Skip to main content
SpringerLink
Log in

Medicamenteuze behandeling van de ziekte van Alzheimer. De klinische praktijk in Nederland

Klinische les

  • Klinische les
  • Published:
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie

samenvatting

Dementie treft op dit moment in Nederland 195.000 patiënten van 65 jaar en ouder. De meest frequente etiologie van dementie is de ziekte van Alzheimer (ZvA). De acetylcholinesteraseremmers rivastigmine en galantamine en de NMDA (N-methyl-D-aspartate) antagonist memantine zijn in ons land geregistreerd voor behandeling van de ZvA, respectievelijk voor de milde tot matig ernstige en matig ernstige tot ernstig vorm. Alle middelen worden op dit moment onder bepaalde voorwaarden vergoed. Rivastigmine en galantamine hebben een gering effect dat goed is onderzocht. Memantine heeft mogelijk bij een klein deel van de patiënten een zeer bescheiden effect, de respons op drie domeinen is na een behandeling van zes maanden nog onvoldoende aangetoond. Wij beschrijven een aantal patiënten die worden behandeld met deze medicijnen, om de dagelijkse praktijk toe te lichten en bespreken het voor en tegen van medicamenteuze behandeling bij de ziekte van Alzheimer. Voor optimale behandeling van patiënten en de juiste advisering en begeleiding van hun verzorgers zijn kennis van farmacotherapie en andere vormen van behandeling en begeleiding en van de diagnostiek van dementie een noodzakelijke voorwaarde.

Summary

Pharmacological therapy in Alzheimer’s disease. Current clinical practice in The Netherlands. Dementia affects 195.000 patients of 65 years and older in The Netherlands currently. Rivastigmine and galantamine, both cholinesterase inhibitors, and memantine, an NMDA (N-methyl-D-aspartate) antagonist, are licensed for the treatment of AD. In clinical practice, these drugs have limited effects on cognitive and other symptoms of dementia. We describe the practical care of some patients treated with these drugs and discuss the pros and cons of pharmacotherapy in AD. Extensive knowledge of the drugs, other treatment options and of dementia are necessary for good clinical practice in the treatment of these patients and the counselling of their caregivers

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatuur

  • Dementie 2002. Den Haag: Gezondheidsraad, 2002; Publicatienummer 2002/04

  • Treurniet H, Mulder S. Een probleem van formaat. Ongevalsletsels hebben grote impact op de volksgezondheid. MC 2003, 51:1990-3.

    Google Scholar 

  • Schölzel-Dorenbos CJM. Prioriteit voor dementie. Geheugenpolikliniek verbetert diagnostiek en behandeling. MC 2003;43:1655-8.

    Google Scholar 

  • Scheltens P, Leys D, Barkhof F, Huglo D, Weinstein HC, Vermersch P, et al. Atrophy of medial temporal lobes on MRI in "probable" Alzheimer's disease and normal ageing: diagnostic value and neuropsychological correlates. J Neurol, Neurosurg and Psychiatry 1992;55:967-972.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Verhey FRJ, Heeren TJ, Scheltens Ph, Gool WA van. Cholinesteraseremmers bij de ziekte van Alzheimer: voorlopige aanbevelingen voor de praktijk. Ned Tijdschr Geneesk 1998;142:2091-6.

    CAS  Google Scholar 

  • De ziekte van Alzheimer, diagnostiek en medicamenteuze behandeling; Richtlijnen voor de praktijk. CZV 2000. URL: http:/www.cvz.nl/resources/prot_alzheimer_tcm/3–22268.pdf. Appendix 1.

  • Derix M, Teunisse S, Hijdra A, Wens L, Hofstede A, Walstra G, et al. CAMDEX-N, Dutch version of the Cambridge Examination for Mental Disorders of the Elderly Examination. Swets & Zeitlinger: Lisse. 1992.

    Google Scholar 

  • Schölzel-Dorenbos CJM. Meting van kwaliteit van leven bij patiënten met dementie van het Alzheimertype en hun verzorgers; Schedule for the Evaluation of Individual Quality of Life (SEIQoL). Tijdschr Gerontol Geriatr 2000; 31, 23-7.

    PubMed  Google Scholar 

  • Schölzel-Dorenbos C en Jellesma-Eggenkamp M. Een meetmethode voor individuele kwaliteit van leven bij Nederlandse ouderen. Ned Tijdschr Psychol 2001;56:16-8

    Google Scholar 

  • Pot AM, Dijck R van, Deeg DJH. Ervaren druk door informele zorg: constructie van een schaal. Tijdschr Gerontol Geriatr 1995;26:214-9.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Oorspronkelijke versie: Zarit S, Orr, Zarit. The hidden victims of Alzheimer's disease: Families under stress. New York: New York University Press 1985. Korte versie en validering door Bedart e.a., Gerontologist 2001. Oorspronkelijke Nederlandse vertaling 2002, met toestemming. Vertaling: J.A.H.R. Claassen, UMC St. Radboud, afdeling geriatrie.

  • Moryl E, Danysz W, Quack G. Potential antidepressive properties of amantadine, memantine and bifemelane. Pharmacol Toxicol 1993;72:394-7.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Doody RS, Stevens JC, Beck C. Practice parameter: management of dementia (an evidence-based review). Report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology. Neurology 2001;56:1154-66.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Corey-Bloom J, Anand R, Veach J for the ENA 713 B352 Study Group. A randomized trial evaluating the efficacy and safety of ENA 713 (rivastigmine tartrate), a new acetylcholinesterase inhibitor, in patients with mild to moderately severe Alzheimer’s disease. Int J Geriatr Psychopharmacol 1998;1:55-65.

