Skip to main content
SpringerLink
Log in

Het stengelaaltje (tylenchus devastatrix) en de tegenwoordig in de bloembollen-streek heerschende aaltjesziekte der narcissen

  • Published:
Tijdschrift Over Plantenziekten Aims and scope Submit manuscript

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this article

Log in via an institution

Price excludes VAT (USA)
Tax calculation will be finalised during checkout.

Instant access to the full article PDF.

Institutional subscriptions

Literatur

  1. Ritzema Bos, “L'Anguillule de la Tige et les maladies des plantes, dues à ce Nematode”, verschenen in “Archives Teyler, Serie II. T. III, 2ième partie, id.Ritzema Bos, “L'Anguillule de la Tige et les maladies des plantes, dues à ce Nematode”, verschenen in “Archives Teyler, Serie II. T. III, 3ième partie, id.Ritzema Bos, “L'Anguillule de la Tige et les maladies des plantes, dues à ce Nematode”, verschenen in “Archives Teyler, Serie II. T. III, 7ième partie. (1888–1891.)

  2. Enkele gevallen zijn bekend geworden van het leven van stengelaaltjes in wortels. Dit geldt slechts tot op zekere hoogte van het door mij in den XIV en jaargang (1908) van dit tijdschrift (bl. 66–77) beschreven “rot in de bieten”, daar toch de aantasting der bieten door het stengel-aaltje zich gewoonlijk tot het bovenste gedeelfe van de biet beperkt, hetwelk immers in werkelijkheid een stengeldeel is; van daar uit echter gaan de aaltjes soms over in het benedeneinde van de biet, hetwelk uit den opgezwollen wortel bestaat. Er komt echter in Engeland eene ziekte in de hoppeplant voor, waarbij de bovenaardsche deelen der plant eigenaardige misvormingen vertoonen, terwijl in de schors der wortels een groot aantal stengelaaltjes leeft. (ZieJ. Percival, “An Eelworm disease of Hops”, in “Natural Science”, March. 1895; zie ook mijn bovenaangehaald artikel in jaargang XIV van het “Tijdschrift over Plantenziekten”, bl. 69–72).

  3. Zie voor de ziekteverschijnselen, die zich bij de onderscheiden kultuurgewassen ten gevolge van de werking van het stengelaaltje vertoonen, o. a.Ritzema Bos, “Ziekten en Beschadigingen der Landbouwgewassen”, 3e druk, deel III, 2e stuk, bl 186–201, alsmede mijn meer aangehaald artikel “L'Anguillule de la Tige” in de “Archives Teyler”.

  4. Deze soort is hettarweaaltje (Tylenchus scandens Schneider), dat oorzaak is van het ontstaan van galachtige lichamen in tarwearen op de plaats der korrels. ZieTurbervil Needham, “Microscopical Observations on the worms, discovered in smuthy corn” in “Philosophical Transactions”, XII (1744),—M. Roffredi, “Mémoire sur l'Origine des petits vers ou Anguillules du “Blé Rhachitique” in “Journal de physique” V (1775),—F. Fontana in “Journal de physique”, VII (1776(,—F. Bauer in “Philosophical Transactions”, 1823,—Baker (1771), volgens mededeeling inClaude Bernard, “Lecons sur les phénomènes de la vie commune aux animaux et aux végétaux” (1885), bl. 91.

  5. Over het “latende leven” van het stengelaaltje zie mijne onderzoekingen, getiteld “l'Anguillule de la Tige” in “Archives Teyler”, Serie II, Tome II, 2ième partie, bl. 86–94.

  6. Julius Kühn, “Ueber das Vorkommen von Anguilluliden in erkrankten Blüthenköpfen von Dipsacus fullomum L.” in “Zeitschrift für wissenschaftliche Zoölogie”, IX (1858), bl. 129.

  7. Schwerz, Anleitung zum praktischen Ackerbau, 1825, II. S. 414.

    Google Scholar 

  8. Kamrodt, in “Zeitschrift des landwirthschaftlichen Vereins in Rhein-Preussen”. 1867, No. 6, bl. 251 en 378.

  9. Kühn, in “Zeitschrift des landw. Centralvereins der Provinz Sachsen”, 1867, bl. 99.

  10. Kühn, “Ueber die Wurmkrankheit des Roggens und über die Uebereinstimmung der Anguillulen des Roggens mit denen der Weberkarde”, in “Sitzungsberichte für 1868 der naturforschenden Gesellschaft in Halle”.

