Skip to main content
SpringerLink
Log in

Geoecosystems of Polish Lakes

  • Chapter
  • First Online:
Polish River Basins and Lakes – Part I

Part of the book series: The Handbook of Environmental Chemistry ((HEC,volume 86))

Abstract

This chapter contains an analysis of the geoecosystem types of 388 lakes of northern Poland determined by the method elaborated by E. Bajkiewicz-Grabowska, on the basis of data from the literature. The concept of lake geoecosystem is understood as a natural landscape system, composed of a lake with its catchment. The type of geoecosystem determines the rate of natural eutrophication of the reservoir’s water, and the rate is usually strongly modified by human activity. The method used to determine the geoecosystem type of a lake involves two elements: (1) the catchment as a supplier of matter to the lake and (2) the lake as a recipient of matter. Therefore, it considers the relationship between the lake and its alimentation area. It can therefore be used in different types of natural landscapes, and its core is the determination of (a) the vulnerability of the catchment to supplying matter into the lake, based on the properties of the physico-geographical environment of the catchment, and (b) lake resistance to the catchment impact determined on the basis of the limnological features of the lake. The combination of these two characteristics allows to distinguish four lake geoecosystem types with a specific natural eutrophication rate. It was shown that the majority (39%) of the analysed lakes have a geoecosystem of type 4 (low lake resistance to external pressure and high catchment vulnerability to supplying matter into the lake). The smallest group (18%) is composed of lakes representing geoecosystem of type 1, i.e. those characterized by low activity of the catchment in the supply of areal loads, as well as high lake resistance to external impact. The remaining lakes are characterized by a moderate eutrophication rate (geoecosystem of types 2 and 3).

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Log in via an institution
Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 259.00
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Softcover Book
USD 329.99
Price excludes VAT (USA)
  • Compact, lightweight edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info
Hardcover Book
USD 329.99
Price excludes VAT (USA)
  • Durable hardcover edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Notes

  1. 1.

    Degree of lack of outflow of catchment indicates the % of its area excluded from surface outflow [13].

  2. 2.

    Mean slope of catchment is a quotient of catchment denivelation and square root of its area [13].

  3. 3.

    River network density is a quotient of the length of the river network in the catchment and its area [13].

References

  1. Lange W (1986) Fizycznolimnologiczne uwarunkowania tolerancji systemów jeziornych Pomorza. Zesz Nauk UG Rozpr i Mon. 79:177

    Google Scholar 

  2. Lange W, Maślanka W (2005) Natural and anthropogenic conditions of Pomorze selected lakes present transformations. In: Gołębiewski R (ed) Peribalticum. Z problematyki Pobrzeża i Pojezierzy Bałtyckich, vol IX, GTN Wydz. V Nauk o Ziemi, Gdańsk, pp 113–138

    Google Scholar 

  3. Kostrzewski A (1993) Geoekosystem obszarów nizinnych. Koncepcja metodologiczna. (The geoecosystem of lowlands areas a methodological conception). In: Kostrzewski A (ed) Geoekosystem obszarów nizinnych. Polska Akademia Nauk, Kom. Nauk. Prez. PAN “Człowiek i Środowisko”, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, pp 11–17

    Google Scholar 

  4. Kostrzewski A (ed) (1991) Koncepcja programu: Monitoring obiegu materii, kompleksowy monitoring środowiska przyrodniczego w podstawowych typach geoekosystemów Polski (The concept of the program: Monitoring of the matter circulation, a comprehensive monitoring of the environment in the basic types of geoecosystems in Poland). Komitet Naukowy przy Prezydium PAN “Człowiek i Środowisko”, Poznań

    Google Scholar 

  5. Bajkiewicz-Grabowska E (2008) Lake geoecosystem as an indicator of the rate of natural eutrophication of water reservoirs. Limnol Rev 8:1–2

    Google Scholar 

  6. Bajkiewicz-Grabowska E (1981) The influence of the physical geographic environment on the biogenous matter delivery to the Lake. J Hydrol Sci 8(1–2):63–73

    Google Scholar 

  7. Bajkiewicz-Grabowska E (1983) Ecological characteristics of lakes in North-Eastern Poland versus their trophic gradient. II. Lake catchment areas – phusico-geographical environment description of the region and 43 lakes. Ekol Pol 31(2):257–286

    Google Scholar 

  8. Bajkiewicz-Grabowska E (1985) Struktura fizycznogeograficzna zlewni jako podstawa oceny dostawy materii biogennej do jezior (Effect of the physical geographic environment on the biogenous matter delivery to the lakes). Prace i Studia Geogr 7:65–89

    Google Scholar 

  9. Bajkiewicz-Grabowska E (1987) Evaluation of natural susceptibility Shallow lakes to degradation. GeoJournal 14:3

    Article  Google Scholar 

  10. Bajkiewicz-Grabowska E (2010) Assessment of the ecological state of lakes as proposed by the Polish Limnological Society. Limnol Rev (3–4):105–116

    Article  Google Scholar 

  11. Bajkiewicz-Grabowska E (2002) Obieg materii w systemach rzeczno-jeziornych (Circulation of matter in the river-lake systems). Wyd. UW, Warszawa, p 274

    Google Scholar 

  12. Markowski M, Kwidzińska M (2015) Types of geoecosystems of the lobelia lakes of the Tricity area. Quaestiones Geographicae 34(1):15–25. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań

    Article  Google Scholar 

  13. Bajkiewicz-Grabowska E, Magnuszewski A (2012) Przewodnik do ćwiczeń z hydrologii ogólnej. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, p 196

