Zusammenfassung
Unbestreitbar ist die italienische Renaissance ein Angelpunkt in der Rezeption des antiken Dramas und der antiken Dramentheorie. Durch die Interpretation antiker Poetologie zum Drama und durch die Schöpfung einer neuen dramatischen Literatur vor dem Hintergrund klassischer Modelle und Theorien werden Weichen gestellt für die Entwicklung des neuzeitlichen Theaters bis an die Schwelle der Romantik. Dem tut auch die Tatsache keinen Abbruch, daß in der italienischen Renaissance die dramatischen Gattungen nie das Epos in seiner Vorrangstellung abzulösen vermochten.1 Unbestreitbar ist auch, daß bei dieser Wiederbelebung des Dramas die Beschäftigung mit der aristotelischen Poetik als der antiken Dramentheorie schlechthin die entscheidende Rolle spielt. In ihrer Bedeutung ist sie mit keinem anderen poetologischen Dokument der Antike vergleichbar. Treffend hierzu die Formulierung, mit der Bernard Weinberg die Aristoteles-Kapitel seiner Geschichte der Literaturtheorie in der italienischen Renaissance einleitet:
“There is no doubt but that the signal event in the history of literary criticism in the Italian Renaissance was the discovery of Aristotle’s Poetics and its incorporation into the critical tradition.”2
Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
Literatur
a) Texte
Boccaccio, Giovanni: Genealogie deorum gentilium libri. A cura di V. Romano. 2 voll. Bari 1951 (Scrittori d’Italia. 200/1).
Boccaccio, Giovanni: Tutte le opere. VI. Esposizioni sopra la Comedia di Dante. A cura di G. Padoan. Milano 1965.
Bruni Aretino, Leonardo: De studiis et litteris liber . In: L.B.A.: Humanistischphilosophische Schriften. […] Hrsg. von H. Baron.Berlin 1928, S. 5–19.
Castelvetro, Lodovico: Poetica d’Aristotele vulgarizzata e sposta. A cura di Werther Romani. 2 voll. Bari 1978/1979 (Scrittori dltalia. 264/5).
Dante Alighieri: Le opere. Testo critico della Società Dantesca Italiana. A cura di M. Barbi [u.a.]. Firenze 2a ed. 1960.
Da Fiano, Francesco: Contra oblocutores et detractores poetarum. Con appendice di documenti biografici. A cura di I. Taù. In: Archivio italiano per la storia della pietà 4 (1965), S. 253–350.
Guarino Veronese: Epistolario. A cura di R. Sabbadini. Torino 1967. [Landino, Cristoforo:] Christophori Landini in Q. Horatii Flacci Libros Omnes […] Interpretations. Venetiis 1483. Omnes […] Interpretations. Venetiis 1483.
Landino, Cristoforo: Scritti critici e teorici. A cura di R. Cardini. 2 voll. Roma 1974 (I critici italiani. 1/2).
[Mussato, Albertino:] E. Cecchini: Le epistole metriche del Mussato sulla poesia. In: R. Cardini u.a. (Hrsg.): Tradizione classica e letteratura umanistica. Per Alessandro Perosa. Vol. 1. Roma 1985, S. 95–119.
Petrarca, Francesco: Le familiari.. Ed. critica per cura di V. Rossi. Vol. 4. Firenze 1942 (Ed. Nazionale delle opere di Francesco Petrarca. 13).
Petrarca, Francesco: Invettive contro un medico. A cura di M. Schiavone. Milano 1972.
[Piccolomini, Enea Silvio:] Aeneae Sylvii Piccolominei […] Opera quae extant omnia […]. Nachdruck der Ausg. Basel 1551. Frankfurt a.M. 1967.
Poliziano, Angelo: La commedia antica e l’Andria di Terenzio. Appunti inediti a cura di R. Lattanzi Roselli. Firenze 1973 (Istituto Nazionale di Studi sul Rinascimento. Studi e Testi. 3).
Robortello, Francesco: In Librum Aristotelis De Arte Poetica Explicationes. Paraphrasis In Librum Horatii, Qui Vulgo De Arte Poetica Ad Pisones Inscribitur. Nachdruck d. Ausg. Florenz 1548. München 1968 (Poetiken des Cinquecento. 8).
Salutati, Coluccio: Epistolario. A cura di Francesco Novati. 4 voll. Roma 1891–1905.
[Vegio, Maffeo:] Maphei Vegii Laudensis De Educatione Liberorum Et Eorum Claris Moribus Libri Sex. A Critical Text of Books I-III. By M.W.Fanning. Washington, D.C. 1933 (The Catholic University of America. Studies in Medieval and Renaissance Latin. 1).
Vergerio, Pier Paolo: Epistolario. A cura di L. Smith. Roma 1934.
b) Forschungsliteratur
Bec C. 1976: De Pétrarque à Machiavel: à propos d’un “topos” humaniste (le dialogue lecteur/livre). In: Rinascimento 16, S. 3–17.
