kreß 1998, S. 633 ff.; Schlüchter 1998.

  98. 98.

    BT-Drs. 13/7164, S. 1; BT-Drs. 13/8587, S. 1.

  99. 99.

    Dazu Kröber, 1998, S. 59 ff.

  100. 100.

    Dazu Bittmann/Merschky, 1998, S. 462; Otto, 1998, S. 213 ff.; Renzikowski, 1999, S. 377 ff.

  101. 101.

    Zur Kontroverse zwischen sog. Vergehenslösung und Verbrechenslösung im Gesetzgebungsverfahren siehe BT-Drs. 13/8587, S. 81.

  102. 102.

    Durch Art. 4 Nr. 4 des Gesetzes zur Regelung der Rahmenbedingungen für Informations- und Kommunikationsdienste vom 22.7.1997 (BGBl. I 1997, S. 1869) war bereits der Anwendungsbereich von § 184 Abs. 4 und 5 StGB a. F. auf die Wiedergabe nicht nur eines tatsächlichen, sondern auch eines wirklichkeitsnahen Geschehens erweitert worden (dazu Engel-Flechsig/Maennel/Tettenborn, 1997, S. 2990).

  103. 103.

    BT-Drs. 13/9064, S. 20.

  104. 104.

    Kreß, 1998, S. 638.

  105. 105.

    Dazu Becker-Fischer/Fischer, 1997; Hafke, 1998; Hensch/Teckentrup, 1993; Heyne, 1991; Löwer-Hirsch, 1998; Pope/Bouhoutsos, 1992; Sonntag/Haering-Lehn/Gerdes u.a., 1995; Spenner, 1999, S. 24 ff.; siehe auch DER SPIEGEL, Meine Seele in seiner Gewalt, Nr. 35/1993, S. 198 ff.; Wirtz, 1990, S. 245 ff.

  106. 106.

    BGBl. I 2001, S. 3983 ff.

  107. 107.

    Malkmus, 2005, S. 72; Renzikowski, 2007, S. 8; Schmidbauer, 2005, S. 871.

  108. 108.

    Vgl. BT-Drs. 14/5958, S. 5 f.

  109. 109.

    Dazu Fischer/Kavemann, 2007, S. 40 f.

  110. 110.

    Siehe Malkmus, 2005, S. 61 ff.

  111. 111.

    Vgl. statt vieler VG Berlin, NJW 2001, S. 983 ff.

  112. 112.

    Dazu Rautenberg, 2002, S. 651.

  113. 113.

    Dazu Malkmus, 2005, S. 73 ff.

  114. 114.

    Siehe Malkmus, 2005, S. 102 ff.

  115. 115.

    Renzikowski, 2007, S. 37.

  116. 116.

    BT-Drs. 14/5958, S. 5; Rautenberg 2002, S. 652.

  117. 117.

    Dazu Malkmus, 2005, S. 115 f.

  118. 118.

    Krit. Schroeder, 2002, S. 409; dazu Heger, 2003, S. 352.

  119. 119.

    Heger, 2003, S. 352.

  120. 120.

    BGBl. I 2003, S. 3007 ff.

  121. 121.

    Duttge/Hörnle/Renzikowski, 2004, S. 1072: Reform der Reform.

  122. 122.

    Amelung/Funcke-Auffermann, 2004, S. 114 ff.

  123. 123.

    BT-Drs. 15/350, S. 17; krit. Amelung/Funcke-Auffermann, 2004a, S. 265 (Akt „symbolischer Gesetzgebung“); Duttge/Hörnle/Renzikwoski, 2004, S. 1066.

  124. 124.

    Krit. Amelung/Funcke-Auffermann, 2004a, S. 265 ff.; dazu Hermann-Kolb, 2005, S. 104.

  125. 125.

    Krit. Duttge/Hörnle/Renzikowski, 2004, S. 1066.

  126. 126.

    Albrecht, 2011, S. 154; Amelung/Funcke-Auffermann, 2004a, S. 267.

  127. 127.

    BGH, NStZ 1998, S. 403.

  128. 128.

    Dazu Amelung/Funcke-Auffermann, 2004a, S. 267.

  129. 129.

    Albrecht, 2011, S. 154; Duttge/Hörnle/Renzikowski, 2004, S. 1067: Fremdkörper im System des StGB.

