Skip to main content
SpringerLink
Log in
Book cover

Biocultural Diversity in Europe pp 49–73Cite as

Connections Between Natural and Cultural Diversities in the Landscape of the Małopolski Vistula Gorge and the Nałęczów Plateau (Eastern Poland)

  • Chapter
  • First Online:

  • 891 Accesses

Part of the book series: Environmental History ((ENVHIS,volume 5))

Abstract

The study focuses on interconnections between natural and cultural spheres of the landscape constituted by the Małopolski Vistula Gorge and the Nałęczów Plateau, eastern Poland. The relations between a man-made impact, physical structure of the area and biological diversity are analysed. Additionally, the issues of traditionality and cultural richness of the area are explored. A special character of interrelations between natural and cultural spheres of the landscape is revealed in the present work. A distinctive landscape pattern showing high diversity has evolved as the reaction to natural conditions and historic, traditional land use. In consequence, the area is featured by a special combination of different habitats, including thermophilous grasslands and river islands, and it is characterized by high biodiversity. The analysis of spatial structure is supported by an insight into the theme of co-evolution of natural and cultural in the landscape. Furthermore, cultural implications involving the role of natural values for national heritage are regarded. In conclusion, the importance of knowledge about natural–cultural interspersion is emphasized.

This is a preview of subscription content, log in via an institution.

Chapter
USD   29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD   129.00
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Softcover Book
USD   169.99
Price excludes VAT (USA)
  • Compact, lightweight edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info
Hardcover Book
USD   169.99
Price excludes VAT (USA)
  • Durable hardcover edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Learn about institutional subscriptions

References

  • Antrop M (2005) Why landscapes of the past are important for the future. Landscape Urban Plan 70:21–34

    Article  Google Scholar 

  • Barańska K, Jermaczek A (2009) Poradnik utrzymania i ochrony siedliska przyrodniczego 6210- murawy kserotermiczne. Wydawnictwo Klubu Przyrodników, Świebodzin

    Google Scholar 

  • Baran-Zgłobicka B, Zgłobicki W (2006) Geomorfologiczne uwarunkowania struktury użytkowania ziemi w krajobrazach lessowych Polski SE. Probl Landscape Ecol 18:483–490

    Google Scholar 

  • Chmielewski TJ, Chmielewski S, Jakubaszek S, Krawczyk A (2004) Zmiany struktury użytkowania ziemi i cech fizjonomicznych obszaru Kazimierskiego Parku Krajobrazowego w II połowie XX wieku. In: Kucharczyk M (ed) Współczesne problemy ochrony krajobrazu. Zarząd Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych, Lublin, pp 67–76

    Google Scholar 

  • Costa A, Madeira M, Santos JL, Plieninger T (2014) Recent dynamics of evergreen oak-wood pastures in south-western Iberia. In: Hartel T, Plieninger T (eds) Ecological wood-pastures in transition, a socio-ecological approach. Routledge, Oxon, New York, pp 70–89

    Google Scholar 

  • Council Directive 92/43/EEC (1992) of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and wild fauna and flora. Official J L206:7–50

    Google Scholar 

  • Directive 2009/147/EC (2010) of the European parliament and the council of 30 November 2009 on the conservation of wild birds. Official J L20:7–25

    Google Scholar 

  • Ellenberg H (1963) Vegetation Mitteleuropas mit den Alpen. In: Walter H (ed) Einfuhrung in die Phytologie. Ulmer, Stuttgart

    Google Scholar 

  • Faliński JB (1969) Zbiorowiska autogeniczne i antropogeniczne. Próba określenia i klasyfikacji. Dyskusje fitosocjologiczne 4. Ekologia Polska 15(2):173–182

    Google Scholar 

  • Faliński JB (1991) Kartografia geobotaniczna, cz. 3: Kartografia geobotaniczna i stosowana, PPWK. Warszawa, Wrocław

    Google Scholar 

  • Folk Artists of the Land of Puławy (2011) Wydawnictwo informacyjne Starostwa Powiatowego w Puławach, Puławy

    Google Scholar 

  • Forman RTT (1995) Some general principles of landscape and regional ecology. Landscape Ecol 10(3):133–142

