Risicosignalering en risicomanagement

Wildschut, H. I. J.; Offerhaus, P. M.; Roseboom, T. J.; Otten, W.

doi:10.1007/978-90-368-2202-2_6

H. I. J. Wildschut³,
P. M. Offerhaus PhD⁴,
T. J. Roseboom⁵ &
…
W. Otten⁶

1674 Accesses

Samenvatting

Risicosignalering en -management zijn belangrijke aspecten van geboortezorg. De diverse definities van risico worden beschreven, evenals de communicatie over risico’s met de (aanstaande) ouders en de knelpunten hierin.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Log in via an institution

Chapter: USD 29.95; Price excludes VAT (USA)

eBook: USD 69.99; Price excludes VAT (USA)

Hardcover Book: USD 89.99; Price excludes VAT (USA)

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Notes

1.
Uit onderzoek onder ogenschijnlijk gezonde vrouwen die standaard preconceptiezorg kregen aangeboden, bleek dat 98 % van hen één of meer risicofactoren voor een negatieve zwangerschapsuitkomst had terwijl zij zich daar niet bewust van waren (Pal-de Bruin et al. 2008).
2.
Negatieve gebeurtenissen hebben betrekking op welomschreven ongunstige uitkomstmaten zoals sterfte en ernstige morbiditeit van de (aanstaande) moeder en/of haar (ongeboren) kind.
3.
Positief voorspellende waarde is een medisch-epidemiologisch begrip dat voor diagnostische testen vaak wordt gehanteerd. Het geeft aan hoeveel van de positief geteste patiënten ook werkelijk de ziekte hebben.
4.
Negatief voorspellende waarde is een medisch-epidemiologisch begrip dat voor diagnostische testen wordt gehanteerd. Het geeft aan bij hoeveel van de negatief geteste patiënten de ziekte werkelijk afwezig is.
5.
De website ‘www.strakszwangerworden.nl’ is in opdracht van het ministerie van VWS door het Centrum voor Bevolkingsonderzoek van het RIVM ontwikkeld en valt onder het beheer van het CPZ.
6.
Het NHG-advies luidt: vraag tweedelijns preconceptioneel advies bij erfelijke aandoeningen, hartafwijking, diabetes mellitus, doorgemaakte trombose als stollingsonderzoek nog ontbreekt, epilepsie en complexe psychiatrische problematiek. Verwijs voor advies naar de gynaecoloog bij vroeggeboorte, groeivertraging, pre-eclampsie of HELLP in de obstetrische voorgeschiedenis. Bespreek bij twee of meer miskramen de mogelijkheid van karyotypering van beide (aanstaande) ouders. Bron: NHG-standaard Preconceptiezorg, www.nhg.org.

