Abstract
This chapter concerns the period of state socialism. Firstly, it deals with the rise and institutionalization of state socialism (1945–1970). The problem of dislocation of the state (lost and “regained” lands) and resettlement of people (mass forced migrations in 1940s–1950s, of both Poles and Germans) is discussed. The process of industrialization is discussed, as well as the resulting societal and economic structural changes. Then, the crisis and collapse of state socialism (1970–1989) are presented. Author discusses the sources of recurrent socio-economic crises, workers’ protests, and the role of the Solidarność Movement. Author also analyses new social processes: the formation of a communist ruling class, communist (under)urbanization, mass labour emigration, and the rise of grey and black markets. He analyses the consequences of communism for social cohesion, class relations, and economic development. The idea of communist, non-market, state-led modernization and attempts undertaken towards its implementation are also presented.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Notes
- 1.
Export to Third World countries constituted the remaining part.
References
Bałtowski, M. (2009). Gospodarka socjalistyczna w Polsce: geneza – rozwój – upadek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Berend, T. I. (1998). Central and Eastern Europe, 1944–1993: Detour from the periphery to the periphery. Cambridge: Cambridge University Press.
Berend, T. I. (2009). From the Soviet bloc to the European Union: The economic and social transformation of Central and Eastern Europe since 1973. Cambridge, UK and New York: Cambridge University Press.
Biuro Odszkodowań Wojennych. (1947). Sprawozdanie w przedmiocie strat i szkód wojennych Polski w latach 1939–1945. Warszawa: Biuro Odszkodowań Wojennych przy Prezydium Rady Ministrów.
Borkowski, J., Inglot, S. (Eds.). (1995). Historia chłopów polskich Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Brus, W., & Łaski, K. (1989). From Marx to the market: Socialism in search of an economic system. Oxford: Clarendon Press.
Connelly, J. (1996). Internal bolshevisation? Elite social science training in Stalinist Poland. Minerva, 34, 323–346. https://doi.org/10.1007/BF00127070
Connelly, J. (2000). Captive university: The Sovietization of East German, Czech and Polish higher education, 1945–1956. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
Czarny, B. (2016). Szkice o ekonomii w Polsce w latach 1949–1989: ekonomia w państwie totalitarnym. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa.
Davies, N. (1986). God’s playground: A history of Poland. Vol. 2: To the present. Oxford: Clarendon Press.
Dobieszewski, A. (1993). Kolektywizacja wsi polskiej: 1948–1956. Warszawa: Fundacja im. Kazimierza Kelles-Krauza.
Dudek, A. (Ed.). (2003). Stan wojenny w Polsce 1981–1983. Rzeszów: IPN & Komisja Ścigania Zbrodni Przeciw Narodowi Poleskiemu.
Dudek, A. (2014). Reglamentowana rewolucja: rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Dwilewicz, Ł., Morawski, W. (Eds.). (2015). Historia polskich okręgów i regionów przemysłowych (T. 1). Warszawa and Zalesie Górne: Pracownia Wydawnicza & Akant.
Eisler, J. (1991). Marzec 1968: geneza, przebieg, konsekwencje. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Fallenbuchl, Z. (1985). National income statistics for Poland, 1970–1980. The World Bank.
Fallenbuchl, Z. M. (1974). The impact of the development strategy on urbanization: Poland 1950–1970. Windsor: Department of Economics University of Windsor.
Fallenbuchl, Z. M. (1980). Polityka gospodarcza PRL. London: Odnowa.
Fallenbuchl, Z. M. (1983). Transfert de technologie entre l’Est et l’Ouest: le cas de la Pologne 1971–1980. Paris: Organisation de Coopération et de Développement Économiques.
Friszke, A. (2010). Anatomia buntu: Kuroń, Modzelewski i komandosi. Kraków: Znak.
Gawryszewski, A. (2005). Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
Ghosh, J. (2016). Michal Kalecki. In Handbook of alternative theories of economic development (pp. 475–484). Edward Elgar Publishing.
