Preview
Unable to display preview. Download preview PDF.
References
H. Bocken, La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987), 85, no. 1; L. Cornelis, Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht no. 7 (1989), 9, no. 5; R. Kruithof, De buitencontractuele aansprakelijkheid van en voor geesteszieken in: Hulde aan Prof. Dr. R. Kruithof. Naar een “gouvernement des juges” in het Belgische verbintenissenrecht en andere opstellen (1992), 1; T. Vansweevelt, Onderzoek naar de grondslag en de begrenzing van de aansprakelijkheid voor dieren, [1985–86] Rechtskundig Weekblad (R.W.), 2189; W. Van Gerven, De invloed van de verzekering op het verbintenissenrecht, [1962–63] R.W., 777.
See L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht no. 7 (1989) (supra fn. 1), 9, no. 5.
F. Swennen, Geestesgestoorden in het Burgerlijk Recht (2000), 360, no. 456; W. Van Gerven/S. Covemaeker, Verbintenissenrecht (2001), 196.
R.O. Dalcq, Traité de la responsabilité civile I. Les causes de la responsabilité in: Les Novelles, Droit civil V/1 (1967), I, 728–729, nos. 2300–2301; L. Cornelis (supra fn. 1), nos. 13, 21 and 28; B. Dubuisson, Autonomie et irresponsabilité du mineur in: Documents du Centre de droit des obligations (1997), 3, no. 5; F. Swennen (supra fn. 3), 360, no. 456; H. Vandenberghe/M. Van Quickenborne/P. Hamelink, Overzicht van rechtspraak. Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad (1964–1978), [1980] Tijdschrift voor Privaatrecht (T.P.R.), (1146) 1170–1171, no. 23; H. Vandenberghe, De grondslag van de contractuele en extra-contractuele aansprakelijkheid voor eigen daad, [1984] T.P.R., 127; H. Vandenberghe/M. Van Quickenborne/K. Geelen/S. De Coster, Overzicht van rechtspraak. Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad (1979–1984), [1987] T.P.R., (1255) 1263, no. 1; H. Vandenberghe/M. Van Quickenborne/L. Wynant, Overzicht van rechtspraak. Aansprakelijkheid en onrechtmatige daad (1985–1993), [1995] T.P.R., (1115) 1125, no. 2 and 1219, no. 31; W. Van Gerven/S. Covemaeker (supra fn. 3), 237. Furthermore: W. Van Gerven/J. Lever/P. Larouche, Tort law in: The Common Law of Europe Casebook Series (2000), 301, 352–353.
Cour de Cassation (Cass.) 3 october 1994, [1994] Arresten van het Hof van Cassatie (Arr. Cass.), (807) 808; H. Vandenberghe/M. Van Quickenborne/L. Wynant/M. De Baene, Overzicht van rechtspraak. Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad (1994–1999), [2000] T.P.R., (1551) 1561, no. 4.
H. Vandenberghe/ M. Van Quickenborne/ L. Wynant/ M. De Baene, [2000] T.P.R., (1551) 1563, no. 5; W. Van Gerven/S. Covemaeker (supra fn. 3), 238–239.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht no. 7 (1989) (supra fn. 1), 27–34, nos. 18–20; W. Van Gerven/S. Covemaeker (supra fn. 3), 238–239.
L. Cornelis, De objectieve aansprakelijkheid voor motorrijtuigen, [1998–99] R.W., 523, no. 5.
F. Swennen (supra fn. 3), 374, no. 472.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht no. 7 (1989) (supra fn. 1), 304, no. 175.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht no. 7 (1989) (supra fn. 1), 333, no. 198; R.O. Dalcq (supra fn. 4), 547 et seq., nos. 1681 et seq.; W. Van Gerven/S. Covemaeker (supra fn. 3), 251.
L. Cornelis, [1998–99] R.W., 523, no. 6.
L. Cornelis, Algemene theorie van de verbintenis (2000), 231, no. 193; L. Cornelis, [1998–99] R.W., 523, no. 6.
See L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht no. 7 (1989) (supra fn. 1), 458–459, no. 280.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht no. 7 (1989) (supra fn. 1), 590, no. 361; B. Weyts, De toepassingsvoorwaarden van art. 1385 Burgerlijk Wetboek (B.W.) en de bewaring van een ontsnapt of verdwaald dier (comment on Vredegerecht (Vred.) Wolver-tem 13 februari 1997), [1998–99] R.W., 928.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht no. 7 (1989) (supra fn. 1), 21–22, no. 14; B. Dubuisson (supra fn. 4), 3, no. 5; M. Faure/R. Van den Bergh, Efficiënties van het foutcriterium in het Belgisch aansprakelijkheidsrecht, [1987–88] R.W., (1105) 1109; H. Vandenberghe et al., [1980] T.P.R., (1146) 1170, no. 23; H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., (1115) 1219, no. 31; H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., (1551) 1688, no. 36; W. Van Gerven/S. Covemaeker (supra fn. 3), 241.
Cass. 16 februari 1984, [1983–84] Arr. Cass., (744) 750 and [1984], I, 684; Cass. 3 mei 1978, [1978] Arr. Cass., (1037) 1039 and [1978] Pas., I, 1012 and [1978–79] R.W., 1855; Cass. 30 mei 1969, [1969] Arr. Cass., (943) 946, [1969] Pasicrisie (Pas.), I, 879 and [1970] Revue générale des assurances et des responsabilités (R.G.A.R.), no. 8416, obs. M. Grossmann; Hof van Beroep te Luik (Luik) 24 maart 1986, [1986] Jurisprudence de Liège (J.L.), 537; Brussel 21 maart 1984, [1985] R.G.A.R., no. 10978; Rechtbank van Eerste Aanleg, Burgerlijke Kamer (Rb.) Mechelen 27 april 1987, [1988–89] R.W., 25.