Literatuur

Aalhuizen I. Eindrapportage project ‘Gelijke kansen voor optimale zwangerschap’. Utrecht: Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV); 2011. Bron: https://www.knov.nl/fms/file/knov.nl/knov_downloads/995/file/Evaluatie%20Project%20gelijke%20kansen%20%20opgemaakt%20Ingrid%20doc.pdf.
Akker T van den, Roosmalen J van. Maternal mortality and severe morbidity in a migration perspective. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2016;32:26–38. https://doi.org/10.1016/j.bpobgyn.2015.08.016.
Article Google Scholar
Backett EM, Davies AM, Petros-Barvazian A. The risk approach in health care. With special reference to maternal and child health, including family planning. Geneva: World Health Organization; 1984. Public Health Papers 76.
Google Scholar
Barker DJ. The origins of the developmental origins theory. J Intern Med. 2007;261(5):412–7.
Article CAS Google Scholar
Barker DJP, Osmond C. Infant mortality, childhood nutrition and ischaemic heart disease in England and Wales. Lancet 1986;i:1077–81.
Article Google Scholar
Barker DJP, Winter PD, Osmond C, Margetts B, Simmonds SJ. Weight in infancy and death from ischaemic heart disease. Lancet 1989;ii:577–80.
Article Google Scholar
Bluman LG, Rimer BK, Berry DA, Borstelmann N, Iglehart JD, Regan K, Schildkraut J, Winer EP. Attitudes, knowledge, and risk perceptions of women with breast and/or ovarian cancer considering testing for BRCA1 and BRCA2. J Clin Oncol. 1999;17(3):1040–6.
Article CAS Google Scholar
Bolten N, Jonge A de, Zwagerman E, Zwagerman P, Klomp T, Zwart JJ, Geerts CC. Effect of planned place of birth on obstetric interventions and maternal outcomes among low-risk women: a cohort study in the Netherlands. BMC Pregnancy Childbirth. 2016 Oct 28;16(1):329. PubMed PMID: 27793112; PubMed Central PMCID:PMC5084314.
Google Scholar
Bonsel GJ, Birnie E, Denktaş S, Poeran J, Steegers EAP. Lijnen in de perinatale sterfte. Signalementstudie zwangerschap en geboorte 2010. Rotterdam: Erasmus MC; 2010.
Google Scholar
Brand T, Ruiz van Haperen VWT, Vliet-Lachotzki EH van, Steegers EAP. Effecten van arbeidsomstandigheden op de zwangerschap verdienen aandacht binnen de preconceptiezorg. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A363.
Google Scholar
Dean SV, Lassi ZS, Imam AM, Bhutta ZA. Preconception care: nutritional risks and interventions. Reprod Health. 2014 Sep 26;11(Suppl 3):S3. https://doi.org/10.1186/1742-4755-11-S3-S3. Epub 2014 Sep 26.
Article Google Scholar
Delcore L, Lacoursiere DY. Preconception care of the obese woman. Clin Obstet Gynecol. 2016;59(1):129–39. https://doi.org/10.1097/GRF.000000000000018.
Article PubMed Google Scholar
De-Regil LM, Peña-Rosas JP, Fernández-Gaxiola AC, Rayco-Solon P. Effects and safety of periconceptional oral folate supplementation for preventing birth defects. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Dec 14;(12):CD007950. https://doi.org/10.1002/14651858.
Dillen J van, Mesman JA, Zwart JJ, Bloemenkamp KW, Roosmalen J van. Audit ernstige maternale morbiditeit in Nederland. Ned Tijdschr Geneeskd. 2011;155:A2541.
Google Scholar
Eriksson JG. Developmental origins of health and disease – from a small body size at birth to epigenetics. Ann Med. 2016;48(6):456–67.
Article Google Scholar
Essed GGM. Optimale verloskundige zorg. Een WHO-rapport. Nederlands Tijdsch Geneeskd. 1977. Bron: https://www.ntvg.nl/artikelen/optimale-verloskundige-zorg-wereldwijd-een-who-rapport/volledig.
Federatie Medische Specialisten. Visiedocument Medisch Specialist 2025. Ambitie, vertrouwen, samenwerken. Utrecht: FMF; 2017. Bron: https://www.demedischspecialist.nl/sites/default/files/Visiedocument%20Medisch%20Specialist%202025-DEF.pdf.
Fischhoff B. Risk perception and communication unplugged: twenty years of process. Risk Anal. 1995;15(2):137–45.
Article CAS Google Scholar
Gezondheidsraad. Preconceptiezorg: voor een goed begin. Den Haag: Gezondheidsraad; 2007. Publicatienr. 2007/19. Bron: https://www.gezondheidsraad.nl/sites/default/files/200719_0.pdf.
Godfrey K, Robinson S, Barker DJ, Osmond C, Cox V. Maternal nutrition in early and late pregnancy in relation to placental and fetal growth. BMJ 1996;312:410–4.
Article CAS Google Scholar
Graaf JP de, Merkus HMWM, Bonsel GJ, Steegers EAP. Nederlandse geboortezorg in historisch perspectief. Wonderbaby en zorgenkind. Rotterdam: Erasmus MC; 2017.
Google Scholar
Graaf JP de, Schutte JM, Poeran JJ, Roosmalen J van, Bonsel GJ, Steegers EA. Regional differences in Dutch maternal mortality. BJOG 2012;119(5):582–8. https://doi.org/10.1111/j.1471-0528.2012.03283.x.
Article CAS Google Scholar
Greene MF. Vaginal birth after cesarean revisited. N Engl J Med. 2004 Dec 16;351(25):2647–9.
