Skip to main content
SpringerLink
Log in

Weefsel, winst en belasting

  • Artikel
  • Published:
Tijdschrift voor Gezondheidsrecht

Samenvatting

Zeventien jaar geleden bepaalde het hooggerechtshof in Californië dat leukemiepatiënt John Moore niet mocht delen in de winst die zijn arts-onderzoeker had geboekt met bij Moore uitgenomen lichaamsmateriaal

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Notes

  1. Supreme Court of California 9 juli 1990, Moore vs. the Regents of the University of California, 793 P.2d 479 (Cal. 1990).

  2. J.A. Bovenberg, ‘Whose Tissue Is It Anyway?’, Nature Biotechnology 2005, p. 929-933.

  3. Aantekening 131 in het Explanatory Report op art. 21, Conventie voor de bescherming van de rechten van de mens en de menselijke waardigheid met betrekking tot de toepassing van biologie en geneeskunst, Raad van Europa, Oviedo, 4 april 1997: <conventions.coe.int/>.

  4. H.J.J. Leenen/J.K.M. Gevers, Handboek Gezondheidsrecht deel I. Rechten van mensen in de gezondheidszorg (vierde druk), Houten: Bohn Stafleu van Loghum 2000: de res derelicta-therorie raakt meer en meer achterhaald, p. 53.

  5. Unesco, International Declaration on Human Genetic Data, 16 oktober 2003, records of the General Conference, 32nd session Vol. 1 Resolutions.

  6. HR 18 maart 2005, TvGR 2005/26; RvdW 2005, 42 (Baby Kelly), r.o. 4.15.

  7. Bloed valt buiten het bestek van deze verhandeling. Bij de bloedvoorziening in Nederland lijkt overigens van een dubbele moraal geen sprake. De Wet inzake bloedvoorziening onderwerpt niet alleen de donatie maar ook de aflevering van bloedproducten en tussenproducten (door de exclusief aangewezen bloedvoorzieningsorganisatie de stichting Sanguin) aan het non-commercialiteitsbeginsel (art. 4 en 14 van de Wet inzake bloedvoorziening).

  8. Zie bijvoorbeeld J.K.M. Gevers, Beschikken over cellen en weefsels (oratie Amsterdam UVA), Deventer: Kluwer 1990 en H.D.C. Roscam Abbing, ‘Gebruik van lichaamsmateriaal en zeggenschap’, TvGR 2001, p. 2.

  9. Nederlandse Programma voor Tissue Engineering (DTPE), <www.dpte.nl/publiekspagina/wat-is-tissue-engineering/>.

  10. Institute for Prospective Technological Studies, European Commission Joint Research Centre, Human tissue-engineered products: Potential socio-economic impacts of a new European regulatory framework for authorization, supervision and vigilance, oktober 2003. Technical Report EUR 21838 EN (2005), < www.jrc.es>.

  11. Institute for Prospective Technological Studies 2003, p. 11.

  12. Zie bijvoorbeeld het Nederlandse Parelsnoerproject van de acht academische ziekenhuizen: <www.parelsnoer.org/>.

  13. Opinion on the state of the art concerning tissue engineering. Adopted by the Scientific Committee on Medicinal Products and Medical Devices. European Commission. Health and Consumer Protection Directorate-General. 1 oktober 2001.

  14. Bron: Nederlandse Programma voor Tissue Engineering (DTPE), <www.dpte.nl/publiekspagina/wat-is-tissue-engineering/>. Zie ook: Voorstudie verkenning Tissue Engineering, <www.knaw.nl/publicaties/pdf/20061033.pdf>.

  15. Bron: A.E. van Tienhoven, ‘Medische biotechnologie samengevat’, in: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid, Bilthoven: RIVM, <www.nationaalkompas.nl>, Zorg\ Genees- en hulpmiddelen, lichaamsmaterialen\ Lichaamsmaterialen\ Medische biotechnologie, 9 december 2005.

