Skip to main content
SpringerLink
Log in

Het gebruik van corticosteroïden in de palliatieve zorg

  • Palliatieve zorg
  • Published:
Huisarts en wetenschap Aims and scope

Samenvatting

Wanrooij BS, Koelewijn M, De Graeff A. Het gebruik van corticosteroïden in de palliatieve zorg. Huisarts Wet 2006;49(9):466-71.

Corticosteroïden worden veel gebruikt bij patiënten met kanker tijdens de palliatieve fase. Dit is met name het geval bij specifieke syndromen zoals verhoogde hersendruk, ileus, dreigende dwarslaesie, lymfangitis carcinomatosa en vena-cava-superior-syndroom (VCS-syndroom) en bij een aantal symptomen zoals pijn, vermoeidheid, anorexie, misselijkheid en tumorkoorts. Voor sommige indicaties is de werking van corticosteroïden duidelijk aangetoond. In de palliatieve zorg is dexamethason het middel van voorkeur in een eenmaal daagse dosering in de ochtend. Het risico van het gebruik van corticosteroïden is dat soms ernstige bijwerkingen kunnen optreden. Het is belangrijk om deze vroegtijdig te herkennen.

Het verdient aanbeveling de behandeling met corticosteroïden met een relatief hoge dosis te starten, na een week te beoordelen of deze effectief is geweest en de dosis dan stapsgewijs te verlagen totdat de klachten weer toenemen. Is er geen effect, dan stopt men de behandeling.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Literatuur

  • Nauck F, Ostgathe C, Klaschik E, Bausewein C, Fuchs M, Lindena G, et al. Drugs in palliative care: results from a representative survey in Germany. Palliat Med 2004;18:100-7.

    Article  Google Scholar 

  • McNamara P. A retrospective observation of corticosteroid use at the end of life in a hospice. J Pain Symptom Manage 2002;24:328-34.

    Article  Google Scholar 

  • Hardy JR, Rees E, Ling J, Burman R, Feuer D, Broadley K, et al. A prospective survey of the use of dexamethasone on a palliative care unit. Pall Medicine 2001;15:3-8.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Mercadante S, Fulfaro F, Casuccio A. The use of corticosteroids in home palliative care. Support Care Cancer 2001;9:386-9.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Farmacotherapeutisch Kompas 2006. Commissie Farmaceutische Hulp van het College voor zorgverzekeringen, Amstelveen.

  • De Graeff A, Hesselman GM, Krol RJA, Kuyper MB, Verhagen EH, Vollaard EJ. Palliatieve zorg. Richtlijnen voor de praktijk. Laren: Van Wijland, 2006.

    Google Scholar 

  • https://doi.org/www.palliativedrugs.org.

  • Van den Beuken MHJ, Janssen-Jongen MLE, Eyck MAMF. Het palliatief formularium. Een praktische leidraad. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2003.

    Google Scholar 

  • Twycross R, Wilcock A. Symptom management in advanced cancer. Oxon: Radcliffe Medical Press, 2001.

    Google Scholar 

  • Bruera E, Roca E, Cedaro L, Carraro S, Chacon R. Action of oral methylprednisolone in terminal cancer patients: a prospective randomized double-blind study. Cancer Treat Rep 1985;69:751-4.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Gannon C. The prescription of steroids in the terminal phase. Palliat Med 2001;15:522.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Sarin R, Murthy V. Medical decompressive therapy for primary and metastatic intracranial tumours. Lancet Oncol 2003;2:357-65.

    CAS  Google Scholar 

  • Woodruff R. Palliative Medicine. Oxford: Oxford University Press, 2004.

    Google Scholar 

  • Vecht CJ, Hovestadt A, Verbiest HB, Van Vliet JJ, Van Putten WL. Dose-effect relationship of dexamethasone on Karnofsky performance in metastatic brain tumors: a randomized study of doses of 4, 8, and 16 mg per day. Neurology 1994;44:675-80.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Feuer DJ, Broadley KJ, with members of The Systematic Review Steering Committee. Systematic review and meta-analysis of corticosteroids for the resolution of malignant bowel obstruction in advanced gynaecological and gastrointestinal cancers. Ann Oncol 1999;10:1035-41.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Doyle D, Hanks GWC, Cherry NI, Calman KC, editors. Oxford Textbook of Palliative Medicine. New York: Oxford University Press, 2004.

    Google Scholar 

  • Wanrooij BS, Koelewijn M. Verlichting van pijn in de palliatieve fase. Huisarts Wet 2005;48:132-9.

    Google Scholar 

  • Barnes EA, Bruera E. Fatigue in patients with advanced cancer: a review. Int J Gynecol Cancer 2002;12(5):424-8.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Loprinzi CL, Kugler JW, Sloan JA, Mailliard JA, Krook JE, Wilwerding MB, et al. Randomized comparison of megestrol acetate versus dexamethasone versus fluoxymesterone for the treatment of cancer anorexia/cachexia. J Clin Oncol 1999;17:3299-306.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Zell JA, Chang JC. Neoplastic fever: a neglected paraneoplastic syndrome. Support Care Cancer 2005;13:870-7. [Review].

    Article  Google Scholar 

  • Batchelor TT, Taylor LP, Thaler HT, Posner JB, DeAngelis LM. Steroid myopathy in cancer patients. Neurology 1997;48:1234-8.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Dropcho EJ, Soong SJ. Steroid-induced weakness in patients with primary brain tumors. Neurology 1991;41:1235-9.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Watson MS, Lucas CF, Hoy AM, Back IN. Oxford handbook of palliative care. Oxford: Oxford University Press, 2005.

    Google Scholar 

  • Davies AN, Brailsford SR, Beighton D. Oral candidosis in patients with advanced cancer. Oral Oncol 2006; Mar 7[epub].

  • Chalk JB, Ridgeway K, Brophy T, Yelland JD, Eadie MJ. Phenytoin impairs the bioavailability of dexamethasone in neurological and neurosurgical patients. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1984;47:1087–90.

    Article  CAS  Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. http://www.bsl.nl/shop/huisarts-en-wetenschap-0018-7070.html

    Bernardina Wanrooij

Authors
  1. Bernardina Wanrooij
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  2. Marijse Koelewijn
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

  3. Alexander de Graeff
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Bernardina Wanrooij.

Additional information

Divisie Klinische Methoden & Public Health, afdeling Huisartsgeneeskunde, AMC/UvA, Meibergdreef 15, 1105 AZ Amsterdam: mw. B.S. Wanrooij, huisarts; mw. M. Koelewijn, huisarts te Ruurlo en consulent palliatieve zorg; UMCU: A. de Graeff, internist-oncoloog.

Mogelijke belangenverstrengeling: niets aangegeven.

About this article

Cite this article

Wanrooij, B., Koelewijn, M. & de Graeff, A. Het gebruik van corticosteroïden in de palliatieve zorg. HUWE 49, 655–661 (2006). https://doi.org/10.1007/BF03084872

Download citation

  • Published:

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03084872

Search

Navigation