Comp. Cass. 29 november 1984, [1985] Arr. Cass., 446 and [1985] Pas., I, 399: “Overwegende dat de daad van een persoon, die op het ogenblik van de uitvoering in een ernstige staat van geestesstoornis verkeert die hem tot het controleren van zijn daden ongeschikt maakt, hem niet kan worden aangerekend als een fout waarvoor hij derhalve contractueel aansprakelijk zou zijn”; L. Cornelis (supra fn. 1), 23–24, no. 16.
Cass. 10 april 1970, [1970] Arr. Cass., 729 and [1970] Pas., (682) 683: “consciemment et librement”; H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1561, no. 4; F. Swennen (supra fn. 3), 364, no. 460.
F. Swennen (supra fn. 3), 95–96, no. 115 and 364–365, no. 461.
Bergen 11 mei 1976, [1977] R.G.A.R., no. 9783; Luik 19 juni 1973, [1973] R.G.A.R., no. 9096; J.-L. Fagnart, Examen de la jurisprudence concernant la responsabilité civile (1968–1975) (1976), 41, no. 39; R. Vandeputte, Het aquiliaans foutbegrip, in: Reeks aansprakelijkheidsrecht no. 2 (1988), 34, no. 1.
R.O. Dalcq Traité de la responsabilité civile I. Les causes de la responsabilité in: Les Novelles, Droit civil V/1 (1967) (supra fn. 4), 730, nos. 2304–2305; F. Swennen (supra fn. 3), 365, no. 461.
Antwerpen 2 april 1998, [1999] Intercontact (N), 125: bomb alert; F. Swennen (supra fn. 3), 365, no. 461; H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1689–1690, no. 36.
Bergen 29 februari 1988, [1990] R.G.A.R., no. 11636; Rb. Leuven 21 september 1994, [1996] R.G.A.R., no. 12696 and [1995–96] R.W., 1314; Rb. Nijvel 20 maart 1985, [1987] Tijdschrift voor Belgisch Burgerlijk Recht (T.B.B.R.), 86; H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1689–90, no. 36.
Comp. Cass. 16 februari 1984, [1984] Pas., I, 684; Cass. 3 mei 1978, [1978] Pas., I, 1012; Cass. 30 mei 1969, [1969] Pas., I, (879) 882 and [1970] R.G.A.R., no. 8416, noot M. Grossmann; F. Swennen (supra fn. 3), no. 461.
See Cass. 24 oktober 1974, [1975] Arr. Cass., (259) 260; Luik 24 maart 1986, [1986] (J.L.), 537; Rb. Turnhout 27 juli 1916, decision a quo of Brussel 30 mei 1917, [1917] Pas., II, (297), 298: “la notion du bien en du mal”; H. De Page, Traité élémentaire de droit civil belge II. Les incapables. Les obligations (Première partie) (1964), II, no. 914; R.O. Dalcq (supra fn. 4.), 730, no. 2304: “la notion du bien et du mal”; R. Kruithof (supra fn. 1), 126, no. 4; F. Swennen (supra fn. 3), 365, no. 461.
Cass. 16 februari 1984, [1984] Pas., I, 684; Cass. 30 mei 1969, [1969] Pas., I, 879 and [1970] Revue critique de jurisprudence belge (R.C.J.B.), 36; Brussel 21 maart 1984, [1985] R.G.A.R., no. 10978; Rb. Mechelen 27 april 1987, [1988–89] R.W., 25; P.H.M. Rambach, Die deliktische Haftung Minderjähriger und ihrer Eltern im französischen, belgischen und deutschen Deliktsrecht (1994), 41.
Répertoire pratique du droit belge, v Responsabilité, no. 76.
M. Grossman, comment on Cass. 30 mei 1969, [1970] R.G.A.R., no. 8416, 2verso.
Cass. 10 april 1970, [1970] Arr. Cass., 729 and [1970] Pas., I, (682) 683: “La transgression matérielle d’une disposition légale ou réglementaire constitue en soi une faute qui entraine la responsabilité (...) civile de l’auteur, à condition que cette transgression soit commise librement et consciemment par l’intervention de l’homme”; L. Cornelis (supra fn. 1), 27, no. 18; F. Swennen (supra fn. 3), 365, no. 462; H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., nos. 2 and 31; S. Stijns/H. Vandenberghe (eds.), Verbintenissenrecht (2001), 80, no. 3; vgl. R.O. Dalcq (supra fn. 4), 173, no. 287. Comp. R.O. Dalcq (supra fn. 4), 173, no. 287.
F. Swennen (supra fn. 3), 367, no. 463.
Cass. 3 oktober 1994, [1994] Arr. Cass., 807, [1994] Bulletin des Arrêts de la Cour de cassation (Bull.), 788, [1995] Revue de jurisprudence de Liège, Mons et Bruxelles (J.L.M.B.), 616, [1995] Journal des tribunaux (J.T.), 26, [1994] Pas., I, 788, concl. J. Leclercq, [1997] Tijdschrift voor Bestuurswetenschappen en Publiek Recht, 709 and [1996–97] R.W., 1227, noot; Cass. 22 september 1988, [1988–89] Arr. Cass., 94: “willens en wetens”; F. Swennen (supra fn. 3), 367, no. 463; H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., no. 2.; S. Stijns/H. Vandenberghe (supra fn. 30), 81, no. 3.