    Google Scholar 

  14. Kajak Z (1998) Hydrobiologia – Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, p 355

    Google Scholar 

  15. Sylwester H, Hitchins M, Gould L, Hall MW (1974) A quantitative classification of Maine Lakes. The Environmental Studies Center, University of Maine, Orno

    Google Scholar 

  16. Vollenweider (1968) Scientific fundament of the eutrophication of lakes and flowing waters with particular reference to nitrogen and phosphorus as factors in eutrophication. DAS/CSIO/68.27. OECD, Paris, p 192

    Google Scholar 

  17. Bajkiewicz-Grabowska E (1990) Stopień naturalnej podatności jezior na eutrofizację na przykładzie wybranych jezior Polski. Gosp Wodna 12:279–289

    Google Scholar 

  18. Bajkiewicz-Grabowska E, Hilbricht-Ilkowska A, Zdanowski B (1992) Ocena podatności na degradację, stan czystości wód i tempa eutrofizacji jezior. In: Zdanowski B (red.) Jeziora Wigierskiego Parku Narodowego. Stan eutrofizacji i kierunki ochrony. Zesz. Nauk. “Człowiek i Środowisko”, vol 3, pp 163–190

    Google Scholar 

  19. Bajkiewicz-Grabowska E, Malczyk M (1993) Stan ekologiczny wybranych jezior obszaru pojezierzy. In: Dynowska I (ed) Przemiany stosunków wodnych w Polsce w wyniku procesów naturalnych o antropogenicznych. Kraków, pp 137–147

    Google Scholar 

  20. Bajkiewicz-Grabowska E (1994) Waloryzacja zlewni jezior Suwalskiego Parku Krajobrazowego i ich naturalnej podatności na degradację. In: Hillbricht-Ilkowska A, Wiśniewski RJ (eds) Jeziora Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Związki z krajobrazem, stan eutrofizacji i kierunki ochrony. Zesz. Naukowe Kom. “Człowiek i Środowisko”, vol 7, Ossolineum, pp 47–54

    Google Scholar 

  21. Bajkiewicz-Grabowska E (1999) Struktura fizycznogeograficzna układu krajobrazowego zlewnia-jezioro i jej wpływ na tempo naturalnej eutrofizacji jezior. In: Funkcjonowanie i ochrona ekosystemów wodnych na obszarach chronionych. Wyd. IRŚ, Olsztyn, pp 77–86

    Google Scholar 

  22. Bajkiewicz-Grabowska E, Nosal K (1999) Zastosowanie geograficznego systemu informacji (GIS) w ocenie tempa naturalnej eutrofizacji jezior Wigierskiego Parku Nardowego. Funkcjonowanie i ochrona ekosystemów wodnych na obszarach chronionych. Wyd. IRS, Olsztyn, pp 203–230

    Google Scholar 

  23. Bajkiewicz-Grabowska E (2004) Podatność jezior na eutrofizację. In: Zdanowski B, Hutorowicz A, Białokoz W (eds) Ekosystemy wodne Parku Narodowego “Bory Tucholskie”, vol 17, Wyd. IRS Olsztyn, p 32

    Google Scholar 

  24. Bajkiewicz-Grabowska E (2007) Zróżnicowanie geoekosystemów jeziornych ze względu na tempo naturalnej eutrofizacji. (Diversity of lake geoecosystems in terms of natural eutrophicaton rate). In: Borowiak D (ed) Jeziora Kaszubskiego Parku Krajobrazowego. Badania Limnologiczne, vol 5, Katedra Limnologii UG, Gdańsk, pp 279–292

    Google Scholar 

  25. Bajkiewicz-Grabowska E (2008) Ocena tempa naturalnej eutrofizacji jeziora Hańcza. In: Kozłowski J, Poczyczyński P, Zdanowski B (eds) Środowisko i ichtiofauna jeziora Hańcza. Wyd. IRŚ, Olsztyn, pp 37–42

    Google Scholar 

  26. Bajkiewicz-Grabowska E (2008) Ocena zlewni górnego Ełku (Łaźnej Strugi) i podatność jezior na degradację. In: Białokoz W, Chybowski Ł (eds) Jeziora Puszczy Boreckiej – stan ekosystemów i kierunki ochrony. Wyd. IRŚ, Olsztyn, pp 19–28

    Google Scholar 

  27. Bajkiewicz-Grabowska E (2010) Czyste jeziora Pomorza – Diagnoza. Badania Limnologiczne, vol 7. Katedra Limnologii Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, p 74

    Google Scholar 

  28. Bajkiewicz-Grabowska E, Markowski M (2016) Geoekosystemy jezior Parku Narodowego “Bory Tucholskie” i stan ich zagrożenia. In: Choiński A, Kochanowska M, Marszelewski W (eds) Przyroda abiotyczna Parku Narodowego “Bory Tucholskie”. Bogucki Wyd. Nauk, Poznań, pp 345–359

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. Department of Limnology, Institute of Geography, University of Gdańsk, Gdańsk, Poland

    Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska

Authors
  1. Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska .

Editor information

Editors and Affiliations

  1. The Faculty of Environmental Sciences, University of Warmia and Mazury, Olsztyn, Poland

    Ewa Korzeniewska

  2. The Faculty of Environmental Sciences, University of Warmia and Mazury, Olsztyn, Poland

    Monika Harnisz

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2020 Springer Nature Switzerland AG

About this chapter

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this chapter

Bajkiewicz-Grabowska, E. (2020). Geoecosystems of Polish Lakes. In: Korzeniewska, E., Harnisz, M. (eds) Polish River Basins and Lakes – Part I. The Handbook of Environmental Chemistry, vol 86. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-12123-5_3

Download citation

Publish with us

Policies and ethics

Search

Navigation