Samenvatting
In het nieuwe zorgstelsel moet concurrentie tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars een belangrijke bijdrage leveren aan goede kwaliteitszorg voor een betaalbare prijs. Echter, de laatste decennia fuseerden veel algemene ziekenhuizen, waardoor de onderlinge concurrentie juist afnam. In dit artikel wordt op basis van een studie onderzocht of schaalvoordelen aanwezig zijn in Nederlandse algemene ziekenhuizen. Daarnaast wordt onderzocht of het nieuwe zorgstelsel bijdraagt aan het doelmatiger werken van ziekenhuizen en wat het concurrentieniveau is in de ziekenhuismarkt.
Het blijkt dat grotere ziekenhuizen geen schaalvoordelen behaalden in de periode 2004- 2006. Het nieuwe stelsel heeft een mild positief effect op de doelmatigheid van ziekenhuizen, aangezien de opnameduur korter wordt en de bedbezettingsgraad stijgt. Het niveau van concurrentie tussen ziekenhuizen is relatief laag en de verschillen in prestaties tussen ziekenhuizen zijn aanzienlijk. Het verder laten fuseren van algemene ziekenhuizen lijkt geen goed idee, omdat deze fusies het concurrentieniveau verder verlagen en geen schaalvoordelen worden waargenomen.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Notes
A. van Enthoven en W. van der Ven, Going Dutch – managed competition health insurance in the Netherlands. New England Journal of Medicine 2007, 357, p. 24.
RVZ, Marktconcentraties in de ziekenhuiszorg, Zoetermeer: Raad voor de Volksgezondheid en Zorg, 2003.
Centraal Bureau voor de Statistiek, Statline 2008.
J. Alexander, M. Halpern en A. Lee, The short-term effects of merger on hospital operations, Health Services Research 1996, p. 827-847.
M. Gaynor en D. Haas-Wilson, Change, consolidation, and competition in health care markets, Journal of Economic Perspective 1999, p. 141-164.
P. Mango en L. Shapiro, Hospitals get serious about operations. McKinsey Quarterly 2001, p. 74-85.
Hierbij moet aangetekend worden dat veel ziekenhuizen bij fusies geen locaties sluiten, maar vaak activiteiten concentreren.
Alle jaarverslagen zijn aangeleverd door Dutch Hospital Data: www.hospitaldata.eu namens de NVZ vereniging van ziekenhuizen.
Definitie kosten per ligdag: alle kosten ziekenhuis/aantal ligdagen.
EBIT: Earnings Before Interest and Tax, winst voor kapitaallasten en belastingen.
Percentage van de totale personeelskosten dat wordt besteed aan ‘handen aan het bed’: verpleegkundigen en verzorgenden.
De Herfindahl-Hirschman Index (HHI) wordt berekend aan de hand van het marktaandeel van het ziekenhuis en de geografische markt (adherentiegebied) waarin het opereert. De index wordt berekend door het marktaandeel van het betreffende ziekenhuis te kwadrateren. Hoe hoger de index (maximum is 10.000: 100%2), hoe lager het concurrentieniveau. De HHI is aangeleverd door de Dutch Hospital Data en is berekend in 2004.
Centraal Bureau voor de Statistiek, Statline 2008.
Definitie kosten per opname: gemiddelde verpleegduur × gemiddelde kosten per ligdag.
Correctie voor casemix en zorgzwaarte per opname heeft plaatsgevonden voor de analyse in tabellen 2 en 3 op basis van het rapport Zorgzwaarte samenwerkende topklinische ziekenhuizen, Prismant, juli 2007. De kosten per opname zijn met respectievelijk dertien procent vermeerderd voor middelgrote (MG) ziekenhuizen en negentien procent voor kleine ziekenhuizen (Stichting Algemene Ziekenhuizen (SAZ)) ten opzichte van topklinische (STZ) ziekenhuizen.
National Center for Health (2004), Occupancy rates in community hospitals and average annual percentage change, according to geographic division and State: United States, Tabel 112.
Vanaf een HHI van 2000 (marktaandeel 45%) wordt in de literatuur gesproken van een significant marktaandeel; European Commission (2004). Guidelines on the assessment of horizontal mergers under the Council Regulation on the control of concentrations between undertakings: 52004XC0205(02).
R. Halbersma, M. Mikkers, E. Motchenkova en I. Seinen. Market structure and hospital-insurer bargaining in the Netherlands, Research paper Nederlandse Zorgautoriteit, 2007.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
David Ikkersheim is arts en bedrijfskundige en werkzaam bij Plexus Medical Group.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Ikkersheim, D. 709 Schaaleffecten En Concurrentie Bij Algemene Ziekenhuizen In Het Nieuwe Zorgstelsel. ZOFI 8, 11–16 (2009). https://doi.org/10.1007/BF03098378
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03098378