F. Swennen (supra fn. 3), 367, no. 463; P.H.M. Rambach (supra fn. 27), 112.
R. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht no. 7 (1989) (supra fn. 1), 23, no. 15.
See B. Dubuisson Autonomie et irresponsabilité du mineur in: Documents du Centre de droit des obligations (1997) (supra fn. 4), 4, no. 6.
B. Dubuisson, Autonomie et irresponsabilité du mineur in: Documents du Centre de droit des obligations (1997) (supra fn. 4), 4, no. 6.
P.H.M. Rambach (supra fn. 27), 114, 117.
Gent 20 november 1964, [1964–65] R.W., 1592; Brussel 3 oktober 1972, [1973] Pas., II, 21; Rb. Antwerpen 4 oktober 1973, [1974] Tijdschrift voor Verzekeringen (De Verz.), 345; Rb. Hasselt. 3 maart 1972, [1974] R.G.A.R., no. 9300.
J.-L. Fagnart, La responsabilité civile. Chronique de jurisprudence 1985–1995, in: Les dossiers du Journal des Tribunaux no. 11 (1997), 50, no. 42; B. Dubuisson (supra fn. 4), 4, no. 6.
J.-L. Fagnart, (supra fn. 4), 50, no. 42.
B. Dubuisson Autonomie et irresponsabilité du mineur in: Documents du Centre de droit des obligations (1997) (supra fn. 4), 4, no. 6.
Cass. 26 juni 1998, [1998] Arr. Cass., 343; Cass. 8 december 1994, [1994] Arr. Cass., 1074, [1994] Bull., 1063, [1995] J.L.M.B., 387, obs. D. Philippe, [1995] J.T., 497, obs. R.O.D., [1995] R. Cass., 171, obs. A. Van Oevelen, [1995–96] R.W., 180, obs. A. Van Oevelen, [1995] Verkeersrecht, 108; Antwerpen 3 februari 1999, [1999] Verkeersrecht, 328; Rb. Brussel 12 januari 1996, [1996] T.B.B.R., 349; H. De Page (supra fn. 26), no. 941; B. Dubuisson (supra fn. 4), 8, no. 10; M. Faure/R. Van den Bergh, Efficiënties van het foutcriterium in het Belgisch aansprakelijkheidsrecht, [1987–88] R.W., (1105) 1109. H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1592, no. 12; W. Van Gerven/S. Covemaeker (supra fn. 3), 239.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht no. 7 (1989) (supra fn. 1), 35, no. 21; M. Faure/R. Van den Bergh, [1987–88] R.W., 1109; H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1607, no. 16, 592, no. 12.
H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1608, no. 16; M. Faure/R. Van den Bergh, [1987–88] R.W., 1109; W. Van Gerven/S. Covemaeker (supra fn. 3), 240.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht no. 7 (1989) (supra fn. 1), 35, no. 21; R.O. Dalcq (supra fn. 4), no. 262; J.-L. Fagnart, Chronique de jurisprudence. La responsabilité civile (1968–1975), [1976] J.T., (569) 586; R. Vandeputte (supra fn. 21), 16. Furthermore: L. Limpens/R. Kruithof/A. Meinertzhagen-Limpens, Liability for one’s own act in: International Encyclopedia of Comparative Law IX, Torts (1974), chapter 2, 17, no. 25.
R.O. Dalcq Traité de la responsabilité civile I. Les causes de la responsabilité in: Les Novelles, Droit civil V/1 (1967) (supra fn. 4), 166, nos. 262–264 and 183 et seq., nos. 314 et seq.; H. Vandenberghe/M. Van Quickenborne/L. Wynant, Overzicht van rechtspraak. Aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad (1985–s1993), [1995] T.P.R., (1115) 1204–1209, nos. 26–26; H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1607, no. 16.
See B. Dubuisson Autonomie et irresponsabilité du mineur in: Documents du Centre de droit des obligations (1997) (supra fn. 4), 8–11, nos. 10–11.
B. Dubuisson, Autonomie et irresponsabilité du mineur in: Documents du Centre de droit des obligations (1997) (supra fn. 4), 10, no. 11.
D. Deli, De aansprakelijkheid van de ouders voor verkeersovertredingen van hun minderjarige kinderen en de verplichting tot “dubbele voorzichtigheid” van de bestuurder t.a.v. kinderen in het verkeer (comment on Brussel 2 april 1987), [1989] T.B.B.R., 352, no. 2; H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., 381, no. 121.
Gent 22 november 1994, [1996] R.G.A.R., no. 12681; Luik 27 oktober 1993, [1994] J.L.M.B., 1361, obs. A. Gosselin; Brussel 20 februari 1989, [1991] R.G.A.R., no. 11782; Rb. Luik 23 april 1993, [1994] R.G.A.R., no. 12370; B. Dubuisson (supra fn. 4), 9, no. 10; Vred. Hamme 24 februari 1987, [1992] Tijdschrift van de Vrede-en Politierechters (T. Vred.), 129.