Gołębiowski, B., Gałaj, D., & Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa “Książka i Wiedza” (Eds.). (1974). Chłoporobotnicy o sobie: studium autobiografii. Warszawa: Książka i Wiedza.
Golonka-Czajkowska, M. (2013). Nowe miasto nowych ludzi: mitologie nowohuckie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Gorzelak, E. (1987). Polityka agrarna PRL. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Gorzelak, E. (2010). Polskie rolnictwo w XX wieku: produkcja i ludność. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
Grala, D. (2005). Reformy gospodarcze w PRL (1982–1989): próba uratowania socjalizmu. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Holzer, J. (1990). Solidarność 1980–1981: geneza i historia (Wyd. 1). Warszawa: krajowe. Omnipress.
Jankowiak, S. (2004). Wysiedlenia Niemców z Polski po II wojnie światowej. Pamięć Sprawiedl Biul Gł Kom Badania Zbrod Przeciwko Nar. Pol Inst Pamięci Nar, 139–160.
Jedlicki, J., Janowski, M., Micińska, M., & Korecki, T. (2014). A history of the Polish intelligentsia. Peter Lang Edition.
Jelonek, A. (1967). Ludność miast i osiedli typu miejskiego na ziemiach Polski od 1810 do 1960 r. Instytut Geografii Polskiej Akademii Nauk.
Jezierski, A., & Leszczyńska, C. (2010). Historia gospodarcza Polski. Warszawa: Key Text.
Jezierski, A., & Petz, B. (1988). Historia gospodarcza Polski Ludowej 1944–1985 (Wyd. 3 zm). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kaliński, J. (1971). Bitwa o handel: 1947–1948. Warszawa: Książka i Wiedza.
Kaliński, J. (1995). Gospodarka Polski w latach 1944–1989: przemiany strukturalne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Kaliński, J. (2011). Autostrady w Polsce czyli Drogi przez mękę. Warszawa and Łódź: Księży Młyn.
Kaliński, J. (2014). Economy in communist Poland: The road astray. Warsaw: Institute of National Rememberance. Commission of the Prosecution of Crimes against Polish Nation.
Kamiński, Ł., & Waligóra, G. (Eds.). (2010). NSZZ “Solidarność” 1980–1989. T. 2: Ruch społeczny. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Karpiński, J. (2001). Wykres gorączki: Polska pod rządami komunistycznymi. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Karpiński, J. (2005). Ustrój komunistyczny w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego.
Knyt, A., & Wancerz-Gluza, A. (Eds.). (2004). Prywaciarze 1945–1989. Warszawa: Karta.
Kochanowski, J. (2015). Tylnymi drzwiami: “Czarny rynek” w Polsce 1944–1989 (Wyd. 2, przejrz. i popr). Warszawa: Wydawnictwo W.A.B. – Grupa Wydawnicza Foksal.
Kociszewski, J. (1999). Proces integracji gospodarczej ziem zachodnich i północnych z Polską. Wrocław: Wydawnictwo. AE.
Koryś, P. (2007). Idea nowoczesności w działaniach i planach partii komunistycznej w Polsce 1945–1980. Przegląd problematyki. In E. Kościk & T. Głowiński (Eds.), Gospodarka i społeczeństwo w czasach PRL-u (1944–1989): Wrocławskie Spotkania z Historią Gospodarczą, spotkanie 2 (pp. 440–455). Wrocław: Gajt.
Koryś, P., & Tymiński, M. (2016a). Od socjalizmu do socjalizmu. Koncepcje reform gospodarczych w PRL po wybuchach społecznych w 1956 i 1980 r. Dzieje Najnow, 48, 125–140. https://doi.org/10.12775/DN.2016.4.06
Koryś, P., & Tymiński, M. (2016b). The unwanted legacy. In search of historical roots of corruption in Poland. Sociologija, 58, 203–219.
Kowalik, T. (1992). Historia ekonomii w Polsce 1864–1950. Wrocław and Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kowalik, T. (2006). Spory o ustrój społeczno-gospodarczy w Polsce: lata 1944–1948. Warszawa: Wydawnictwo Key Text: Instytut Nauk Ekonomicznych PAN.
