Skip to main content
SpringerLink
Log in

Terug naar de basis: een andere focus bij neuro-psycho-biologisch onderzoek

  • Artikel
  • Published:
Neuropraxis

Samenvatting

Bij het onderzoek naar de neurobiologische achtergronden van psychiatrische stoornissen wordt veel aandacht besteed aan de complexe interacties binnen netwerken van de hersenschors en tussen de hersenschors en daaronder gelegen gebieden. Het is de vraag of dit de meest directe weg naar het beste inzicht is. Tijdens de evolutie van de gewervelde dieren is de hersenschors relatief laat ontstaan. Primaire emotionele gedragingen worden geregeld door hersenstructuren die al bij vroege voorouders aanwezig waren. Wel is de hersenschors wellicht essentieel voor de aan deze gedragingen gekoppelde bewuste belevingen en zo aan de inhoud van het bewustzijn en het denken. Zeer belangrijk voor de ontwikkeling van deze inhoud is het vermogen om via geschreven teksten te communiceren. In die communicatie krijgen denkinhouden een eigen bestaan, buiten het individueel biologisch daaraan gekoppelde gedrag. Daardoor is binnen de denkwereld van de mens een virtuele werkelijkheid ontstaan. Deze virtuele denkwereld treedt wel in interactie met die delen van de voorhersenen die emotionele processen reguleren, maar is inhoudelijk grotendeels daarvan onafhankelijk. Hierdoor wordt het gedrag van de individuele mens niet geheel bepaald door biopsychosociale processen en zijn psychische stoornissen ook niet dekkend te beschrijven binnen het biopsychosociale ziektemodel.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Figuur 1
Figuur 2

Literatuur

  1. Loonen AJM, Soudijn W. Peptides with a dual function: central neuroregulators and gut hormones. J Physiol (Paris). 1979;75(8):831–50.

    CAS  Google Scholar 

  2. Goldstein A. Interactions of narcotic antagonists with receptor sites. Adv Biochem Psychopharmacol. 1973;8:471–81.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  3. Loonen AJM, Zwanikken GJ. Farmaca, psychofarmaca, klinisch onderzoek. s‑Hertogenbosch: WULCO; 1987.

    Google Scholar 

  4. Kandel ER. From metapsychology to molecular biology: explorations into the nature of anxiety. Am J Psychiatry. 1983;140(10):1277–93.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  5. Loonen AJM, Ivanova SA. Circuits regulating pleasure and happiness: the evolution of reward-seeking and misery-fleeing behavioral mechanisms in vertebrates. Front Neurosci. 2015;9:394.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  6. Loonen AJM, Ivanova SA. Circuits regulating pleasure and happiness: the evolution of the amygdalar-hippocampal-habenular connectivity in vertebrates. Front Neurosci. 2016;10:539.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  7. Butler AB. The evolution of the dorsal pallium in the telencephalon of amniotes: cladistic analysis and a new hypothesis. Brain Res Brain Res Rev. 1994;19(1):66–101.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  8. Butler AB. The evolution of the dorsal thalamus of jawed vertebrates, including mammals: cladistic analysis and a new hypothesis. Brain Res Brain Res Rev. 1994;19(1):29–65.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  9. Loonen AJM, Ivanova SA. Commentary on “a non-reward attractor theory of depression”: a proposal to include the habenula connection. Neurosci Biobehav Rev. 2017;83:736–41.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  10. Bruinsma F, Loonen AJM. Neurobiologie van cognitieve en emotionele motivatie. Neuropraxis. 2006;10(3):77–88.

    Article  Google Scholar 

  11. Loonen AJM, Ivanova SA. Circuits regulating pleasure and happiness in major depression. Med Hypotheses. 2016;87:14–21.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  12. Batalla A, Homberg JR, Lipina TV, Sescousse G, Luijten M, Ivanova SA, et al. The role of the habenula in the transition from reward to misery in substance use and mood disorders. Neurosci Biobehav Rev. 2017;80:276–85.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  13. Hikosaka O. The habenula: From stress evasion to value-based decision-making. Nat Rev Neurosci. 2010;11(7):503–13.

    Article  CAS  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  14. Stephenson-Jones M, Kardamakis AA, Robertson B, Grillner S. Independent circuits in the basal ganglia for the evaluation and selection of actions. Proc Natl Acad Sci U S A. 2013;110(38):E3670–E9.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  15. Loonen AJM, Ivanova SA. Circuits regulating pleasure and happiness: evolution and role in mental disorders. Acta Neuropsychiatr. 2018;30(1):29–42.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  16. Loonen AJM, Ivanova SA. Evolution of circuits regulating pleasure and happiness with the habenula in control. CNS Spectr. 2017;1:1–6.