  130. 130.

    Dazu Amelung/Funcke-Auffermann, 2004a, S. 269.

  131. 131.

    BT-Drs. 15/350, S. 21.

  132. 132.

    Krit. bzgl. des unveränderten § 184 Abs. 1 StGB Duttge/Hörnle/Renzikowski, 2004, S. 1069.

  133. 133.

    Duttge/Hörnle/Renzikowski, 2004, S. 1069.

  134. 134.

    BGBl. I 2005, S. 239 ff.

  135. 135.

    Krit. Schroeder, 2005b, S. 307 ff.

  136. 136.

    BGBl. II 2005, S. 995 ff.

  137. 137.

    ABl. EG Nr. L 203 vom 1.8.2002, S. 1.

  138. 138.

    BGBl. II 2008, S. 1222 ff.

  139. 139.

    BGBl. II 2001, S. 1290.

  140. 140.

    Schroeder, 2005a, S. 1394; siehe auch Hofmann, 2002, S. 381.

  141. 141.

    Krit. Renzikowski, 2005, S. 215 f.; ders., 2005a, S. 879; Schroeder, 2005a, S. 1395.

  142. 142.

    Eisele in Schönke/Schröder, 2010, § 232 Rdn. 7, Vorbem. §§ 234 ff. Rdn. 1.

  143. 143.

    Krit. Renzikowski, 2005a, S. 884.

  144. 144.

    Vgl. BT-Drs. 15/4048, S. 13.

  145. 145.

    BGBl. I 2011, S. 1266 ff.

  146. 146.

    Rahmenbeschluss 2004/68/JI des Rates der Europäischen Union vom 22.12.2003, ABl. EU Nr. L 13, S. 44.

  147. 147.

    BGBl. I 2008, S. 2149.

  148. 148.

    BT-Drs. 16/9646, S. 17; Hörnle 2008, S. 3522.

  149. 149.

    Krit. Hörnle, 2008, S. 3523.

  150. 150.

    BGBl. II 2008, S. 1222 ff.

  151. 151.

    Hörnle, 2008, S. 3521.

  152. 152.

    BGHSt. 50, S. 370 ff.

  153. 153.

    Hörnle, 2008, S. 3521 f.; Schroeder, 2009, S. 214.

  154. 154.

    Hörnle in: LK-StGB, 2009, vor § 174 Rdn. 49.

  155. 155.

    Dazu Kap. 3.1.2.

  156. 156.

    Dazu Hörnle in: LK-StGB, 2009, vor § 174 Rdn. 56 ff.; Laubenthal, 1987, S. 701 f.; Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 219; Renzikowski in: MK-StGB, vor §§ 174 ff. Rdn. 22 ff.

  157. 157.

    Dazu Kap. 7.1.2.

  158. 158.

    Siehe oben Kap. 2.1.1.

  159. 159.

    BGHSt. 29, S. 338; BGH, StraFo 2008, S. 172 f.; OLG Oldenburg, NStZ-RR 2010, S. 240; Deckers in: AnwK-StGB, 2011, § 184g Rdn. 2; Fischer, 2012, § 184g Rdn. 3; Frommel in: NK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 1; Gössel, 2005, S. 13 f.; Hörnle in: MK-StGB, 2012, § 184g Rdn. 2; Laufhütte/Roggenbuck in: LK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 6; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 184g Rdn. 6; Sick, 1993, S. 258 f.; Wolters in: SK-StGB, 2008, § 184g Rdn. 2.

  160. 160.

    BGH, NStZ 2009, S. 29.

  161. 161.

    BGH, NStZ 1997, S. 179.

  162. 162.

    OLG Oldenburg, NStZ-RR 2010, S. 240 f.

  163. 163.

    OLG Oldenburg, NStZ-RR 2010, S. 240.

  164. 164.

    OLG Brandenburg, NStZ-RR 2010, S. 45; siehe auch BGH, NStZ-RR 2007, S. 13; Hörnle in: MK-StGB, 2012, § 184g Rdn. 10; Wolters in: SK-StGB, 2008, § 184g Rdn. 6.

  165. 165.

    BGH, NStZ 1985, S. 24.

  166. 166.

    BGH, NStZ 1983, S. 167.

