Skip to main content
Log in

Ongewenste seksuele ervaringen in het verleden: onderzoek met een nieuwe anamnestische vragenlijst

  • Published:
Dth

semenvatting

Een Guttman scalogram–analyse laat zien dat aan de vragenlijst een unidimensioneel construct (ernst van het misbruik) ten grondslag ligt. De gegevens laten verder zien dat binnen deze psychiatrische populatie de seksueel misbruikte vrouwen significant meer klachten vertonen dan de niet–misbruikte vrouwen. Exploratief is onderzocht in hoeverre de ernst van de psychiatrische symptomen correleert met de ernst van het seksueel misbruik. In de discussie worden de voordelen van een vragenlijst boven de gebruikelijke interviewtechnieken besproken, en worden suggesties voor verder onderzoek gegeven.

Samenvatting

Met behulp van een recent geconstrueerd anamnestisch instrument, de vragenlijst Ongewenste Seksuele Ervaringen in het Verleden (OSEV) is de prevalentie van verschillende soorten van seksueel misbruik onderzocht bij 152 vrouwelijke psychiatrische patiënten. In de inleiding wordt besproken hoe de vragenlijst is opgebouwd, en hoe de lijst toegepast kan worden.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Notes

  1. p < 0,10 (eenzijdig).

  2. p < 0,05 (eenzijdig).

  3. p < 0,05 (eenzijdig).

  4. p < 0,05 (eenzijdig).

  5. De 8 vrouwen die door beide dadergroepen zijn misbruikt zijn hier buiten beschouwing gelaten.

  6. De 8 vrouwen die door beide dadergroepen zijn misbruikt zijn hier buiten beschouwing gelaten.

Referenties

  • Albach, F. (1993). Freud's verleidingstheorie. Incest, trauma, hysterie. Amsterdam: Academisch proefschrift Universiteit van Amsterdam.

    Google Scholar 

  • Ameele, H. van den (1992). Seksueel misbruik op jonge leeftijd: Psychosomatische gevolgen. Huisarts nu, 4, 183–187.

    Google Scholar 

  • Arrindell, W.A. & Ettema, J.H.M. (1986). Handleiding van de SCL –90 . Lisse: Swets & Zeitlinger.

    Google Scholar 

  • Bakuwel, B. & Wiegman, M. (1989). Seksueel misbruik in de jeugd door familieleden; Een pilot–study ten behoeve van een diagnostisch instrument. Amsterdam: Vakgroep klinische psychologie, UvA.

    Google Scholar 

  • Bockting, C.& Rokx, A. (1993). Seksueel misbruik van mannen: Evaluatie van een vragenlijst naar seksuele ervaringen in het verleden bij mannen; De SEV m. Amsterdam: Vakgroep klinische psychologie, UvA.

    Google Scholar 

  • Briere, J. (1988). The long–term clinical correlates of childhood sexual victimization. In: R.A. Prentlky & V.L. Quinsey (red.). Human sexual aggression: Current perspectives (p. 327). New York: Academy of Sciences.

    Google Scholar 

  • Bryer, J.B., Nelson, B.A., Miller, J.B. & Krol, P.A. (1987). Childhood sexual and physical abuse as factors on adult psychiatric illness. American Journal of Psychiatry, 144, 1426–1430.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Conte, J.R. (1988). The effects of sexual abuse on children: results of a research project. In: R.A. Prentlky & V.L. Quinsey (red.). Human sexual aggression: Current perspectives (p. 310–326). New York: Academy of Sciences.

    Google Scholar 

  • Courtois, C.A. (1988). Healing the incest wound. New York: Norton.

    Google Scholar 

  • Draijer, N. (1988). Seksueel misbruik door verwanten: Een landelijk onderzoek naar de omvang, de aard, de gezinsachtergronden, de emotionele betekenis en de psychische en psychosomatische gevolgen. Den Haag: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

    Google Scholar 

  • Draijer, N. (1990). Long–term psychosomatic consequences of child sexual abuse. In: E.V. van Hall & W. Everaerd (red.). The free woman. Woman's health in the 1990's. Casterton Hall: Parthenon Publishing Group.

    Google Scholar 

  • Edwards, A.L. (1957). Techniques of attitude scale construction. New York: Appleton Century Crofts.

    Google Scholar 

  • Ensink, B.J. (1992). Confusing Realities. Amsterdam: VU University press.

    Google Scholar 

  • Finkelhor, D. (1990). Early and long–term effects of child sexual abuse: an update. Professional Psychology: Research and Practice, 21 (5), 325–330.

    Article  Google Scholar 

  • Finkelhor, D. & Browne, A. (1988). Assessing the long–term impact of child sexual abuse: An review and conceptualization. In: G.T. Hotaling, D. Finkelhor, J.T. Kirkpatrick & M.A. Straus (red.). Family abuse and its consequences. New directions in research. Newburg Park: Sage Publications.