    Article  Google Scholar 

  • Forman RTT, Godron M (2006) Land mosaics: the ecology of landscapes and regions. Cambridge University Press, Cambridge

    Google Scholar 

  • Gacka-Grzesikiewicz E (ed) (1995) Vistula as an ecological corridor. State-functioning-threats. IUCN Foundation, Warsaw

    Google Scholar 

  • Gacka-Grzesikiewicz E (2006) Ochrona walorów turystycznych krajobrazu doliny Środkowej Wisły szansą na rozwój regionu. In: Kucharczyk M (ed) Współczesne problemy ochrony krajobrazu. Zarząd Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych, Lublin, pp 99–105

    Google Scholar 

  • Gardziel Z, Harasimiuk M, Jezierski W, Pawłowski A, Zgłobicki W (2006) Erozja wąwozowa w zachodniej części Płaskowyżu Nałęczowskiego. Przegląd Geologiczny 54(9):768–776

    Google Scholar 

  • Gauda A (ed) (2001) Dziedzictwo kulturowe Lubelszczyzny. Kultura ludowa. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Lublin

    Google Scholar 

  • Górecka M (2004) Możliwości rozwoju agroturystyki w Małopolskim Przełomie Wisły (jako forma rewitalizacji terenów nadwiślańskich). In: Kucharczyk M (ed) Współczesne problemy ochrony krajobrazu. Zarząd Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych, Lublin, pp 117–125

    Google Scholar 

  • Harasimiuk M, Henkiel A (1978) Wpływ budowy geologicznej i rzeźby podłoża na ukształtowanie pokrywy lessowej w zachodniej części Płaskowyżu Nałęczowskiego. Annales Univ. M. Curie-Sklodowska, sectio B., 30/31:55–80

    Google Scholar 

  • Interpretation manual of European Union habitats, July 2007, EUR 27

    Google Scholar 

  • Kondracki J (1994) Geografia Polski. Mezoregiony fizycznogeograficzne, PWN, Warszawa

    Google Scholar 

  • Kondracki J, Ostrowski J (1994) Typy krajobrazu naturalnego i jednostki fizycznogeograficzne 1:2000000. In: Kondracki J (ed) Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne. PWN, Warszawa

    Google Scholar 

  • Kopciowski D (2013) Ochrona zabytkowych wartości Kazimierza Dolnego. Przestrzeń i forma 13:99–115

    Google Scholar 

  • Kosiński W (2010) Zespół krajobrazowy Kazimierz Dolny-Janowiec. Ochrona genius loci wobec aktualnych zagrożeń. Architektura, Czasopismo Techniczne 3 5:149–177

    Google Scholar 

  • Kucharczyk M (2003) Phytogeograpical roles of lowland rivers on the example of the middle Vistula. Univ. M. Sklodowska-Curie Press, Lublin

    Google Scholar 

  • Kucharczyk M, Wójciak J (1995) Ginące i zagrożone gatunki roślin naczyniowych Wyżyny Lubelskiej, Roztocza, Wołynia Zachodniego i Polesia Lubelskiego. Ochrona Przyrody 52:33–46

    Google Scholar 

  • Kucharczyk M, Kucharczyk H, Wójciak J, Rafałowski K (1998) Operat ochrony przyrody ożywionej, adaptacja “Planu zagospodarowania obszaru funkcjonalnego Kazimierskiego Parku Krajobrazowego” do „Planu Ochrony”. Lubelska Fundacja Ochrony Środowiska Naturalnego, Lublin

    Google Scholar 

  • Litwin J (2007) Szkutnictwo w okolicy Kazimierza Dolnego. In: Życie między dwoma brzegami, katalog wystawy fotografii (5.08.-31.10.2007). Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym, Muzeum-Zamek w Janowcu, Janowiec

    Google Scholar 

  • Łoboda K, Sobczyk W (2006) Rozwój sadownictwa oraz jego wpływ na współczesne przekształcenia w krajobrazach rolniczych w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. In: Kałamucka W (ed) Krajobraz kulturowy zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Zakład Ochrony Środowiska Univ. M. Curie-Skłodowska w Lublinie, Lublin, pp 52–61