  167. 167.

    BGHSt. 29, S. 336.

  168. 168.

    BGH, NStZ 1993, S. 228; BGH, NStZ 2001, S. 370.

  169. 169.

    Anders noch RGSt. 67, S. 110, wo eine unzüchtige Handlung bejaht wurde.

  170. 170.

    So bereits Sick, 1993, S. 260.

  171. 171.

    Fischer 2012, § 184g Rdn. 10; Gössel 2005, S. 17; Laufhütte/Roggenbuck in: LK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 8.

  172. 172.

    BGHSt. 29, S. 338; BGH, NStZ 1983, S. 167; Fischer, 2012, § 184g Rdn. 4.

  173. 173.

    BGH, NStZ 1996, S. 124.

  174. 174.

    Laufhütte/Roggenbuck in: LK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 8.

  175. 175.

    BGH, StraFo 2008, S. 173.

  176. 176.

    Frommel in: NK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 1.

  177. 177.

    BGH, NStZ 2009, S. 29.

  178. 178.

    BGH, StraFo 2008, S. 173.

  179. 179.

    BGH, NJW 1993, S. 2253.

  180. 180.

    Anders jedoch BGH, StraFo 2008, S. 172; Fischer, 2012, § 184g Rdn. 4a; Lackner/Kühl, 2011, § 184g Rdn. 2; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 184g Rdn. 9.

  181. 181.

    BGH, StrVert 1997, S. 524; Frommel in: NK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 1; Laufhütte/Roggenbuck in: LK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 6; Wolters in: SK-StGB, 2008, § 184g Rdn. 7.

  182. 182.

    So aber Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 192.

  183. 183.

    Siehe etwa OLG Hamm, NJW 1977, S. 1499.

  184. 184.

    Beck, 1988, S. 43.

  185. 185.

    Siehe OLG Jena, NStZ-RR 1996, S. 294.

  186. 186.

    Siehe BGH, NJW 1992, S. 325.

  187. 187.

    BGHSt. 29, S. 340; Fischer, 2012, § 184g Rdn. 4; Perron/Eisele in Schönke/Schröder, 2010, § 184g Rdn. 11.

  188. 188.

    BGHSt. 1, S. 173.

  189. 189.

    Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 184g Rdn. 15.

  190. 190.

    So auch Deckers in: AnwK-StGB, 2011, § 184g Rdn. 7; Sick, 1993, S. 270; siehe ferner Barabas, 1998, S. 34 f.

  191. 191.

    Dazu Kap. 2.1.2.

  192. 192.

    Krit. auch Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 192.

  193. 193.

    Fischer, 2012, § 184g Rdn. 5.

  194. 194.

    BGHSt. 29, S. 338; BGH, NStZ 2007, S. 700; BGH, NStZ-RR 2010, S. 6.

  195. 195.

    BGH, NStZ 1992, S. 432.

  196. 196.

    BGH, StrVert 1983, S. 415; OLG Brandenburg, NStZ-RR 2010, S. 45 f.

  197. 197.

    Laufhütte/Roggenbuck in: LK-StGB, 2010, § 184c Rdn. 10; Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 192.

  198. 198.

    Siehe z. B. BGH, NStZ 1983, S. 553; BGH, StrVert 1983, S. 415; BGH, StrVert 2000, S. 197.

  199. 199.

    BGHSt. 35, S. 78; BGH, NStZ 1983, S. 553; BGH, NStZ 2003, S. 661.

  200. 200.

    BGHSt. 38, S. 213; BGH, MDR 1974, S. 366; BGH, NStZ 2001, S. 370.

  201. 201.

    BGH, MDR 1974, S. 546 („fester Griff“); BGH, NStZ 1992, S. 228 („eingehendes“ Betasten); BGH, NStZ 1992, S. 432 f.; BGH, NStZ 2004, S. 440; siehe auch Adelmann, 2009, S. 25.

  202. 202.

    BGH, StrVert 1983, S. 415; nach BGHSt. 18, S. 170 ist der Zungenkuss „nur eine ungehörige handgreifliche Zudringlichkeit“; OLG Brandenburg, NStZ-RR 2010, S. 45 („kurzzeitiger“ Zungenkuss bei 15 Jahre altem Mädchen); siehe auch Michel, NStZ 1998, S. 357 f.