See for example Antwerpen 2 april 1998, [1999] Intercontact (N), 125; Gent 6 september 1995, [1998] Intercontact (N), 90, [1998] Journal du droit des jeunes (J. dr. jeun.), afl. 179, 39, noot en [1997–98] R.W., 1387; Bergen 12 juni 1995, [1997] R.G.A.R., no. 12732; Bergen 28 juni 1994, [1995] R.G.A.R., no. 12540 en [1996] J.L.M.B., 91, obs. D.-M. Philippe; Antwerpen 23 maart 1994, [1996] R.G.A.R., no. 12659; Bergen 29 september 1993, [1996] J. dr. jeun., afl. 160, 482, obs.; Bergen 9 juni 1993, [1993] J.T., 688; Rb. Brussel 30 juni 1998, [1999] De Verz., 107, obs. C. Bellemans; Jeugdrb. Brussel 18 december 1997, [1998] J. dr. jeun., afl. 174, obs. V. Macq; Rb. Brussel 1 maart 1993, [1993] J. dr. jeun., afl. 129, 24, [1993] J.T., 580, [1995] R.G.A.R., no. 12446; Rb. Brugge 10 september 1990, [1993–94] R.W., 651; Vred. Schaarbeek 5 juni 1996, [1999] Intercontact (N), 129.
See for example Antwerpen 8 oktober 1990, [1992] R.G.A.R., no. 12048; Brussel 18 mei 1990, [1992] R.G.A.R., no. 11992; Gent 21 juni 1994, [1995–96] R.W., 1055 and [1996] J. dr. jeun., afl. 155, 235, obs. J. Jacqmain; Brussel 20 februari 1989, [1991] R.G.A.R., no. 11782; B. Dubuisson (supra fn. 4), 10, no. 11.
Vred. La Louvière 28 april 1937, [1937] T. Vred., (460) 462; R. Kruithof (supra fn. 1), 139, no. 20; F. Swennen (supra fn. 3), 417, no. 510.
See M. Faure/ R. Van den Bergh, [1987–88] R.W., 1115, no. 21.
See about this article M. Faure/ R. Van den Bergh, [1987–88] R.W., 1115–1116, nos. 22–24; R. Kruithof (supra fn. 1), 137–158, nos. 19–43; F. Swennen (supra fn. 3), 417–444, nos. 510–541.
R.O. Dalcq Traité de la responsabilité civile I. Les causes de la responsabilité in Les Novelles, Droit civil V/1 (1967), I, 728–729 (supra fn. 4), no. 2326; H. De Page (supra fn. 26), 885–886, no. 916A; R. Kruithof (supra fn. 1), nos. 19–20; F. Swennen (supra fn. 3), no. 511. Furthermore: H. Stoll, Consequences of liability: remedies in: International Encyclopedia of Comparative Law IX (1971), Chapter 8, no. 167.
J. Limpens/ R. Kruithof/ A. Meinertzhagen-Limpens La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 45), 102, no. 223: “As in the case of infants, most of the countries which have made lunatics liable in equity, have introduced this kind of liability as an exception to a general rule that lunatics are immune from action”; F. Swennen (supra fn. 3), 418, no. 511.
R.O. Dalcq Traité de la responsabilité civile I. Les causes de la responsabilité in Les Novelles, Droit civil V/1 (1967) (supra fn. 4), 666, no. 2326; H. De Page (supra fn. 26), 887, no. 916B, 2; J. Ronse, Schade en schadeloosstelling (onrechtmatige daad), [1957] Algemene Praktische Rechtsverzameling, 502, no. 720; D. Simoens, Buitencontractuele aansprakelijkheid II. Schade en schadeloosstelling XI (1999), 117, no. 63; F. Swennen (supra fn. 3), 418–419, no. 511.
R. Kruithof La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 1), 146, no. 27. See also: D. Simoens (supra fn. 58), 117, no. 63; F. Swennen (supra fn. 3), 428, no. 518.
B. Dubuisson Traité de la responsabilité civile I. Les causes de la responsabilité in Les Novelles, Droit civil V/1 (1967) (supra fn. 4), 14, no. 14.
Bergen 23 maart 1976 in: T. Vansweevelt, Buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht in 175 uitspraken en documenten (1994), nos. 86 and 88; Rb. Namen 18 januari 1990, [1992] R.G.A.R., no. 11975; Rb. Kortrijk 5 mei 1939, [1939–40] R.W., 269 and [1940] R.G.A.R., no. 3328; L. Cornelis (supra fn. 1), no. 16; R. Kruithof (supra fn. 1), no. 35; F. Glansdorff, comment on Rb. Charleroi 8 februari 1972, [1974] R.G.A.R., no. 9338, 4verso; F. Glansdorff, La responsabilité contractuelle des malades mentaux et des autres personnes atteintes d’un trouble physique ou mental (comment on Cass. 29 november 1984), [1987] R.C.J.B., (222) 234, no. 12; F. Swennen (supra fn. 3), 434, no. 528; H. Vandenberghe et al., [1980] T.P.R., no. 30.
F. Swennen (supra fn. 3), 435, no. 528.
Cass. 18 oktober 1990, [1990–91] Arr. Cass., 193, [1991] J.L.M.B., 758, obs. D.-M. Philippe, [1991] J.T., 190; [1991] Pas., I, 171 and [1992] R.G.A.R., no. 12026; Rb. Namen 18 januari 1990, [1992] R.G.A.R., no. 11975 and [1990] J.T., 197; H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., 1222, no. 33.