  11. Bastian, “Monograph on the Anguillulidae” in “Transactions of the Linnean Society of London”, XXV, tom VI, 1865.

  12. J. Ritzema Bos, “Se aaltjesziekte der rogge” in “de Nieuwe Landbouwcourant”, 1882, onder redactie vanG. Reinders.

  13. Beijerinck, “De oorzaak van de kroeziekte der jonge ajuinplanten”, in “Maandblad der Holl. Mij. van Landbouw”. 1883, No. 9.

  14. Ritzema Bos, “Mitteilungen über landwirtschaftlich schädliche Thiere”, X, in “Landwirtschaftliche Versuchsstationen”, 1888.

  15. Prillieux, “La maladie vermiculaire des Jacinthes”, in “Journal de la Société nationale d'horticulture”, 3ième Serie, III, 1881, bl. 253–260.

  16. George Voorhelm, “Traité sur la jacinthe”, Haarlem 1752, bl. 110–123; id. 2e édition; Haarlem, 1762, bl. 114–117, 3e édition 1773, bl. 129–132.Saint Simon, “Des Jacinthes, de leur anatomie, réproduction et culture”, Amsterdam, 1768, bl. 151, 152.

  17. Paul Sorauer, “Untersuchungen über die Ringelkrankheit und den Russthau der Hyacinthen”, Berlin u. Leipzig, 1878.

  18. J. B(erkeley), in “Gardeners Chronicle”, 1878, bl. 815.J. H. Krelage, in “Gardeners Chronicle”, 1879, bl. 43.

  19. Hugo de Vries, “Het ringziek der hyacinthen”, Haarlem 1882.

  20. J. H. Wakker, “Onderzoek der ziekten van hyacinthen en andere bol-en knolgewassen”; verslag over 1883, bl. 24–28. (Uitgave der “Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur”.)

  21. J. Ritzema Bos, “Onderzoekingen aangaande het ringziek der hyacinthen en aangaande de daarmee verwante ziekten van eenige cultuurgewassen”, in “Het Nederlandsche Tuinbouwblad”, Groningen, 1885, no. 4.—J. Ritzema Bos, “Ueber Aelchenkrankheiten verscheidener Kulturgewächse, verursacht vonTylenchus devastatrix Kühn. “Vorläufige Mittheilung” in “die Landwirthschaftlichen Versuchsstationen”, nitgegeven doorF. Nobbe. 1885.

  22. J. H. Wakker, “Onderzock der ziekten van hyacinthen en andere bol- en knolgewassen”, verslag over 1883, bl. 27.

  23. J. Ritzema Bos “l'Anguillule de la Tige et les maladies des plantes dues à ce Nematode”, “Archives Teyler, Serie H, T. III, 3ième partie (1889), bl. 173, 174, 175.

    Google Scholar 

  24. J. Ritzema Bos, “L'Anguillule de la Tige et les maladies des plantes dues à ce Nematode”, in “Archives Teyler”, Serie II, T. III, 2ième partie. bl. 68, 69.

  25. Julius Kühn, “Das Luzernälchen” in “Deutsche landwirthschaftliche Presse”, VII (1881), bl. 32.

  26. J. Ritzema Bos, “L'Anguillule de la Tige”, in “Archives Teyler” Serie II, T. III, 2ième partie, bl. 53–56,—id.J. Ritzema Bos, “L'Anguillule de la Tige”, in “Archives Teyler” Serie II, T. III, 3ième partie, bl. 178, 179.

  27. Bütschli, “Beiträge zur Kentniss der freilebenden Nematoden”, bl. 39 (Pl. II, fig. 8, a. g.) in “Nova acta der K. Leop. Carol. Academie der Naturforscher”, deel XXXVI, no. 5.

  28. J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige”, in “Archives Teyler”, Serie II, T. III, 2ième, partie bl. 57.

  29. Bütschli, “Beiträge zur Kenntniss der freilebenden Nematoden”, bl. 39, in “Nova acta der Leop. Carol. Academie der Naturforscher”, deel XXXVI, No. 5.

