semenvatting
Toepassing van een hypothesentoetsend model in de praktijk kan tot procedurele kwaliteitsverbetering leiden. Na de verschillende stappen van zo'n model te hebben besproken, worden drie redenen voor de toepassing ervan gegeven. Allereerst zou dit tot een verhoging van de wetenschappelijke kwaliteit van de diagnostiek leiden, omdat het proces systematischer verloopt en het beslissingsproces inzichtelijker wordt. Voorts krijgen foutenbronnen minder de kans om invloed uit te oefenen tijdens het complexe diagnostische proces. Zo zouden diagnosten de waarschijnlijkheden van hun oordelen juister inschatten en hun eerste indruk, indien noodzakelijk, bijstellen. Ten derde bevordert het model een behandelingsgerichte diagnostiek door de verklaringsgerichte werkwijze en door de fase van indicatiestelling.
Summary
This article argues that the application in clinical practice of a certain diagnostic model i.e. the hypothesis testing model, can lead to an improvement in the diagnostic procedure. The different phases of this model are presented, and three reasons in favour of the application of this model are discussed. In the first instance, the model may increase the scientific quality of the diagnostic process due to its systematic approach. Secondly, the impact of impediments on clinical judgement, such as over–confidence and premature closure, is reduced. Thirdly, the application of the model leads to a diagnostic process that focuses on intervention.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Literatuur
Arkes, H.R. (1981). Impediments to accurate clinical judgment and possible ways to minimize their impact. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 49, 323–330.
Bergh, P.M. van den (1991). Beslist geïnformeerd …? Een onderzoek naar de opnamebesluitvorming in drie internaten voor jeugdhulpverlening. Leuven/Apeldoorn: Garant.
Bruyn, E.E.J. De (1984). Psychodiagnostiek in ontwikkeling. Inaugurele rede, Katholieke Universiteit Nijmegen.
Bruyn, E.E.J. De (1985). Psychodiagnostiek: Een systematische inleiding vanuit het klinisch gezichtspunt. Rotterdam: Lemniscaat.
Bruyn, E.E.J. De (1992). Van aanmelding naar advies: De diagnostische cyclus. In R. de Groot & J. van Weelden (Red.), Orthopedagogiek: Inzicht, uitzicht en overzicht (pp. 56–71). Groningen: Wolters–Noordhoff.
Bruyn, E.E.J. De, Pameijer, N.K., Ruijssenaars, A.J.J.M. & Aarle, E.J.M. van (in voorbereiding). Klinische psychodiagnostiek: Een handleiding bij het doorlopen van het diagnostische beslissingsproces.
Bruyn, E.E.J. De, Pijnenburg, H.M. & Kessel, P. van (1986). Diagnostische besluitvorming in een multi–disciplinair team. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 25, 574–587.
Bus, A.G. (1990). Een reactie op de brochure ‘Diagnostiek in de pedagogische hulpverlening’. Nederlands Tijdschrift voor Opvoeding, Vorming en Onderwijs, 6, 174–175.
Bus, A.G., Spreen, A., Vreede J. de & IJzendoorn, W.J.E. van (1986). Komen adviezen over lees– en spellingsproblemen overeen en waardoor ontstaan verschillen? Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 25, 563–574.
Carlier, E., Kousemaker, N.P.J. & Sigmond–de Bruin, E.M. (Red.) (1989). Diagnostiek in de hulpverlening: Model in praktijk. Amsterdam/Lisse: Swets & Zeitlinger.
Christenson, S., Graden, J., Potter, M. & Ysseldyke, J.E. (1981). Current Research on psycho–educational assessment and decision making, implications for training and practice. Minneapolis: University of Minnesota, Institute for Research on Learning Disabilities.
Elstein, A.S., Shulman, A.S. & Sprafka, S.A. (1978). Medical problemsolving: An analysis of clinical reasoning. Cambridge: Harvard University Press.
Epps, S., McGue, M. & Ysseldyke, J.E. (1982). Interjudge agreement in classifying students as learning disabled. Psychology in the Schools, 19, 209–220.
Frame, R., Clarizio, H.F., Porter, A.C. & Visonhaler, J.R. (1982). Interclinician agreement and bias in school psychologists’ diagnostic and treatment recommendations for a learning disabled child. Psychology in the Schools, 21, 319–327.
Friedlander, M.L. & Stockman, S.J. (1983). Anchoring and publicity effects in clinical judgment. Journal of Clinical Psychology , 39, 637–644.
Groot, A.D. de (1961). Methodologie: Grondslagen van onderzoek en denken in de gedragswetenschappen. ‘s–Gravenhage: Mouton.
Knorth, E.J. (1991). Residentiële zorg voor kinderen en adolescenten: Onderzoek naar bewonerskenmerken en plaatsingsbeslissingen. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, Kinderpsychiatrie en Klinische Kinderpsychologie , 16, 155–166.
Koele, P. (1992). Vertekeningen. De Psycholoog, 27, 111–114.