    CAS  Google Scholar 

  • Forette F, Anand R, Gharabawi G. A phase II study in patients with Alzheimer’s disease to assess the preliminary efficacy and maximum tolerated dose of Rivastigmine (Exeloninfinity). Eur J Neurol 1999;6:423-9.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Rosler M, Anand R, Cicin-Sain A. Efficacy and safety of Rivastigmine in patients with Alzheimer’s disease: international randomised controlled trial. B Med J 1999;318:633-8.

    CAS  Google Scholar 

  • Birks J, Grimley Evans J, Iakovidou V. Rivastigmine for Alzheimer’s disease (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 4, 2002. Oxford: Updat Software.

    Google Scholar 

  • Olin J, Schneider L, Galantamine fot Alzheimer’s disease. (Cochrane Review) In: The Cochrane Library, Isue 2, 2003. Oxford: Update Software.

    Google Scholar 

  • National Institute for Clinical Excellence. Guidance on the use of donepezil, rivastigmine and galantamine for the treatment of Alzheimer’s disease. Technology Appraisal Guidance no 19;2001. URL: http:www.nice.org.uk/pdf/ALZHEIMER_full_guidance.pdf

  • Raskind MA, Peskind ER, Wessel T, Yuan W; and the Galantamine USA-1 Study Group. Galantamine in AD. A 6-month randomized, placebo-controlled trial with a 6-month extension. Neurology 2000;54:2261-8.i

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Wilcock GK, Lilienfeld S, Gaens E on behalf of the Galantamine International-1 Study Group. Efficacy and safety of galantamine in patients with mild to moderate Alzheimer’s disease: multicentre randomised controlled trial. B Med J 2000;321:1445-9.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Tariot PN, Solomon PR, Morris JC, Kershaw P, Lilienfeld S, Ding C; and the Galantamine USA-10 Study Group. A 5-month, randomized, placebo-controlled trial of galantamine in AD. Neurology 2000;54:2269-76.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Committee for Propietary Medicinal Products. The European Public Assessment Report, Exelon. 1998

  • Summary of Product Characteristics (SmPC) Galantamine, July 2000

  • Aguglia E, Onor ML, Saina M, Maso E. Comparison of rivastigmine, donepezil and galantamine in the real-world setting. Poster presented at the 6th International Conference on Alzheimer’s and Parkinson’s. Seville, Spain, 8-12 may 2003.

  • Wilcock G, Howe I, Coles H, Lilienfeld S, Truyen L, Zhu Y, et al. A long-term comparison of galantamine and donepezil in the treatment of Alzheimer’s disease. Drugs Aging 2003;20:777-89.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Goldlist B, Gordon M, Naglie G. Galantamine vs Donepezil in the Treatment of Alzheimer’s disease. Drugs Aging 2003;20:1139-40.

    Article  PubMed  Google Scholar 

  • Small G, Mendiondo MS, Quarg P, Spiegel R. Efficacy of rivastigmine treatment in Alzheimer’s disease over 5 years. Poster presented at the 42nd American College of Neuropsychopharmacol Annual Meeting, San Juan, Puerto Rico, 7-11 december 2003.

  • Görtelmeyer R, Erbler H. Memantine in the treatment of mild to moderate dementia syndrome: a double-blind placebo-controlled study. Arzneim-Forsch/Drug Res 1992;42:904-13.

    Google Scholar 

  • Ditzler K. Efficacy and tolerability of memantine in patients with dementia syndrome. Arzneim-Forsch/Drug Res 1991;41:773-6.

    CAS  Google Scholar 

  • Reisberg B, Doody R, Stöffler A, Schmitt F, Ferris S, Mobius HJ. Memantine study group. Memantine in moderate-to-severe Alzheimer’s disease. N Engl J Med 2003;348:1333-41.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Winblad B, Poritis N. Memantine in severe dementia: results of the 9M- BEST study (Benefit and efficacy in severely demented patients during treatment with memantine). Int J Geriat Psychiatry 1999;14:135-46.

    Article  CAS  Google Scholar 

  • Gool WA van, Eikelenboom P. Memantine bij dementia. Ned Tijdschr Geneesk 2003;147:2101-3.

    Google Scholar 

  • McKhann G, Drachman D, Folstein M, Katzman R, Price D, Stadlan EM. Clinical diagnosis of Alzheimer’s disease: report of the NINCDS ADRDA workgroup under the auspices of the Department of Health and Human Services task force on Alzheimer’s disease. Neurology 1984;34:939-44.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Tariot PN, Farlow MR, Grossberg GT, Graham SM, McDonald S, Gergel I, for the Memantine Study Group. Memantine Treatment in Patients With Moderate to Severe Alzheimer Disease Already Receiving Donepezil. A Randomized Controlled Trial. JAMA 2004;291:31725.

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. www.bsl.nl/shop/tijdschrift-voor-gerontologie-en-geriatrie-0167-9228.html

    C. J. M. Schölzel-Dorenbos

Authors
  1. C. J. M. Schölzel-Dorenbos
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Additional information

Klinisch geriater. Geheugenpolikliniek Slingeland Ziekenhuis Doetinchem. Werkgroep Klinische GerontoFarmacologie namens de ‘Werkgroep Klinische GerontoFarmacologie’, waarvan de leden achteraan dit artikel zijn vermeld.

Correspondentie C.J.M.Schölzel-Dorenbos, klinisch geriater. Geheugenpolikliniek Slingeland Ziekenhuis, Kruisbergseweg 25, 7009 BL Doetinchem, Telefoon 0314-329063,

About this article

Cite this article

Schölzel-Dorenbos, C.J.M. Medicamenteuze behandeling van de ziekte van Alzheimer. De klinische praktijk in Nederland. GEEG 36, 137–141 (2005). https://doi.org/10.1007/BF03074718

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03074718

Search

Navigation