R. Kruithof La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987), no. 1 (supra fn. 1), 40. Case law: Brussel 8 juni 1988, [1988] J.L.M.B., 1558, 1561, obs. D.-M. Philippe, La responsabilité du fait d’un enfant dément. Contra: J. Ronse, [1957] A.P.R., 730.
F. Swennen (supra fn. 3), 437, no. 533.
F. Swennen, (supra fn. 3), 437, no. 533.
F. Swennen, (supra fn. 3), 437, no. 533.
F. Swennen, (supra fn. 3), 437, no. 533.
H. De Page (supra fn. 26), 885, no. 916A and 888, no. 916C; R. Kruithof (supra fn. 1), 155, no. 39; F. Swennen (supra fn. 3), 438, no. 534.
F. Swennen, (supra fn. 3), 439, no. 534.
See Cass. 24 juni 1965, [1965] Pas., I, 1160; Antwerpen 30 oktober 1986, [1986–87] R.W., 2162; H. Bocken, Van fout naar risico. Een overzicht van de objectieve aansprakelijkheidsregelingen naar Belgisch recht, [1984] T.P.R., (329) 343; M. Faure/R. Van den Bergh, [1987–88] R.W., 1116, no. 22; F. Swennen (supra fn. 3), 439, no. 534. H. Vandenberghe et al., [1980] T.P.R., 1179, no. 30.
F. Swennen, (supra fn. 3), 439, no. 534.
Brussel 8 juni 1988, [1988] J.L.M.B., 1558, 1560, noot D.-M. Philippe, La responsabilité du fait d’un enfant dément.
Rb. Tongeren 15 mei 1995, [1996–97] R.W., (362) 364.
F. Swennen (supra fn. 3), 383, no. 480.
L. Cornelis, De buitencontractuele aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door zaken. Rechtsvergelijkend onderzoek: België, Frankrijk, Nederland, Bondsrepubliek Duitsland en Engeland (1982), 234, no. 245; F. Swennen (supra fn. 3), 383, no. 480.
R.O. Dalcq, La notion de garde dans la responsabilité in: Liber Amicorum Frédéric Dumon (1983), 75, no. 3.
F. Swennen (supra fn. 3), 383, no. 480.
L. Cornelis La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 1), 319, no. 24.
Cass. 24 januari 1991, [1991] Pas., I, (500) 502 and [1992] Rechtspraak van de Haven van Antwerpen (R.H.A.), (167) 170; Cass. 29 oktober 1987, [1988] Pas., I, 251 and [1989] R.G.A.R., no. 11542; Cass. 4 april 1986, [1985–86] Arr. Cass., (1050) 1051, [1987] J.T., 195, [1986] Pas., I, 948, [1987] R.G.A.R., no. 11275 and [1986–87] R.W., 1819; Cass. 11 oktober 1985, [1986] Pas., I, 149; Cass. 18 april 1975, [1975] Pas., I, 828; Cass. 15 december 1967, [1968] Pas., I, 515; H. Bocken, [1984] T.P.R., 383, no. 70; L. Cornelis (supra fn. 1), 459, no. 281; L. Cornelis, Extra-contractuele aansprakelijkheid voor zaken. Het gebrek van de zaak en de causaliteitsbeoordeling, [1984] T.P.R., 319, no. 24; B. Dubuisson, Développement récents concernant les responsabilités du fait des choses (choses, animaux, bâtiments), [1997] R.G.A.R., no. 12746, 4recto, no. 16; J.-L. Fagnart (supra fn. 39), 78.
L. Cornelis La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 1), 464, no. 283.
F. Swennen (supra fn. 3), 383, no. 480.
B. Dubuisson, Développements récents concernant les responsabilités du fait des choses (choses, animaux, bâtiments) in: Droit de la responsabilité (1996), (273) 291; F. Swennen (supra fn. 3), 384, no. 480.
Cass. 24 januari 1991, [1990–91] Arr. Cass., (562) 564, [1991] Bull., 500 and [1992] R.H.A., 167; Cass. 26 juni 1980, [1980] Pas., I, (1338) 1340; Cass. 16 december 1966, [1967] Arr. Cass., (492) 494 and [1967] Pas., I, (489) 491; Cass. 15 juni 1961, [1961] Pas., I, 1126; L. Cornelis (supra fn. 76), 206–207; L. Cornelis (supra fn. 1), 461, no. 282; R.O. Dalcq (supra fn. 4), 655, no. 2076; B. Dubuisson (supra fn. 83), 4recto, no. 16 and 4verso, no. 19; R. Kruithof, La garde en commun d’une chose affectée d’un vice (comment on Cass. 15 september 1983), [1985] R.C.J.B., (581) 591–592, no. 6; H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., 1298, no. 68.
Cass. 5 november 1981, [1981–82] Arr. Cass., 320, [1982] Pas., I, 316, concl. Proc. Gen. F. Dumon, [1982] R.G.A.R., no. 10526, concl. Proc. Gen. F. Dumon and [1983–84] R.W., 2909, noot. See also: H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., 1298, no. 68; H. Vandenberghe et al., [1987] T.P.R., 1382, no. 68. Furthermore: S. Stijns/H. Vandenberghe (eds.), Verbintenissenrecht (2001), 97, no. 29; F. Swennen (supra fn. 3), 413–414, no. 507.