Koziarski, S. (1993). Sieć kolejowa Polski w latach 1918–1992. Opole: Państwowy Instytut Naukowy.
Kubiczek, F., Wyczański, A., & Zakład Wydawnictw Statystycznych (Eds.). (2006). Historia Polski w liczbach. T. 2: Gospodarka. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
Kuczyński, W. (1979). Po wielkim skoku. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza.
Kuklo, C., Łukasiewicz, J., & Leszczyńska, C. (2014). Poland in Europe. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
Landau, Z. (1969). Tempo wzrostu gospodarki Polski Ludowej. Kwart Hist, 76, 300–318.
Landau, Z., & Roszkowski, W. (1995). Polityka gospodarcza II RP i PRL. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Landau, Z., & Tomaszewski, J. (1985). The Polish economy in the twentieth century. London and Sydney: Croom Helm.
Łaski, K. (1956). Akumulacja i spożycie w procesie uprzemysłowienia Polski Ludowej. Warszawa: Książka i Wiedza.
Leder, A. (2014). Prześniona rewolucja: ćwiczenie z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Leszczycki, S., Lijewski, T., & Grzeszczak, J. (Eds.). (1974). Geografia przemysłu Polski: praca zbiorowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Leszczyńska, C. (2010). Zarys historii polskiej bankowości centralnej. Warszawa: Narodowy Bank Polski.
Lijewski, T. (1978). Uprzemysłowienie Polski 1945–1975: przemiany strukturalne i przestrzenne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
López, G. J., & Assous, M. (2010). Michal Kalecki. Basingstoke and New York: Palgrave Macmillan.
Łukawer, E. (1996). Z historii polskiej myśli ekonomicznej: 1945–1995. Warszawa: Olympus.
Łukawer, E. (2004). Miejsce koncepcji Oskara Langego w poglądach na model funkcjonowania gospodarki socjalistycznej. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
Luszniewicz, J. (2008) Solidarność, samorząd pracowniczy, transformacja systemu: o programie gospodarczym Sieci Organizacji Zakładowych NSZZ “Solidarność” wiodących zakładów pracy (rok 1981). Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
Luszniewicz, J. (2009). Wizje reformy gospodarczej w koncepcjach pierwszej Solidarności 1980–1981. In E. Kościk & T. Głowiński (Eds.), Między zacofaniem a modernizacją: społeczno-gospodarcze problemy ziem polskich na przestrzeni wieków: Wrocławskie Spotkania z Historią Gospodarczą, spotkanie IV. Wrocław: Gajt.
Marer, P., & Siwiński, W. (1988). Creditworthiness and reform in Poland: Western and Polish perspectives. Indiana University Press.
Markowska, M. (Ed.). (2013). Wyklęci: podziemie zbrojne 1944–1963. Warszawa: Ośrodek Karta.
Mazurek, M. (2016). “Bezdroża kapitalizmu”: Ludwik Landau i jego statystyczna wizja globalnych nierówności. Stan Rzeczy Teoria Społeczna, 127–143.
Misztal, S. (1970). Przemiany w strukturze przestrzennej przemysłu na ziemiach polskich w latach 1860–1965. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Morawski, W. (2011). Dzieje gospodarcze Polski (Wyd. 2). Warszawa: Difin.
Motyka, G. (2011). Od rzezi wołyńskiej do Akcji “Wisła”: konflikt polsko-ukraiński 1943–1947. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Narojek, W. (1991). Socjalistyczne “welfare state”: studium z psychologii społecznej Polski Ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Olszański, P. (2002). Historia polskiego zadłużenia międzynarodowego na tle wydarzeń społecznych i politycznych. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
Orłowski, W. M. (2010). W pogoni za straconym czasem: wzrost gospodarczy w Europie Środkowo-Wschodniej 1950–2030. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Paczkowski, A. (2003). The spring will be ours: Poland and the Poles from occupation to freedom. University Park, PA: The Pennsylvania State University Press.