    Google Scholar 

  17. McDougall I, Brown FH, Fleagle JG. Stratigraphic placement and age of modern humans from kibish, ethiopia. Nature. 2005;433(7027):733–6.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  18. Voogd J, Nieuwenhuys R, Van Dongen PAM, Ten Donkelaar HJ. Chapter 22. mammals. In: Nieuwenhuys R, Ten Donkelaar HJ, Nicholson C, redactie. The central nervous system of vertebrates. Berlin, Heidelberg: Springer; 1998. pag. 1637–2097.

    Chapter  Google Scholar 

  19. Van Dongen PAM. Chapter 23. Brain size in vertebrates. In: Nieuwenhuys R, Ten Donkelaar HJ, Nicholson C, redactie. The central nervous system of vertebrates. Berlin, Heidelberg: Springer; 1998. pag. 2099–134.

    Chapter  Google Scholar 

  20. Snow PJ. The structural and functional organization of cognition. Front Hum Neurosci. 2016;10:501.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  21. Smaers JB. How humans stand out in frontal lobe scaling. Proc Natl Acad Sci Usa. 2013;110(39):E3682.

    Article  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  22. Gabi M, Neves K, Masseron C, Ribeiro PF, Ventura-Antunes L, Torres L, et al. No relative expansion of the number of prefrontal neurons in primate and human evolution. Proc Natl Acad Sci U S A. 2016;113(34):9617–22.

    Article  CAS  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  23. Gowlett JA. The discovery of fire by humans: a long and convoluted process. Philos Trans R Soc Lond, B, Biol Sci. 2016;371(1696):20150164.

    Article  Google Scholar 

  24. Melamed Y, Kislev ME, Geffen E, Lev-Yadun S, Goren-Inbar N. The plant component of an acheulian diet at gesher benot ya’aqov, israel. Proc Natl Acad Sci U S A. 2016;113(51):14674–9.

    Article  CAS  PubMed  PubMed Central  Google Scholar 

  25. Aubert M, Brumm A, Ramli M, et al. Pleistocene cave art from Sulawesi, Indonesia. Nature. 2014;514(7521):223–7.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  26. MacHugh DE, Larson G, Orlando L. Taming the past: ancient DNA and the study of animal domestication. Annu Rev Anim Biosci. 2017;5:329–51.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  27. Corbyn Z. Archaeologists land world’s oldest fish hook. first deep-sea fish supper dated to 42,000 years ago. Nature. 2011;334(6059).

    Article  PubMed  Google Scholar 

  28. O’Connor S, Ono R, Clarkson C. Pelagic fishing at 42,000 years before the present and the maritime skills of modern humans. Science. 2011;334(6059):1117–21.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  29. Jericho. http://nl.wikipedia.org/wiki/Jericho. Updated 3 maart 2018.

  30. Gross M. The evolution of writing. Curr Biol. 2012;22(23):R981–R4.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  31. Schmandt-Besserat D. The evolution of writing. 2014. https://sites.utexas.edu/dsb/tokens/the-evolution-of-writing/. Geraadpleegd op: 25.2014.

    Google Scholar 

  32. Loonen AJM, Schellekens AFA, Ivanova SA. Circuits regulating pleasure and happiness: a focus on addiction, beyond the ventral striatum. In: Meil WM, Ruby CL, redactie. Recent advances in drug addiction research and clinical applications. Rijeka: Intech; 2016. pag. 1–20.

    Google Scholar 

  33. Loonen AJM. Het beweeglijke brein. de neurowetenschappelijke achtergronden van de psychische functies. 2e druk. Haarlem: Mension; 2013.

    Google Scholar 

  34. Loonen AJM, Ivanova SA. Circuits regulating pleasure and happiness in schizophrenia: the neurobiological mechanism of delusions. In: Shen Y‑C, redactie. Schizophrenia treatment – the new facets. Rijeka: InTech; 2016. pag. 109–34.

    Google Scholar 

  35. Toshchakova VA, Bakhtiari Y, Kulikov AV, Gusev SI, Trofimova MV, Fedorenko OY, et al. Association of polymorphisms of serotonin transporter (5HTTLPR) and 5‑HT2C receptor genes with criminal behavior in Russian criminal offenders. Neuropsychobiology. 2018;75(4):200–10.

    Article  CAS  Google Scholar 

Download references

Dankbetuiging

De auteur is prof. dr. J.E. Hovens veel dank verschuldigd voor het lezen en becommentariëren van het manuscript van dit artikel.

Author information

Authors and Affiliations

  1. GGZ Westelijk Noord-Brabant, Halsteren, Nederland

    Anton J. M. Loonen

Authors
  1. Anton J. M. Loonen
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Anton J. M. Loonen.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this article

Loonen, A.J.M. Terug naar de basis: een andere focus bij neuro-psycho-biologisch onderzoek. Neuropraxis 22, 116–123 (2018). https://doi.org/10.1007/s12474-018-00197-w

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/s12474-018-00197-w

Trefwoorden

Search

Navigation