    Google Scholar 

  • Frenken, J. & Stolk, B. van (1987). Hulpverleners en incestslachtoffers. Onderzoek naar belemmeringen in de hulpverlening. Deventer: Van Loghum Slaterus.

    Google Scholar 

  • Fromuth, M.E. (1991). The effects of childhood sexual abuse on adult survivors. Violence update, 2 (2), pag. 1 en pag. 7–8.

    Google Scholar 

  • Gimbrère, N. & Waaijer, M. (1990). Seksueel misbruik in de jeugd door familieleden; Evaluatie van een vragenlijst naar seksuele ervaringen in het verleden. Amsterdam: Vakgroep klinische psychologie, UvA.

    Google Scholar 

  • Herman, J.L., Perry, J.C. & Kolk, B.A. van der (1989). Childhood trauma in borderline personality disorder. American Journal of Psychiatry, 146, 490–495.

    CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Hyler, S.E., Rieder, R.O., Williams, J.B., Spitzer, R.L. et al. (1989). A comparison of clinical and self–report diagnoses of DSM–III personality disorders in 552 patients. Comprehensive Psychiatry, 30 (2), 170–178.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Lange, A. & Bakuwel, B. (1991). Seksueel misbruik van jongens. Directieve Therapie, 11 (1), 13–42.

    Google Scholar 

  • McIver, J.P. & Carmines, E.G. (1981). Unidimensional Scaling. Beverly Hills: Sage Publications.

    Google Scholar 

  • Morrow, K.B. & Sorell, G.T. (1989). Factors affecting self–esteem, depression and negative behaviors in sexually abused female adolescents. Journal of Marriage and Family, 51, 677–686.

    Article  Google Scholar 

  • Nicolai, N.J. (1990). Seksueel misbruik en psychiatrische stoornissen. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid, 9, 908–923.

    Google Scholar 

  • Russell, D.E.H. (1986). The secret trauma: Incest in the lives of girls and women. New York: Basic Books.

    Google Scholar 

  • Surrey, J., Swett, C., Michaels, A.E. & Levin, B.A. (1990). Reported history of physical and sexual abuse and severity of symptomatology in women psychiatric outpatients. American Journal of Orthopsychiatry, 60, 412–414.

    Article  CAS  PubMed  Google Scholar 

  • Vanderlinden, J. (1993). Persoonlijke mededeling.

Download references

Author information

Authors and Affiliations

Authors

Additional information

Abstract

By means of a recently constructed anamnestic instrument, the questionnaire Unwanted Sexual Experiences in the Past (the USEP), the prevalence of different types of sexual harassment and abuse is investigated among 152 female psychiatric patients. In the introduction, the construction of the questionnaire and the way it should be used is described.

A Guttman scale–analysis shows that the USEP contains a unidimensional construct (severity of the sexual abuse). Furthermore, the data reveal that in this psychiatric population, the sexually abused women show significantly more psychopathological symptoms than the non–abused women. In the exploration, the correlation between indicators of the severity of the abuse and the severity of the psychopathological symptoms is investigated. In the discussion, the advantages of a questionnaire with regard to sexual abuse are compared to the more common interview techniques, and suggestions for future research are offered.

Met dank voor hun medewerking, aan de medewerkers en patiënten van het Johan Weijer Instituut en de Valeriuskliniek te Amsterdam, het Riagg te Breda en het Universitair Centrum St. Jozef te Kortenberg (België). Dank ook aan Gerrit Hanewald voor zijn hulp bij de statistische verwerking.

Alfred Lange is hoogleraar aan de vakgroep klinische psychologie van de Universiteit van Amsterdam, Roetersstraat 15, 1018 WB Amsterdam.

Karin Kooiman en Leonie Huberts hebben het onderzoek uitgevoerd in het kader van hun doctoraalstudie psychologie. Inmiddels zijn zij afgestudeerd.

Bijlage. Instructie aan de respondenten en de eerste twee vragen (en subvragen) van de OSEV

Copyright van de vragenlijst berust bij prof.dr. A. Lange. Vakgroep Klinische Psychologie, Universiteit van Amsterdam.

Bijlage. Instructie aan de respondenten en de eerste twee vragen (en subvragen) van de OSEV

Naam: ………………..

Geboortedatum: ………………..

Datum van afname: ………………..

Het is gebleken dat nogal wat vrouwen tijdens hun jeugd seksuele ervaringen gehad hebben met iemand binnen het gezin of de familie.

Met iemand ‘binnen het gezin’ of ‘binnen de familie’ bedoelen wij een persoon die tot het gezin of de familie behoort, of die de rol of functie van gezins– of familielid vervult. Daartoe behoort ook een stiefvader, stiefbroer, een huisvriend e.d.