  30. VolgensLagerheim. ZieKati Marcinowski, “Parasitisch und semiparasitisch lebende Nematoden”, in “Arbeiten aus der Kaiserl. Biologischen Anstalt für Land- und Forstwirtschaft”, VII (1910), bl. 175.

  31. J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige”, in “Archives Teyler”, Serie H. T. III, 2ième partie, bl. 66–69.

  32. VolgensKati Marcinowski, “Parasitisch und semiparasitisch lebende Nematoden” in “Arbeiten aus der Kais. Biologischen Anstalt für Land- und Forstwirtschaft”, Bd. VII (1910), bl. 174. De schrijfster haalt hier aanDarboux enHouard, “Catalogue systematigue der zoöcecidies de l'Europe (1901).

  33. VolgensDarboux enHouard. ZieKati Marcinowski t. a. p., “Parasitisch und semiparasitisch lebende Nematoden”, in “Arbeiten aus der Kaiserl. Biologischen Anstalt für Land- und Forstwirtschaft”, VII (1910), bl. 175.

  34. VolgensRostrup. ZieKati Marcinowski, t. a. p. “Parasitisch und semiparasitisch lebende Nematoden”, in “Arbeiten aus der Kaiserl. Biologischen Anstalt für Land- und Forstwirtschaft”, VII (1910), bl. 175.

  35. VolgensDarboux enHouard. ZieKati Marcinowski t. a. p. “Parasitisch und semiparasitisch lebende Nematoden”, in “Arbeiten aus der Kaiserl. Biologischen Anstalt für Land- und Forstwirtschaft”, VII (1910), bl. 175.

  36. J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige”, in “Archives Teyler”, Serie II, T. III, 2ième partie, bl. 66–69.

  37. Zie “Tijdschrift over Plantenziekten”, XII (1906), bl. 183.

  38. Zie deze verhandeling, bl. 127.

  39. ZieKati Marcinowski, “Parasitisch und semiparasitisch lebende Nematoden”, bl. 175 (volgensSmith).

  40. Zie deze verhandeling, bl. 128–130; zieJ. Ritzema Bos, l'Anguilule de la Tige”, in “Archives Teyler”, Serie II, T. III, 3ième partie, bl. 187 en 188.

  41. Zie “Mitteilungen des Vereins zur Förderung der Moorkultur im Deutsche Reiche”, Jahrgang IX, No. 7 (1891), bl. 113.

  42. Zie dit artikel, noot 2 op bl. 102.

  43. Jaren geleden trof het stengelaaltje aan in klein gebleven, misvormde spinazieplanten; ik kan mij echter niet meer herinneren, van waar deze afkomstig waren, en kan dit nergens in mijne aanteekeningen vinden.

  44. J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige”, in “Archives Teyler”, Serie II, T. III, 2ième partie, bl 66; id. 3ième partie, bl. 177.

  45. M. J. B(erkeley), in “Gardeners, Chronicle”, 1881, II, Nov. 19.—W. G. Smith, in “Gardeners Chronicle”, 1881, II, Dec. 3.—J. Ritzema Bos, in Nobbe's “Landwirtschaftliche Versuchssatationen”, 1890, bl. 150.—J. Ritzema Bos, in “Tijdschrift over Plantenziekten”, X (1904), bl. 45.

  46. Dr. Osterwalder, Leeraar a/d Tuinbouwschool te Wädensweil, zond mij in 1901 exemplaren vanAnemone japonica, die te gelijk doorAphelenchus olesistus Ritz. Bos en doorTylenchus devastatrix waren aangetast. Zie o.a. “Tijdschrift over Plantenziekten”, VIII (1902), bl. 73.—Zie ookRitzema Bos, “Weitere Bemerkungen über von Tylenchus devastatrix verursachte Pflanzenkrankheiten”, in “Zeitschr. für Pflanzenkrankheiten”, XIV (1904), blz. 149.

  47. J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige”, in “Archives Teyler”, Serie II, T. III, 2ième partie, bl. 66.

  48. E. A. Ormerod, “A Manual of injurious insects, 2nd, ed, 1890. bl. 102: “I have myself infected turnips by sowing seed on earth in which I had burried tulip rooted oats or rye.”—Uit vele rapporten van Miss Ormerod blijkt, dat “tulip root” (aaltjesziekte) veel voorkomt bij haver, wanneer dit gewas volgt op turnips. Ik constateerde dit nooit.