Article CAS Google Scholar
Gunning-Schepers LJ. Grondslagen van preventie. In: Maas PJ van der, Mackenbach JP, redactie. Volksgezondheid en gezondheidszorg. Utrecht: Wetenschappelijke uitgeverij Bunge; 1995. pag. 139–87.
Google Scholar
Gunning-Schepers LJ. Dwalingen in de methodologie. V. De preventieparadox: weinigen met hoog risico versus velen met matig risico. Ned Tijdsch Geneeskd. 1998;142:1870–3.
Google Scholar
Haines HM, Rubertsson C, Pallant JF, Hildingsson I. The influence of women’s fear, attitudes and beliefs of childbirth on mode and experience of birth. BMC Pregnancy Childbirth 2012 Jun 24;12:55.
Article Google Scholar
Hall KH. Reviewing intuitive decision-making and uncertainty: the implications for medical education. Med Educ. 2002;36(3):216–24.
Article Google Scholar
Hall WA, Stoll K, Hutton EK, Brown H. A prospective study of effects of psychological factors and sleep on obstetric interventions, mode of birth, and neonatal outcomes among low-risk British Columbian women. BMC Pregnancy Childbirth. 2012 Aug 3;12:78. PubMed PMID: 22862846; PubMed Central PMCID:PMC3449197.
Google Scholar
Healy S, Humphreys E, Kennedy C. Midwives’ and obstetricians’ perceptions of risk and its impact on clinical practice and decision-making in labour: an integrative review. Women Birth. 2016;29(2):107–16. https://doi.org/10.1016/j.wombi.2015.08.010.
Article PubMed Google Scholar
Hirshberg A, Srinivas SK. Epidemiology of maternal morbidity and mortality. Semin Perinatol. 2017 Aug 17. pii: S0146-0005(17)30079-4. https://doi.org/10.1053/j.semperi.2017.07.007.
Article Google Scholar
Huber M, Knottnerus JA, Green L, Horst H van der, Jadad AR, Kromhout D, Leonard B, Lorig K, Loureiro MI, Meer JW van der, Schnabel P, Smith R, Weel C van, Smid H. How should we define health? BMJ 2011 Jul 26;343:d4163. https://doi.org/10.1136/bmj.d4163.
Article Google Scholar
Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Verloskundige samenwerkingsverbanden: acute zorg veiliger, preventie is blijven liggen. Utrecht: IGJ; 2014. Bron: http://igz.nl/Images/2014-06%20Verloskundige%20samenwerkingsverbanden_tcm294-351518.pdf.
Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Thematisch toezicht geboortezorg: afsluitend onderzoek naar de invoering van de normen van ‘Een goed begin’. De stand van zaken in de Verloskundige Samenwerkingsverbanden (VSV’s) in Nederland op 1 november 2015. Utrecht: IGJ; 2016. Bron: https://www.igz.nl/zoeken/document.aspx?doc=Thematisch+toezicht+geboortezorg%3A+Afsluitend+onderzoek+naar+de+invoering+van+de+normen+van+%E2%80%98Een+goed+begin%E2%80%99&docid=9729.
Ioannides AS. Preconception and prenatal genetic counselling. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2017;42:2–10. https://doi.org/10.1016/j.bpobgyn.2017.04.003. Epub 2017.
Article PubMed Google Scholar
Jonge A de, Mesman JA, Manniën J, Zwart JJ, Dillen J van, Roosmalen J van. Severe adverse maternal outcomes among low risk women with planned home versus hospital births in the Netherlands: nationwide cohort study. BMJ 2013 Jun 13;346:f3263. https://doi.org/10.1136/bmj.f3263.
Article Google Scholar
Kahneman D. Ons feilbare denken. Thinking, fast and slow. Business Contact; 2011.
Google Scholar
Kassebaum NJ, Bertozzi-Villa A, Coggeshall MS, Shackelford KA, Steiner C, Heuton KR et al. Global, regional, and national levels and causes of maternal mortality during 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013. Lancet 2014 Sep 13;384(9947):980–1004. https://doi.org/10.1016/s0140-6736(14)60696-6.
Article Google Scholar
Kloosterman GJ. De verloskundige organisatie. In: Kloosterman GJ, et al., redactie. De voortplanting van de mens. Leerboek voor obstetrie en gynaecologie. Bussum: Uitgeversmaatschappij Centen; 1973. pag. 736–9.
Google Scholar
Landon MB, Hauth JC, Leveno KJ, Spong CY, Leindecker S, Varner MW, Moawad AH, Caritis SN, Harper M, Wapner RJ, Sorokin Y, Miodovnik M, Carpenter M, Peaceman AM, O’Sullivan MJ, Sibai B, Langer O, Thorp JM, Ramin SM, Mercer BM, Gabbe SG; National Institute of Child Health and Human Development Maternal-Fetal Medicine Units Network. Maternal and perinatal outcomes associated with a trial of labor after prior cesarean delivery. N Engl J Med. 2004 Dec 16;351(25):2581–9.
Article CAS Google Scholar
Lee S, Ayers S, Holden D. A metasynthesis of risk perception in women with high risk pregnancies. Midwifery 2014;30(4):403–11. https://doi.org/10.1016/j.midw.2013.04.010.
Article PubMed Google Scholar
Lee S, Ayers S, Holden D. Risk perception and choice of place of birth in women with high risk pregnancies: a qualitative study. Midwifery 2016;38:49–54. https://doi.org/10.1016/j.midw.2016.03.008.
Article PubMed Google Scholar
