Abstract
In deze gevalsstudie van een adolescente in een wekelijkse psychotherapie gaat het om de moeder–dochterrelatie en de verwikkelingen daarin, die in een klassieke psychoanalyse meestal over het hoofd worden gezien. In de beschreven relatie is sprake van een symbiose, die opgevat wordt als een pathogene illusie. In de biologie wordt het concept symbiose gebruikt als een tweezijdige vorm van afhankelijkheid. Deze definitie is beter geschikt om een pathologische objectrelatie te omschrijven dan een ontwikkelingsfase. De ‘symbiotische illusie’ bestaat uit een pact, waarin liefde ingeruild wordt voor totale toewijding en afhankelijkheid. Deze narcistische band verhindert separatie en individuatie en resulteert in een identificatie met het imago van een ouder met buitensluiting van de andere. Deze symbiotische illusie wordt vaker gezien tussen een moeder en haar dochter. Bij moeders en zonen resulteert deze eerder in perversies en homoseksualiteit.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Similar content being viewed by others
Literatuur
Bernstein, Doris (1993). In Norbert Friedman & Betsy Distler (Eds.), Female identity conflict in clinical practice. New Jersey/Londen: Jason Aronson.
Brody, Sylvia, (1982). Psychoanalytic theories of development and its disturbances. A critical evaluation. Psychoanalytic Quarterly, 51(4), 526–597.
Castoriadis–Aulagnier, Piera (19.). La violence de l'interprétation. Du pictogramme à l'énoncé. Parijs: Le Fil Rouge/PUF.
Groen, Jan (1986). Afgunst regeert de wereld. Meppel/Amsterdam: Boom.
Halberstadt–Freud, H.C. (1991). Freud, Proust, perversion and love. Amsterdam/Berwyn, PA: Swets & Zeitlinger.
Halberstadt–Freud, H.C. (1993). Do girls change their object? In Han Groen–Prakken & Antonie Ladan (Eds.), The Dutch annual of psychoanalysis.
Halberstadt–Freud, H.C. (1993). Postpartum depression and symbiotic illusion. Psychoanalytic Psychology, 10, 407–423.
Lebovici, Serge (1983). Le nourisson, la mère et le psychanalyste. Parijs: Paidos, le Centurion.
Mahler, Margaret S. (1968). On human symbiosis and the vicissitudes of individuation. Vol. 1, Infantile psychosis. New York: International Universities Press.
Mahler, Margaret S. (1972). A study of the separation–individuation process and its possible application to borderline phenomena in the psychoanalytic situation. Psychoanalytic Study of the Child, 26, 403–424.
Mahler, Margaret S., Pine, Fred, & Bergmann, Anni (1975). The psychological birth of the human infant. Symbiosis and individuation. Londen: Hutchinson.
Pine, Fred (1992). Some reflections on the separation–individuation concept in light of research on infants. The Psychoanalytic Study of the Child, 103–111.
Stern, Daniel N. (1985). The interpersonal world of the infant. New York: Basic Books.
Waning, Adeline van (1994). Geen woorden maar daden. Over ageren: een empirisch onderzoek naar een psychoanalytisch concept. Amsterdam: Thesis publishers.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
The symbiotic illusion between a mother and her adolescent daughter
Symbiosis is used here in the sense of a pathogenic illusion. In biology the concept denotes a two–sided dependency. As I see it, this literal definition is better suited to indicate a pathological object relation than a phase in development. What I have called the ‘symbiotic illusion’ has the nature of a pact in which love is given, on the condition of receiving devotion and total dependence in return. This narcissistic bond precludes separation and individuation, resulting in identification with the imago of one parent while excluding the other. A splitting of the object and self–representations, coupled with projection can keep the fantasmatic idyll intact. Self–pathology and masochistic conflicts around the economy of aggression become secondary consequences.
The symbiotic illusion is most seen between a mother and her same–sex child. In male children it may lead to perversions and/or homosexuality (Halberstadt–Freud, 1991). In this case study of an adolescent girl in a once a week treatment, the mother–daughter relationship and its vicissitudes, mostly overlooked by classical psychoanalysis, are the focus.
H.C. Halberstadt–Freud is psychologe/psychoanalytica, vrij gevestigd te Amsterdam.
Correspondentieadres: Van Breestraat 131, 1071 ZL Amsterdam.
About this article
Cite this article
Halberstadt–Freud, H.C. Serie vrouw en psychotherapie. PSIE 21, 172–180 (1995). https://doi.org/10.1007/BF03079234
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03079234