  49. J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige”, in “Archives Teyler”, Serie II, T. III, 2ième partie, bl. 66.

  50. id.J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige”, in“Archives Teyler”, Serie II, T. III. 2ième partie, bl. 67.

  51. Zie “Tijdschrift over Plantenziekten”, IX (1903), bl. 47, id, Zie “Tijdschrift over Plantenziekten”, X. (1904), bl 45.

  52. Osterwalder, “Nematoden als Feinde des Gartenbaus”, in “Gartenflora”, 50 Jahrgang (1901), bl. 337.

  53. Zie Verslag van het Instituut van Phytopathologie over 1914 (in “Mededeelingen der R. H. L. T. en B. school”, XI (1917), bl. 213.)

  54. Mayer Gmelin, in “Tijdschrift over Plantenziekten” XII (1906), bl. 93.

  55. Zie dit artikel bl. 117. 133–135.

  56. Zie Verslag van het Instituut voor Phytopathologie over 1909, in “Mededeelingen der Rijks Hoogere Land-, Tuin- en Boschbouwschool”, V (1912), bl. 140.

  57. VolgensDarboux enHouard, zieKati Marcinowski t. a. p. “Parasitisch und semiparasitisch lebende Nematoden”, in “Arbeiten aus der Kaiserl. Biologischen Anstalt für Land- und Forstwirtschaft”, VII (1910), bl. 175.

  58. Zie “Tijdschrift over Plantenziekten”, XII (1906), bl. 93. enz.

  59. J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige”, in “Archives Teyler”, Serie II, T. III, 7ième partie, bl. 19; alsmede verschillende jaarverslagen van het Phytopathologisch laboratorium Willie Commelin Scholten (1895–1905) en van het Instituut voor phytopatholohie te Wageningen (1905–1914).

  60. Zie o. a. beneden, bl. 124; ookRitzema Bos, “Drei bis, jetzt unbekannte von Tylenchus devastatrix verursachie Pflanzenkrankheiten”, in “Zeitschr. für Pflanzenkrankheiten”, XIII (1903), bl. 113.

  61. Zie “Mededeelingen der R. H. L. T. en B.school, V (1912), bl. 140.

  62. ZieRitzema Bos, “Neue Nematodenkrankheiten bei Topfpflanzen”, in “Zeitschrift für Pflanzenkrankheiten”, III, 1893), bl. 78.

  63. Zie Verslag van het Instituut voor phytopathologie over 1911, in “Mededeelingen der R. H. L. T. en B.school”, VI (1903), bl. 157.

  64. C. J. J. van Hall, in “Tijdschrift over Plantenziekten”, VIII (1902), bl. 144.

  65. J. Ritzema Bos, “Twee tot dusver onbekende ziekten in Phlox decussata”, in “Tijdschrift over Plantenziekten” V, bl. 27.—Verslag van het Instituut voor phytopathologie over 1911; zie “Mededeelingen der Rijks Hoogere Land-, Tuin- en Boschbouwschool, VI (1913).

  66. In Enkhuizen werd door mij een veld met Phlox Drummondi in erge mate aaltjesziek bevonden te zijn. (“Tijdschrift over Plantenziekten”, X (1904), bl. 45.

  67. J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige”, bl. 67.

  68. Over aaltjesziekte der aardappelen zie o. a.Julius Kühn, “Die Wurmfäule”, in Mittheilungen des landw. Instituts Halle”, 1888;J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige”, in “Archives Teyler,” Serie II, T. III, 7ième partie, bl. 31; Verslag van het Instituut voor phytopathologie over 1911, (“Mededeelingen der R. H. L. T. en B.school” VI, 1913), en Verslag over 1908, (“Mededeelingen” III, 1910); “Tijdschrift over Plantenziekten” VIII, (1902), bl. 69.