    Google Scholar 

  • Malawska J (1980) Kultura materialna Kazimierza-tradycyjne zajęcia ludowe. Katalog wystawy, Galeria Letnia, Kazimierz Dolny

    Google Scholar 

  • Maruszczak H (1972) Wyżyny Lubelsko-Wołyńskie. In: Klimaszewski M (ed) Geomorfologia Polski. PWN, Warszawa, pp 340–384

    Google Scholar 

  • Maruszczak H (1973) Erozja wąwozowa we wschodniej części pasa wyżyn południowopolskich. Zeszyty Naukowe Postępów Nauk Rolniczych 151:15–30

    Google Scholar 

  • Maruszczak H (1988) Zmiany środowiska przyrodniczego kraju w czasach historycznych. In: Starkel L (ed) Przemiany środowiska przyrodniczego Polski. Ossolineum, Wrocław, pp 109–135

    Google Scholar 

  • Matuszkiewicz W (ed) (1995) Potential natural vegetation of Poland, general map 1:300000, sheet no 7. PAN, IGiPZ, Warsaw

    Google Scholar 

  • Matuszkiewicz JM (2001a) Geobotanical regions, 1:2500000. In: Matuszkiewicz JM (ed) Zespoły leśne Polski. PWN, Warszawa

    Google Scholar 

  • Matuszkiewicz JM (2001b) Zespoły leśne Polski. PWN, Warszawa

    Google Scholar 

  • Matuszkiewicz W (2014) Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa

    Google Scholar 

  • Mazur-Hanaj R, Baliszewska M (2014) Rewizja raportu 2011 “Muzyka ludowa od tradycyjnej do folkowej”. In: Grozdew-Kołacińska W (ed) Raport o stanie tradycyjnej kultury muzycznej. Instytut Muzyki i Tańca, Warszawa, pp 54–65

    Google Scholar 

  • Meeus JHA (1995) Pan-European landscapes. Landscape Urban Plan 31:57–79

    Article  Google Scholar 

  • Naveh Z (2000) Introduction to the theoretical foundations of multifunctional landscapes and their application in transdisciplinary landscape research. In: Brandt J, Tress B, Tress G (eds) Multifunctional landscapes: interdisciplinary approaches to landscape research and management. Centre for Landscape Research, Roskilde, pp 27–43

    Google Scholar 

  • Nogaj-Chachaj J (2000) W epoce kamienia. In: Banasiewicz-Szykuła E (ed) Archeologiczne odkrycia na obszarze Kazimierskiego Parku Krajobrazowego. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Lublinie, Lublin, pp 15–16

    Google Scholar 

  • Odorowski W (1991) Malarze Kazimierza nad Wisłą. Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa

    Google Scholar 

  • Pawłowski A (2004) Kształtowanie się krajobrazu kulturowego w dolinie Wisły Środkowej. In: Kucharczyk M (ed) Współczesne problemy ochrony krajobrazu. Zarząd Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych, Lublin, pp 51–66

    Google Scholar 

  • Pawłowski A (2006a) Kazimierz Dolny- symbol w krajobrazie (krajobraz historyczny, rozwój przestrzenny, funkcje miasta). In: Kałamucka W (ed) Krajobraz kulturowy zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Zakład Ochrony Środowiska Univ. M. Curie-Skłodowska w Lublinie, Lublin, pp 87–96

    Google Scholar 

  • Pawłowski A (2006b) Okres prosperity szlaku wodnego jako apogeum znaczenia nadwiślańskich miast- konsekwencje dla krajobrazu Małopolskiego Przełomu Wisły. Probl Landscape Ecol 18:329–343

    Google Scholar 

  • Pinto-Correia T (1993) Threatened landscape in Alentejo, Portugal: the ‘montado’ and other ‘agro-silvo-pastoral’ systems. Landscape Urban Plan 24(1–4):43–48

    Article  Google Scholar 

  • Plan Ochrony Kazimierskiego Parku Krajobrazowego-operat generalny (1998) Zakład Planowania Przestrzennego. Pracownia w Lublinie, Lublin

    Google Scholar 

  • Polish Red Data Book of Animals, Invertebrates (2004) In: Głowaciński Z, Nowacki J (ed) Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków

