Samenvatting
Malaria is wereldwijd een van de belangrijkste infectieuze oorzaken van morbiditeit en mortaliteit. De meeste slachtoffers vallen in Sub-Sahara Afrika onder kinderen jonger dan 5 jaar. Plasmodium falciparum is het meest pathogeen en daarom zijn de meeste interventies gericht op malaria tropica. Het huidige arsenaal voor malariabestrijding mist een vaccin met een hoge beschermingsgraad en langdurige protectie. De complexiteit en grote genetische diversiteit van de parasiet bemoeilijken vaccinontwikkeling die gericht is op de verschillende levensstadia van de parasiet. Er zijn echter hoopgevende vooruitzichten. Zo werd in 2015 de mijlpaal bereikt van het eerste goedgekeurde malariavaccin in de geschiedenis. Dit vaccin, RTS,S, heeft echter beperkte effectiviteit. Vaccins gebaseerd op levend verzwakte sporozoïeten laten veel betere bescherming zien, maar daarvoor zijn nog verdere klinische trials nodig. Bloedstadiumvaccins zijn nog minder ver en beogen klinische symptomen en pathologie te verminderen. Vaccins gericht tegen seksuele stadia moeten de transmissie blokkeren en daarmee verspreiding van de parasiet in de populatie. Combinatie van deze vaccinbenaderingen biedt meerdere opties voor het uiteindelijk uitroeien van malaria. Voorlopig echter moet de Nederlandse reiziger zich gewoon houden aan het huidige advies van adequate chemoprofylaxe en muggenwerende maatregelen.
Literatuur
WHO. World malaria report 2015 2015. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/200018/1/9789241565158_eng.pdf?ua=1: 2015. Geraadpleegd op: 30 september 2016.
RIVM. State of infectious diseases in the Netherlands 2015 2016. http://www.rivm.nl/dsresource?objectid=rivmp:320000&type=org&disposition=inline&ns_nc=1. Geraadpleegd op: 30 september 2016.
WHO. Malaria vaccine technology roadmap 2013 2013. http://www.who.int/immunization/topics/malaria/vaccine_roadmap/en/ (Gecreëerd: november 2013). Geraadpleegd op: 30 september 2016.
WHO. Tables of malaria vaccine projects globally; “The Rainbow Tables” 2016 2016. http://www.who.int/vaccine_research/links/Rainbow/en/index.html (Gecreëerd: 28 maart 2016). Geraadpleegd op: 30 september 2016.
EMA. EMA Assessment report Mosquirix 2015. http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Medicine_for_use_outside_EU/2015/10/WC500194577.pdf. Geraadpleegd op: 30 september 2016.
WHO. Malaria vaccine: position paper – January 2016 2016. http://www.who.int/wer/2016/wer9104.pdf?ua=1:2016. Geraadpleegd op: 30 september 2016.
Joe Cohen VN, Vekemans J, Leach A. From the circumsporozoite protein to the RTS,S/AS candidate vaccine. Hum Vaccin. 2010;6(1):90–6.
Vekemans J, Leach A, Cohen J. Development of the RTS,S/AS malaria candidate vaccine. Vaccine. 2009;27(Suppl 6):G67–G71.
RTS,S Clinical Trials Partnership. Efficacy and safety of RTS,S/AS01 malaria vaccine with or without a booster dose in infants and children in Africa: final results of a phase 3, individually randomised, controlled trial. Lancet. 2015;386:31–45.
Olotu A, Fegan G, Wambua J, Nyangweso G, Leach A, Lievens M, et al. Seven-Year efficacy of RTS,S/AS01 malaria vaccine among young African children. N Engl J Med. 2016;374(26):2519–29.
RTS,S Clinical Trials Partnership. Efficacy and safety of the RTS,S/AS01 malaria vaccine during 18 months after vaccination: a phase 3 randomized, controlled trial in children and young infants at 11 African sites. PLOS Med. 2014;11(7):e1001685.
Klein SL, Shann F, Moss WJ, Benn CS, Aaby P. RTS,S malaria vaccine and increased mortality in girls. MBio. 2016;7(2):00514–6.
Ishizuka AS, Lyke KE, DeZure A, Berry AA, Richie TL, Mendoza FH, et al. Protection against malaria at 1 year and immune correlates following PfSPZ vaccination. Nat Med. 2016;22(6):614–23.
Bijker EM, Borrmann S, Kappe SH, Mordmuller B, Sack BK, Khan SM. Novel approaches to whole sporozoite vaccination against malaria. Vaccine. 2015;33(52):7462–8.
Draper SJ, Angov E, Horii T, Miller LH, Srinivasan P, Theisen M, et al. Recent advances in recombinant protein-based malaria vaccines. Vaccine. 2015;33(52):7433–43.
Chowdhury DR, Angov E, Kariuki T, Kumar N. A potent malaria transmission blocking vaccine based on codon harmonized full length Pfs48/45 expressed in Escherichia coli. PLOS ONE. 2009;4(7):e6352.
Wu Y, Ellis RD, Shaffer D, Fontes E, Malkin EM, Mahanty S, et al. Phase 1 trial of malaria transmission blocking vaccine candidates Pfs25 and Pvs25 formulated with montanide ISA 51. PLOS ONE. 2008;3(7):e2636.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Rights and permissions
About this article
Cite this article
van de Schans, L.A., Walk, J., Reuling, I.J. et al. Huidige status en ontwikkeling van malariavaccins. Bijblijven 33, 62–69 (2017). https://doi.org/10.1007/s12414-016-0199-1
Published:
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/s12414-016-0199-1