Paczkowski, A. (2015). Revolution and counterrevolution in Poland, 1980–1989: Solidarity, martial law, and the end of communism in Europe. Rochester and Warsaw: University of Rochester Press; Institute of Political Studies of the Polish Academy of Sciences.
Pearson, R. (2002). The rise and fall of the Soviet Empire (2nd ed.). New York: Palgrave.
Piatkowski, M. (2018). Europe’s growth champion. New York: Oxford University Press.
Pietrzak-Pawłowska, I. (Ed.). (1970). Uprzemysłowienie ziem polskich w XIX i XX wieku: studia i materiały. Wrocław: Ossolineum.
Pisuliński, J. (2017). Akcja specjalna “Wisła”. Rzeszów: Libra PL.
Pozniak, K. (2014). Nowa Huta: Generations of change in a model socialist town. Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Press.
Przybysz, K. (Ed.). (1992). Wizje Polski: programy polityczne lat wojny i okupacji 1939–1944. Warszawa: Elipsa.
Roszkowski, W. (2008). Gospodarka: wzrost i upadek systemu nakazowo – rozdzielczego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Roszkowski, W. (2011). Najnowsza historia Polski: 1945–1956. Warszawa: Świat Książki.
Rybiński, K. (Ed.). (2011). Dekada Gierka: wnioski dla obecnego okresu modernizacji Polski. Warszawa: Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Informatyczna.
Sikora, M. (2013). Koncesjonowany kapitalizm: Służba Bezpieczeństwa MSW a “spółki polonijne” w PRL (1976–1989). Dzieje Najnow, 45, 125–146.
Simatupang, B. (2003). The Polish economic crisis: Background, circumstances and causes. Taylor & Francis.
Slay, B. (1994). The Polish economy: Crisis, reform, and transformation. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Stola, D. (2000). Kampania antysyjonistyczna w Polsce 1967–1968. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Stola, D. (2012). Kraj bez wyjścia? migracje z Polski 1949–1989. Warszawa: IPN & Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Szelényi, I., Treiman, D., & Wnuk-Lipiński, E. (Eds.). (1995). Elity w Polsce, w Rosji i na Węgrzech: wymiana czy reprodukcja? Warszawa: ISP PAN.
Tarkowski, J. (1994). Władza i społeczeństwo w systemie autorytarnym. Warszawa: ISP PAN.
Ther, P. (2016). Europe since 1989: A history. Princeton: Princeton UP.
Turnock, D. (2003). The East European economy in context: Communism and transition. Routledge.
Tymiński, M. (2001). PZPR i przedsiębiorstwo: nadzór partyjny nad zakładami przemysłowymi 1956–1970. Warszawa: Wyd. Trio.
Tymiński, M. (2011). Partyjni agenci: analiza instytucjonalna działalności lokalnych instancji PZPR w przemyśle (1949–1955). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Vonyó, T. (2017). War and socialism: Why Eastern Europe fell behind between 1950 and 1989: Why Eastern Europe fell behind. The Economic History Review, 70, 248–274. https://doi.org/10.1111/ehr.12336
Wagener, H.-J. (1998). Economic thought in communist and post-communist Europe (H.-J. Wagener, Ed.). London: Routledge.
Wapiński, R. (1997). Historia polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku. Gdańsk: Arche.
Wyczański, A. (Ed.). (2003). Historia Polski w liczbach. T. 1: Państwo, społeczeństwo. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
Zysiak, A. (2016). Punkty za pochodzenie: powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście (Wyd. I). Kraków: Nomos.
Author information
Authors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2018 The Author(s)
About this chapter
Cite this chapter
Koryś, P. (2018). Communist Modernization? Economic Development of Poland Under State Socialism (1945–1989). In: Poland From Partitions to EU Accession. Palgrave Macmillan, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-97126-1_10
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-97126-1_10
Published:
Publisher Name: Palgrave Macmillan, Cham
Print ISBN: 978-3-319-97125-4
Online ISBN: 978-3-319-97126-1
eBook Packages: Economics and FinanceEconomics and Finance (R0)