Abstract
In het middelbaar beroepsonderwijs zindert het van de geluiden en activiteiten rond de competentiegerichte invulling van het onderwijs. Veel ROC's zijn al begonnen met het vertalen van eindtermen naar beroepscompetenties. Maar hoe komt een competentiegerichte kwalificatiestructuur eigenlijk tot stand, waarop is hij gebaseerd en wat zijn de gevolgen voor het onderwijs in de verpleging en verzorging? In dit artikel achtergronden en uitgangspunten van de competentiegerichte kwalificatiestructuur Verpleging en verzorging.
Literatuur
Feiten over verpleegkundige en verzorgende beroepen in Nederland, Verweij-Jonker Instituut, Utrecht, 2004
Toekomstverkenning t.b.v. een beroepenstructuur Zorg en welzijn, Dr. K. van Vliet e.a., Verweij-Jonker Instituut, Utrecht, 2004
Herontwerp Kwalificatiestructuur Verpleging en Verzorging, Communicatie-document Bestuurscommissie V&V van de OVDB, versie 1.0, A. Grotendorst, A. Bannink, OVDB, Bunnik 2004 (CONCEPT)
Gekwalificeerd voor de toekomst, Eindrapport Commissie Kwalificatiestructuur, Rijswijk, juni 1996
Ruimte maken en benutten, Paul den Boer, Kenniscentrum Beroepsonderwijs-Arbeidsmarkt, Nijmegen, 2004
Beroepsprofiel van de Verpleegkundige, E. Leistra e.a. NIZW, Utrecht, 1999
Beroepsprofiel van Helpenden en Verzorgenden, J. van de Haterd e.a., NIZW, Utrecht, 2000
Organisatie en inrichting van het onderwijs, Addendum op het referentiekader, Ministeries VWS en OC&W, Den Haag, 1996
Convenant ‘Aan de slag’, COLO, BVE-raad en Paepon, oktober, 2003
Met het oog op de toekomst, A. Pool en C. Pool-Tromp, NIZW, Utrecht, 2001
Nieuwe kwalificatiestructuur: opleiden tot vakmanschap en burgerzin, in ‘Procesmanagement Kwalificatiestructuur, COLO, mei 2004
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Annelies Bannink, onderwijskundig medewerker van OVDB (Kenniscentrum Beroepsonderwijs-Bedrijfsleven voor de zorg, welzijn, sport en bewegen, assisterende in de gezondheidszorg en facilitaire dienstverlening)
Een schets van de competentiegerichte kwalificatiestructuur V&V
Een schets van de competentiegerichte kwalificatiestructuur V&V
De beroepscompetentieprofielen
Het herontwerp kwalificatiestructuur V&V zal gebaseerd zijn op vier beroepscompetentieprofielen waarin de beroepscompetenties voor de verpleegkundige, verzorgende, helpende en zorghulp, worden beschreven.
Inhoudelijk gezien komen de beroepscompetenties voor een groot deel overeen met de taken en beroepshandelingen uit de beroepsprofielen (NIZW, Utrecht, 1999 en 2000) en met de koepel-eindtermen uit Gekwalificeerd voor de toekomst (1996). Het gaat om de beroepscompetenties waarover een vakvolwassen beroepsbeoefenaar moet beschikken. Uit welke elementen een beroepscompetentieprofiel precies is opgebouwd, zal op een later moment in dit tijdschrift worden beschreven (zie ‘Toolkit’, O&G nr. 6, oktober 2004). De concept-beroepscompetentieprofielen van de kwalificaties verpleging en verzorging zijn in te zien op de website van de OVDB (www.ovdb.nl).
Er zijn ook nieuwe elementen te ontdekken: in de beroepscompetentieprofielen ligt nog meer dan nu, de nadruk op het leren verrichten van kenmerkende handelingen (beroepscompetenties) in de praktijk, gericht op integratie van allerlei sub-handelingen. Daarnaast zijn de verschillende kwalificaties ten opzichte van elkaar scherper omschreven. Tenslotte is het denken in ‘rollen’ van de beroepsbeoefenaar ingebracht. Dit idee sluit aan bij de nieuwe vormgeving van het onderwijs voor de verpleegkundige niveau 5 in het HBO (zie ‘Met het oog op de toekomst’, A. Pool en C.Pool-Tromp, NIZW, 2002). Het benoemen van de rollen van de beroepsbeoefenaar heeft als voordeel dat er een duidelijke structuur ontstaat van elementen die deel uitmaken van het beroep.
Het kwalificatieprofiel
Op de basis van het beroepscompetentieprofiel wordt voor elke kwalificatie een ‘kwalificatieprofiel’ gebouwd, een opleidingskader, gericht op de opleiding tot beginnende beroepsbeoefenaar. Daarin worden de eerder genoemde leer- en burgerschapscompetenties opgenomen.
Verantwoordingsdocument
In een aparte notitie wordt de achtergrond beschreven van alle de keuzes die gemaakt zijn voor de opzet van de kwalificatiestructuur. De toekomstige Kwalificatiestructuur Verpleging en Verzorging zal bestaan uit de kwalificatieprofielen en het Verantwoordingsdocument. Deze worden door de minister van OC&W goedgekeurd.
Tijdsplanning
De definitieve kwalificatiestructuur V&V is, volgens de huidige planning, eind december 2004 te verwachten. Daarna volgt nog een traject waarin de Adviescommissie Onderwijs- Arbeidsmarkt haar advies moet geven aan de minister van OC&W en de besluitvorming van het ministerie. De implementatiefase kan beginnen in september 2005 en loopt tot 1 september 2006, als de uitvoering van de opleidingen van start gaat.
Kortom
De vernieuwde kwalificatiestructuur heeft zeker een aantal vernieuwende elementen, met name als we de invalshoek van het competentiegericht leren in de praktijk nader bezien. Ook de vormgeving van de kwalificatiestructuur is veranderd. Inhoudelijk gezien zijn de veranderingen kleiner, want nog steeds vormen grotendeels dezelfde thema's m.b.t. verzorging en verpleging de bouwstenen van de opleidingen. Meer aangepast aan de huidige tijd, dat wel. Het herontwerp van de kwalificatiestructuur V&V brengt naar verwachting betere oplossingen voor al langer gesignaleerde problemen, en houdt een uitdaging in voor zowel het onderwijs op het ROC als in de beroepspraktijk.
Rights and permissions
About this article
Cite this article
Bannink, A. Waartoe leidt de weg?. ONGE 28, 90–93 (2004). https://doi.org/10.1007/BF03071371
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03071371