Leschot NJ. ‘Multifactoriële aandoeningen in het genomics-tijdperk’; kanttekeningen bij een recent rapport van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2006 Oct 28;150(43):2350–2.
Google Scholar
Lewis AJ, Austin E, Knapp R, Vaiano T, Galbally M. Perinatal maternal mental health, fetal programming and child development. Healthcare (Basel). 2015 Nov 26;3(4):1212–27. https://doi.org/10.3390/healthcare3041212.
Article Google Scholar
Lipkus IM. Numeric, verbal, and visual formats of conveying health risks: suggested best practices and future recommendations. Med Decis Mak. 2007;27(5):696–713.
Article Google Scholar
Lumey LH, Stein AD, Susser E. Prenatal famine and adult health. Annu Rev Public Health. 2011;32:237–62. https://doi.org/10.1146/annurev-publhealth-031210-101230.
Article CAS PubMed Google Scholar
Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Standpunten 2015 – beoordeling modelovereenkomsten en reglementen. NZa 2015 Bron: https://www.nza.nl/regelgeving/bijlagen/Standpunten_2015_beoordeling_modelovereenkomsten_en_reglementen.
NICE clinical guideline 138. Recommendation 1.5.24. Patient experience in adult NHS services: improving the experience of care for people using NHS services. 2012. https://www.nice.org.uk/guidance/cg138/chapter/1-Guidance#enabling-patients-to-actively-participate-in-their-care.
Pal-de Bruin KM van der, Cessie S le, Elsinga J, Jong-Potjer LC de, Haeringen A van, Neven AK, Verloove-Vanhorick SP, Assendelft P. Pre-conception counselling in primary care: prevalence of risk factors among couples contemplating pregnancy. Paediatr Perinat Epidemiol. 2008;22(3):280–7. https://doi.org/10.1111/j.1365-3016.2008.00930.x.
Article Google Scholar
Peters E. Beyond comprehension: the role of numeracy in judgments and decisions. Curr Dir Psychol Sci. 2012;21:31–5.
Article Google Scholar
Peters IA, Schölmerich VLN, Veen DW van, Steegers EAP, Denktaş S. Reproductive health peer education for multicultural target groups. J Multicult Educ. 2014; 8(3):162–78.
Article Google Scholar
Poeran J, Maas AF, Birnie E, Denktas S, Steegers EA, Bonsel GJ. Social deprivation and adverse perinatal outcomes among Western and non-Western pregnant women in a Dutch urban population. Soc Sci Med. 2013;83:42–9.
Article Google Scholar
Poeran J, Steegers EA, Bonsel GJ. De aanpak van perinatale sterfte in Nederland: uitkomst van een systematisch expert onderzoek. Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;155(31):A4499. Dutch. PubMed PMID: 22853761.
Google Scholar
Posthumus AG, Birnie E, Veen MJ van, Steegers EA, Bonsel GJ. An antenatal prediction model for adverse birth outcomes in an urban population: the contribution of medical and non-medical risks. Midwifery 2016;38:78–86. https://doi.org/10.1016/j.midw.2015.11.006.
Article CAS Google Scholar
Pozzo ML, Brusati V, Cetin I. Clinical relationship and psychological experience of hospitalization in “high-risk” pregnancy. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2010;149(2):136–42. https://doi.org/10.1016/j.ejogrb.2009.12.009.
Article PubMed Google Scholar
Pronk E. Gegokt en verloren. Medisch Contact 2014. Bron: https://www.medischcontact.nl/opinie/hoofdredactioneel/hoofdredactioneel/gegokt-en-verloren.htm.
Rose G. Sick individuals and sick populations. Int J Epidemiol. 1985;14(1):32–8.
Article CAS Google Scholar
Roseboom TJ. De eerste 1.000 dagen. Het fundamentele belang van een goed begin vanuit biologisch, medisch en maatschappelijk perspectief. Utrecht; De Tijdstroom; 2018.
Google Scholar
Seely EW, Solomon CG. Improving the prediction of preeclampsia. N Engl J Med. 2016 Jan 7;374(1):83–4.
Article CAS Google Scholar
Sigling HO, Duin FL van, Thomassen JFM. Bevalling, een natuurlijk gebeuren? I: Een theoretische beschouwing over de rol van de verloskundige. Medisch Contact 1979;44:1411–4.
Google Scholar
Steegers EA. Embryonale gezondheid en preconceptiezorg. Belang voor huidige en toekomstige generaties. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A7373.
PubMed Google Scholar
Steegers EA, Barker ME, Steegers-Theunissen RP, Williams MA. Societal valorisation of new knowledge to improve perinatal health: Time to Act. Paediatr Perinat Epidemiol. 2016;30(2):201–4. https://doi.org/10.1111/ppe.12275.
Article PubMed PubMed Central Google Scholar
Steegers-Theunissen RP, Steegers EA. Embryonic health: new insights, mHealth and personalised patient care. Reprod Fertil Dev. 2015;27(4):712–5. https://doi.org/10.1071/RD14386.
Article PubMed Google Scholar
Stoll K, Edmonds JK, Hall WA. Fear of childbirth and preference for Cesarean delivery among young American women before childbirth: a survey study. Birth 2015;42(3):270–6. https://doi.org/10.1111/birt.12178.
Article PubMed Google Scholar