  203. 203.

    So auch Sick, 1993, S. 265, 269.

  204. 204.

    Siehe auch Frommel in: NK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 3.

  205. 205.

    BGH, NStZ 2007, S. 700.

  206. 206.

    Dazu Kap. 2.4.

  207. 207.

    Dazu Beck, 1988, S. 54 ff.

  208. 208.

    BGH, StrVert 1983, S. 416.

  209. 209.

    BGH, NStZ 1992, S. 432 f.

  210. 210.

    Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 184g Rdn. 16; Wolters in SK-StGB, 2008, § 184g Rdn. 10.

  211. 211.

    Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 189.

  212. 212.

    Hörnle in: MK-StGB, 2012, § 184g Rdn. 8.

  213. 213.

    BGH, Beschl. v. 2.11.1983 – 3 StR 441/83; Fischer, 2012, § 184g Rdn. 8; Gössel 2005, S. 20.

  214. 214.

    Wolters in: SK-StGB, 2008, § 184g Rdn. 6.

  215. 215.

    Fischer, 2012, § 184g Rdn. 8; Hörnle in: MK-StGB, 2012, § 184g Rdn. 9; Perron /Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 184g Rdn. 18; Wolters in: SK-StGB, 2008, § 184g Rdn. 6.

  216. 216.

    Hörnle in: MK-StGB, 2012, § 184g Rdn. 9; Laufhütte/Roggenbuck in: LK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 16.

  217. 217.

    BGH, Beschl. v. 8.12.1982 – 3 StR 446/82.

  218. 218.

    BGH, NStZ 1992, S. 433.

  219. 219.

    Siehe auch BGHSt. 53, S. 118.

  220. 220.

    Krit. Hörnle in: MK-StGB, 2012, § 184g Rdn. 9.

  221. 221.

    Laufhütte/Roggenbuck in: LK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 16.

  222. 222.

    Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 184 g Rdn. 19.

  223. 223.

    BGHSt. 41, S. 245 f.

  224. 224.

    Fischer, 2012, § 184g Rdn. 8; Maurach/Schroeder/Maiwald, 2009, S. 190; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 184g Rdn. 18.

  225. 225.

    BGHSt. 29, S. 339; BGHSt. 38, S. 68.

  226. 226.

    So im Ergebnis auch Gössel, 2005, S. 21; Horn 1981, S. 254; Lackner/Kühl, 2011, § 184g Rdn. 4; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 184g Rdn. 18; Wolters in: SK-StGB, 2008, § 184g Rdn. 19; differenzierend dagegen Laufhütte/Roggenbuck in: LK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 17.

  227. 227.

    BGHSt. 41, S. 287; BGHSt. 49, S. 380; Hörnle in: MK-StGB, 2012, § 184g Rdn. 14; Wolters in: SK-StGB, 2008, § 184g Rdn. 18.

  228. 228.

    BGHSt. 53, S. 283 ff.

  229. 229.

    BGHSt. 53, S. 287 f.

  230. 230.

    Fischer, 2012, § 184g Rdn. 9; Gössel, 2005, S. 21 f.; Laufhütte/Roggenbuck in: LK-StGB, 2010, § 184g Rdn. 24; Perron/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 184g Rdn. 21; Wolters in: SK-StGB, 2008, § 184g Rdn. 18 f.

  231. 231.

    BGH, NJW 2009, S. 1892; OLG Stuttgart, NStZ 2002, S. 34; OLG Hamm, NStZ-RR 2005, S. 110.

  232. 232.

    BGHSt. 49, S. 376 ff.

  233. 233.

    BGHSt. 49, S. 377 f.

  234. 234.

    Hörnle in: MK-StGB, 2012, § 184g Rdn. 12.

  235. 235.

    Fischer, 2012, § 176 Rdn. 12.

  236. 236.

    Siehe Kap. 2.1.2.

  237. 237.

    Dazu Hillenkamp, 1985, S. 870 ff.; Laubenthal, 1987, S. 700 ff.; Sick, 1991a, S. 330 f.

  238. 238.

    Kiehl, 1989, S. 3003.

  239. 239.

    RGSt. 45, S. 344; RGSt. 65, S. 337; BGHSt. 8, S. 357.

  240. 240.