    Google Scholar 

  • Polish Red Data Book of Animals, Vertebrates (2001) In: Głowaciński Z (ed) Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa

    Google Scholar 

  • Pożaryski W, Maruszczak H, Lindner L (1994) Chronostratygrafia osadów plejstoceńskich i rozwój doliny Wisły środkowej ze szczególnym uwzględnieniem przełomu przez wyżyny południowopolskie. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 147, Warszawa

    Google Scholar 

  • Pretty J, Adams B, Berkes F, Ferreira de Athayde S, Dudley N, Hunn E, Maffi L, Milton K, Rapport D, Robbins P, Samson C, Sterling E, Stolton S, Takeuchi K, Tsing A, Vintinner E, Pilgrim S (2008) How do biodiversity and culture intersect? Plenary paper for conference ‘sustaining cultural and biological diversity in a rapidly changing world: lessons for global policy’. IUCN, 2-5.04.2008

    Google Scholar 

  • Reder J (2006) Środowiskowe uwarunkowania rozwoju osadnictwa prehistorycznego w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. In: Kałamucka W (ed) Krajobraz kulturowy zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Zakład Ochrony Środowiska Univ. M. Curie-Skłodowska w Lublinie, Lublin, pp 62–75

    Google Scholar 

  • Regionalna Encyklopedia Kultury Ludowej. www.regiony.kulturaludowa.pl. Accessed on 10 May 2014

  • Rodzik J (2006) Wąwozy- naturalne czy kulturowe elementy krajobrazu? Probl Landscape Ecol 18:457–464

    Google Scholar 

  • Rodzik J, Gardziel Z (2004) Układy krajobrazowe wąwozów kazimierskich (geneza i warunki rozwoju). In: Kucharczyk M (ed) Współczesne problemy ochrony krajobrazu. Zarząd Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych, Lublin, pp 85–92

    Google Scholar 

  • Scott J, Marshall G (eds) (2009) Dictionary of sociology. Oxford University Press, Oxford, New York

    Google Scholar 

  • Śnieszko Z (1995) Ewolucja obszarów lessowych Wyżyn Polskich w czasie ostatnich 15000 lat. Prace Naukowe Uniw, Śląskiego w Katowicach 1496

    Google Scholar 

  • Standard register of data for Natura 2000 area PLH 060015 Płaskowyż Nałęczowski, 2013 Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie

    Google Scholar 

  • Standard register of data for Natura 2000 area PLH 060045 Przełom Wisły w Małopolsce, 2013 Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie

    Google Scholar 

  • Teodorowicz-Czerepińska J (1981) Kazimierz Dolny. Monografia historyczno-urbanistyczna. Towarzystwo Przyjaciół Kazimierza, Kazimierz Dolny

    Google Scholar 

  • Tymochowicz M (2014) Lubelszczyzna-kulturowe zróżnicowanie regionu. In: Regionalna Encyklopedia Kultury Ludowej. www.regiony.kulturaludowa.pl/publikacja/73. Accessed on 10 May 2014

  • Vidal de la Blache P (1911–1912) Les genres de vie dans la géographie humaine. Annales de géographie 20:193–212, 289–304

    Google Scholar 

  • Warowna J (2004) Naturalna i antropogeniczna ewolucja Wisły Lubelskiej w aspekcie możliwości jej renaturyzacji. In: Kucharczyk M (ed) Współczesne problemy ochrony krajobrazu. Zarząd Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych, Lublin, pp 93–97

    Google Scholar 

  • Warowna J (2006) Naturalna i antropogeniczna ewolucja krajobrazu doliny Wisły w odcinku przełomowym. In: Kałamucka W (ed) Krajobraz kulturowy zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Zakład Ochrony Środowiska Univ. M. Curie-Skłodowska w Lublinie, Lublin, pp 29–34

    Google Scholar 

  • Wilk T, Jujka M, Krogulec J, Chylarecki P (2010) Important bird areas of international importance in Poland. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Marki

    Google Scholar 

  • Wójciak J, Szewczyk P, Urban M (2010) Małopolski Przełom Wisły (96). In: Wilk T, Jujka M, Krogulec J, Chylarecki P (eds) Important bird areas of international importance in Poland. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Marki, pp 331–332