  16. E. Waltz, ‘Tracking Down Tissues’, Nature Biotechnology 2007, p 1204-1206.

  17. Zie onder meer: M. Balls (red.), ‘Alternatives to animal experiments: Progress made and challenges ahead’, ATLA 2002, Suppl. 2, p. 1-243.

  18. Richtlijn van de raad van 27 juli 1976 betreffende de onderlinge aanpassing van de wetgevingen der Lid-Staten inzake cosmetische Producten (76/768/EEG) (PB L 262 van 27 september 1976, p. 169), laatstelijk gewijzigd bij Rectificatie PB L 258 van 4 oktober 2007, p. 44 (2007/54/EG). Voor een inventarisatie van huidmodellen zie: A. El Ghalbzouri, Reconstructed human skin equivalents (diss.), Leiden: 2004.

  19. Waltz 2007 (zie noot 17).

  20. Supreme Court of California 9 juli 1990, Moore vs. the Regents of the University of California, 793 P.2d 479 (Cal. 1990).

  21. Greenberg vs Miami Children’s Hospital Research Institute, Inc., 264 F. Supp 2nd1064 (S.D. Fla. 29 mei 2003).

  22. De omstandigheden van het geval rechtvaardigden volgens de rechter wel de toekenning van een actie uit ongerechtvaardigde verrijking.

  23. R. Rao, ‘Genes and Spleens: Property, Contract, or Privacy rights in the Human Body’, Journal of Law, Medicine and Ethics 2007, p. 371-382.

  24. United States Court of Appeals for the Eighth Circuit 20 juni 2007, No. 06-2286, Washington University vs. William Catalona et al.

  25. Verordening (EG) Nr. 1394/2007 van het Europees Parlement en de Raad van 13 november 2007, betreffende geneesmiddelen voor geavanceerde therapie en tot wijziging van Richtlijn 2001/83/EG en Verordening (EG) nr. 726/2004.

  26. Institute for Prospective Technological Studies, European Commission Joint Research Centre, Human tissue-engineered products: Potential socio-economic impacts of a new European regulatory framework for authorization, supervision and vigilance, p. 50-51. Technical Report EUR 21838 EN (2005) <www.jrc.es>.

  27. European Commission Enterprise and Industry Directorate-General, Consultation Paper, Human Tissue engineering and beyond: Proposal for a community regulatory Framework on advanced therapies, 4 mei 2005; Ethical Aspects related to Human Tissue engineered products: Some considerations for a Future European Regulatory Framework, Stakeholders Conference, Brussels, 16 april 2004, p. 6.

  28. Commissie van de Europese Gemeenschappen, COM 2005 567 definitief, 2005/0227 (COD), p. 3.

  29. Overweging 15.

  30. Overweging 15.

  31. Dit volgt eveneens uit art. 12 lid 1 Richtlijn 2004/23EG, PB L 102, van 7 april 2004, p. 48-58, Vaststelling van kwaliteits- en veiligheidsnormen voor het doneren, verkrijgen, testen, bewerken, bewaren en distribueren van menselijke weefsels en cellen, waar art. 3 van de verordening naar verwijst. Ten aanzien van de verkrijgers van weefsel bepaalt deze richtlijn dat de lidstaten ervoor moeten zorgen dat het verkrijgen van weefsels en cellen als zodanig zonder winstoogmerk geschiedt. De donor mag wel een compensatie ontvangen maar die moet strikt beperkt blijven tot een vergoeding van de uitgaven en ongemakken in verband met de donatie.

  32. Zie noot 3.

  33. Raad van Europa, Convention for the protection of Human Rights and dignity of the human being with regard to the application of biology and medicine: Convention on Human Rights and Biomedicine, Explanatory Report, http://conventions.coe.int/Treaty/EN/Treaties/Html/164.htm , no. 133.

  34. Explanatory Report, no. 132.

  35. Art.7:467 BW.

  36. Wet veiligheid en kwaliteit lichaamsmateriaal, Stb. 2007, 58. De WVKL is aangepast aan richtlijn 2004/23/EG en met het Eisenbesluit Lichaamsmateriaal 2006 in zijn geheel in werking getreden met ingang van 1 juni 2007, Stb. 2007, 130.