    BGHSt. 8, S. 359 („z. B. durch Zumutung dirnenhaften Verhaltens“); OLG Frankfurt, NJW 1967, S. 2076.

  241. 241.

    RGSt. 70, S. 94.

  242. 242.

    BGH, StrVert 1982, S. 14.

  243. 243.

    BGHSt. 1, S. 288 (Aufforderung an eine Zwölfjährige, „an sich nicht unzüchtige Bilder nackter Frauen anzusehen“); BGHSt. 7, S. 129 (Untersuchung der Geschlechtsteile einer Zehnjährigen zu Heilzwecken ohne elterliche Zustimmung); BGHSt. 11, S. 67 (unverlangte Zusendung einer Werbeschrift für Mittel „zur künstlichen Steigerung des geschlechtlichen Reizes“).

  244. 244.

    Siehe BGHSt. 5, S. 146; BGHSt. 9, S. 17.

  245. 245.

    BGHSt. 36, S. 148; Lackner/Kühl, 2011, vor § 185 Rdn. 1.

  246. 246.

    Zum Ehrbegriff Ignor, 1995, S. 32 ff.; Fischer, 2012, vor § 185 Rdn. 2 ff.; Lackner/Kühl, 2011, vor § 185 Rdn. 1; Lenckner/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, vor §§ 185 ff. Rdn. 1.

  247. 247.

    BGHSt. 11, S. 70 f.; BGHSt. 35, S. 77; BGHSt. 36, S. 148.

  248. 248.

    Otto 1989, S. 804.

  249. 249.

    Lenckner/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 185 Rdn. 4.

  250. 250.

    BGHSt. 36, S. 145 ff.

  251. 251.

    BGHSt. 36, S. 150; BGH, NStZ 1993, S. 182; BayObLG, NJW 1999, S. 73.

  252. 252.

    BGH, NStZ 1986, S. 453.

  253. 253.

    BGHSt. 36, S. 150; BGH, NStZ 2007, S. 218; OLG Düsseldorf, NJW 2001, S. 3562; OLG Hamm, NStZ-RR 2008, S. 108; OLG Karlsruhe, NJW 2003, S. 1264; Adelmann, 2009, S. 25; Lackner/Kühl, 2011, § 185 Rdn. 6; Lenckner/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 185 Rdn. 4; Martin, 2003, S. 300; Petri, 2007, S. 224; Rudolphi/Rogall in: SK-StGB, 2006, vor § 185 Rdn. 46.

  254. 254.

    BGH, NStZ 1989, S. 528.

  255. 255.

    BGH, NStZ 1993, S. 182.

  256. 256.

    LG Freiburg, NJW 2002, S. 3645.

  257. 257.

    LG Freiburg, NJW 2002, S. 3646.

  258. 258.

    AG Bingen, Beschl. v. 11.8.2009, Az. 3113 Js 17555/09-6Cs.

  259. 259.

    OLG Oldenburg, BeckRS 2011, Nr. 00925.

  260. 260.

    Laubenthal, 1987, S. 702; Mästle, 2002, S. 412; Sick, 1991a, S. 332.

  261. 261.

    Siehe auch Amelung, 2004, S. 378; Lenckner/Eisele in: Schönke/Schröder, 2010, § 185 Rdn. 4; Rudolphi/Rogall in: SK-StGB, 2006, vor § 185 Rdn. 46.

  262. 262.

    BGH, NStZ 1987, S. 22.

  263. 263.

    BGHSt. 35, S. 76.

  264. 264.

    OLG Bamberg, NStZ 2007, S. 96.

  265. 265.

    Krit. auch Fischer, 2012, § 185 Rdn. 11b.

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Corresponding author

Correspondence to Klaus Laubenthal .

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2012 Springer-Verlag Berlin Heidelberg

About this chapter

Cite this chapter

Laubenthal, K. (2012). Allgemeine Grundlagen. In: Handbuch Sexualstraftaten. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-25556-4_2

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-25556-4_2

  • Published:

  • Publisher Name: Springer, Berlin, Heidelberg

  • Print ISBN: 978-3-642-25555-7

  • Online ISBN: 978-3-642-25556-4

  • eBook Packages: Humanities, Social Science (German Language)

Publish with us

Policies and ethics