R. Bützler/ L. Cornelis, De opvattingen van F. Dumon in verband met de buitencontrac-tuele aansprakelijkheid voor zaken in: Liber Amicorum Frédéric Dumon (1983), 71; L. Cornelis (supra fn. 1), 462, no. 282; R.O. Dalcq (supra fn. 77), 77; H. Vandenberghe et al., [1987] T.P.R., 1383, no. 68: H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., 1299, no. 69.
L. Cornelis La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 1), 625–626, no. 385.
Cass. 18 november 1993, [1993] Arr. Cass., (966) 967, [1993] Pas., I, 970 and [1995] T.B.B.R., 91, obs. A. Nuyts; Cass. 16 oktober 1986, [1986–87] Arr. Cass., (205) 207, [1987] Pas., I, 189 and [1987–88] R.W., (126) 127; Cass. 18 november 1983, [1983–84,] Arr. Cass., (327) 329 and [1984] Pas., I, 307; Cass. 5 november 1981, [1981–82] Arr. Cass., (328) 330, [1982] Pas., I, 316, [1985] R.C.J.B., 207, obs. Meinertzhagen-Limpens and [1983–84] R.W., kol. 2909–2910; Cass. 20 april 1979, [1978–79] Arr. Cass., (993) 995 and [1979] Pas., II, 989; Cass. 30 april 1975, [1975] Arr. Cass., (948) 950 and [1975] Pas., I, 857; L. Cornelis (supra fn. 1), 604, no. 370; G. De Pauw, Begrip “bewaarder van het dier” (comment on Gent 11 april 1988), [1990] T.B.B.R., 150, no. 5; S. Covemaeker, Wie is “bewaarder’ van een dier bij medische behandeling: de eigenaar of de dierenarts?” (comment on Brussel 11 april 1997 en Rb. Nijvel 5 december 1997), [1999] T.B.B.R., 647, no. 4; W. Van Gerven/S. Covemaeker (supra fn. 3), 265.
Cass. 18 nobember 1993, [1994] J.T., 231 and [1995–96] R.W., 268; B. Dubuisson (supra fn. 83), 3recto, no. 48; W. Van Gerven/S. Covemaeker (supra fn. 3), 265.
L. Cornelis La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 1), nos. 173–174, 189 and 205; R. De Corte, Overzicht van het Burgerlijk Recht (2001), 544, no. 1545; H. De Page (supra fn. 26), 892, no. 918B and 990, no. 972A; F. Swennen (supra fn. 3), 375, no. 473.
Luik 28 februari 2002, [2003] R.G.A.R., no. 13669, 1recto; L. Cornelis, [1998–99] R.W., 523, no. 5; R. De Corte (supra fn. 90), 544, no. 1545.
L. Cornelis La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 1), 302, no. 174; F. Swennen (supra fn. 3), 375, no. 473; J.-P. Le Gall, Liability for persons under supervision in: International Encyclopedia of Comparative Law IX, Torts (1975), Chapter 2, nos. 18 and 87 et seq.
Brussel 13 maart 1985, not published, quoted by L. Cornelis La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 1), 312, no. 183; B. Dubuisson (supra fn. 4), 29, no. 33.
P. De Tavernier, Naar een objectieve aansprakelijkheid van de ouders voor de onrecht-matige daden van hun minderjarige kinderen?, [1999–2000] R.W., 275, no. 12.
About the filiation between the child and his parents, see J. Gerlo, Handboek voor Familierecht 1, Personen-en Familierecht (2000), 13 et seq.; A. Heyvaert, Het personen-en gezinsrecht ont(k)leed, Theorieën over personen-en gezinsrecht rond een syllabus van de Belgische techniek (2002), 203 et seq.; P. Senaeve, Compendium (2000), 291 et seq.
L. Cornelis La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 1), 312, no. 183; R. De Corte (supra fn. 90), 545, no. 1546; comp. P. Hamelink, Over de ouderlijke aansprakelijkheid, [1978] De Verz., 312, no. 8A and H. De Page (supra fn. 26), 991, no. 973A.
Vredegerecht Veurne 12 mei 1989, [1989] Verkeersrecht. Jurisprudentie, no. 90/96; L. Cornelis (supra fn. 1), 313, no. 183; R. Kruithof, Aansprakelijkheid voor andermans daad: kritische bedenkingen bij enkele ontwikkelingen in: Hulde aan Prof. Dr. R. Kruithof. Naar een “gouvernement des juges” in het Belgische verbintenissenrecht en andere opstellen (1992), 94, no. 13; H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., 1373, no. 115.
Vred. Borgerhout 1 september 1976, [1976–77] R.W., (2668) kol. 2670; M. Bax, Aansprakelijkheid van de ouders voor de door hun inwonende minderjarige kinderen aan derde ten onrechte berokkende schade (art. 1384, tweede en vijfde lid, B.W.) — Aansprakelijke personen en grondslag (comment on Vred. Borgerhout 1 september 1976), [1976–77] R.W., kol. 2673; L. Cornelis (supra fn. 1), 313, no. 183; R. Kruithof (supra fn. 97), 94, no. 13.
Luik 15 januari 1969, [1969–70] J.L., (105) 106, 2e kol.; L. Cornelis (supra fn. 1), 313, no. 183; R. Kruithof (supra fn. 97), 94, no. 13.
Rb. Luik 8 november 1966, [1967] Pas., III, (54) 56; L. Cornelis (supra fn. 1), 313, no. 183; R. Kruithof (supra fn. 97), 9, no. 13.
J. Gerlo, Handboek voor Familierecht (2000), 129, no. 297. About the adoption by a stepparent, see P. Senaeve (supra fn. 95), 355, nos. 918–919.