  69. Osterwalder, “Nematoden an Freilandpflanzen”, in “Zeitschrift für Pflanzenkrankheiten”, XII (1904), bl. 340.

  70. J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige”, bl. 66, 67.

  71. Zie dit artikel, bl. 109.

  72. Zie “Tijdschrift over plantenziekten”, VIII (1902), bl. 70.

  73. Zie “Tijdschrift over plantenziekten”, IX (1903), bl. 46.

  74. Zie “Tijdschrift over plantenziekten”, X (1904), bl. 44.

  75. Zie “Tijdschrift over plantenziekten”, X (1904), bl. 115, XI (1905), bl. 149.

  76. Zie “Tijdschrift over plantenziekten”, XII (1906), bl. 93.

  77. Ritzema Bos, “Ziekten en Beschadigingen der Landbouwgewassen”, 3e druk (1916), III, 2e stuk, bl. 166.

  78. Zie “Tijdschrift over plantenziekten”, deel IX (1903), bl. 46.

  79. Zie “Tijdschrift over plantenziekten” deel X (1904), bl. 45.

  80. n. 1. in 1906 uit den Westpolder. Zie “Tijdschrift over plantenziekten”, deel XIII (1907), bl. 73.

  81. Zie “Tijdschrift over plantenziekten”, XII (1906), bl. 183.

  82. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige et les maladies des plantes dues à ce Nématode”, in “Archives Teyler”, Serie II, T. III” 2ième partie, bl. 68, 70.

  83. Ritzema Bos, “Ziekten en Beschadigingen der Landbouwgewassen”, 3e druk, III, 2e stuk, bl. 180, 181.

  84. J. Ritzema Bos, “Ziekten en Beschadigingen der Landbouwgewasen”, 3e druk, III, 1 stuk, bl. 180, 181.

  85. J. Ritzema Bos, “l'Anguillule de la Tige et les maladies des plantes dues à ce Nematode”, in “Archives Teyler”, Serie II, T. III, 2ième partie, bl. 73.

  86. Zie noot 2 op bl. 130.

  87. J. Ritzema Bos, “L'Anguillule de la Tige” enz. in “Archives Teyler”, Serie II, T. III, 2ieme partie, bl. 73.

  88. Zoo heeftBeyerinck (“Over het Cecidium van Nematus Capreae”, in “Verslagen en Mededeelingen der K. Academie van Wetenschappen, afd. Natuurkunde”, 3e Reeks, deel II, 1886) (Zie o.a.Ritzema Bos, “Ziekten en Beschadigingen der Landbouwgewassen”, 3e druk, II, 2e stuk, blz. 255). Het zijnEriksson enHenning geweest, die in hun uitgebreid werk “Die Getreideroste” (Stockholm 1896) het voorkomen van zoogenaamde “physiologische of biologische rassenbij de graansoorten hebben aangetoond Zie overigens ook het artikel van den HeerH. A. A. van der Lek over dit onderwerp in deze aflevering (bl. 85). (Zie o. a.J. Ritzema Bos, “De dierlijke parasieten van den mensch en de huisdieren, 1888, blz 248 en 249.)

  89. Julius Kühn, “Das Luzenälchen” in “Deutsche landwirtschaftliche Presse”, VII. (1881), blz. 31.

  90. ZieJ. Oortwijn Botjes enJ. Ritzema Bos, “Rapport over het proefveld in den Nieuwlandschen polder ter opsporing van bestrijdingsmiddelen tegen het stengelaaltje, 1905”, in “Tijdschr. over Plantenziekten”, XI (1905), blz. 151–154.

  91. Miss E. A. Ormerod, “Reports of Observations of Injurious Insects”, 1887. (bl. 1–9), 1889 (bl. 1–12), 1890 (bl. 21, 22).Charles Whitehead, ”Third annual report on insects and fungi injurious in the crops of the Farm, the Orchard and the Garden”, 1889, bl. 55. Zie ookJ. Ritzema Bos, “L'Anguillule de la Tige”, Annotations, 2ième Serie, in “Archives Teyler”. Serie II, t. III. 7ième partie, bl. 16–19.

Download references

Authors
  1. J. Ritzema Bos
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Rights and permissions

Reprints and permissions

About this article

Cite this article

Bos, J.R. Het stengelaaltje (tylenchus devastatrix) en de tegenwoordig in de bloembollen-streek heerschende aaltjesziekte der narcissen. Tijdschrift Over Plantenziekten 23, 99–135 (1917). https://doi.org/10.1007/BF02811840

Download citation

  • Issue Date:

  • DOI: https://doi.org/10.1007/BF02811840

Keywords

Search

Navigation