  37. Zie onder meer art. 27 Embryowet en art. 2 WOD.

  38. Gevers 1990, p. 9, met vermelding van een aantal afwijkende opinies voor wat betreft orgaandonaties post mortem (zie noot 9). E.T.M. Olsthoorn-Heim, pre-advies aan de Nederlandse Vereniging voor Gezondheidsrecht, 1995, p. 69. Zie voor een recent pleidooi voor vergoeding bij orgaandonatie: Raad voor de Volksgezondheid en Zorg: Financiële stimulering van orgaandonatie. Een ethische verkenning, Signalering Ethiek en Gezondheid 2007/3, Centrum voor Ethiek en Gezondheid 2007, <www.rvz.net/data/download/Microsoft_Word_-_Orgaandonatie_huisstijl.pdf>.

  39. Gevers 1990, p. 16 (zie noot 9)

  40. Gevers 1990, p. 17 (zie noot 9).

  41. B. Sluyters & M.C.I.H. Biesaart, De geneeskundige behandelingsovereenkomst, Zwolle: Tjeenk Willink 1995, p. 164.

  42. Nadere memorie van antwoord, Kamerstukken II 1991/92, 21 561, nr. 11, p. 55.

  43. Kamerstukken I 2002/03, 27 844, nr. 3a, p. 6.

  44. Handelingen II 2001/02, 85, p. 5042.

  45. Kamerstukken II 2000/01, 27 844, nr. 3, p. 19 (MvT).

  46. Eisenbesluit lichaamsmateriaal, Stb. 2007, 59, in werking getreden met ingang van 1 juni 2007, Stb. 2007, 130.

  47. Kamerstukken II 2001/02, 27 844, nr. 5.

  48. Zie ook C. Trouet, Van lichaam naar lichaamsmateriaal. Recht en het nader gebruik van cellen en weefsels, Antwerpen: Intersentia 2003.

  49. US Congress, Office of Technology Assessment, in: New Developments in Biotechnology: Ownership of Human Tissues and Cells-Special Report, OTA-BA-337, Washington DC: U.S. Government Printing Office 1987, p. 79-87.

  50. Bovenberg 2006, p. 137 (zie noot 50).

  51. Supreme Court of California 9 juli 1990, Moore vs. the Regents of the University of California, 793 P.2d 479 (Cal. 1990), Mosk, J diss. opinion.

  52. G. Laurie, Genetic Privacy, a Challenge to Medico-Legal Norms, Cambridge: Cambridge University Press 2002.

  53. Jon Merz, geciteerd door Rao 2007, p. 371-382 (zie noot 24).

  54. E. Marshall, ‘Patient Advocate Named Co-Inventor On Patent for the PXE Disease Gene’, Science 2004, p. 1226.

  55. J.F. Merz, M.K. Cho & P. Sankar, ‘Protecting Subjects’ Interests in Genetics Research’, Am. J.Hum. Genet. 2002, p. 965-971.

  56. Sven Bostyn, ‘DNA-octrooien; mag het ook een beetje meer zijn?’, NJB 2002, p. 253-259.

  57. Zie bijvoorbeeld het Nederlandse Parelsnoerproject, <www.parelsnoer.org>.

  58. Zie diverse surveys uitgevoerd voor het UK Biobank project: <www.ukbiobank.ac.uk>.

  59. Zie onder meer: Kadri Simm, ‘Benefit-sharing: an inquiry regarding the meaning and limits of the concept in human genetic research’, Genomics, Society and Policy 2005, p. 29-40.

  60. Art. 19, Unesco, International Declaration on Human Genetic Data, October 16, 2003. De Verklaring ziet niet alleen op genetische data maar ook op de houders van deze data: samples van lichaamsmateriaal.