Rb. Antwerpen 7 juni 1935, [1936] R.G.A.R., no. 2095; Pol. Luik 6 mei 1981, [1982] J.L., 158; R.O. Dalcq (supra fn. 4), 521, no. 1591; H. De Page (supra fn. 26), 991, no. 973A; R. Pirson/A. De Villé, Traité de la responsabilité civile extra-contractuelle (1935), 181, no. 75; H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., 1373, no. 115.
R. De Corte La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 90), 536, no. 1548.
Brussel 31 maart 1961, [1962] J.T., (80) 81. About the notion of foster parent, see P. Senaeve (supra fn. 95), 468, nos. 1309–1310.
P. De Tavernier, [1999–2000] R.W., 275, no. 14.
P. De Tavernier, ibid., 276, no. 18; concerning the personal liability of the tutor, see R. Pirson/A. De Villé (supra fn. 102), 182, no. 76.
Ph. Le Tourneau/ L. Cadiet, Droit de la responsabilité (1998), 838, no. 3395.
Ph. Le Tourneau/ L. Cadiet, (supra fn. 107), 838, no. 3395.
Cass. 30 mei 1984, [1983–84] Arr. Cass., (1286) 1288; Luik 6 februari 1995, [1996] J. dr. jeun., afl. 153, 134; L. Cornelis (supra fn. 1), 313, no. 183; F. Swennen (supra fn. 3), 377, no. 475.
See G. Viney / P. Jourdain, Traité de droit civil, Les conditions de la responsabilité (2nd edn. 1998), 986, no. 875.
L. Cornelis, Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht (1989) (supra fn.1), 316, no. 185; R.O. Dalcq (supra fn. 4), no. 2317.
L. Cornelis, Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht (1989) (supra fn. 1), 316, no. 185, 341, no. 204.
L. Cornelis, Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht (1989) (supra fn. 1), 316, no. 185; H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1810, no. 110.
P.H.M. Rambach, (supra fn. 27), 68.
Rb. Ieper 16 februari 1988, [1989–90] R.W., (755) 756; N. Denoël, La responsabilité du fait des personnes que l’on doit surveiller in: J.-L. Fagnart (ed.), Responsabilités. Traité théorique et pratique (Titel IV, Boek 41) (1999), 28, no. 76.
R.O. Dalcq Traité de la responsabilité civile I. Les causes de la responsabilité in: Les Novelles, Droit civil V/1 (1967) (supra fn. 4), 530, no. 1624; N. Denoë (supra fn. 115), 28, no. 75; P. Hamelink, [1978] De Verz., 357, no. 18C.
P. De Tavernier, [1999–2000] R.W., 282, no.51; H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1813, no. 112; H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., 1387, no. 126; H. Vandenberghe et al., [1987] T.P.R., 1468–1473, no. 126.
B. Dubuisson Autonomie et irresponsabilité du mineur in: Documents du Centre de droit des obligations (1997) (supra fn. 4), 38, no. 42.
P. Hamelink, [1978] De Verz., 370, no. 24A.
Luik 25 februari 1969, [1972] R.G.A.R., no. 8790, obs. M. Grossmann; D.-M. Philippe, Le renversement de la présomption de faute des parents dans la surveillance et l’éducation de leur enfant (comment on Brussel 10 december 1987), [1988] J.L.M.B., (157) 159.
See Brussel 10 december 1987, [1988] J.L.M.B., 155 and [1989] R.G.A.R., no. 11546; P. De Tavernier, [1999–2000] R.W., 283, no. 58; D.-M. Philippe, [1988] J.L.M.B., (157) 158.
P. De Tavernier, [1999–2000] R.W., 283; H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1816, no. 112.
Brussel 18 februari 1992, [1993] R.G.A.R., no. 12232; Luik 20 december 1990, [1994] R.G.A.R., no. 12249.
Antwerpen 4 maart 1999, A.R. J. 160/98, not published.
See Brussel 4 juni 1996, [1997] De Verz., (300) 304; Brussel 21 februari 1995, [1986] R.G.A.R., no. 11080; Rb. Nijvel 9 januari 1997, [1997] J.T., 241; H. Vandenberghe et al., [1995] T.P.R., 1391, no. 126; see also R. Pirson/A. De Villé (supra fn. 102), 197, no. 85.
Brussel 2 april 1999, [1999] J.L.M.B., (1434) 1438.
Gent 23 januari 1997, [1997] Tijdschrift voor Aansprakelijkheid en Verzekering in het Wegverkeer, (135) 137, noot. Furthermore: H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1815, no. 112.
Rb.Turnhout 27 april 1995, [1995–96] Turnhouts Rechtsleven, (99) 100.
Brussel 21 februari 1985, [1986] R.G.A.R., no. 11081, observation; see also Jeugdrechtbank Brussel 4 november 1987, [1987] J. dr. jeun., afl. 10, noot F.G.
Vred. Sint-Joost-Ten-Node 10 december 1985, [1989] T. Vred., 27.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht (1989) (supra fn. 1), 319, no. 187.
P. De Tavernier, [1999–2000] R.W., 283, no. 58.
H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1818–1819, no. 113.
Brussel 20 januari 1994, [1994] J. dr. jeun., afl. 133, 62; J.-L. Fagnart (supra fn. 39), 67, no. 55.