Sommige ervaringen met seksualiteit zijn misschien ingrijpend geweest, andere misschien niet.Omdatgebleken is dat dergelijke jeugdervaringen in het latere leven veel invloed kunnen hebben, is het van belang dat wij wat dat betreft goed door u geïnformeerd worden, zodat wij u optimaal kunnen helpen.

Wij vragen u daarom deze vragenlijst nauwkeurig in te vullen, al doen de vragen soms wat gedetailleerd en confronterend aan. Het kan zijn dat veel of zelfs alle vragen niet op u van toepassing zijn. Wilt u dit dan alstublieft per vraag aangeven.

De vragen gaan, tenzij anders vermeld, over uw ervaringen met seksualiteit voor uw zestiende jaar.

Deze eerste vraag gaat over seksueel onveilig voelen. Hieronder verstaan wij het gevoel seksueel bedreigd te worden, zonder dat er direct aanwijsbare seksuele handelingen plaatsvinden. Bijvoorbeeld: U voelde zich seksueel bedreigd doordat u bekeken werd tijdens het douchen, of doordat iemand seksueel beladen opmerkingen maakte, of dat u het gevoel had dat er een poging werd gedaan uw borsten, billen en/of geslachtsdelen aan te raken.

  1. 1.

    Heeft, voor uw zestiende jaar, een familielid u weleens seksueel onveilig doen voelen? Met familielid wordt bedoeld: vader, moeder, stiefvader, zuster, broer, huisvriend, oom, tante, enz.

    ○ ja, wilt u dan eerst vraag 1a t/m 1f beantwoorden

    ○ nee, dan kunt u doorgaan naar vraag 2

    1a. Wat is er gebeurd?

    …….

    1b. Op welke leeftijd gebeurde dit voor het eerst?

    …….

    1c. Tot welke leeftijd bleef dit doorgaan?

    …….

    1d. Hoe vaak is dit ongeveer gebeurd?

    ○ 1 keer

    ○ 2–20 keer

    ○ vaker dan 20 keer

    1e. Om welke persoon of personen gaat het hier?

    …….

    1f. Hoe heeft u dit op dat moment ervaren? (Zo nodig kunt u meerdere mogelijkheden aankruisen.)

    ○ afschuwelijk

    ○ onprettig

    ○ deed me niet veel

    ○ tamelijk prettig

    ○ heel prettig

    eventuele toelichting:

U kunt de achterkant van deze bladzijde gebruiken voor eventuele toelichting of opmerkingen bij vraag 1.

2. Heeft, voor uw zestiende jaar, een familielid weleens zijn of haar geslachtsdelen aan u laten zien, met naar uw idee seksuele bedoelingen? Met familielid wordt bedoeld: vader, moeder, stiefvader, zuster, broer, huisvriend, oom, tante, enz.

○ ja, wilt u dan eerst vraag 2a t/m 2g beantwoorden

○ nee, dan kunt u doorgaan naar vraag 3

2a. Op welke leeftijd gebeurde dit voor het eerst?

…….

2b. Tot welke leeftijd bleef dit doorgaan?

…….

2c. Hoe vaak is dit ongeveer gebeurd?

○ 1 keer

○ 2–20 keer

○ vaker dan 20 keer

2d. Om welke persoon of personen gaat het hier?

…….

2e. Hoe heeft u dit op dat moment ervaren? (Zo nodig kunt u meerdere mogelijkheden aankruisen.)

○ afschuwelijk

○ onprettig

○ deed me niet veel

○ tamelijk prettig

○ heel prettig

eventuele toelichting:

…….

2f. Heeft u het gevoel dat er op dat moment druk op u werd uitgeoefend?

○ ja, er werd druk op mij uitgeoefend

○ misschien, ik weet niet of er druk op mij werd uitgeoefend (u kunt doorgaan naar vraag 3)

○ nee, er werd geen druk op mij uitgeoefend (u kunt doorgaan naar vraag 3)

2g. Op welke manier werd er druk op u uitgeoefend?

○ door middel van woorden

○ door middel van lichamelijk geweld

○ door middel van woorden en lichamelijk geweld

○ anders, nl. …….

eventuele toelichting:

…….

U kunt de achterkant van deze bladzijde gebruiken voor eventuele toelichting of opmerkingen bij vraag 2.

* De 8 vrouwen die door beide dadergroepen zijn misbruikt zijn hier buiten beschouwing gelaten.

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

Lange, A., Kooiman, K. & Huberts, L. Ongewenste seksuele ervaringen in het verleden: onderzoek met een nieuwe anamnestische vragenlijst. DITH 14, 68–77 (1994). https://doi.org/10.1007/BF03060068

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF03060068

Navigation