Behrens I. 1940: Die Lehre von der Einteilung der Dichtkunst, vornehmlich vom 16. bis 19. Jahrhundert. Studien zur Geschichte der poetischen Gattungen. Halle (Beihefte zur Zs. f. romanische Philologie. 92).
Branca V. 1983: Poliziano e l’umanesimo della parola. Torino (Saggi Einaudi. 655).
Buck A. 1976: Die Rezeption der Antike in den romanischen Literaturen der Renaissance. Berlin (Grundlagen der Romanistik. 8).
Buck A. 1981: Vom humanistischen Umgang mit Büchern. In A.B.: Studia humanitatis. Gesammelte Aufsätze 1973–1980. Festgabe zum 70. Geburtstag. Hrsg. v. B. Guthmüller, K. Kohut, O. Roth. Wiesbaden. S. 162–165.
Cruciani F. 1983: Teatro nel Rinascimento. Roma 1450–1550. Roma (“Europa delle Corti”. Biblioteca del Cinquecento. 22). Doglio F. (u.a.) 1980: La rinascita della tragedia neu’Italia dell’Umanesimo. Atti del IV Convegno di Studio, Viterbo 15–16–17 giugno 1979. Viterbo.
Greenfield C.C. 1981: Humanist and Scholastic Poetics, 1250–1500. Lewisburg/London/Toronto.
Herrick M.T. 1965: Italian Tragedy in the Renaissance. Urbana.
Klopsch P. 1980: Einführung in die Dichtungslehren des lateinischen Mittelalters. Darmstadt.
Kohut K. 1975: Der Kommentar zu literarischen Texten als Quelle der Literaturtheorie im spanischen Humanismus. In: A. Buck/O.
Herding (Hrsg.): Der Kommentar in der Renaissance. Boppard (Mitteilungen der Kommission f. Humanismusforschung. 1), S. 191–208.
Mésoniat C. 1984: Poetica theologia. La “Lucula Noctis” di Giovanni Dominici e le dispute letterarie tra ‘300 e ‘400. Roma (Uomini e domine. 27).
Panofsky E. 1984: Die Renaissancen der europäischen Kunst. Übers, v. Horst Günther. 2. Aufl. Frankfurt a.M.
Perosa A. 1965: Teatro umanistico. 2a ed. Milano (Coll. “Teatro di tutto il mondo”).
Radcliff-Umstead D. 1969: The Birth of Modern Comedy in Renaissance Italy . Chicago/London.
Robey DJ. 1969: Virgil’s Statue at Mantua and the Defence of Poetry. An Unpublished Letter of 1397. In: Rinascimento 9, S. 183–203.
Ronconi G. 1976: Le origini delle dispute umanistiche sulla poesia (Mussato e Petrarca). Roma (Strumenti di ricerca. 11).
Sandkühler B. 1987: Die Kommentare zur Commedia bis zur Mitte des 15. Jahrhunderts. In: A. Buck (Hrsg.): Die italienische Literatur im Zeitalter Dantes und am Übergang vom Mittelalter zur Renaissance. Bd. 1. Heidelberg (Grundriß der romanischen Literaturen d. Mittelalters. X,l), S. 166–208.
Sanesi I. 1954: La commedia. Milano. Smith B.R. 1988: Ancient Scripts & Modern Experience on the English Stage 1500–1700. Princeton. Stäuble A. 1968: La commedia umanistica del Quattrocento. Firenze.
Stäuble A. 1980: L’idea della tragedia nell’umanesimo. In: Doglio F. (s.o.) 1980: 47–70.
Tigerstedt E.N. 1968: Observations on the Reception of the Aristotelian “Poetics” in the Latin West. In: Studies in the Renaissance 15, S. 7–24.
Tissoni Benvenuti A. 1972: // Quattrocento settentrionale. Roma/Bari (Letteratura italiana Laterza. 15).
Trinkaus C. 1966: The Unknown Quattrocento Poetics of Bartolommeo della Fonte. In: Studies in the Renaissance 13, S. 40–122
Weinberg B. 1961: A History of Literary Criticism in the Italian Renaissance. 2 Bde. Chicago.
Author information
Authors and Affiliations
Editor information
Rights and permissions
Copyright information
© 1992 Springer-Verlag GmbH Deutschland
About this chapter
Cite this chapter
Stillers, R. (1992). Drama und Dramentheorie der Antike in der Poetik des italienischen Humanismus. In: Zimmermann, B. (eds) Antike Dramentheorien und ihre Rezeption. J.B. Metzler, Stuttgart. https://doi.org/10.1007/978-3-476-04180-7_9
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-476-04180-7_9
Publisher Name: J.B. Metzler, Stuttgart
Print ISBN: 978-3-476-45022-7
Online ISBN: 978-3-476-04180-7
eBook Packages: J.B. Metzler Humanities (German Language)