R. Pirson / A. De Villé (supra fn. 102), 197, no. 85; P. De Tavernier, [1999–2000] R.W., 284; H. Vandenberghe et al., [2000] T.P.R., 1819, no. 113.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht (1989) (supra fn. 1), 319, no. 187.
N. Denoël La responsabilité du fait des personnes que l’on doit surveiller in: J.-L. Fagnart (ed.), Responsabilités. Traité théorique et pratique (1999) (supra fn. 115), 31, no. 91.
Corr. Bergen 1 maart 1995, [1996] De Verz., (335), 336–337, obs. M. Lambert.
N. Denoël La responsabilité du fait des personnes que l’on doit surveiller in: J.-L. Fagnart (ed.), Responsabilités. Traité théorique et pratique (1999) (supra fn. 115), 31, no. 91; comp. L. Cornelis (supra fn. 1), 319, no. 187.
P. Senaeve, Compendium (2000), 411, no. 1092.
P. Senaeve, (supra fn. 140), 411, no. 1092.
Art. 374, second paragraph and art. 376, third paragraph B.W.; P. Senaeve, ibid., 412, no. 195.
P. Senaeve, (supra fn. 140), 413–414, no. 1101.
P. Senaeve, (supra fn. 140), 413, nos. 1099–1100.
P. Senaeve, (supra fn. 140), 413, nos. 1099–1100.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht (1989) (supra fn. 1), 319, no. 186.
Cass. 21 december 1989, [1990] Pas., I, (501), 502, [1990] J. dr. jeun., afl. 10, 37, noot D.-M. Philippe, [1990–91] R.W., (538) 539 and [1990] J.L.M.B., (1228) 1229; N. Denoël (supra fn. 115), 30, no. 83.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht (1989) (supra fn. 1), 319, no. 187; N. Denoël (supra fn. 115), 31, no. 91.
See however in this sense: Luik 28 april 1983, [1983] J.L., 285: placement dans différents homes privés ou établissements de l’Etat; Brussel 5 april 1979, [1979] Pas., II, 90: placement dans un établissement d’observation et d’éducation; Jeugdrb. Brussel 3 juni 1980, [1981] J.T., 305.
See L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht (1989) (supra fn. 1), 319, no. 187.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht (1989) (supra fn. 1), 319, no. 187.
L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht (1989) (supra fn. 1), 319, no. 187; N. Denoël (supra fn. 115), 30, no. 83; P. Hamelink, [1978] De Verz., 363, no. 20.
See also L. Cornelis Beginselen van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De onrechtmatige daad in: Reeks Aansprakelijkheidsrecht (1989) (supra fn. 1), 319–320, no. 187.
Brussel 20 januari 1994, [1994] J. dr. jeun., afl. 133, (62) 63; Rb. Brussel 7 januari 1991, [1991] J.T., 587; Rb. Leuven 2 september 1987, [1987] Pas., III, (101) 103, obs. A.K.; Rb. Antwerpen 23 februari 1984, [1986] R.G.A.R., no. 11007; J.-L. Fagnart (supra fn. 39), 67, no. 55.
See and compare for example Brussel 21 februari 1985, [1986] R.G.A.R., no. 11081; Vred. Fosses-la-Ville 4 september 1991, [1992] Journ. dr. jeun., afl. 117, 31; N. Denoël (supra fn. 115), 33, no. 98.
Brussel 15 januari 1988, [1989] R.G.A.R., no. 11541, 2recto; B. Dubuisson (supra fn. 4), 37, no. 41.
Brussel 23 mei 1991, [1991] Pas., II, (158) 161; Luik 12 januari 1982, [1982] J.L., (333) 334; Rb. Namen 30 juni 1995, [1995] De Verz., (638) 639, obs. M. Lambert; Rb. Ieper 16 februari 1988, [1989–90] R.W., (755) 756; Corr. Tongeren 25 november 1987, [1989–90] R.W., 755, noot; L. Cornelis (supra fn. 1), 319, no. 187; N. Denoël (supra fn. 115), 34, no. 103.
L. Cornelis La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 1), nos. 173–174, 189 and 205; R. De Corte, Overzicht van het Burgerlijk Recht (2001), 544, no. 1545; H. De Page (supra fn. 26), 892, no. 918B and 990, no. 972A; F. Swennen (supra fn. 3), 375, no. 473.
Luik 28 februari 2002, [2003] R.G.A.R., no. 13669, p. 1recto; L. Cornelis, [1998–99] R.W., 523, no. 5; R. De Corte (supra fn. 90), 544, no. 1545.
L. Cornelis La responsabilité sans faute en droit belge in: In memoriam Jean Limpens (1987) (supra fn. 1), 318, no. 186.
Cass. 19 June 1997, [1997] Arr. Cass., 670, [1997] J. dr. jeun., 400, obs. T. Papart, [1997] J.T., 582, advice J. Piret and [1998] R. Cass., 369, obs. A. Van Oevelen.
Editor information
Rights and permissions
Copyright information
© 2006 Springer-Verlag/Wien
About this chapter
Cite this chapter
De Tavernier, P. (2006). Children as Tortfeasors under Belgian Law. In: Martín-Casals, M. (eds) Children in Tort Law Part I: Children as Tortfeasors. Tort and Insurance Law, vol 17. Springer, Vienna. https://doi.org/10.1007/3-211-31132-7_3
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/3-211-31132-7_3
Publisher Name: Springer, Vienna
Print ISBN: 978-3-211-24480-7
Online ISBN: 978-3-211-31132-5