Kooij, R. van der, Raijmakers, L.P.T., Baartman, H.E.M., Carlier, E.M.H.J., Franken, M.L.O., Hamers, H.J.A. & Veld–Koelman, G.A.G. in 't (Red.) (1988). Diagnostiek in de pedagogische hulpverlening: Beroepsprofiel diagnosticus. Utrecht: Nederlandse Vereniging van Pedagogen, Onderwijskundigen en Andragologen.
Kruizinga, T.H. & Bus A.G. (1988). Het redeneren van leerlingbegeleiders over lees– en spellingsproblemen. In A.G. Bus & S.J. Pijl (Red.), Diagnostiek en leerlingbegeleiding. Amsterdam/Lisse: Swets & Zeitlinger.
Londen, A. van (1989). Enuresis Nocturna: Wektraining voor enuresis nocturna bij kinderen. Academisch proefschrift. Rijksuniversiteit Utrecht.
McDermott, P.A. (1980). Congruence and typology of diagnoses in schoolpsychology: An empirical study. Psychology in the Schools, 17, 12–24.
Pameijer, N.K. (1992). Het hypothesentoetsend model en de diagnostiek van leer– en opvoedingsproblemen in de praktijk. Amsterdam: Gemeentelijk Pedologisch Instituut.
Pameijer, N.K., De Bruyn, E.E.J., Ruijssenaars, A.J.J.M. & Aarle, E.J.M. van (1989). Handleiding diagnostiek: richtlijnen bij het uitvoeren van het diagnostisch proces. Nijmegen: Katholieke Universiteit Nijmegen, Instituut voor Orthopedagogiek.
Pijl, Y.J. (1989). Het toelatingsonderzoek in het LOM– en MLK–onderwijs. Academisch proefschrift. Groningen: RION.
Pijl, Y.J. & IJzendoorn, W.J.E. van (1988). Het nut van het pedagogisch–didactisch en het psychologisch onderzoek. In A.G. Bus & S.J. Pijl (Red.), Diagnostiek en leerlingbegeleiding (pp. 91–103). Amsterdam/Lisse: Swets & Zeitlinger.
Rispens, J., Carlier, E. & Schoorl, P. (Red.) (1984). Diagnostiek in de hulpverlening. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Rispens, J., Carlier, E. & Schoorl, P. (Red.) (1990). Diagnostiek in de hulpverlening: Methodische aspecten. Amsterdam/Lisse: Swets & Zeitlinger.
Sandifer, M.G., Hordern, A. & Green, L.M. (1970). The psychiatric interview: The impact of the first three minutes. American Journal of Psychiatry, 126, 968–973.
Schenck, S.J. (1980). The diagnostic/instructional link in individualized education programs. The Jornal of Special Education, 14, 337–345.
Snyder, M. & Swann Jr., W.B. (1978). Hypothesis–testing processes in social interaction. Journal of Personality and Social Psychology , 36, 1202–1212.
Spitzer, R.L. & Fleiss, J.L. (1974). A re–analysis of the reliability of psychiatric diagnosis. British Journal of Psychiatry, 125, 341–347.
Stevens, L.M. (1982). Diagnostiek bij leerproblemen. In D.B. Baarda & E.J. Zwaan (Red.), Alternatieven in de psychodiagnostiek (pp. 35–50). Nijmegen: Dekker & Van de Vegt.
Strien, P.J. van (1984). Naar een verwetenschappelijking van de praktijk. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 23, 162–181.
Visonhaler, J.S., Weinshank, A.B., Wagner, C.C. & Polin, R.M. (1983). Diagnosing children with educational problems: Characteristics of reading and learning disabilities specialists and classrooms teachers. Reading Research Quarterly, 18, 134–164.
Visser, R.J.H., Vliet–Mulder, J.C. van, Evers, A. & Laak, J. ter (1982). Documentatie van tests en testresearch in Nederland. Amsterdam: Swets & Zeitlinger.
Ysseldyke, J.E. & Algozzine, B. (1981). Diagnostic classification decisions as a function of referral information. Special Education , 15, 429–435.
Ysseldyke, J.E., Thurlow, M.L., Graden, J.L., Wesson, C., Algozzine, B. & Deno, S.L. (1983). Generalizations from five years of research on assessment and decision–making. Exceptional Education Quarterly, 4, 75–94.
IJzendoorn, W.J.E. van (1990). Prognoses voor probleemleerlingen: Onderzoek naar de geldigheid van diagnoses. Academisch proefschrift. Groningen: RION.
Author information
Authors and Affiliations
Additional information
Dank aan prof. dr. E.E.J. De Bruyn, dr. P.J. de Kuijer en dr. P.J.M. Prins voor hun waardevolle opmerkingen bij een eerdere versie van dit artikel.
Mevr. drs. N.K. Pameijer is klinisch ontwikkelingspsychologe bij het Ambulatorium van het Gemeentelijk Pedologisch Instituut te Amsterdam.
Contactadres: Gemeentelijk Pedologisch Instituut, IJsbaanpad 9, 1076 CV Amsterdam.
About this article
Cite this article
Pameijer, N.K. Systematisering van het diagnostische proces: pleidooi voor het hypothesentoetsend model. KIAD 14, 46–55 (1993). https://doi.org/10.1007/BF03060500
Issue Date:
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03060500