    Google Scholar 

  • Wojciechowski KH (1996) Krajobrazy-elementy dziedzictwa kulturowego i ich ewolucja. Annales Univ. M.curie-Sklodowska, Lublin, sectio B, vol LI, p 19

    Google Scholar 

  • Wojciechowski KH (2006) Historia zagospodarowania Powiśla Chodelskiego. In: Kałamucka W (ed) Krajobraz kulturowy zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Zakład Ochrony Środowiska Univ. M. Curie-Skłodowska w Lublinie, Lublin, pp 48–51

    Google Scholar 

  • Wołoszyn W, Skowronek E (2007) Tourism planning and management in Kazimierz landscape park, Poland. In: Roca Z, Spek T, Terkenli T, Plieninger T, Höchtl F (eds) European landscapes and lifestyles: the mediterranean and beyond. Edic. Universitảrias Lusofỏnas, Lisboa, pp 375–383

    Google Scholar 

  • World Heritage Cultural Landscapes 1992–2002 (2003) In: Fowler PJ (ed) World heritage papers 6. UNESCO World Heritage Centre, Paris

    Google Scholar 

  • Zagadnienia ochrony środowiska w gminie Janowiec (1991a) In: Wilgat T (ed) Zarząd Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych w Lublinie, Lublin, manuscript

    Google Scholar 

  • Zagadnienia ochrony środowiska w gminie Kazimierz Dolny (1991b) In: Wilgat T (ed) Zarząd Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych w Lublinie, Lublin, manuscript

    Google Scholar 

  • Zagadnienia ochrony środowiska w gminie Wąwolnica (1991c) In: Wilgat T (ed) Zarząd Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych w Lublinie, Lublin, manuscript

    Google Scholar 

  • Zagadnienia ochrony środowiska w gminie Wilków (1991d) In: Wilgat T (ed) Zarząd Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych w Lublinie, Lublin, manuscript

    Google Scholar 

  • Zgłobicki W (2006) Wąwozy jako zapis działalności człowieka w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. In: Kałamucka W (ed) Krajobraz kulturowy zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Zakład Ochrony Środowiska Univ. M. Curie-Skłodowska w Lublinie, Lublin, pp 35–40

    Google Scholar 

  • Zgłobicki W, Rodzik J, Schmitt A, Schmidtchen G, Dotterweich M, Zamhöfer S, Bork HR (2003) Fazy erozji wąwozowej w okolicach Kazimierza Dolnego. In: Waga JM, Kocel K (ed) Człowiek w środowisku przyrodniczym-zapis działalności, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Oddział Katowicki, Sosnowiec, pp 234–238

    Google Scholar 

  • Żurawski J (1986) Kazimierz Dolny. In: Zin W (ed) Zabytki urbanistyki i architektury w Polsce. Odbudowa i konserwacja 1: Miasta historyczne, Warszawa, pp 187–211

    Google Scholar 

Download references

Acknowledgments

I thank warmly the staff of The Head Office of the Lubelski Landscape Parks, in particular to Maria Straka and Piotr Deptuś, for generous help in conducting the study on biodiversity values of the Kazimierski Landscape Park. Special thanks should go to Tomasz Furtak for enriching the knowledge about the Lublin Upland, its landscape functions and amenities.

Author information

Authors and Affiliations

  1. Institute of Geography, Gdańsk University, 1a Bażyńskiego Street, 80-952, Gdańsk, Poland

    Barbara Bożętka

Authors
  1. Barbara Bożętka
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Barbara Bożętka .

Editor information

Editors and Affiliations

  1. GESAAF, University of Florence, Florence, Italy

    Mauro Agnoletti

  2. GESAAF, University of Florence, Florence, Italy

    Francesca Emanueli

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2016 Springer International Publishing Switzerland

About this chapter

Cite this chapter

Bożętka, B. (2016). Connections Between Natural and Cultural Diversities in the Landscape of the Małopolski Vistula Gorge and the Nałęczów Plateau (Eastern Poland). In: Agnoletti, M., Emanueli, F. (eds) Biocultural Diversity in Europe. Environmental History, vol 5. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-26315-1_3

Download citation

Publish with us

Policies and ethics

Search

Navigation