  61. Zie bijvoorbeeld AMC Magazine, februari 2008 p. 7.

  62. Zie bijvoorbeeld Geneti Alliance, een Amerikaanse patiëntenorganisatie, <www.biobank.org>.

  63. D.E. Winickoff & R.N. Winickoff, ‘The Charitable Trust as a Model for Genomic Biobanks’, N. Engl. J. Med. 2003, p. 1180-1184. Zie voor een aanvulling op het model: David E. Winickoff, ‘Partnership in UK Biobank; a Third Way for Genomic Property?’, Journal of Law, Medicine & Ethics 2007, p. 440-456.

  64. Leenen/Gevers 2000 (zie noot 5).

  65. Het charitatieve trustmodel zou ook transnationaal of zelfs mondiaal kunnen worden toegepast. De Amerikaanse National Research Council heeft voorgesteld dat de belangen van de donoren van DNA-materiaal, verzameld van bevolkingsgroepen wereldwijd, vertegenwoordigd zouden kunnen worden door een internationale organisatie die als trustee voor alle gesampelde bevolkingen optreedt. US National Research Council, Evaluating Human Genetic Diversity, Washington DC: National Academy Press 1997; B. Looney, ‘Should Genes be Patented? The Gene Patenting Controversy: Legal, Ethical, and Policy Foundations of an International Agreement’, Law Policy Int. Bus. 1994, p. 231-272.

  66. The Interim Advisory Group on Ethics and Governance. UK Biobank Ethics and Governance Framework Background Document, (10 oktober 2003), te raadplegen op: <www.ukbiobank.ac.uk/>.

  67. Zie PXE International, <www.pxe.org/>.

  68. P.F. Terry, ‘PXE International: Harnessing intellectual property law for benefit-sharing’, in: B.M. Knoppers (ed.), Populations and Genetics, Leiden/Boston: Martinus Nijhoff Publishers 2003, p. 377-393.

  69. Bovenberg 2006, hoofdstuk 6 (zie noot 50).

  70. D.M. Gitter, Ownership of Human Tissue: A Proposal for Federal Recognition of Human Research Participants’ Property Rights in Their Biological Material, Washington Lee Law Rev 2004, p. 257-345.

  71. United Nations Resolution on The Human Genome and Human Rights, Resolution 53/152, adopted by the United Nations General Assembly at its 53rd session (december 1998).

  72. Human Genome Organisation’s Ethics Committee, Statement on Human Genomic Databases, december 2002, accessible at <www.hugo-international.org/img/genomic_2002.pdf>.

  73. Unesco-Verklaring, art.19.

  74. Zie noot 63.

  75. C.H. Harrison, ‘Neither Moore nor the Market’, Am. J. Law Med. 2002, p. 77-105.

  76. Zie: <www.atcc.org>.

  77. United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 december 1982, U.N. Doc A/CONF.62/122 (1982). Zie voor de VS de Deep Seabed Hard Mineral Resources Act, Pub. L. No. 96-283, 94 Stat. 553 (1980) (codified at 30 U.S.C. §§ 1401-http://international.westlaw.com/find/default.wl?DB=1000546&DocName=30USCAS73&FindType=L&AP=&mt=WestlawInternational&fn=_top&sv=Split&vr=2.0&rs=WLIN5.05&spa=intleiden-000) Section 402 and 403.

  78. Mijnbouwwet, section 5.1.1.4., Stb. 2002, 542.

  79. Memorie van toelichting op de Wet inzake bloedvoorziening, Kamerstukken II 1997/98, 25 649, nr. 3, p. 3.

  80. Bovenberg 2006, hoofdstuk3 ‘DNA as national property’ (zie noot 50).

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.bsl.nl/shop/

    J. A. Bovenberg

Authors
  1. J. A. Bovenberg
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Additional information

Jasper Bovenberg is advocaat, onderzoeker AMC-UvA.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

Bovenberg, J.A. Weefsel, winst en belasting. TGVR 32, 398–413 (2008). https://doi.org/10.1007/BF03081539

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03081539

Search

Navigation