Struijs A, Jongsma K. Gezamenlijke besluitvorming door zorgverlener en patiënt – normatieve achtergrond. Raad voor Volksgezondheid en Zorg (RVZ). 2013. Bron: https://www.ceg.nl/uploads/publicaties/temp_file_Achtergrondstudie_Gezamenlijke_besluitvorming_zorgverlener_patient1.pdf.
Temel S, Voorst SF van, Jong-Potjer LC de, Waelput AJ, Cornel MC, Weerd SR de, Denktaş S, Steegers EA. The Dutch national summit on preconception care: a summary of definitions, evidence and recommendations. J Community Genet. 2015;6(1):107–15.
Article Google Scholar
Tijmstra TJ, Bajema C. ‘Je zult die ene maar zijn’; risicobeleving en keuzegedrag rond medische technologie. Ned Tijdschr Geneeskd. 1990;134:1884–5.
CAS PubMed Google Scholar
Tijssen JGP, Assendelft WJJ. In: Offringa M, Assendelft WJJ, Scholten RJPM, redactie. Inleiding in evidence-based medicine. Klinisch handelen gebaseerd op bewijsmateriaal. 2de, herziene druk. Houten/Antwerpen: Bohn Stafleu Van Loghum; 2003. pag. 184–90.
Google Scholar
Timmermans DR. Informatie is meer dan alleen het getal. Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160(0):D825.
CAS PubMed Google Scholar
Timmermans DR, Ockhuysen-Vermey CF, Henneman L. Presenting health risk information in different formats: the effect on participants’ cognitive and emotional evaluation and decisions. Patient Educ Couns. 2008;73(3):443–7. https://doi.org/10.1016/j.pec.2008.07.013.
Article PubMed Google Scholar
Vandenbroucke JP, Hofman A, redactie. Grondslagen der epidemiologie. 4de druk. Houten: Wetenschappelijke uitgeverij Bunge; 1993.
Google Scholar
Veen MJ van, Birnie E, Poeran J, Torij HW, Steegers EA, Bonsel GJ. Feasibility and reliability of a newly developed antenatal risk score card in routine care. Midwifery 2015;31(1):147–54.
Article Google Scholar
Veenendaal MV, Costello PM, Lillycrop KA, Rooij SR de, Post JA van der, Bossuyt PM, Hanson MA, Painter RC, Roseboom TJ. Prenatal famine exposure, health in later life and promoter methylation of four candidate genes. J Dev Orig Health Dis. 2012;3(6):450–7. https://doi.org/10.1017/S2040174412000396.
Article CAS Google Scholar
Veldhuizen-Eshuis H van, Wieringa J. Advies stroomlijnen van informatie over preconceptiezorg. Rapport 225101001/2009. Bilthoven: RIVM; 2012. Bron: http://www.rivm.nl/dsresource?objectid=b68bf968-024e-4204-86bc-089f825eb788&type=org&disposition=inline.
Verloskundig Vademecum. Eindrapport van de Commissie Verloskunde van het College voor zorgverzekeringenverloskundig. Diemen: College voor Zorgverzekeringen; 2003. Bron: https://www.knov.nl/serve/file/knov.nl/knov_downloads/769/file/Verloskundig%20Vademecum%202003.pdf.
Visschers VH, Meertens RM, Passchier WW, Vries NN de. Probability information in risk communication: a review of the research literature. Risk Anal. 2009;29(2):267–87. https://doi.org/10.1111/j.1539-6924.2008.01137.x.
Article Google Scholar
Visser J. Interview Machteld Huber: ‘het vermogen om zelf de regie te voeren.’ Medisch Contact 2014;6:246–8.
Google Scholar
Vos AA, Voorst SF van, Steegers EA, Denktaş S. Analysis of policy towards improvement of perinatal mortality in the Netherlands (2004–2011). Soc Sci Med. 2016;157:156–64. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2016.01.032.
Article Google Scholar
Vries NK de. Risico’s en risicoperceptie. Ned Tijdschr Tandheelkd. 2002;109:202–6.
Google Scholar
Weerd S de, Steegers-Theunissen RP, Boo TM de, Thomas CM, Steegers EA. Maternal periconceptional biochemical and hematological parameters, vitamin profiles and pregnancy outcome. Eur J Clin Nutr. 2003;57(9):1128–34.
Article CAS Google Scholar
Zorgstandaard Integrale Geboortezorg. Versie 1.1. 2016. Bron: https://www.zorginzicht.nl/bibliotheek/integrale-geboortezorg%20zorgstandaard/RegisterKwaliteitsstandaardenDocumenten/Zorgstandaard_Integrale_Geboortezorg_versie_1_1.pdf.
Zwart JJ, Jonkers MD, Richters A, Ӧry F, Bloemenkamp KW, Duvekot JJ, Roosmalen J van. Ethnic disparity in severe acute maternal morbidity: a nationwide cohort study in the Netherlands. Eur J Public Health. 2011;21(2):229–34. https://doi.org/10.1093/eurpub/ckq046.
Article Google Scholar
Zwart JJ, Richters JM, Ӧry F, Vries JI de, Bloemenkamp KW, Roosmalen J van. Severe maternal morbidity during pregnancy, delivery and puerperium in the Netherlands: a nationwide population-based study of 371,000 pregnancies. BJOG 2008;115(7):842–50. https://doi.org/10.1111/j.1471-0528.2008.01713.x.
Article CAS Google Scholar
Zwart JJ, Richters JM, Öry F, Vries JI de, Bloemenkamp KW, Roosmalen J van. Ernstige maternale morbiditeit tijdens zwangerschap, bevalling en kraambed in Nederland. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009 Apr 11;153(15):691–7.
Google Scholar

Download references

Author information

Authors and Affiliations

Wildschut Consultancy, Enkhuizen, Nederland
Dr. H. I. J. Wildschut (Gynaecoloog/perinatoloog (np)
Midwifery Science, Academie Verloskunde Maastricht/hogeschool Zuyd, Maastricht, Nederland
Dr. P. M. Offerhaus PhD (Senior, onderzoeker/lector, verloskundige (np)
Afdeling Verloskunde en gynaecologie, AMC, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, Nederland
Prof. T. J. Roseboom (Bioloog, epidemioloog, hoogleraar Vroege Ontwikkeling en Gezondheid afdeling Klinische epidemiologie, biostatistiek en bio-informatica)
Child Health, TNO, Leiden, Nederland
Dr. W. Otten (Wetenschappelijk onderzoeker)

Authors

Dr. H. I. J. Wildschut
View author publications
You can also search for this author in PubMed Google Scholar
Dr. P. M. Offerhaus PhD
View author publications
You can also search for this author in PubMed Google Scholar
Prof. T. J. Roseboom
View author publications
You can also search for this author in PubMed Google Scholar
Dr. W. Otten
View author publications
You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Editor information

Editors and Affiliations

Wildschut Consultancy, Enkhuizen, The Netherlands
Hajo Wildschut
Den Haag, The Netherlands
Inge Boesveld

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

About this chapter

Cite this chapter

Wildschut, H.I.J., Offerhaus, P.M., Roseboom, T.J., Otten, W. (2018). Risicosignalering en risicomanagement. In: Wildschut, H., Boesveld, I. (eds) Integrale geboortezorg. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. https://doi.org/10.1007/978-90-368-2202-2_6

Download citation

DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2202-2_6
Published: 22 September 2018
Publisher Name: Bohn Stafleu van Loghum, Houten
Print ISBN: 978-90-368-2201-5
Online ISBN: 978-90-368-2202-2
eBook Packages: Dutch language eBook collection

Publish with us

Policies and ethics